Στους πρώτους στόχους Υπερταμείο και ενεργειακό Δεύτερος πυλώνας της διαπραγμάτευσης τα δημοσιονομικά
Του Νίκου Γεωργιάδη
Για άλλη μια φορά το σκηνικό της τραγωδίας μεταφέρεται στο Χίλτον. Στο πραγματικό, διοικητικό κέντρο της ημιαποικίας – Ελλάδα. Για πολλοστή φορά οι θεσμοί δείχνουν ποιος κυβερνά στην ουσία αυτήν τη χώρα, δεχόμενοι τους υπουργούς –ή καλύτερα τους διαχειριστές– πιέζοντας, εκβιάζοντας, απαιτώντας άμεσα νέα μέτρα. Αυτή τη φορά, βέβαια, υπάρχει το νέο στοιχείο της προνομοθέτησης. Οι τροϊκανοί προκειμένου να ολοκληρώσουν τη δεύτερη αξιολόγηση και να εντάξουν τη χώρα στον μηχανισμό ποσοτικής χαλάρωσης, ζητούν από τώρα τη νομοθέτηση μέτρων για το 2019, 2020 και βλέπουμε.
Πρώτη μέριμνα για τους τροϊκανούς ΔΕΚΟ και Ενέργεια
Τα πρώτα θέματα που τέθηκαν επί τάπητος αφορούσαν στο Υπερταμείο και το ενεργειακό. Καθόλου τυχαία επιλογή αφού ζητήματα σχετικά με τα ξεπουλήματα στα θέματα ενέργειας (κυρίως φυσικό αέριο και ρεύμα) έχουν τεθεί με επίταση από τον Σόιμπλε από το 2015 ακόμη. Χαρακτηριστικό της «επιτυχημένης» πρώτης σχετικής διαπραγμάτευσης αποτελεί το γεγονός ότι ο Ευκλείδης Τσακαλώτος δεν έκανε καμία δήλωση εξερχόμενος του ξενοδοχείου.
Η τρόικα ζητά άμεσα ένα νέο, αυστηρό χρονοδιάγραμμα που θα προβλέπει τη μεταβίβαση των μετοχών του Δημοσίου σε μια σειρά από εισηγμένες και μη (ΔΕΚΟ, ΟΑΣΑ, ΟΣΥ, ΣΤΑΣΥ, ΟΣΕ, ΟΑΚΑ, ΕΛΤΑ, ΕΥΔΑΠ, ΕΥΑΘ, Κτιριακές Υποδομές, ΕΛΒΟ, Αττικό Μετρό, ΔΕΗ) στα χέρια του Υπερταμείου, με σκοπό την βελτίωση των οικονομικών τους και φυσικά στο τέλος το ξεπούλημά τους. Αυτό θα είναι το πρώτο μέρος μεταφοράς μετοχών ΔΕΚΟ στην υπό ίδρυση Εταιρεία Δημοσίων Συμμετοχών ΑΕ (ΕΔΗΣ ΑΕ), που μαζί με την Εταιρεία Ακινήτων Δημοσίου (ΕΤΑΔ) – η οποία ελέγχει περίπου 70.000 κρατικά ακίνητα – το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (ΤΧΣ) και το ΤΑΙΠΕΔ θα αποτελούν τους τέσσερις βραχίονες του Υπερταμείου.
Προκειμένου να μην προκύψουν νέες καθυστερήσεις και να αρχίσει άμεσα το ξεπούλημα των ασημικών, οι θεσμοί –με πρώτη τη γερμανική πλευρά– δηλώνουν πως η πορεία του Υπερταμείου θα είναι καθοριστική για τη συζήτηση του δημόσιου χρέους, ζήτημα που ανακινεί συχνά-πυκνά η πλευρά της ελληνικής κυβέρνησης. Μάλιστα, φαίνεται να εστιάζουν κυρίως στις ενεργειακές ΔΕΚΟ (ΕΥΔΑΠ, ΕΥΑΘ, ΔΕΗ).
