Μπορεί η έκθεση με τίτλο «Μήνας Εφαρμογών των Εικαστικών Τεχνών – μέρος Β΄» που συνδιοργανώνουν το Επιμελητήριο Εικαστικών Τεχνών Ελλάδος (ΕΕΤΕ) και ο ΟΠΑΝΔΑ να μην έχει σχέση με την Ιστορία αλλά με την Τέχνη, ωστόσο μας δίνει και μια αφορμή να γνωρίσουμε ένα εμβληματικό κτίριο της Αθήνας που έδωσε και το όνομα σε όλη τη γειτονιά.
Μεταξουργείο. Μια συνοικία που γεννήθηκε δέκα χρόνια μετά την απελευθέρωση της Αθήνας. Πήρε το όνομά της από το εργοστάσιο μεταξουργίας που λειτούργησε στη συμβολή των οδών Μεγάλου Αλεξάνδρου και Μυλλέρου από το 1854 έως το 1875.
Στο τμήμα των εγκαταστάσεων που σώθηκε στεγάζεται σήμερα η Πινακοθήκη του Δήμου Αθηναίων, όπου πραγματοποιείται η έκθεση, η οποία άνοιξε τις πύλες της στις 6 Φεβρουαρίου.
Η περιοχή λεγόταν παλιά «Χεζολίθαρο» και υπήρξε –βάσει του σχεδίου του Γερμανού αρχιτέκτονα Κλέντζε– η προοπτική να γίνει το κέντρο της νέας πρωτεύουσας.
Έτσι, ο Φαναριώτης πρίγκηπας Γεώργιος Καντακουζηνός αγόρασε εκεί μια τεράστια έκταση που ορίζουν οι οδοί Κολοκυνθούς-Μεγάλου Αλεξάνδρου-Λεωνίδου και Θερμοπυλών.
Πούλησε οικόπεδα, αλλά κράτησε και μεγάλο μέρος για τον εαυτό του, θεωρώντας ότι κάπου εκεί θα χτίζονταν και τα ανάκτορα. Αποφάσισε να χτίσει ένα συγκρότημα κατά τα πρότυπα του Palais Royal στο Παρίσι που θα περιλάμβανε κατοικία για τον ίδιο και εμπορικά καταστήματα στο ισόγειο καθώς και κατοικίες των εμπόρων στον πάνω όροφο.
Ο σχεδιασμός ανατέθηκε αρχικά στον Δανό αρχιτέκτονα Χάνσεν, όμως τελικά τα σχέδια δεν ευοδώθηκαν, το κτίριο έμεινε ημιτελές και αγοράστηκε από βρετανική εταιρεία για να γίνει εργοστάσιο μεταξουργίας. Η εταιρεία πτώχευσε και το εργοστάσιο αγοράστηκε το 1854 από τη «Σηρική Εταιρεία της Ελλάδος» που ανήκε στον Αθανάσιο Δουρούτη.
Από εκεί ξεκινά και η ακμή. Και η περιοχή που από το 1834 ονομαζόταν επισήμως «Νέα Σφαίρα» μετονομάσθηκε σε Μεταξουργείο (*).
Σε ό,τι αφορά την ίδια την έκθεση να σημειώσουμε πως συμμετέχουν 114 εικαστικοί καλλιτέχνες, οι οποίοι επιλέχθηκαν μετά από ανοικτή πρόσκληση ενδιαφέροντος και επιλογή από την αιρετή Επιτροπή Κρίσεων του ΕΕΤΕ.
Όπως σημειώνεται σε σχετική ανακοίνωση, «σε μία εποχή που η εμπορευματοποίηση της τέχνης προσπαθεί να την κάνει να μοιάζει ως ένα προϊόν που αφορά μια συγκεκριμένη οικονομική, δήθεν πνευματική, ομάδα και στήνει τείχη απέναντι στον καθημερινό άνθρωπο, οι εικαστικοί καλλιτέχνες αναλαμβάνουν την ευθύνη να αναδείξουν την κοινωνική, πνευματική και χρηστική λειτουργία της…
Κατά τη διάρκεια της έκθεσης θα διεξαχθούν εργαστήρια, ανοιχτά στο κοινό, ώστε να μπορέσει ο κόσμος να έρθει σε επαφή με τις τεχνικές δημιουργίας των έργων, καλλιεργώντας έτσι μια αμφίδρομη σχέση με τον καλλιτέχνη και δίνοντας στη δράση εκπαιδευτικό χαρακτήρα…
Θα πραγματοποιηθούν επίσης διαλέξεις από καλλιτέχνες της έκθεσης, στις οποίες το κοινό θα έχει την ευκαιρία να ακούσει και να κατανοήσει καλύτερα τις αρχές που διέπουν κάθε ειδικότητα χωριστά…
Οι τοιχογραφίες, τα ψηφιδωτά, οι υαλογραφίες, τα κεραμικά, τα ανάγλυφα κ.λπ., εκτός από διακοσμητικά αντικείμενα, γίνονται αντιληπτά και ως προϊόντα καλλιτεχνικής δημιουργίας αλλά και ως προϊόντα του εκάστοτε πολιτισμού, που συλλογικά συνεισέφερε στην παραγωγή τους.
Με τις εφαρμοσμένες τέχνες, ο πνευματικός μόχθος και η έρευνα του καλλιτέχνη πάνω στα εικαστικά, παίρνει μορφή και αποδίδεται πίσω στην κοινωνία…»
Η έκθεση είναι πράγματι μια πανδαισία δημιουργίας. Αξίζει να την επισκεφθείτε, αλλά και να κάνετε τον περίπατό σας στην περιοχή.
INFO
Η έκθεση θα διαρκέσει μέχρι τις 5 Μαρτίου 2023. Πινακοθήκη του Δήμου Αθηναίων, Λεωνίδου & Μυλλέρου, Μεταξουργείο. Ώρες λειτουργίας: Τρίτη έως Σάββατο: 11:00-19:00 και Κυριακή: 11:00-16:00. Δευτέρα κλειστά. Τηλ.: 210 5202420
* Πολύτιμες πληροφορίες για την ιστορία του Μεταξουργείου στο βιβλίο του Βασίλη Αγγελίδη, «Μεταξουργείο-Κολωνός», εκδόσεις Φιλιππότη, στο «Μεταξουργείο της Αθήνας» του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών και στην έκδοση του Δήμου Αθηναίων «Το Μεταξουργείο», έργο του Κώστα Χατζιώτη.
