Επιμέλεια: Γιάννης Σχίζας
Το 2001 ο Dennis Tito έγινε ο πραγματικός «πρώτος διαστημικός τουρίστας», κάτι που του στοίχισε 20 εκατομμύρια δολάρια, καθώς στην ουσία χρηματοδότησε τη διαστημική αποστολή ISS EP-1 προς τον διεθνή διαστημικό σταθμό, στον οποίο και διέμεινε για 8 μέρες. Αν αληθεύει το γεγονός πως ο φοιτητής που επέβαινε στην πτήση της Blue Origin (ή πιο σωστά, ο επενδυτής κι επιχειρηματίας πατέρας του) πλήρωσε 28 εκατομμύρια δολάρια, τότε μάλλον δεν ήταν ακριβώς και τιμή ευκαιρίας για μια πτήση με διάρκεια περίπου χίλιες φορές μικρότερη από αυτή του ταξιδιού που έκανε ο Tito. Πάντως, η NASA είχε αποκαλύψει το 2020 πως θα δεχόταν και ιδιώτες αστροναύτες σε μελλοντικές πτήσεις προς τον ISS (Διεθνή Διαστημικό Σταθμό), με το κόστος αλέ-ρετούρ να φτάνει τα 50 εκατομμύρια δολάρια και κάθε ημέρα παραμονής στον σταθμό να κοστολογείται σε 35.000 δολάρια.
Η Ρωσία, που εκμεταλλευόταν τη συγκυρία λειτουργίας του διαστημικού σταθμού για να μεταφέρει εκεί και τουρίστες, δεν σκοπεύει να μείνει έξω και από τον πρόσφατο διαστημικό χορό, αν και σταμάτησε τα τουριστικά ταξίδια προς τον ISS από το 2009. Κι άλλες χώρες και εταιρείες επιδιώκουν να πάρουν κομμάτι της πίτας ή να διαφοροποιηθούν πηγαίνοντας ακόμα παραπέρα και θέλοντας να θέσουν σε τροχιά νέους διαστημικούς σταθμούς, για τουριστικούς –και όχι μόνο– σκοπούς. Όμως, ό,τι βρίσκεται πάνω στο φεγγάρι και στους άλλες πλανήτες είναι ακόμη πολυτιμότερο.
Μια χώρα που μπαίνει στο παιχνίδι δυναμικά είναι η Κίνα, καθώς διαθέτει και δικούς της δορυφόρους και σύντομα τον δικό της διαστημικό σταθμό, είναι η μόνη χώρα εκτός των ΗΠΑ που έχει εν λειτουργία rover στη Σελήνη, ενώ ήδη έχει τη δική της πρωτιά από το 2019, όταν πραγματοποίησε επιτυχώς αποστολή στη «σκοτεινή» πλευρά του φεγγαριού. Τόσο η NASA όσο και η κινεζική διαστημική υπηρεσία έχουν δηλώσει πως επιθυμούν και ενθαρρύνουν τη συμμετοχή επιστημόνων από τη διεθνή διαστημική κοινότητα στις αποστολές τους, αλλά οι γεωπολιτικές ισορροπίες είναι πιθανό να αλλάξουν στο μέλλον.
Τέλος, να αναφέρουμε πως και η Ινδία έχει στόχο να στείλει ανθρώπους στη Σελήνη μέσα στα επόμενα δύο χρόνια, ενώ άλλες τουλάχιστον 10 χώρες έχουν πραγματοποιήσει ή προγραμματίζουν μη επανδρωμένα διαστημικά προγράμματα, ανάμεσα στις οποίες η Ιαπωνία και το Ισραήλ, όπως επίσης και η Ευρωπαϊκή Διαστημική Υπηρεσία (ESA).