Αυτός είναι και ο λόγος που η δεύτερη συζήτηση με τον υπουργό Περιβάλλοντος μονοπωλήθηκε από το μέλλον των ΔΕΣΦΑ και ΔΕΗ. Μετά το τέλος των διαπραγματεύσεων με την αζέρικη Socar, οι δανειστές ζητούν από τον Γ. Σταθάκη να προχωρήσει εκ νέου σε δεσμεύσεις για πώληση του 66% της ΔΕΣΦΑ και να βρεθούν άμεσα οι διαδικασίες και ενδιαφερόμενοι ώστε να προχωρήσει η συγκεκριμένη ιδιωτικοποίηση.
Παρόλα αυτά, το μεγαλύτερό βάρος της η τρόικα το ρίχνει στην ηλεκτρική ενέργεια. Οι δανειστές θεωρούν αποτυχημένες τις κινήσεις της κυβέρνησης για απελευθέρωση της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας, αφού η ΔΕΗ εξακολουθεί να ελέγχει πάνω από το 87%. Έτσι ζητούν τη δημοπράτηση επιπλέον ποσοτήτων ηλεκτρικής ενέργειας του μεριδίου της ΔΕΗ στην αγορά, προς όφελος των ιδιωτών, με στόχο το μερίδιο της ΔΕΗ να μην ξεπερνά το 50% μέχρι το 2020.
Μάλιστα η συμφωνία δεν φαίνεται να κλείνει αν δεν προσδιοριστούν τα μέτρα που θα παρθούν σε περίπτωση που δεν πέσει, όσο θέλουν, το μερίδιο της ΔΕΗ, με κυρίαρχη αντισταθμιστική πρόταση των θεσμών την πώληση μέρους των λιγνιτικών και υδροηλεκτρικών μονάδων της ΔΕΗ.
Μειώσεις σε συντάξεις και αφορολόγητο αντί για «ούτε ένα ευρώ λιτότητα»
Ο δεύτερος σημαντικός πυλώνας της διαπραγμάτευσης έχει να κάνει με τα δημοσιονομικά μέτρα που απαιτούν οι δανειστές.
Το ΔΝΤ κάνει λόγο τόσο για ποσοτικά όσο και ποιοτικά στοιχεία τα οποία θα καθορίσουν τη στάση και τις απαιτήσεις του. Δεν αρκείται στα δημοσιονομικά στοιχεία που παρουσιάζει η κυβέρνηση γιατί αυτά μπορεί ποσοτικά να είναι εντός απαιτήσεων της τρόικας, παρόλα αυτά δεν θεωρούνται δεδομένα και σταθερά. Πρακτικά ζητείται προ-νομοθέτηση περαιτέρω δημοσιονομικών μέτρων ύψους 2% του ΑΕΠ, δηλαδή 3,6 δισ. ευρώ. Αυτό το 2% ζητιέται να προέλθει εξίσου, από περικοπές στο Ασφαλιστικό και αυξήσεις στη φορολογία.
Σε ό,τι αφορά στο 1,8 δισ. μέτρων για το ασφαλιστικό, συζητείται η μείωση των κύριων συντάξεων, μέσω της κατάργησης της προσωπικής διαφοράς, αλλά και η κατάργηση των εκπτώσεων στις εισφορές που καταβάλλουν οι επιστήμονες και οι αγρότες. Πρακτικά 1,3 εκατομμύρια συνταξιούχοι θα δουν τις συντάξεις τους να μειώνονται άμεσα, ακόμη κι αν το υπουργείο Οικονομικών κάνει λόγο για το 2020. Αυτό που φαίνεται αρκετά καθαρά είναι πως πάνω από τις μισές σημερινές συντάξεις θα αντιμετωπίσουν μειώσεις που θα αγγίξουν έως και το 30%, κυρίως αυτές που βρίσκονται πάνω από 600 ευρώ, χωρίς όμως να αποκλείονται και μειώσεις σε χαμηλότερες συντάξεις.
Αν στα παραπάνω προσθέσουμε την μείωση του αφορολόγητου στα 5.900 ευρώ που θα πλήξει σημαντικά 3 εκατ. φορολογούμενους στερώντας τους άλλο 1,8 δισ. η ελληνική κοινωνία θα βρεθεί σε δραματική κατάσταση, παρά τις θριαμβολογίες της διαπραγματευτικής ομάδας τον περασμένο Φλεβάρη.
