Στις ΗΠΑ, όλο και περισσότεροι οικονομολόγοι, πανεπιστημιακοί, κοινωνιολόγοι, δημοσιογράφοι, καλλιτέχνες, ακόμα και πολιτικοί, θέτουν την ανισότητα σαν νευραλγικό ζήτημα της βαθύτατης κρίσης που αποσαρθρώνει την αμερικανική κοινωνία, και όχι μόνο. Δεν είναι μόνο οι αριστεράς κοπής διανοούμενοι και ακτιβιστές. Ούτε μόνον οι νομπελίστες οικονομολόγοι, ο Στίγκλιτς και ο Κρούγκμαν.

Είναι και πολλοί διακεκριμένοι δημοσιογράφοι, όπως η Rana Foroohar, διευθυντικό στέλεχος του Time, και διάσημοι πανεπιστημιακοί όπως ο Jeffrey D. Sachs, διευθυντής του Ινστιτούτου Γης του Πανεπιστημίου Κολούμπια, που τονίζουν με έμφαση ότι όλα τα στοιχεία δείχνουν ότι η αμερικανική μεσαία τάξη που αποτελεί τον κορμό της αμερικανικής κοινωνίας, και οικονομίας βεβαίως, εξατμίζεται και η κοινωνία πολώνεται σε ακραία πλούσιους και ακραία φτωχούς.
«Η Αμερική ήταν κάποτε η μεγάλη κοινωνία της μεσαίας τάξης. Τώρα χωρίζεται σε πλούσιους και φτωχούς, με τον μεγαλύτερο βαθμό ανισότητας ανάμεσα στις δημοκρατίες με υψηλά έσοδα. Το κορυφαίο 1% των οικογενειών παίρνει σχεδόν το 25% του συνολικού εισοδήματος των νοικοκυριών της χώρας από το περίπου 8% στη δεκαετία του ’70 – ένα μερίδιο που είχαμε να το δούμε από το 1929. Οι φτωχές και εργαζόμενες τάξεις στριμώχνονται. Οι πλούσιοι όλο και περισσότερο απουσιάζουν από τα προβλήματα της χώρας. Οι επιχειρήσεις τους πουλάνε προϊόντα και μεταφέρουν θέσεις εργασίας στην Κίνα· τα σπίτια τους βρίσκονται πίσω από κλειστές περιφράξεις· μεγάλο μέρος των κερδών τους είναι σε φορολογικούς παραδείσους του εξωτερικού. Δεν εκπλήσσει ότι η πολιτική στις ΗΠΑ είναι βρώμικη σαν αποτέλεσμα όλων αυτών. Οι πλούσιοι χρηματοδοτούν υποψηφίους, ενώ οι φτωχοί δεν μπορούν. Οι πολιτικοί επιστήμονες έχουν αποκαλύψει ότι τα μέλη της Γερουσίας – πολλοί απ’ τους οποίους είναι πλούσιοι οι ίδιοι – αφιερώνουν τις νομοθετικές τους ψήφους στις επιθυμίες των εύπορων εκλογέων. Με 298 εκατομμύρια δολάρια, εκ των οποίων τα μισά αφανή, χρηματοδοτήθηκαν από ιδιώτες, κυρίως επιχειρήσεις και επιχειρηματίες, οι μεσοεκλογές του 2010, τέσσερις φορές παραπάνω από τις αντίστοιχες εκλογές του 2006!
«Ο πρόεδρος Ομπάμα συντρώγει τακτικά με τους άρχοντες του χρήματος, ενώ οι δισεκατομμυριούχοι πετρελαιάδες χρηματοδοτούν τη φρενίτιδα περικοπής των φόρων του Κόμματος του Τσαγιού (Tea Party)», γράφει ο Sachs επισημαίνοντας ότι στις ΗΠΑ το μερίδιο των φόρων στο Ακαθάριστο Εθνικό Προϊόν είναι το χαμηλότερο απ’ όλες τις αναπτυγμένες χώρες και με μεγάλες διαφορές, όταν στην Αμερική είναι περίπου 23% και στη Δανία περίπου 48%!
Στις ΗΠΑ, σύμφωνα με την Εσωτερική Υπηρεσία Εσόδων (IRS), οι έχοντες εισόδημα από μισό έως ένα εκατομμύριο δολάρια πληρώνουν φόρο 24%, από ένα εκατομμύριο και πάνω 23% και οι 400 πλουσιότεροι 18%!
