Οι πρόσφατες ανακοινώσεις της Exxon Mobil για ανακάλυψη αξιοποιήσιμων κοιτασμάτων φυσικού αερίου στην Κύπρο είχαν συνέχεια. Τις προηγούμενες μέρες η ιταλική Εni ανακοίνωσε την ανακάλυψη μεγάλου κοιτάσματος στην αιγυπτιακή ΑΟΖ πυροδοτώντας το ενδιαφέρον των μεγάλων πολυεθνικών, και των κρατών που τις ελέγχουν και στηρίζουν, για την απρόσκοπτη εκμετάλλευση του φυσικού ενεργειακού πλούτου της περιοχής. Ήδη η γαλλική Τοtαl επισπεύδει τις έρευνες της στα «οικόπεδα» που της έχουν παραχωρηθεί στην κυπριακή ΑΟΖ και πιέζει να κλείσει συμφωνίες και με τα υπόλοιπα που δεν έχουν ακόμα αδειοδοτηθεί ενώ η EXXON Mobil διεκδικεί, για πρώτη φορά λόγω συμβολαίων με αραβικές χώρες, άδειες ερευνών στην ισραηλινή ΑΟΖ.
Οι διεργασίες αυτές πυροδοτούν τις εξελίξεις σε ολόκληρη την περιοχή και πιέζουν για συνολικές γεωπολιτικές διευθετήσεις με διπλό στόχο. Πρώτα, να ολοκληρωθεί ο πλήρης και αποκλειστικός έλεγχος ολόκληρης της περιοχής, και του φυσικού πλούτου της από τη Δύση, ενταγμένος στο σχέδιο απομόνωσης της Ρωσίας από την περιοχή και αποδυνάμωσης της ενεργειακής επιρροής που ασκεί στην Ε.Ε. Παράλληλα συνεχίζεται η προσπάθεια αποκατάστασης του κλίματος «επιχειρηματικής ηρεμίας» με παραχωρήσεις και κίνητρα προς την Τουρκία ώστε να επαναξιολογήσει τις σχέσεις της με τη Δύση και να αποκτήσει μερίδιο στο «μεγάλο φαγοπότι».
Ο Πομπέο στην Ιερουσαλήμ
Μέσα σε αυτό το κλίμα ανακοινώθηκε η παρουσία του Αμερικάνου υπουργού Εξωτερικών Μ. Πομπέο, στην τριμερή συνάντηση Ισραήλ-Κύπρου-Ελλάδας που θα γίνει στην Ιερουσαλήμ την Τετάρτη 20/3, με θέμα την υπογραφή της συμφωνίας για την κατασκευή του αγωγού East Med.
Η παρουσία του Αμερικάνου υπουργού Μ. Πομπέο αποτελεί ένα διεθνές μήνυμα για την σημασία που αποδίδουν οι Αμερικάνοι για την σύμπτυξη ενός φιλονατοϊκού μετώπου στην Αν. Μεσόγειο. Το κύριο ενδιαφέρον των ΗΠΑ στρέφεται στην συγκρότηση τριγωνικών συμμαχιών και συνεργειών (μεταξύ των Ισραήλ-Ελλάδα-Αίγυπτος-Κύπρος) με στόχο τις γεωπολιτικές προτεραιότητές τους στην περιοχή και την ενίσχυση των νατοϊκών δογμάτων άμυνας και ασφάλειας ως αντίποδα της αναβαθμισμένης παρουσίας της Ρωσίας στη Μ. Ανατολή μετά τις επιτυχίες της στα στρατιωτικά μέτωπα της Συρίας.
Η παρουσία του Αμερικάνου υπουργού Μ. Πομπέο στην τριμερή συνάντηση Ισραήλ-Ελλάδας-Κύπρου αποτελεί ένα διεθνές μήνυμα για την σημασία που αποδίδουν οι Αμερικάνοι στην σύμπτυξη ενός φιλονατοϊκού μετώπου στην Ανατολική Μεσόγειο για την προώθηση των γεωπολιτικών και οικονομικών συμφερόντων τους
Το ενδιαφέρον των ΗΠΑ για τον ενεργειακό πλούτο της Αν. Μεσογείου αποτελεί στην πραγματικότητα πιο μακροπρόθεσμο στόχο. Το πραγματικό μέγεθος των νέων κοιτασμάτων της Κύπρου και της Αιγύπτου μένει να αποδειχθεί μελλοντικά. Οι ΗΠΑ εγγράφουν το ενδιαφέρον και επιχειρούν να κατοχυρώσουν τη θέση τους στις νέες ανακαλύψεις όσο οι έρευνες εμφανίζονται αισιόδοξες. Την ίδια στιγμή γνωρίζουν ότι άμεσα διαθέσιμα είναι τα κοιτάσματα φυσικού αερίου του Ισραήλ, που από μόνα τους φαίνεται να καθιστούν, προς το παρόν, ασύμφορη την χρηματοδότηση του πολυδάπανου αγωγού East Med. Έτσι, κατά κύριο λόγο εστιάζουν την άμεση προσοχή τους στην υλοποίηση του αγωγού μεταφοράς αζέρικου αερίου (ΤAP) στην Ε.Ε. διατηρώντας ανοικτούς διαύλους συμμετοχής και αξιοποίησης του φυσικού αερίου της Αν. Μεσογείου στο βαθμό που επιβεβαιωθούν οι προβλέψεις.