Μπορεί η κυβέρνηση να διακηρύττει σε όλους τους τόνους τον τελευταίο καιρό ότι οι δανειστές δέχτηκαν τα αντίμετρα και πως δεν θα υπάρξει «ούτε ένα ευρώ παραπάνω λιτότητα», παρόλα αυτά προτάσεις που έχουν να κάνουν με μείωση του ΦΠΑ, της αξίας του ρεύματος και της συμμετοχής στα φάρμακα βρίσκουν τοίχο καθώς οι τεχνοκράτες της τρόικα προκρίνουν την μείωση του εταιρικού φορολογικού συντελεστή.
Τέλος, οι τελευταίες ενημερώσεις μιλούν για σημαντικές αλλαγές στον συνδικαλιστικό νόμο που θα δυσκολεύει έως θα «απαγορεύει» τις απεργίες καθώς και μεταρρυθμίσεις που οδηγούν στην απελευθέρωση των απολύσεων.
Το γενικό συμπέρασμα είναι πως η κυβέρνηση δεν έχει κερδίσει τίποτα από την τρόικα . Οι δανειστές επανήλθαν με τιμωρητική διάθεση απέναντι στον λαό, ξεφτιλίζοντας για άλλη μια φορά τη χώρα, δείχνοντας ποιος πραγματικά κυβερνάει. Το μόνο της αντάλλαγμα είναι τα «καλά» λόγια και η μη-πίεση προς μια κυβέρνηση που παραδίδει γη και ύδωρ προκειμένου να παραμείνει στους θώκους της.
Αληθινά ψέματα
Πόσο κοντά και πόσο μακριά βρίσκονται διάφορες δηλώσεις από την πραγματικότητα
Ευκλείδεια άλγεβρα
Η Ευκλείδεια Γεωμετρία ήταν η πρώτη γεωμετρία και το πρώτο μαθηματικό σύστημα που αποτελούνταν από κανόνες, πορίσματα και θεωρήματα. Το ιδιαίτερο στοιχείο της ήταν ότι το σύνολο των κανόνων είχαν και έχουν καταφανή σχέση με τη λογική. Σήμερα στη χώρα μας εκπονείται η Ευκλείδεια Άλγεβρα. Είναι το σύστημα των οικονομικών μαθηματικών του Ευτ. Τσακαλώτου. Σύμφωνα με την προσωπική του Άλγεβρα, την οποία έχει υιοθετήσει όλο το κυβερνητικό επιτελείο, αν αφαιρέσεις 30% της σύνταξης, μειώσεις και το αφορολόγητο στα 5.900 αλλά μειώσεις τον ΕΝΦΙΑ και το ρεύμα το αποτέλεσμα είναι μηδέν. Προσπαθεί με ψέματα και αλχημείες ο υπουργός Οικονομικών να πείσει ότι το «ούτε ένα ευρώ λιτότητα» θα γίνει πράξη. Ότι τα αντίμετρα θα εφαρμοστούν και θα έχουν και αποτέλεσμα. Βέβαια η πραγματικότητα είναι πως αν επιτρέψουν τέτοια αντισταθμιστικά μέτρα οι δανειστές –που δεν διαφαίνεται– το αποτέλεσμα θα είναι κάπου στο μείον 20% για τους συνταξιούχους.
Μόνιμη προ-νομοθέτηση
Οι δανειστές προκειμένου να ολοκληρώσουν τη δεύτερη αξιολόγηση και επειδή δεν έχουν εμπιστοσύνη στα σταθερά αποτελέσματα των μέτρων που έχει λάβει μέχρι στιγμής η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ απαιτούν την προνομοθέτηση μέτρων για το 2018 ή 2019, σε περίπτωση που δεν πιαστεί ο στόχος για πρωτογενές πλεόνασμα 3,5%. Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Προκόπης Παυλόπουλος, χρησιμοποιώντας την ιδιότητά του ως συνταγματολόγος, δήλωσε πως δεν τίθεται θέμα προνομοθέτησης και αλα καρτ εφαρμογής. Αν μπουν στη συμφωνία νέα δημοσιονομικά μέτρα και ψηφιστούν από τη Βουλή αυτά θα πρέπει να εφαρμοστούν, ανεξάρτητα από τις γνωμοδοτήσεις των «ειδικών».