Το βασικό επιχείρημα των ολιγαρχών και των υποστηρικτών τους ότι η αύξηση των φόρων θα προκαλέσει μεγαλύτερη ύφεση και ανεργία, διαψεύδεται από την πραγματικότητα σε πολλές χώρες που έχουν, με υψηλότερες φορολογίες και αυστηρότερους περιορισμούς για τα μονοπώλια, πολύ μικρότερη ανεργία από τις ΗΠΑ και μικρότερο χρέος.
Με στοιχεία του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνια (Μπέρκλεϊ), το ένα εκατοστό του ένα τοις εκατό (0,01%) έχει εισόδημα ανά νοικοκυριό κατά μέσο όρο 27 εκατομμύρια δολάρια! Στο άλλο άκρο, το 90% των νοικοκυριών έχει κατά μέσο όρο 31 χιλιάδες δολάρια! Σύμφωνα με στοιχεία του Πανεπιστημίου Γέιλ, από το 1979 ώς το 2005, το εισόδημα που μεταφέρεται από το 80% του πληθυσμού στο 1%, ετησίως, έφτασε να ανέρχεται στα 673 δισεκατομμύρια δολάρια!
Ρεκόρ κερδών που μετριούνται σε τρισεκατομμύρια δολάρια! 400 οικογένειες ελέγχουν μια χώρα 300 εκατομμυρίων ανθρώπων! Αυτό είναι το πανηγυρικό αποτέλεσμα της αστικής δημοκρατίας στην Αμερική, και εκεί, στην κοινοβουλευτική ολιγαρχία, οδηγούνται με εκλογές οι αστικές δημοκρατίες του αναπτυγμένου κόσμου.
«Αυτό που είναι πραγματικά ανησυχητικό και όχι επαρκώς κατανοητό είναι ότι η ανισότητα είναι η αιτία, όχι απλώς ένα σύμπτωμα, της τρέχουσας κρίσης», υπογραμμίζει η Foroohar.

Πολλά λεφτά και πού να ξοδευτούν!
Ένα μπουκάλι Chateau d’ Yquem, 200 ετών, αγοράστηκε με 117.000 δολάρια!
Το καπέλο που φόρεσε η πριγκήπισσα Βεατρίκη στο γάμο του βασιλικού πρίγκηπα στο Λονδίνο, γνωστό ως «κάθισμα τουαλέτας» για την αξεπέραστη κακογουστιά του, πουλήθηκε σε πλειστηριασμό 131.000 δολάρια! Και κάποιος έδωσε 16,4 εκατομ. για μια Φεράρι Τεσταρόσα του 1957, ρεκόρ αγοράς για αυτοκίνητο!
Ταυτόχρονα, η ανεργία παραμένει σταθερά στο 10%, η ζήτηση για κουπόνια φαγητού αυξήθηκε κατά 9,5% από πέρσι, από 50 περίπου εκατομμύρια ανθρώπους που δεν έχουν να φάνε! Σε μερικές πολιτείες οι υποσιτιζόμενοι είναι πάνω από το 12% του πληθυσμού, με τη Νέα Υερσέη στην κορυφή αφού το 19% των κατοίκων της πολιτείας διατρέφεται με κουπόνια τροφίμων! Και η στέρηση δεν αφορά μόνο τα βασικά αγαθά. Από έρευνα της Αμέρικαν Εξπρές προκύπτει ότι φέτος έκανε διακοπές μόνο το 46% των Αμερικανών έναντι 67% το 2006. Και η κρίση εκδηλώνεται ποικιλοτρόπως σε όλα τα επίπεδα της ζωής και όχι μόνο στον οικονομικό τομέα. Είναι χαρακτηριστικό ότι οι αυτοκτονίες στον αμερικανικό στρατό ξεπέρασαν κάθε προηγούμενο φτάνοντας τις 32 κατά τον περασμένο Ιούλιο, ενώ, χάρη και στο πεσμένο τους ηθικό, οι νεκροί στρατιωτικοί στο Αφγανιστάν έφτασαν τους 66, που αποτελεί ρεκόρ στη δεκαετία της κατοχής.
