του Δημήτρη Κοδέλα*
Σε όλες τις ελαιοπαραγωγικές περιοχές της χώρας οι συζητήσεις περιστρέφονται γύρω από ένα έντομο μήκους περίπου 5 mm, τον γνωστό δάκο, το οποίο μαζί με προσβολές από μυκητολογικές ασθένειες έχουν οδηγήσει στην καταστροφή σημαντικό μέρος της παραγωγής. Η οικονομική ζημιά ίσως και να ξεπερνά τα 300 εκατομμύρια ευρώ, ενώ σημαντική είναι και η ποιοτική υποβάθμιση (ανεβασμένη οξύτητα) του παραγόμενου λαδιού.
Κι αν οι αριθμοί δεν έχουν ψυχή, πίσω από αυτή την καταστροφή βρίσκονται χιλιάδες οικογενειών που θα αντιμετωπίσουν δυσκολίες επιβίωσης και καλλιέργειας, ενώ χιλιάδες μικροκαλλιεργητές είναι αυτοί που δεν θα εξασφαλίσουν ούτε το λάδι της χρονιάς. Κι αν αναρωτηθείτε τι φταίει για αυτή την εξέλιξη, ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης μπορεί να σας διαβεβαιώσει ότι: «Φέτος, λόγω καιρικών συνθηκών, υπήρχε μεγάλο πρόβλημα τόσο στην ποσότητα του παραγόμενου ελαιόλαδου όσο και στην ποιότητά του. Και λέω λόγω καιρικών συνθηκών γιατί δεν είναι θέμα επιτυχίας ή αποτυχίας του προγράμματος δακοκτονίας», όπως έκανε σε παραγωγούς και τοπικά μέσα της Πελοποννήσου.
Μια ελιά, ένα αμπέλι κι ένα καράβι θα σου απομείνουν εάν αποσυνθέσεις την Ελλάδα έγραφε ο ποιητής και σίγουρα εάν αποσυνθέσεις το πολιτικό σύστημα της χώρας θα σου απομείνουν ένα καράβι ψέματα και μπόλικο θράσος. Γιατί, πώς να χαρακτηριστούν οι απαντήσεις του υπουργού ο οποίος για να συγκαλύψει την αποτυχία του προγράμματος δακοκτονίας απέδωσε την καταστροφή στον στρατηγό καιρό και στον επί του εδάφους του απεσταλμένο Dacus oleae (λατινική ονομασία δάκου).
Όσο κι αν ο καιρός (θερμοκρασίες, υγρασία) ευνόησε την ανάπτυξη, από νωρίς, μεγάλων πληθυσμών δάκου, δε μπορούν να αποκρυφθούν τα σοβαρά προβλήματα στην δακοκτονία η οποία χρηματοδοτείται από τους αγρότες (εισφορά για δακοκτονία) και υλοποιείται από Υπουργείο και περιφέρειες. Η γραφειοκρατία και οι μεγάλες καθυστερήσεις στους διαγωνισμούς για την υλοποίηση του προγράμματος, οι περικοπές σε προσωπικό (παγιδοθέτες, γεωπόνοι) και πάγιες στρεβλώσεις οδήγησαν, σε μια δύσκολη χρονιά, στην κατάρρευση του συστήματος και μαζί της ελαιοπαραγωγής. Έτσι, η καθυστερημένη έναρξη της δακοκτονίας (από τέλη Ιουνίου έως και αρχές Αυγούστου) ήταν καταδικασμένη να αποτύχει.
Το αίτημα που θέτουν δίκαια οι παραγωγοί είναι αυτό της αποζημίωσης για την ζημιά που υπέστησαν ώστε να μπορούν να επιβιώσουν και να καλλιεργήσουν τα χωράφια τους, ενώ επί τάπητος τίθενται και τα προβλήματα της δακοκτονίας με τον τρόπο που σήμερα υλοποιείται. Η δική τους αυτενέργεια και συλλογική αντιμετώπιση, είναι ζητούμενο και όρος για να δημιουργηθεί ένας διαρκής από τα κάτω έλεγχος ή και υπέρβαση του συστήματος.
Από την άλλη, η πολιτεία δεν οργανώνει έτσι τους θεσμούς της (υπηρεσίες, διευθύνσεις, περιφερειακά κέντρα, πανεπιστήμια, κ.ά.) ώστε να υπηρετούν την παραγωγή, να προβλέπουν κινδύνους και να σχεδιάζουν έγκαιρες παρεμβάσεις. Και αποτελεί ευτελισμό και προσβολή, αντί οι ιθύνοντες να κάνουν έναν ειλικρινή απολογισμό της ανεπάρκειάς τους που ίσως και να οδηγούσε σε αντίστοιχες βελτιωτικές κινήσεις, να επιρρίπτουν τις ευθύνες στον κακό μας τον καιρό και στον ανίκητο στρατηγό Dacus Oleae. Αλλά, έτσι δεν έκαναν και σε πιο τραγικές καταστροφές, στη Μάνδρα, στο Μάτι και αλλού;
* Ο Δημήτρης Κοδέλας είναι γεωπόνος