Οι πιο πετυχημένοι μνημονονιακοί
Ο γ.γ. του υπουργείου Εξωτερικών Γιώργος -ξάδερφος- Τσίπρας δήλωσε σε συνέντευξή του πως η πιο πετυχημένη εφαρμογή του μνημονίου έγινε από την «πρώτη-φορά-αριστερά». Αυτός είναι και ο λόγος που ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ φαίνεται να έχουν τη μακροβιότερη μνημονιακή κυβέρνηση. Άλλωστε το 3ο Μνημόνιο βελτίωσε τη θέση της χώρας όπως είχε δηλώσει και η αναπληρώτρια υπουργός Εργασίας, Ράνια Αντωνοπούλου. Η φτώχεια βέβαια έχει αυξηθεί κατά 40% στα μνημονιακά χρόνια και χρειαζόμαστε αλληλέγγυα συσσίτια για αντέξει η κοινωνία. Είναι τόσο «καλύτερη» η θέση της χώρας που η ίδια που θέλει νέο δάνειο της χώρας ύψους 3 δισ. για τη δημιουργία έως 450.000 θέσεων εργασίας. Σαν αυτές που έχουν δημιουργήσει και μέχρι σήμερα. Πεντάμηνα και οκτάμηνα με μισθούς-χαρτζιλίκι. Και το δούλεμα καλά κρατεί.
Η αλήθεια απ’ έξω;
Καθόλη τη διάρκεια της μνημονιακής περιόδου αλλά κυρίως τα χρόνια του ΣΥΡΙΖΑ στο τιμόνι της χώρας δεν μπορούμε να σταυρώσουμε αλήθεια από τα κυβερνητικά χείλη. Σε πολλές περιπτώσεις φάνηκε η αλήθεια να εισάγεται με δηλώσεις ξένων αξιωματούχων. Ο Ζαν Κλοντ Γιουνκέρ δήλωσε χωρίς καμία αιδώ πως το «ευρωπαϊκό κεκτημένο» υφίσταται μεν, όχι για τις χώρες που είναι σε μνημόνια, δε. Οι συμφωνίες που υπογράφει και υλοποιεί η Ελλάδα είναι εκτός της έννομης τάξης της Ε.Ε., καθώς είναι δράσεις του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας. Άρα ο Χάρτης των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων δεν ισχύει στα ελληνικά μέτρα.
Η πραγματικότητα
Παρά τις δύσκολες συνθήκες, τον αποπροσανατολισμό και την απογοήτευση που σπέρνουν κυβερνώντες και διευθυντήρια. Παρά τα κατάφωρα ψέματα που ακούγονται καθημερινά από επίσημα χείλη, παρά την υποστροφή του ριζοσπαστισμού της ελληνικής κοινωνίας, «οι αντιμνημονιακές διαθέσεις της κοινής γνώμης εξακολουθούν σταθερά να διατηρούνται σε εξαιρετικά υψηλά επίπεδα (80%). Μόλις 1 στους 10 πολίτες (10%) τοποθετείται υπέρ του μνημονίου». Αυτά είναι τα στοιχεία που δημοσιεύει στο Πολιτικό Βαρόμετρο η Public Issue (δείτε σχετικό γράφημα).
Μπορεί τα μνημόνια να εφαρμόστηκαν κάθε φορά από κόμματα με αρχική στήριξη από το εκλογικό σώμα όμως ποτέ δεν κερδήθηκε η κοινωνική συναίνεση. Χαρακτηριστικά είναι τα δεδομένα της Public Issue σύμφωνα με τα οποία, «μετά την ψήφιση του 3ου Μνημονίου, η απορριπτική στάση έχει ενισχυθεί σημαντικά, κυρίως το τελευταίο 12μηνο, κυμαινόμενη πλέον περί το 85%» (μέσο όρο επταετίας, 70% κατά και μόλις 30% υπέρ).