Κάποτε οι άνθρωποι που στέλνονταν στο διάστημα ήταν επιστήμονες, καταρτισμένοι μηχανικοί και ειδικά εκπαιδευμένοι πιλότοι. Πλέον, όσοι διαθέτουν αρκετά χρήματα για να εξασφαλίσουν ένα εισιτήριο. Κι ενώ πολύς λόγος έχει γίνει για επίδειξη πλούτου, ακόμη δεν έχουν ακουστεί αρκετά οι φωνές όσων θα μιλήσουν για επιβάρυνση του περιβάλλοντος. Μια μελέτη του 2010 υπολόγιζε πως η αιθάλη που αποβάλλεται από 1.000 τουριστικές διαστημικές πτήσεις είναι ποσότητα ικανή για να ανεβάσει τη θερμοκρασία της Ανταρκτικής κατά 0,8 βαθμούς Κελσίου, επιταχύνοντας την υπερθέρμανση της ατμόσφαιρας περισσότερο από τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα, που επίσης είναι συνέπεια αυτών των πτήσεων.
Μαρία Κοκίδου
Απροσδόκητα ηφαίστεια
Ερευνώντας το ηφαίστειο Toba στη Σουμάτρα της Ινδονησίας, οι γεωλόγοι βρήκαν πως σε δύο εκρήξεις πριν 840.000 χρόνια και 75.000 χρόνια, δεν προηγήθηκε απότομη αύξηση του μάγματος στην καλντέρα του ηφαιστείου, αλλά συσσωρεύτηκε σιωπηλά μέχρι και τη στιγμή της έκρηξης.
Μάλιστα η δεύτερη έκρηξη χρειάστηκε τον μισό χρόνο για την αύξηση του μάγματος λόγω της σταδιακής αύξησης της θερμοκρασίας στον ηπειρωτικό φλοιό κοντά στο μάγμα.
Όπως αναφέρει το Unboxholics για τη μελέτη που δημοσιεύτηκε στο PNAS, οι ερευνητές εκτιμούν πως σήμερα βρίσκονται περίπου 320 τετραγωνικά χιλιόμετρα μάγματος κάτω από τη λίμνη Toba, μία καλντέρα που δημιουργήθηκε από προηγούμενες εκρήξεις και έχει πλέον γεμίσει με νερό από το χιόνι και τη βροχή. Το νησί που βρίσκεται στο κέντρο της λίμνης έχει αυξηθεί σε ύψος, υποδεικνύοντας πως το ηφαίστειο είναι ενεργό και το μάγμα συσσωρεύεται.
Εκτιμάται πως υπάρχουν 5-10 ηφαίστεια σε όλο τον κόσμο ικανά για μία σούπερ-έκρηξη, μία που θα επηρέαζε καταστροφικά το παγκόσμιο κλίμα και το Toba είναι ένα από αυτά. Οι πιο πρόσφατες εκτιμήσεις λένε πως μία έκρηξη του Toba θα μπορούσε να καλύψει όλη τη Νοτιοανατολική Ασία με στάχτη, ενώ η πιο πρόσφατη έκρηξή του προκάλεσε έναν δεκαετή χειμώνα με τις θερμοκρασίες να πέφτουν σε όλο τον κόσμο.
«Η μελέτη μας δείχνει πως δεν υπάρχουν ακραία συμβάντα πριν την υπερ-έκρηξη. Στο Toba όλα συμβαίνουν σιωπηλά στο υπέδαφος και η ανάλυση μας δίνει μια ιδέα του τι να περιμένουμε», επισημαίνει η γεωλόγος, Luca Caricchi
Ένα μέλλον για το πλανητικό μας σύστημα
Μια διεθνής ομάδα αστρονόμων ανακάλυψε το πρώτο επιβεβαιωμένο πλανητικό σύστημα που πιθανώς προεικονίζει το μέλλον του δικού μας ηλιακού συστήματος, όταν ο Ήλιος πια θα έχει «φάει τα ψωμιά του» σε περίπου πέντε δισεκατομμύρια χρόνια. Πρόκειται για έναν αέριο γίγαντα εξωπλανήτη με μέγεθος μεγαλύτερο του Δία, ο οποίος κινείται πέριξ ενός νεκρού άστρου-λευκού νάνου κοντά στο κέντρο του γαλαξία μας.
Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον δρ. Τζόσουα Μπλάκμαν του αυστραλιανού Πανεπιστημίου της Τασμανίας, οι οποίοι έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό Nature, ανίχνευσαν τυχαία το σύστημα με το Τηλεσκόπιο Κεκ στη Χαβάη και με τη βοήθεια της τεχνικής του «βαρυτικού μικροφακού».
Ο λευκός νάνος εκτιμάται ότι έχει περίπου το 60% της μάζας του Ήλιου μας και ο τεράστιος εξωπλανήτης του (MOA2010BLG477Lb) έχει μάζα 40% μεγαλύτερη του Δία, απέχοντας 2,8 αστρονομικές μονάδες από το μητρικό άστρο του.
«Οι παρατηρήσεις μας επιβεβαιώνουν ότι οι πλανήτες που βρίσκονται σε τροχιά σε αρκετά μεγάλη απόσταση από το άστρο τους, μπορούν να συνεχίσουν να υπάρχουν μετά τον θάνατο του τελευταίου», ανέφερε ο Μπλάκμαν. «Δεδομένου ότι αυτό το σύστημα είναι ανάλογο με το δικό μας ηλιακό σύστημα, φαίνεται πως ο Δίας και ο Κρόνος μπορεί τελικά να επιβιώσουν αφότου ο Ήλιος μας γίνει ερυθρός γίγαντας, όταν ξεμείνει από πυρηνικά καύσιμα και αυτοκαταστραφεί», πρόσθεσε.
Από την άλλη, αυτό δεν αλλάζει την λίγο-πολύ προδιαγεγραμμένη μοίρα της Γης και των άλλων κοντινών στον Ήλιο πλανητών.
Όπως δήλωσε ο αστρονόμος Ντέιβιντ Μπένετ του αμερικανικού Πανεπιστημίου του Μέριλαντ και του Κέντρου Διαστημικών Πτήσεων Goddard της NASA, «το μέλλον της Γης μάλλον δεν θα είναι τόσο ρόδινο, επειδή βρίσκεται πολύ πιο κοντά στον Ήλιο. Μόνο αν η ανθρωπότητα ήθελε να μετακομίσει σε ένα δορυφόρο του Δία ή του Κρόνου, προτού ο Ήλιος ψήσει τον πλανήτη μας στη διάρκεια της καυτής φάσης του όταν θα έχει γίνει ερυθρός γίγαντας, θα μπορούσαμε να παραμείνουμε σε τροχιά γύρω από τον Ήλιο, μολονότι δεν θα ήμασταν σε θέση πλέον να βασιζόμαστε για πολύ στη θερμότητα ενός Ήλιου όπως ένας ψυχρός λευκός νάνος».
Ένας λευκός νάνος είναι αυτό που απομένει από ένα άστρο όπως ο Ήλιος. Στα τελευταία στάδια του κύκλου ζωής του, το άστρο καίει όλο το υδρογόνο στον πυρήνα του και φουσκώνει σαν μπαλόνι, μετατρεπόμενο σε ερυθρό γίγαντα. Αυτός κάποια στιγμή καταρρέει βαρυτικά προς το εσωτερικό του, συρρικνούμενος σε ένα μικρό λευκό νάνο, μένοντας ένα πυκνό άστρο με μέγεθος μόνο όπως ένας πλανήτης σαν τη Γη.
Στην περίπτωση άστρων μεγαλύτερων και βαρύτερων από τον Ήλιο, αυτά καταλήγουν, όταν καταρρεύσουν βαρυτικά, να μετατραπούν σε μαύρες τρύπες ή άστρα νετρονίων. Στον γαλαξία μας υπολογίζεται ότι το 95% των άστρων θα γίνουν λευκοί νάνοι. Οι επιστήμονες εκτιμούν ότι τουλάχιστον οι μισοί λευκοί νάνοι έχουν συνοδούς εξωπλανήτες και δεν αποκλείουν ότι σε αυτούς μπορεί να υπάρχουν συνθήκες φιλόξενες για την ανάπτυξη ζωής.
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ
