Η προαποφασισμένη παράδοση της χώρας στο ΔΝΤ, ο ρόλος του Προβόπουλου, η αμαρτωλή Goldman Sachs και τα γεγονότα που συμπληρώνουν ένα αποκαλυπτικό παζλ.
Παρ’ ότι ο Μέτερνιχ έδωσε την πιο κυνική απάντηση στο ερώτημα πόση ηθική χωρά στη διαχείριση της εξουσίας με την περίφημη φράση του «είναι χειρότερο από έγκλημα, είναι λάθος!», η ηθική εξακολουθεί να αποτελεί μια καίρια διάσταση στην αξιολόγηση της πολιτικής από τους πολίτες. Άλλωστε, ηθικά κυρίως είναι τα κριτήρια με τα οποία οι Έλληνες πολίτες, σύμφωνα με την τελευταία μέτρηση του Ευρωβαρόμετρου, σε ποσοστό 70% έως 90% εκφράζουν τη δυσπιστία τους έναντι των κομμάτων, της κυβέρνησης, της τηλεόρασης, των επιχειρήσεων, των τραπεζών. Με μια κουβέντα, έναντι της εξουσίας. Το παράδοξο είναι ότι τα κριτήρια της ηθικής τα επέβαλε στους πολίτες το ίδιο το σύστημα εξουσίας και διακυβέρνησης του διεθνούς και εγχώριου καπιταλισμού, στην προσπάθειά του να εμφανίσει τις κρίσεις, σε κάθε εκδοχή τους, ως ένα είδος ηθικής κύρωσης σε αποκλίσεις προσώπων και θεσμών από νοητούς και ρητούς κανόνες που, όταν τηρούνται, όλα πάνε θαυμάσια. Η περί διαφάνειας και σκανδάλων φλυαρία, οι διαβόητες ανεξάρτητες αρχές, η απόδοση της χρηματοπιστωτικής κρίσης στην απληστία των golden boys έχουν την ίδια νεοφιλελεύθερη ιδεολογική ρίζα με την καπιταλιστική απορύθμιση που έχει φέρει την ανθρωπότητα στο στόμα της τρέλας.
Το επίσης παράδοξο είναι ότι η διακυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ και προσωπικά ο Γ. Παπανδρέου προπαγάνδισαν εξ αρχής έναν απαιτητικό κώδικα ηθικής αυτοδέσμευσης, με κανόνες διαφάνειας και δημόσιας λογοδοσίας, ο οποίος τους εκθέτει τραγελαφικά, τουλάχιστον σε όσους τον πίστεψαν. Από την άποψη αυτή, η ακολουθία αποκαλύψεων για το πόσο άδολη, ανιδιοτελής, αθώα, ειλικρινής ήταν η διαχείριση της κρίσης του χρέους από την κυβέρνηση από τον Οκτώβριο του 2009, οπότε ανέλαβε την εξουσία, αλλά ακόμη και προεκλογικά, εκτός από τροφή για ανέκδοτα, μπορεί να εξελιχθεί σε μια πολιτική πανωλεθρία. Πολύ περισσότερο που το «πείραμα Μνημόνιο» αποτυγχάνει παταγωδώς και το «πειραματόζωο Ελλάδα» κινδυνεύει να μείνει στον τόπο.
Ο γενικός διευθυντής του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, Ντομινίκ Στρος Καν, προαλειφόμενος ως υποψήφιος πρόεδρος της Γαλλίας στις εκλογές του 2012, έχωσε ένα ακόμη καρφί στα πλευρά της κυβέρνησης και του Γ. Παπανδρέου προσωπικά, αποκαλύπτοντας ότι ήδη από το Δεκέμβριο του 2009 είχε συζητήσει αυτό το ενδεχόμενο με τον επικεφαλής του ΔΝΤ, παρ’ ότι επί δύο μήνες μετά διαβεβαίωνε το πανελλήνιο ότι κάτι τέτοιο αποκλείεται. Στη συζήτηση της σχετικής ερώτησης του προέδρου του ΣΥΡΙΖΑ Αλ. Τσίπρα χθες, ο Γ. Παπανδρέου απέφυγε με αδέξιες ρητορικές ακροβασίες να διαψεύσει την αποκάλυψη Στρος Καν, και περιορίστηκε να χαρακτηρίσει «σχολιαστή κουτσομπολιών» τον Αλ. Τσίπρα και την Αριστερά. Το ερώτημα είναι αν αυτές οι πιρουέτες θα είναι εφικτές σε δύο μήνες, όταν θα προβληθεί και το περίφημο ντοκιμαντέρ γαλλικού καναλιού που περιέχει και τις επίμαχες αποκαλύψεις Στρος Καν.
