του Νίκου Γράψα*
Όλες, κυριολεκτικά όλες, οι πρόσφατες πρωτοβουλίες και αποφάσεις της ελληνικής συντηρητικής και νεοφιλελεύθερης, «οριενταλικής» κυβέρνησης έχουν χαρακτηριστεί από το πλήθος των Ελλήνων καλλιτεχνών, διανοουμένων και πανεπιστημιακών διοικητικών οργάνων, εμμέσως ή αμέσως, ως απολίτιστες. Πολιτισμός, Παιδεία, περιβάλλον, εργασία, μεταναστευτικό, δημόσιος βίος έχουν μετατραπεί σε πεδία εφαρμογής των πιο ακραίων συντηρητικών και αναχρονιστικών ιδεών που προσβάλλουν μια ολόκληρη χώρα που θέλει να λέγεται, και να είναι, σύγχρονη και ευρωπαϊκή.
Τελευταίοι στις δαπάνες για τον Πολιτισμό. Αβέβαιες οι πολιτιστικές δραστηριότητες.
Η αβεβαιότητα για την επανεκκίνηση των πολιτιστικών δραστηριοτήτων στην Ελλάδα, ενώ μετράμε ήδη τέσσερις μήνες ολοκληρωτικής ανεργίας και απραξίας στο χώρο της διοργάνωσης καλλιτεχνικών παραστάσεων σε θέατρα, μουσικές σκηνές και χώρους συναυλιών, έχει καταθλίψει τον καλλιτεχνικό κόσμο και έχει δημιουργήσει τεράστια και δυσεπίλυτα οικονομικά προβλήματα στις χιλιάδες οικογένειες των εργαζομένων.
Σε αυτό το σκοτεινό τοπίο με σβηστά τα φώτα των καλλιτεχνικών σκηνών, έρχεται να προστεθεί η αδράνεια και ανεπάρκεια μιας κυβέρνησης που μπροστά σε ένα τόσο μεγάλο και πολλαπλό πρόβλημα, παραμένει αδιάφορος θεατής. Ελάχιστοι καλλιτέχνες και τεχνικοί θα επιλεγούν, με τρόπο που κανείς δεν ξέρει και θα επιδοτηθούν από το υπ. Πολιτισμού για να εργαστούν μία φορά αυτό το καλοκαίρι.
Σύμφωνα με τις στατιστικές της Eurostat αυτή η αργή και αβέβαιη επαναφορά των πολιτιστικών δραστηριοτήτων θα επηρεάσει χιλιάδες θέσεις εργασίας σε Ελλάδα αλλά και στην Ευρώπη συνολικά, που το 2018 απασχολούνταν στον τομέα του πολιτισμού περίπου 8,7 εκατομμύρια άτομα, ήτοι το 3,8 % του συνόλου των απασχολουμένων!
Ο πολιτισμός έχει χαρακτηριστεί από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή ως μοχλός ανάπτυξης και απασχόλησης, ως παράγοντας κοινωνικής ένταξης και ως σημαντικό πλεονέκτημα για την ενίσχυση των διεθνών σχέσεων. Την αποκλειστική ευθύνη για τη χάραξη πολιτικής στον τομέα αυτό φέρουν τα κράτη-μέλη.
Στη χώρα μας οι δαπάνες για τον πολιτισμό δεν αποτελούν προτεραιότητα. Τα ποσά που διαχειρίζεται το υπ. Πολιτισμού είναι μόλις υποδεκαπλάσια αυτών που δαπανώνται για την Άμυνα. Η Ελλάδα βρίσκεται, μάλιστα, αυτή τη στιγμή στην τελευταία θέση της Ευρωζώνης στις δαπάνες για υπηρεσίες πολιτισμού.
Πιο αναλυτικά, για κάθε ευρωπαίο πολίτη οι χώρες συνολικά διέθεσαν unnamed132 ευρώ για πολιτιστικές δραστηριότητες, κι ενώ στο Λουξεμβούργο αυτό το ποσό έφτασε στα 500 ευρώ, στην Ελλάδα δεν ξεπέρασε τα 35 ευρώ, το μικρότερο των 28 χωρών.
Πολιτιστική φτώχεια και πολιτιστικός κατήφορος που δεν παρασύρει μόνο τους εργαζόμενους καλλιτέχνες αλλά και μια κοινωνία ολόκληρη που μένει κυριολεκτικά «άφωνη», ανοχύρωτη πόλη απέναντι σε μια τρισάθλια μαζική υποκουλτούρα των Μέσων Ενημέρωσης, ελληνικών και ξένων.
Ο ελληνικός κόσμος του Πολιτισμού, πανεπιστήμια και καλλιτέχνες, σύσσωμος αντιδρά στα πραξικοπήματα της κυβέρνησης σε Παιδεία και Πολιτισμό.
Αλλά η αδιαφορία της κυβέρνησης για τις τέχνες και τον πολιτισμό δεν τελειώνει εδώ.
Ακαλλιέργητοι και άμουσοι, προφανώς, οι προεστοί του υπουργείου Παιδείας, αποφάσισαν να καταργήσουν τα μαθήματα αισθητικής παιδείας από το νέο ωρολόγιο πρόγραμμα του Λυκείου, τη Μουσική και το Γραμμικό Σχέδιο, ειδικά μαθήματα των πανελληνίων!
Τα «περιωπής» -όπως χαρακτήρισε τα Αρσάκεια σχολεία ο κ. Μπαμπινιώτης- ιδιωτικά σχολεία, δεν θα αφαιρέσουν, βεβαίως, ποτέ τη Μουσική και τα καλλιτεχνικά μαθήματα από τα προγράμματά τους, με συνέπεια να βαθύνει ακόμη περισσότερο η ταξικότητα στην Παιδεία. Ένα παιδί από χωριό είναι καταδικασμένο να μην προετοιμαστεί ποτέ για την Αρχιτεκτονική ή την Καλών Τεχνών, αφού ούτε το προαπαιτούμενο για την εισαγωγή μάθημα του σχεδίου δεν θα μπορεί να διδάσκεται εντός σχολείου.
Ακόμη κι αν θεωρηθεί ότι εδώ εκθέτουμε μια προσωπική άποψη για την Παιδεία, ο αιφνιδιασμός των συγκεκριμένων παρεμβάσεων του υπουργείου θέτει ζήτημα λειτουργίας της δημοκρατίας.
* Ο Νίκος Γράψας είναι μέλος του συγκροτήματος Δυνάμεις του Αιγαίου. Απόφοιτος της Σχολής Ανθρωπιστικών Σπουδών του ΕΑΠ, Τμήμα Ελληνικού Πολιτισμού, του Εθνικού Ωδείου Αθήνας και του ελληνικού παραρτήματος του London Centre of Management στο πρόγραμμα Executive Diploma in Education Leadership and Management.
