Λίγα εικοσιτετράωρα πριν την επίσκεψη Πούτιν στην Κίνα, οι ΗΠΑ είχαν ανακοινώσει την επιβολή δασμών ύψους 18 δισ. δολαρίων σε μια μεγάλη γκάμα κινέζικων προϊόντων υψηλής τεχνολογίας, με πρόσχημα τον πρόσφατο νόμο για τη μείωση του πληθωρισμού (IRA). Συγκεκριμένα, τετραπλασιάστηκαν οι δασμοί σε ημιαγωγούς, σε ιατρικά προϊόντα και σε ηλεκτρικά αυτοκίνητα. Παράλληλα επιβλήθηκε αύξηση από 7,5% σε 25% σε εισαγωγές χάλυβα, αλουμινίου και μπαταρίες, ενώ διπλασιάστηκαν οι δασμοί σε ηλιακά πάνελ. Η επίσημη δικαιολογία της Ουάσιγκτον είναι ότι η κινέζικη κυβέρνηση επιχορηγεί την παραγωγή αυτών των προϊόντων, καθιστώντας ανέφικτο τον ανταγωνισμό με τα αντίστοιχα δυτικά. Είναι γνωστό όμως ότι η αμερικάνικη κυβέρνηση έχει επενδύσει περισσότερα από 860 δισ. δολάρια προκειμένου να επισπεύσει την παραγωγή ηλεκτρικών αυτοκινήτων, μπαταριών, αλλά και ηλιακών πάνελ και ανεμογεννητριών – ουσιαστικά δηλαδή επιδοτεί κι αυτή τη «δική της παραγωγή.
Από την πλευρά της η Κίνα αποδοκίμασε την απόφαση των ΗΠΑ, δηλώνοντας ότι παραβιάζει τις αρχές του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου, και προειδοποίησε ότι σχεδιάζει αντίμετρα. Οι νέοι αμερικανικοί δασμού προκαλούν σημαντικά προβλήματα κυρίως στην ευρωπαϊκή –και ιδίως στη γερμανική– οικονομία, γεγονός που πιστοποιείται άλλωστε και από την αγωνιώδη πρόσφατη επίσκεψη Σολτς στην Κίνα. Στην πραγματικότητα, από τη στιγμή που οι γεωπολιτικοί ανταγωνισμοί κυριάρχησαν στη διεθνή σκηνή, η σημαία της παγκοσμιοποίησης και της «ελεύθερης αγοράς» έχει υποσταλεί, και τη θέση της έχει πάρει ένας οξύτατος ανταγωνισμός – όχι μόνο στην οικονομική σφαίρα. Ο πόλεμος στην Ουκρανία πιστοποιεί την ανοικτή αντιπαράθεση Ανατολής και Δύσης, απειλώντας να εξελιχθεί σε πόλεμο μεγάλης κλίμακας, και συνδέεται άμεσα με τις δραματικές εξελίξεις σε ολόκληρη τη Μέση Ανατολή.
Στην ατζέντα οικονομική συνεργασία και γεωπολιτική
Στη συνάντηση Πούτιν-Σι Τζινπίνγκ βασικό θέμα ήταν η οικονομική συνεργασία των δύο χωρών εν μέσω του πολέμου της Ουκρανίας. Ήδη, σε συνέντευξή του στο κινεζικό Xinhua πριν το ταξίδι του, ο Πούτιν χαιρέτισε τις μεγάλες προοπτικές της εταιρικής σχέσης των χωρών και τις κοινές τους προσπάθειες για «την ενίσχυση της κυριαρχίας, την προστασία της εδαφικής ακεραιότητας και της ασφάλειας των χωρών μας». Διαμήνυσε ακόμα ότι οι δύο χώρες θα ενισχύσουν τη συνεργασία τους «στη βιομηχανία και την υψηλή τεχνολογία, το διάστημα και τις ειρηνικές χρήσεις της πυρηνικής ενέργειας, την Τεχνητή Νοημοσύνη, τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και άλλους καινοτόμους τομείς». Είναι ήδη γνωστό ότι οι δυτικές κυρώσεις σε βάρος της Ρωσίας δεν έχουν επιτύχει το στόχο τους: η Κίνα, ως εξαγωγική δύναμη, έπαιξε καθοριστικό ρόλο σ’ αυτό. Ήδη οι οικονομικές συναλλαγές μεταξύ τους προσεγγίζουν τα 240 δισ. δολάρια (αύξηση 26% σε ένα χρόνο). Βέβαια τα επίσημα εμπορικά στοιχεία της Κίνας για το προηγούμενο δίμηνο δείχνουν μείωση των εξαγωγών προς τη Ρωσία σε σύγκριση με τις ίδιες περιόδους του προηγούμενου έτους. Προφανώς το Πεκίνο επιθυμεί να μην δίνει αφορμή για δυτικές κυρώσεις, που ήδη υλοποιούνται και μπορούν να πλήξουν τις βαθύτερες επιδιώξεις του.
Η Ρωσία από την πλευρά της έχει κάθε λόγο να εμβαθύνει και να επεκτείνει τις οικονομικές της σχέσεις με την Κίνα. Κρίσιμης σημασίας για τη Μόσχα είναι η επιτάχυνση της λειτουργίας του αγωγού φυσικού αερίου Power of Siberia 2, και κυρίως η πρόσβαση στις κινεζικές χρηματοπιστωτικές αγορές. Οι «καθυστερήσεις» στην ανταπόκριση της Κίνας στις ρωσικές προσδοκίες οφείλονται στην τακτική «κερδίσματος χρόνου» και αποφυγής δυτικών αντίμετρων. Όσον αφορά τα πολεμικά μέτωπα, ο Πούτιν τοποθετήθηκε υπέρ του κινεζικού σχεδίου για ειρήνευση στην Ουκρανία: ήταν σαφής η κατανόηση της Μόσχας για την αγωνία του Πεκίνου να διευθετηθεί η ουκρανική σύρραξη πριν η κατάσταση βρεθεί εκτός ελέγχου. Για την Παλαιστίνη, οι δύο ηγέτες ζήτησαν να εφαρμοστούν οι αποφάσεις του ΟΗΕ και να υλοποιηθεί η λύση των δύο κρατών. Αμφότεροι εξέφρασαν ανησυχία και για την επιδείνωση των σχέσεων μεταξύ των πυρηνικών δυνάμεων, μπαίνοντας και σε «λεπτομέρειες» που ενδιαφέρουν ιδιαίτερα την Κίνα – όπως η συμμετοχή της Αυστραλίας στα σχέδια των ΗΠΑ για «εκτεταμένη πυρηνική αποτροπή».