Δυο ερωτήματα και πολλές αλληλουχίες
Ένα παρεπόμενο ερώτημα είναι γιατί ο «σύντροφος» Στρος Καν επιλέγει να εκθέσει τον πρόεδρο της Σοσιαλιστικής Διεθνούς (της ίδιας στην οποία εκπροσωπούνταν ο Μουμπάρακ και ο Μπεν Άλι), αν και θα τον χρειαστεί αργότερα ως προεκλογική ατραξιόν, στην εντός Γαλλίας μάχη του για την προεδρία. Εκτός αν είναι ήδη βέβαιος ότι ο Γ. Παπανδρέου τότε θα είναι κάπου αλλού….
Αλλά το κυριότερο ερώτημα που φαίνεται να παίρνει μια ακαταμάχητα καταφατική απάντηση είναι αν ο Γ. Παπανδρέου γνώριζε από τον Δεκέμβριο του 2009 όσα η ελληνική κοινωνία έμαθε από τον Μάιο του 2010 και μετά. Όσοι πιστεύουν στις θεωρίες συνωμοσίας βρίσκουν προφανώς μια εντυπωσιακή επιβεβαίωση.
Η οποία δεν είναι και η μοναδική. Έχει σχεδόν ξεχαστεί ότι ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος Γ. Προβόπουλος ήταν ο πρώτος που «κάρφωσε» δημόσια τον πρωθυπουργό, ενάμιση μόλις μήνα μετά τις εκλογές (24 Νοεμβρίου 2009) ότι είχε ενημερώσει από τις 8 Σεπτεμβρίου (ένα μήνα προ των εκλογών) τον Γ. Παπανδρέου ως αρχηγό της αξιωματικής αντιπολίτευσης (παρουσία της Λ. Κατσέλη και του Γ. Παπακωνσταντίνου) ότι το δημόσιο έλλειμμα έτρεχε ολοταχώς προς διψήφιο ποσοστό. Κι ακόμη περισσότερο, ο ίδιος ο κ. Προβόπουλος, ενημερώνοντας λίγο νωρίτερα την επιτροπή οικονομικών της Βουλής είχε εκτιμήσει τον κίνδυνο το δημοσιονομικό έλλειμμα να φτάσει το 12%, αλλά και την απειλή χρεοκοπίας σε περίπτωση που δεν ληφθούν μέτρα (τα γνωστά μέτρα που υποστηρίζει σταθερά κάθε κεντρικός τραπεζίτης, τα ίδια που περιελήφθησαν τελικώς στο μνημόνιο).
Επομένως, το «δεν ήξερε, δεν ρώταγε» δεν ισχύει στην περίπτωση του Γ. Παπανδρέου που ήξερε και χωρίς καν να ρωτήσει.
Στην ακολουθία των γεγονότων πρέπει να προσθέσει κανείς δύο ακόμη παράγοντες: τη Eurostat, την ευρωπαϊκή στατιστική αρχή που το 2009 έχει μόλις βγει από έναν κυκεώνα σκανδάλων που καταρράκωσαν το κύρος της το οποίο πασχίζει να ανακτήσει. Και την Goldman Sachs, μία από τις αμερικανικές επενδυτικές τράπεζες που έχουν μπει σε μαύρη λίστα της Ε.Ε. (και ελέγχονται ήδη από την αμερικανική δικαιοσύνη) τόσο για την πρόκληση της χρηματοπιστωτικής κρίσης στις ΗΠΑ, όσο και για την εμπλοκή της στο σκάνδαλο συγκάλυψης του ελληνικού χρέους μέσω ενός σύνθετου χρηματοοικονομικού προϊόντος, ενός CDS (μιας συμφωνίας ανταλλαγής χρέους) ύψους 2,8 δισ. ευρώ το 2001 που κατέληξε 5,5 δισ. ευρώ το 2005, το οποίο έχουν ήδη μυριστεί οι ευρωπαϊκές αρχές, συγκεκριμένα η ΕΚΤ, από το 2008.
Διακομματικής και διαχρονικής υφής το σκάνδαλο του swap της Goldman Sachs, κυνηγάει τις κυβερνήσεις Σημίτη και Καραμανλή διαδοχικά και κληροδοτείται στην κυβέρνηση Παπανδρέου, τα στελέχη της οποίας γνωρίζουν το «βαρίδι» που παίρνουν στα χέρια τους. Παρ’ όλα αυτά, φλογεροί εραστές της διαφάνειας, κηρύσσουν με πάθος τη «δημοσιονομική καταγραφή» από τη Eurostat που είναι βέβαιο ότι θα καταλήξει να «ρίξει» στο έλλειμμα και στο χρέος το swap της Goldman Sachs του 2001, αλλά και όσα ακολούθησαν μέχρι το 2007. Με τον τρόπο αυτό, Γ. Παπανδρέου και Γ. Παπακωνσταντίνου υπερακόντιζαν ακόμη και την πρόβλεψη Προβόπουλου για έλλειμμα 12% το 2009. Όπερ και εγένετο.