Ακόμα και το παγκοσμίως δημοφιλές εθνικό πρωτάθλημα μπάσκετ (ΝΒΑ) δεν άρχισε εξαιτίας της διένεξης των παικτών με τους ιδιοκτήτες των ομάδων!
Η ηθική και κοινωνική κρίση στην Αμερική είναι κάθετη και οριζόντια. Η κοινωνία αποσυντίθεται και κρατιέται υπό έλεγχο μόνο με ανεξέλεγκτους χρηματισμούς, μαζική προπαγάνδα, μεγαλύτερη αστυνόμευση, διαρκή παρακολούθηση και εγκλεισμούς σε φυλακές-κολαστήρια.

Επιστροφή στο Aμερικάνικο Όνειρο;
Αυτές τις μέρες, παράλληλα με τις καταλήψεις, πραγματοποιήθηκε στη Νέα Υόρκη και η συνάντηση «Να πάρουμε πίσω το Αμερικάνικο Όνειρο», του Κινήματος Αμερικάνικο Όνειρο, επικεφαλής του οποίου είναι ο ακτιβιστής Βαν Τζόουνς, σύμβουλος του Ομπάμα μέχρι να αναγκαστεί σε παραίτηση κάτω από τα πυρά των συντηρητικών που διατυμπάνιζαν ότι στη δεκαετία του ’90 είχε δηλώσει ότι είναι κομμουνιστής και ότι θεωρούσε υπεύθυνη την κυβέρνηση Μπους για τις επιθέσεις στους δίδυμους πύργους το 2001. Το κίνημα αυτό, που συσπειρώνει πολλές οργανώσεις, φιλοδοξεί να αποτελέσει το αντικίνημα στο Tea Party, με την πεποίθηση ότι ουσιαστικά εκπροσωπεί περισσότερους πολίτες από το 20% των συντηρητικών του Κόμματος του Τσαγιού, που ξεκινώντας από τη βάση κατάφεραν να επηρεάζουν αισθητά την αμερικάνικη πολιτική.
«Στο δημόσιο διάλογο, στην Αμερική, κυριάρχησαν οι χειρότεροι άνθρωποι με τις χειρότερες ιδέες», λέει ο Βαν Τζόουνς. Καταλαμβάνοντας 675 θέσεις σε νομοθετικά σώματα (γερουσιαστές, τοπικοί βουλευτές, κυβερνήτες κ.ά.) στις μεσοεκλογές του 2010, και με την καθοριστική συμβολή του Tea Party σε πολλές πολιτείες, οι Ρεπουμπλικάνοι εξαπέλυσαν κατά μέτωπο επίθεση στα πολιτικά δικαιώματα, τα συνδικάτα, τους δημοσίους υπαλλήλους, την εκπαίδευση κ.λπ.
Στο Σικάγο και τη Φιλαδέλφεια έχει επιβληθεί απαγόρευση νυχτερινής κυκλοφορίας στους εφήβους. Και μόνο φέτος, τέθηκαν σε ισχύ περίπου 150 νόμοι εναντίον των μεταναστών, όπως της Αλαμπάμα που επιβάλλει στα σχολεία να τσεκάρουν αν οι μαθητές έχουν άδειες παραμονής, κόντρα στην κυβέρνηση που θεωρεί ότι τέτοιου είδους θέματα είναι στη δικαιοδοσία του κράτους και όχι των πολιτειών. Και όλοι οι νόμοι συνεχίζουν να εφαρμόζονται με επιείκεια στους λευκούς και αυστηρότητα στους μαύρους. «Ένας λευκός φοιτητής στο Yale δέχεται επίπληξη εάν συλληφθεί για ναρκωτικά, ενώ ένας μαύρος συλληφθεί σε μια εργατική πολυκατοικία για την ίδια πράξη θα φάει πολλά χρόνια φυλακή», καταγγέλει ο Βαν Τζόουνς.
Σύμφωνα με το Ινστιτούτο Ερευνών Pew, το μέσο εισόδημα των λευκών νοικοκυριών είναι τώρα 20 φορές μεγαλύτερο από των μαύρων. «Η διαφορά πλούτου ανάμεσα σε λευκούς και μαύρους είναι τώρα χάσμα», τονίζει η Foroohar.

Ρωγμές στο κατεστημένο
Όμως, τώρα, το κοινωνικό, ηθικό και οικονομικό πρόβλημα παίρνει τόσο εκρηκτικές διαστάσεις που αναγκάζει ορισμένους πολιτικούς της καθεστηκυίας τάξης, Δημοκρατικούς και Ρεπουμπλικάνους, να διαφοροποιούνται και να εναντιώνονται στον ισχυρισμό των υπερσυντηρητικών ρεπουμπλικάνων ότι η αύξηση των φόρων που πληρώνουν οι πλούσιοι συνιστά ταξικό πόλεμο. Η Elizabeth Warren προκάλεσε σοκ με τη δήλωσή της ότι «κανένας στην Αμερική δεν έκανε λεφτά από μόνος του», άποψη που αντικρούει την κυρίαρχη προπαγάνδα που παρουσιάζει όλους τους ολιγάρχες σαν αυτοδημιούργητα τζίνια. Ο Ron Paul, 12 φορές βουλευτής από το Τέξας, γκουρού των συντηρητικών, διεκδικητής του χρίσματος για την προεδρία, καταγγέλει όλα τα μέλη της Γερουσίας σαν δημαγωγούς και εξουσιοκάπηλους. Και ο βουλευτής Barney Frank, μοναχική σχεδόν περίπτωση, ζητάει επίμονα να μειωθούν οι υπέρογκες δαπάνες για τους εξοπλισμούς.
Μεμονωμένα, αλλά αδιανόητα μέχρι χτες πράγματα, που τα έλεγαν ή τα έγραφαν, και μόνοι τους τα διάβαζαν, οι αριστεροί, που κατηγορούνταν και αποκλείονταν από τα ΜΜΕ και την κοινωνική πλειοψηφία ως αντιαμερικανοί. Πολλοί Αμερικάνοι καταφεύγουν στο Al Jazeera για ενημέρωση!
Τώρα, τα ΜΜΕ, με μεγάλη καθυστέρηση, σύρθηκαν από τα γεγονότα και καλύπτουν τα διαδραματιζόμενα στους δρόμους και τα πάρκα πάνω από 800 πόλεων σε όλη τη χώρα. Ακόμα και οι οικοδόμοι στη Νέα Υόρκη, με κοινωνικά συντηρητικές ηγεσίες στα συνδικάτα τους, χειροκροτούν από τα ικριώματα των ουρανοξυστών τους «χίπιδες» και τους «τεμπέληδες», όπως χαρακτηρίζει το Fox News του Μέρντοχ τους διαδηλωτές.

Η απομυθοποίηση του Ομπάμα ενισχύει την εξέγερση
Η εδραίωση της απογοήτευσης από τη διακυβέρνηση Ομπάμα, κατά κάποιον τρόπο απελευθέρωσε τις δυνάμεις που είχαν ελπίσει σε μια άλλη πολιτική που δεν εφαρμόστηκε ποτέ. Οι υποσχέσεις του Ομπάμα όχι μόνο δεν εκπληρώθηκαν, αλλά εφαρμόστηκαν και πολιτικές εντελώς αντίθετες. Οι μεγάλες εταιρίες εμφανίζουν κέρδη πρωτοφανή στην ιστορία τους, ενώ μειώνουν τις θέσεις εργασίας, οι φοροαπαλλαγές του Μπους για τους πλούσιους ανανεώθηκαν, εκατομμύρια οικογένειες έχασαν τα σπίτια τους από τις τράπεζες που δωροδοκήθηκαν με ένα τρισεκατομμύριο δολάρια από τους φόρους των πολιτών, το κόστος υγειονομικής περίθαλψης αυξάνεται απαγορευτικά, οι φοιτητές θα πληρώνουν μια ζωή τα δάνεια που υποχρεούνται να πάρουν για να σπουδάσουν, η πραγματική ανεργία είναι διπλάσια του επίσημου 10% αν συνυπολογίσεις τους μερικώς απασχολούμενους και τα πολιτικά δικαιώματα έχουν γίνει αγνώριστα σε ένα κράτος που συνετοί πανεπιστημιακοί χαρακτηρίζουν πλέον ως «αστυνομικό κράτος». Στο εξωτερικό, παρ’ όλες τις περί αντιθέτου εξαγγελίες, οι πόλεμοι καλά κρατούν στο Αφγανιστάν και το Ιράκ, και επεκτάθηκαν ακήρυχτοι στο Πακιστάν, την Υεμένη και τη Λιβύη, οι εξοπλισμοί συνεχίζουν την ανηφορική τους εξάπλωση με νέα αντιπυραυλικά συστήματα σε τρίτες χώρες, νομιμοποιήθηκαν τα βασανιστήρια και οι δολοφονίες ακόμα και Αμερικανών πολιτών χωρίς κατηγορία και δίκη, και το Γκουαντάναμο ζει και βασιλεύει, ως στίγμα της αμερικανικής δημοκρατίας.
