Φωτ: Οι Μοτοσικλετιστές για την Ειρήνη στον Καύκασο το 2009
Συνέντευξη στον Βασίλη Ξυδιά
Οι Μοτοσικλετιστές για την Ειρήνη (Bikers for Peace / BfP) διοργάνωσαν πρόσφατα, μαζί με τους Γιατρούς Χωρίς Σύνορα και το Ινστιτούτο Διεθνών Σχέσεων του Παντείου Πανεπιστημίου, μια διεθνή ημερίδα για το προσφυγικό ζήτημα. Τώρα ετοιμάζονται για μια μηχανοκίνητη περιοδεία στους χώρους συγκέντρωσης προσφύγων στη Βόρεια Ελλάδα (Ειδομένη, Γιαννιτσά, Καβάλα κ.ά.). Θα ξεκινήσουν από την Αθήνα τη Δευτέρα του Πάσχα, 2 Μαΐου. Στην περιοδεία, που προβλέπεται να διαρκέσει 4-5 μέρες, μπορούν να μετάσχουν και όσοι άλλοι ενδιαφέρονται (βλ. τηλέφωνα και e-mails επικοινωνίας στην ιστοσελίδα www.bikersforpeace.org). Συναντηθήκαμε με τον ιδρυτή των BfP, Νίκο Τσάμη, γιατρό στο επάγγελμα (παθολόγο, διαβητολόγο, ομοιοπαθητικό και συστημικό ψυχοθεραπευτή) και του ζητήσαμε να μας πει περισσότερα.
Τι είναι οι Μοτοσικλετιστές για την Ειρήνη;
Είμαστε ένα δίκτυο μοτοσικλετιστών (αλλά όχι μόνο), που θέλουμε να προαγάγουμε την ιδέα της Ειρήνης και της Διεθνούς συνεργασίας. Οι περισσότεροι είμαστε στην Ελλάδα. Έχουμε, ωστόσο, μεμονωμένα μέλη σε μερικές ευρωπαϊκές χώρες. Κατά τα άλλα αποφεύγουμε τη λέξη «οργάνωση». Δεν είμαστε ΜΚΟ, ούτε έχουμε κάποιον κεντρικό μηχανισμό διοίκησης και οικονομικής διαχείρισης. Είμαστε ένα δίκτυο φίλων γύρω από την ιστοσελίδα μας.
Και τι ακριβώς κάνετε; Ποιες είναι οι δραστηριότητές σας;
Κατά βάση οργανώνουμε ταξίδια με τη μοτοσικλέτα σε προορισμούς που έχουν έναν σχετικό συμβολισμό. Συμμετέχουμε όμως και σε άλλες ενέργειες και διοργανώσεις που συμβάλλουν στη διάδοση της ιδέας της Ειρήνης, όπως αυτή η πρόσφατη ημερίδα για το Προσφυγικό.
Το καλοκαίρι του 2007 είχαμε ταξιδέψει στη Μέση Ανατολή. Το 2008 στα Δυτικά Βαλκάνια. Στο Κόσοβο, στη Μιτροβίτσα, υψώσαμε πανό στη γέφυρα του ποταμού που χωρίζει τον Αλβανικό από τον Σερβικό τομέα. Το 2009 κάναμε μια μεγάλη περιοδεία ξεκινώντας από την Κωνσταντινούπολη και ταξιδεύοντας στις χώρες του Νοτίου Καυκάσου.
Δεν έχετε αντιμετωπίσει προβλήματα με τις κατά τόπους Αρχές ή άλλους κινδύνους από το ταξίδι;
Προσπαθούμε να μην προκαλούμε και να μην εκθέτουμε τον εαυτό μας σε κίνδυνο, αν δεν είναι απαραίτητο. Εάν παρ’ όλα αυτά μάς απαγορευτεί η διέλευση ή κάποια άλλη ενέργεια που έχουμε σχεδιάσει, τότε η πρόθεσή μας είναι να αντισταθούμε με μη βίαιο τρόπο, ανάλογα με τις συνθήκες.
Στο ταξίδι της Μέσης Ανατολής, όταν βρεθήκαμε στη Γέφυρα του Άλενμπι στα σύνορα Ιορδανίας-Ισραήλ, οι υπεύθυνοι της ιορδανικής πλευράς μάς είπαν ότι αν προχωρούσαμε οι Ισραηλινοί θα μας πυροβολούσαν. Δεν είχαμε κανένα λόγο να μην τους πιστέψουμε, κι έτσι αλλάξαμε σχέδιο, παρ’ ότι ήταν η ισραηλινή πρεσβεία που μας είχε στείλει να περάσουμε από το συγκεκριμένο σημείο. Στη Μιτροβίτσα μόλις υψώσαμε το πανό πανικοβλήθηκαν οι κυανόκρανοι φρουροί της γέφυρας και μας κύκλωσαν ανακρίνοντάς μας. Μας άφησαν ύστερα από λίγο. Στον Καύκασο περάσαμε υπέροχα…
Και το ζήτημα της ειρήνης και του πολέμου πώς το αντιμετωπίζετε; Είναι απόρροια κάποιας γενικότερης ιδεολογίας;
Θεωρούμε ότι η ειρήνη προέχει κάθε άλλης ιδεολογίας. Πιστεύουμε ότι ο πόλεμος πρέπει να κηρυχθεί παράνομος ως τρόπος επίλυσης διαφορών. Ιδιαίτερα στις μέρες μας, με την τόση γεωπολιτική αστάθεια, τις τόσο φιλόδοξες περιφερειακές δυνάμεις, το κουρέλιασμα του Διεθνούς Δικαίου, τις δεκάδες περιφερειακές συγκρούσεις κ.λπ., δεν έχουμε την πολυτέλεια της διύλισης του κώνωπος.
