Το πολυδιαφημισμένο ταξίδι που πραγματοποίησε αυτήν την εβδομάδα ο Γάλλος πρόεδρος Μακρόν σε τρεις χώρες της Μαύρης Αφρικής θεωρήθηκε επικοινωνιακή επιτυχία. Εγκαταλείποντας το αλαζονικό και περιφρονητικό για τις πρώην γαλλικές αποικίες στιλ που είχε μέχρι πρόσφατα, ο «πρόεδρος του 15%» (ένα στοιχείο που δεν πρέπει να ξεχνιέται) επιχείρησε να εμφανιστεί ως φίλος που επιδιώκει ισότιμες και αμοιβαία επωφελείς σχέσεις μαζί τους. Μιλώντας στην Ουαγκαντούγκου, πρωτεύουσα της πολύπαθης Μπουρκίνα Φάσο, ο Μακρόν δεν δίστασε να διαβεβαιώσει ότι η νεοαποικιακή ιδέα της «Γαλλικής Αφρικής» αποτελεί παρελθόν για το Παρίσι και να μιλήσει για «εγκλήματα της ευρωπαϊκής αποικιοκρατίας».
Η πολυδιαφημισμένη «νέα» εξωτερική πολιτική του Γάλλου προέδρου εντάσσεται στην προσπάθεια να εκμεταλλευθεί το κενό που δημιουργεί η συνεχιζόμενη πολιτική αστάθεια στη Γερμανία, αλλά και οι δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι ΗΠΑ
Ταυτόχρονα, έδωσε και υποσχέσεις διαλεύκανσης «ατυχών παρεμβάσεων» της Γαλλίας στις τυπικά ανεξάρτητες αποικίες της, όπως ήταν η κατ’ εντολή του Παρισιού δολοφονία το 1987 του Τομάς Σανκαρά, προοδευτικού προέδρου της Μπουρκίνα Φάσο, και η αντικατάστασή του από τον δικτάτορα Μπλεζ Κομπαορέ. Βέβαια η πολιτική αυτή κάθε άλλο παρά είναι «παλιά ιστορία»: Μετά την ανατροπή του Κομπαορέ από λαϊκή εξέγερση το 2014, οι Γάλλοι πατρονάρισαν και νέο πραξικόπημα το 2015 (επί προεδρίας του «σοσιαλιστή» Ολάντ…), το οποίο τελικά απέτυχε χάρη στη σθεναρή λαϊκή αντίσταση, με τη νεολαία και τη φτωχολογιά να καταβάλλουν βαρύ φόρο αίματος*.
Απόπειρα εκμετάλλευσης του κενού
Φυσικά ο Μακρόν δεν είναι ο πρώτος Γάλλος πρόεδρος που πραγματοποιεί τέτοια επίθεση φιλίας. Είχε προηγηθεί το 2012 ο Ολάντ που, από το Ντακάρ της Σενεγάλης, διακήρυττε ότι «παρήλθε η εποχή αυτού που αποκαλούσαμε Γαλλική Αφρική». Τα λόγια του διαψεύστηκαν βέβαια επανειλημμένα από τις πράξεις του, καθώς συνέχισε τις ανοιχτές ή καλυμμένες στρατιωτικές και πολιτικές επεμβάσεις του γαλλικού ιμπεριαλισμού στις πρώην αφρικανικές αποικίες του. Απομένει να ειδωθεί λοιπόν πώς εννοεί στην πραγματικότητα ο Μακρόν τη «νέα σχέση ισοτιμίας» με τις αφρικανικές χώρες (αλλά και την πρώην γαλλική Βόρεια Αφρική, ενόψει της επικείμενης επίσκεψής του στην εξίσου πολύπαθη Αλγερία, που ανέκαθεν αποτελούσε «καυτή πατάτα» για το Παρίσι). Διότι ένα πράγμα είναι η επικοινωνιακή πολιτική, κι άλλο οι μύχιες φιλοδοξίες της Γαλλίας – που ποτέ δεν έπαψε να ονειρεύεται την ανασύσταση, με νέο κάθε φορά μανδύα, της αποικιακής αυτοκρατορίας της.
Οπωσδήποτε, η πολυδιαφημισμένη «νέα» (στην πραγματικότητα επανάληψη αυτής των προκατόχων του) εξωτερική πολιτική του Γάλλου προέδρου εντάσσεται στην προσπάθεια να εκμεταλλευθεί το κενό που δημιουργεί η συνεχιζόμενη πολιτική αστάθεια στη Γερμανία, αλλά και οι δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι ΗΠΑ στα περισσότερα μέτωπα που έχουν ανοίξει. Στην ίδια προσπάθεια εντάσσονται εξάλλου και οι προτάσεις του για την «αναμόρφωση» της Ε.Ε. και της Ευρωζώνης υπό κοινή γαλλογερμανική ηγεμονία. Επιχειρεί έτσι, με μια διαφορετική φρασεολογία (και εκμεταλλευόμενος το γεγονός ότι η Γαλλία, παρά τη σχετική υποβάθμισή της, παραμένει μια υπολογίσιμη στρατιωτική και πυρηνική δύναμη), να ξαναχωθεί στη μοιρασιά κατοχυρώνοντας θέσεις. Τουλάχιστον όμως όσον αφορά τα ευρωπαϊκά θέματα υπολογίζει χωρίς τον Γερμανό ξενοδόχο – που αργά ή γρήγορα θα επιστρέψει (είτε με παλιά είτε με «νέα διεύθυνση») απαιτώντας τα… κεκτημένα του.
* Για τη λαϊκή εξέγερση του 2014 στη Μπουρκίνα Φάσο, βλ. φύλλα 236 και 237. Για το αποτυχημένο πραξικόπημα του 2015, βλ. φύλλα 278 και 280.