Στο παζλ πρέπει να προσθέσει κανείς κι άλλες κρίσιμες λεπτομέρειες, όπως για παράδειγμα:
– Ότι για προσφυγή στο ΔΝΤ δημόσια αναφορά έκανε ήδη από τον πρώτο μήνα πράσινης διακυβέρνησης ο υφυπουργός Οικονομικών Φ. Σαχινίδης.
– Ότι ένα μήνα μετά την πιστοληπτική υποβάθμιση της χώρας από τους οίκους αξιολόγησης, τις δηλώσεις περί «Τιτανικού» και «διεφθαρμένης χώρας», την πρώτη άνοδο των spreads, στις 25 Ιανουαρίου του 2009, το δημόσιο είχε την ευκαιρία να αντλήσει δανεισμό 25 δισ. ευρώ (όσα του προσφέρθηκαν) έναντι ζήτησης 8 δισ. ευρώ με ανεκτό επιτόκιο, αλλά απαξίωσε.
– Ότι τον ίδιο μήνα ο Γ. Παπανδρέου συναντήθηκε με τον Γκάρι Κον της Goldman Sachs και τον μεγαλοεπενδυτή Πόλσον στην Αθήνα, για να συζητήσουν νέα «εναλλακτικά σχέδια ελάφρυνσης του χρέους», παρά το γεγονός ότι η «τράπεζα που κυβερνά τον κόσμο» ήταν υπό παρακολούθηση, αν όχι και υπό διωγμό, στην Ευρώπη.
– Και ότι ένα μήνα αργότερα, στη διαχείριση του υπ’ αριθμόν 1 προβλήματος της χώρας, του χρέους, και για την ακρίβεια στον Οργανισμό Διαχείρισης Δημοσίου Χρέους, τοποθετείται επικεφαλής ένα πρώην στέλεχος της Goldman Sachs, αλλά και της Εθνικής Τράπεζας μέσω της οποίας είχε βοηθήσει στις διαδρομές του αμαρτωλού swap, ο Πέτρος Χριστοδούλου.
Ποιο είναι το κρίσιμο
Κι υπάρχουν κι άλλες λεπτομέρειες. Ωστόσο, το κρίσιμο δεν είναι να γράψει κανείς ένα συναρπαστικό μυθιστόρημα για το χρονικό της κρίσης, ένα χρηματοπιστωτικό θρίλερ με ίντριγκες και πολλούς συνενόχους (ένα τέτοιο ανάγνωσμα, με αποκαλυπτικές αναφορές και στην ελληνική περίπτωση, έχει γράψει ο Γάλλος δημοσιογράφος Marc Roche- Η Τράπεζα, εκδόσεις Μεταίχμιο). Το κρίσιμο είναι να διακρίνει κανείς την ταξική ουσία των πολιτικών που προκρίνει κάθε μπλοκ εξουσίας, κάθε διακυβέρνηση, ανεξάρτητα από την ηθικολογική ή πατριωτική συσκευασία που επιλέγει.
Και στην προκειμένη περίπτωση, η κυβέρνηση Παπανδρέου όταν οι αγορές, οι τεχνοκράτες και οι πολιτικές ελίτ έθεσαν στυγνά το δίλημμα «ποιος πληρώνει την κρίση χρέους, οι τοκογλύφοι πιστωτές της χώρας ή η μισθωτή εργασία και η μεγάλη κοινωνική πλειοψηφία;» δεν είχε καμιά ταλάντευση να απαντήσει ταξικά και να επιλέξει στρατόπεδο.
Για να επιστρέψουμε στον Μέτερνιχ, ακόμη κι αν δεν ήταν έγκλημα, ήταν λάθος. Κι επειδή στο ποινικό δίκαιο το κρίσιμο στοιχείο που διακρίνει το μεν από το δε είναι η πρόθεση, θυμίζουμε και μιαν ακόμη θυμοσοφία που απαντά στο αν η «πρόθεση» Παπανδρέου ήταν καλή ή κακή: Ο δρόμος για την κόλαση είναι στρωμένος με καλές προθέσεις.
Σάιλοκ