Υποστηρίζουμε την ενίσχυση του ρόλου του ΟΗΕ, τον εμπλουτισμό του Διεθνούς Δικαίου με ένα σύστημα κυρώσεων σε περιπτώσεις πολεμικών ενεργειών ή αθέτησης διεθνών συμβάσεων, και την ίδρυση ενός διεθνούς Δικαστηρίου στο οποίο υποχρεωτικά θα παραπεμφθούν όλες οι εκκρεμούσες διεθνείς διαφορές.
Εννοείτε πως και οι διαφορές Ελλάδας-Τουρκίας θα έπρεπε να παραπεμφθούν σε Διεθνές Δικαστήριο;
Φυσικά! Κοιτάξτε, οι διαφορές κάθε είδους είτε λύνονται από κάποια διαιτησία, είτε μέσα από κάποιο είδος σύγκρουσης, της οποίας το κόστος υπερβαίνει πάντα το όφελος της όποιας «νίκης». Ας σκεφθούμε μόνο ποιο ήταν το κόστος του ελληνοτουρκικού Ψυχρού Πολέμου τα τελευταία σαράντα χρόνια και το υποτιθέμενο διακύβευμα. Κάποιοι υδρογονάνθρακες άγνωστης αξίας.
Πάντως, είναι λίγο δύσκολο να συναινέσουν όλα τα κράτη σε αυτά που προτείνετε.
Όχι απλώς δύσκολο… Θα έλεγα αδύνατο, σε πρώτη φάση. Ωστόσο, και μόνο να τεθούν αυτά τα ζητήματα συνιστά ποιοτική διαφορά με το σήμερα που κινδυνεύει να αναγορευθεί ο πόλεμος και η βία σε κάτι σαν φυσική τάξη. Εξάλλου, δεν υπήρξε ποτέ καμία αλήθεια που να βρήκε άμεση και καθολική αποδοχή. Στην περίπτωση της ειρήνης δεν μπορεί να υπάρξει αντίλογος για τη μη αναγκαιότητά της, είναι το αυτονόητο. Εκείνο που είναι αδιανόητο δεν είναι τόσο ο πόλεμος, όσο το να βλέπουμε την επέλασή του και να μην κάνουμε τίποτα γι’ αυτό.
Οι πρωτοβουλίες των BfP για το Προσφυγικό
Το Προσφυγικό πώς το αντιμετωπίζετε;
Οι πρόσφυγες, αυτά τα θύματα των πολεμικών συγκρούσεων, προστατεύονται, υποτίθεται, από τη Συνθήκη του 1951 και δικαιούνται αρωγής στο πλαίσιο του Διεθνούς Δικαίου. Από την άποψη αυτή οι φράχτες και οι πνιγμένοι του Αιγαίου αναζητούν ενόχους που βρίσκονται στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες. Δεν υπάρχει, όμως, κανένας μηχανισμός επιμερισμού ευθυνών για αυτή την κατάφωρη παραβίαση του Διεθνούς Δικαίου.
Η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες είναι η φωνή της συνείδησης σε μια εποχή πλήρους ανομίας, όσον αφορά τις Διεθνείς Σχέσεις. Μιας ανομίας που αναδεικνύει την ισχύ ως την μοναδική αξία επιβίωσης. Αυτή η «τοξίκωση» ισχύος, η τάση δηλαδή να νομίζουμε ότι για όλα τα προβλήματα αρκεί η αύξηση της ισχύος έναντι των άλλων, σε συνδυασμό με τη γενικευμένη καχυποψία, αποτελούν συνταγή για γενίκευση των συγκρούσεων σε παγκόσμιο επίπεδο.
Η διεθνής ημερίδα για το Προσφυγικό ήταν δική σας πρωτοβουλία. Τι νομίζετε ότι προσέφερε η ημερίδα αυτή;
Πράγματι, ήταν δική μας πρωτοβουλία, αλλά ήταν πολύτιμη η συμβολή των συνδιοργανωτών, των Γιατρών Χωρίς Σύνορα και του Ινστιτούτου Διεθνών Σχέσεων του Παντείου Πανεπιστημίου.
Τι προσέφερε;
Ξέρετε, συνήθως το πρόβλημα με το Προσφυγικό είναι ότι ο καθένας το προσεγγίζει από διαφορετική σκοπιά, αποκομμένη από τις υπόλοιπες διαστάσεις του. Θεωρώ ότι στην ημερίδα πετύχαμε μια συνθετική προσέγγιση, συνδυάζοντας τρεις βασικές διαστάσεις του προβλήματος: την ανθρωπιστική κρίση, τις διεθνείς σχέσεις και το αίτημα για ειρήνη.
Και τώρα;
Τώρα τα πράγματα είναι δύσκολα. Εμείς θα πραγματοποιήσουμε την εβδομάδα του Πάσχα μια περιοδεία με τις μηχανές μας στη Βόρεια Ελλάδα, όπου θα επισκεφθούμε τους χώρους συγκέντρωσης των προσφύγων και να αποκτήσουμε μια άμεση αντίληψη. Θα μιλήσουμε με τους ίδιους τους ανθρώπους. Θα τραβήξουμε φωτογραφίες και βίντεο. Και στη συνέχεια θα προσπαθήσουμε να προωθήσουμε αυτό το υλικό προβάλλοντας την ανάγκη να ανοίξουν τα σύνορα, αλλά κυρίως να τερματιστούν οι πόλεμοι που προκαλούν το Προσφυγικό.
