Ο κύριος… Ιντιάνα Τζόουνς

Το παράδειγμα ενός «μάνατζερ» αρχαιοτήτων.

Την προηγούμενη βδομάδα καθαιρέθηκε οριστικά από το αξίωμά του ο Ζαχί Χαουάς, πρώην υπουργός Αρχαιοτήτων της Αιγύπτου και ευνοούμενος του καθεστώτος Μουμπάρακ. Ο Ζαχί Χαουάς ήταν περισσότερο ένας σταρ των αρχαιοτήτων, παρά ένας αρχαιολόγος. Οι περισσότεροι τον γνωρίζουν είτε ως «κύριο Ιντιάνα Τζόουνς», αφού φρόντισε να καλλιεργήσει την εικόνα του αρχαιολόγου που λατρεύει το μυστήριο και τις ανακαλύψεις, είτε ως «Φαραώ των Αρχαιοτήτων» από το συγκεντρωτισμό που διέθετε και με τον οποίο διοικούσε τα περί των αρχαιοτήτων πράγματα της χώρας του.
Είναι ακριβώς το όνειρο του «μάνατζερ» αρχαιοτήτων, τον οποίο αγωνιωδώς ψάχνουν οι θιασώτες του νεοφιλελευθερισμού (και) στη χώρα μας. Από ευνοούμενος της γυναίκας του Μουμπάρακ, κατάφερε να γίνει γενικός γραμματέας Αρχαιοτήτων και, σταδιακά, να αναρριχηθεί στη θέση του υπουργού. Φρόντισε ιδιαίτερα για την προσωπική του προβολή – πλάι στην προβολή των αρχαιοτήτων της Αιγύπτου. Αγαπημένος των δημοσιογράφων, έχει φωτογραφηθεί με κάθε σταρ του Χόλιγουντ ή πολιτικό που έπεσε στο δρόμο του. Κατάφερε να συμπεριληφθεί ακόμη και στη λίστα του περιοδικού Time µε τους πιο σηµαντικούς ανθρώπους του πλανήτη…
Προτιμούσε να δίνει συνεντεύξεις παρά να γράφει επιστημονικά άρθρα. Τα μέρη που σύχναζαν οι πλούσιοι και διάσημοι του ήταν πιο οικεία από το σκάμμα της ανασκαφής. Μέλημά του η ανακοίνωση εντυπωσιακών αποτελεσμάτων και όχι η πρόοδος της αρχαιολογίας στη χώρα του. Ακόμη και αυτό που συνιστούσε τη μεγαλύτερη επιτυχία του, ο επαναπατρισμός περισσότερων από 5.000 αιγυπτιακών αρχαιοτήτων από ξένα μουσεία, έγινε εφικτό, κυρίως με δημόσιες σχέσεις και «έξυπνες» διαπραγματεύσεις, ως προσωπικό του «επίτευγμα» και όχι ως βήμα στην προσπάθεια να σταματήσει το διεθνές εμπόριο αρχαιοτήτων. Από ένα παιχνίδι της μοίρας, ίσως, ο Χαουάς αναγκάστηκε να παραιτηθεί από τη θέση του λόγω της συνεχιζόμενης ανελέητης λεηλασίας των αρχαιολογικών θησαυρών της Αιγύπτου από τους ίδιους τους ευνοούμενούς του (σύμφωνα με τις ενδείξεις), η οποία προφανώς θα οδηγήσει σε μια εκ νέου «μετανάστευση» αιγυπτιακών ευρημάτων σε πρόθυμους αγοραστές ανά τον πλανήτη…
Μέχρι πριν από λίγους μήνες, ο Ζαχί Χαουάς έμοιαζε αήττητος. «Κυβερνούσε» με απόλυτο αυταρχισμό και νεποτισμό, ενώ ακόμη έρχονται στο φως τα οικονομικά σκάνδαλα από τη θητεία του – όπως άλλωστε και του προστάτη του, Μουμπάρακ. Ένα από τα τελευταία του κατορθώματα ήταν μια σειρά ρούχων που έφεραν το όνομά του (μεταξύ αυτών και του περίφημου καπέλου σε στυλ Ζαχί) που πουλιόταν στο κατάστημα του Εθνικού Μουσείου του Καΐρου.
Κι όλα αυτά μέχρι τη μέρα που εκατομμύρια λαού στην Πλατεία Ταχρίρ (και όχι μόνο) έδωσαν μια γερή σπρωξιά στα γρανάζια της ιστορίας. Όχι τυχαία,  μία από τις πρώτες «κατηγορίες» ενάντια στους εξεγερμένους που προσπάθησε να στήσει το κλυδωνιζόμενο καθεστώς ήταν ότι μπούκαραν στα μουσεία και λεηλάτησαν αρχαιότητες. Όχι τυχαία, επίσης, χωριστή πορεία άνεργων αρχαιολόγων και φοιτητών αρχαιολογίας οργανώθηκε στο πλαίσιο της εξέγερσης, για να καταγγείλει τα έργα και τις ημέρες της θητείας Χαουάς και να απαιτήσει όχι μόνο την απομάκρυνσή του, αλλά και μια νέα μέρα για την αρχαιολογία και τους αρχαιολόγους στην Αίγυπτο.
Η ενασχόληση με τις ανθρώπινες κοινωνίες του παρελθόντος θυμίζει, σε όσους πραγματικά την υπηρετούν, ότι οι «αυτοκρατορίες» δεν είναι αιώνιες, ότι όσα σε μια εποχή θεωρούνται αήττητα, σε μια άλλη εποχή έχουν ήδη σκεπαστεί από τον κονιορτό της λήθης, ότι οι μάζες είναι αυτές που κινούν τον κόσμο. Ας το θυμούνται αυτό όσοι τώρα σπεύδουν να συναινέσουν στα φαραωνικά σχέδια της Διαμαντοπούλου, του Γερουλάνου, του Παπακωνσταντίνου και λοιπών, προσφέροντας γη και ύδωρ στους σημερινούς τους «δεσπότες».
Γιατί και τα φαραωνικά χωριά -αργά ή γρήγορα- όμορφα καίγονται…

Σχόλια