Η παρουσία λοιπόν του Μ. Πομπέο στις τριμερείς συναντήσεις της Ιερουσαλήμ έχει ταυτόχρονα άμεσες και μεσοπρόθεσμες επιδιώξεις. Παράλληλα αποτελούν συμπληρωματικό μήνυμα προς την τουρκική πλευρά ότι η συμμετοχή της στην ενεργειακή μοιρασιά μπορεί να επιτευχθεί μέσα από τον επαναπροσδιορισμό της εξωτερικής της πολιτικής και την επανένταξή της στους σχεδιασμούς των ΗΠΑ στην περιοχή.
Και η Ε.Ε. στο παιχνίδι
Η Ε.Ε., μέσα στις αντιφάσεις της, παραμένει ενεργή στα τεκταινόμενα στην περιοχή. Έχοντας ήδη αποδεχθεί την χρηματοδότηση των μελετών για την μελλοντική κατασκευή του East Med παρακολουθεί τις εξελίξεις στην περιοχή με τη συμμετοχή δύο εταιρειών της, πρωτίστως της γαλλικής Total και δευτερευόντως της ιταλικής Eni. Όχι τυχαία η γαλλική διπλωματία επιθυμεί να εξασφαλίσει χώρο φιλοξενίας για τα πολεμικά της σκάφη στην Κύπρο ενώ το αεροπλανοφόρο Σαρλ ντε Γκωλ συνεχίζει να περιπολεί στην Αν. Μεσόγειο.
Το κύριο ενδιαφέρον της βέβαια στρέφεται προς την Τουρκία και την συνολική της συμπεριφορά στην περιοχή. Την περασμένη βδομάδα, μέσα σε κλίμα έντασης και διαπληκτισμών μεταξύ της Ευρωπαϊκής Δεξιάς και Σοσιαλδημοκρατίας, το Ευρωκοινοβούλιο ψήφισε την αναστολή των ενταξιακών διαπραγματεύσεων Τουρκίας και Ε.Ε. ενώ λίγες μέρες πριν είχε προηγηθεί «αυστηρή» ανακοίνωση των «28» σε βάρος της Τουρκίας ζητώντας το σταμάτημα των προκλήσεων της τελευταίας σε βάρος της Κύπρου.
Και οι δύο αποφάσεις, που προβλήθηκαν με πανηγυρικός τόνους από τα ελληνικά ΜΜΕ, δεν μπορεί να συγκαλύψουν την ευρωπαϊκή υποκρισία.
Η ανακοίνωση των «28», πέρα από τα λεγόμενα της, δεν συνοδεύεται από κανένα μέτρο παρά την καθημερινή συνέχιση εξαπόλυσης απειλών αλλά και στρατιωτικών προκλήσεων σε βάρος της Κύπρου από μεριάς της Τουρκίας. Ταυτόχρονα οι αποφάσεις του Ευρωκοινοβουλίου δεν είναι δεσμευτικές για την πολιτική ηγεσία της Ε.Ε. Έτσι παρά την «αυστηρότητα» των ανακοινώσεων αποφασίστηκε η αναβάθμιση της τελωνειακής ένωσης Ε.Ε.-Τουρκίας και η συνέχιση των εργασιών της δικοινοτικής επιτροπής για την προετοιμασία των Τουρκοκυπρίων ως προς το κοινοτικό κεκτημένο χωρίς να υπάρχει ως όρος η επίλυση του Κυπριακού. Στην πραγματικότητα η Ε.Ε. παραχώρησε νέες σφαίρες ελευθερίας στην πολιτική Ερντογάν. Νομιμοποίησε τις επιδιώξεις της Τουρκίας ως προς το καθεστώς των δύο κοινοτήτων στη Κύπρο και διευκόλυνε τις εμπορικές συναλλαγές μεταξύ Τουρκίας-Ε.Ε. αποδεσμεύοντας την Άγκυρα από όλες τις υποχρεώσεις που απορρέουν από το καθεστώς της χώρας υπό ένταξη. Επιβεβαίωσε δηλαδή την πρόθεση των ηγεσιών των ισχυρών χωρών της Ευρώπης να προχωρούν σε χωριστές οικονομικές και στρατιωτικές συμφωνίες με το καθεστώς της Άγκυρας παρακάμπτοντας τα «βαρίδια» της ευρωπαϊκής γραφειοκρατίας ως προς τις προϋποθέσεις.
Δίπλα στις νατοϊκές διευθετήσεις για «επίλυση» των ελληνοτουρκικών διαφορών υπέρ της Άγκυρας ξεδιπλώνεται και οι ευρωπαϊκές πρωτοβουλίες για «δίκαιη μοιρασιά» με γνώμονα τα ιδιαίτερα συμφέροντα Βερολίνου και Παρισιού.
Μέσα σε αυτό το κλίμα η ελληνική εξωτερική πολιτική αδυνατεί να αντιληφθεί το πολύπλοκο πάζλ γεωπολιτικών αναταράξεων και εξελίξεων. Επιμένει στην στρατηγική εξευμενισμού της Τουρκίας, συνεχίζει την αδιέξοδη πολιτική στήριξης της ευρωπαϊκής προοπτικής της και παράλληλα υπάγεται πλήρως στην νατοϊκή ατζέντα ελπίζοντας ότι οι διευθετήσεις που απεργάζονται οι «σύμμαχοι» ερήμην της δεν θα είναι τόσο επώδυνες ώστε να κλονίσουν το στημένο πολιτικό παιχνίδι στο εσωτερικό της Ελλάδας.
* Ο Σπύρος Παναγιώτου είναι υποψήφιος δήμαρχος Γαλατσίου με την δημοτική κίνηση «Γαλάτσι ο Τόπος μου»