Με όλα τα παραπάνω, η υπομονή και η προσμονή εξαντλήθηκαν και τα πιο συμπιεσμένα κοινωνικά στρώματα και ομάδες, δάσκαλοι, φοιτητές, δημόσιοι υπάλληλοι, άνεργοι, άστεγοι και χρεοκοπημένοι μικροαστοί και μεσοαστοί, εργάτες από μεγάλες βιομηχανίες που μεταφέρθηκαν στο εξωτερικό, μαύροι και ισπανόφωνοι, διανοούμενοι και καλλιτέχνες, ξεχύνονται στις πλατείες όχι πια με κλαδικά αιτήματα, αλλά με τη γενικευμένη απαίτηση να αλλάξει η κατάσταση ριζικά!  

Ενθουσιασμός και επιφύλαξη
Βέβαια, κανένας δεν είναι προφήτης και όλα τα ενδεχόμενα παραμένουν ανοιχτά. Η Αμερική παρακμάζει και όσο προχωράει η παρακμή, μαζί με τα ευχάριστα θα εντείνονται και τα δυσάρεστα, γιατί ένα σημαντικό κομμάτι της κοινωνίας εξαθλιώνεται και εκφράζεται μέσα από αντίστοιχους πολιτικούς, που εκπλήσσουν με τον πρωτογονισμό, τη σκληρότητα και την αμάθειά τους.
Ο Newt Gingrich, πρωτοκλασάτος Ρεπουμπλικάνος στη Βουλή, δήλωσε στον έκπληκτο δημοσιογράφο του τηλεοπτικού δικτύου CBS ότι θέλει να καλούνται οι ανώτατοι δικαστές στη Γερουσία για να λογοδοτούν για τις αποφάσεις τους που δεν είναι αρεστές στην εξουσία!
Η υποψήφια για το χρίσμα Michele Bachmann θεωρεί το διοξείδιο του άνθρακα που παράγουν οι βιομηχανίες, τα αυτοκίνητα κ.λπ. ως ένα «φυσικό παράγωγο της φύσης» που δεν επηρεάζει το περιβάλλον, συμφωνώντας με το 86% των ψηφοφόρων του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος!
Ο κυβερνήτης Rick Perry, από τους επικρατέστερους για το χρίσμα, δηλώνει, κάτω από τις επευφημίες του πλήθους, ότι κοιμάται χωρίς τύψεις για τις 235 εκτελέσεις που έλαβαν χώρα στο Τέξας στη θητεία του και προσεύχεται ομαδικά για να σταματήσει η ξηρασία που μαστίζει την περιοχή του!
Ο γερουσιαστής Ron Paul στην ερώτηση του Wolf Blitzer, στο CNN, εάν πρέπει να αφεθεί κάποιος που δεν έχει ασφάλιση να πεθάνει, απαντάει ότι «αυτό είναι ελευθερία: να μπορείς να ρισκάρεις»!
Με τέτοιες και ακόμα πιο ακραίες, αντιεπιστημονικές και φασιστικές θέσεις, με τέτοιο διανοητικό επίπεδο, συναγωνίζονται όλοι οι Ρεπουμπλικάνοι υποφήφιοι για την προεδρία των ΗΠΑ, με αυξημένες πιθανότητες να κερδίσουν τον Ομπάμα στις εκλογές του χρόνου! Μάλιστα, ορισμένοι αναλυτές αναρωτιούνται μήπως σε μια κοινωνία τόσο πολωμένη, καθυστερημένη και θολωμένη, ένα μεγάλο μέρος των εκλογέων τρομάξει από το ριζοσπαστισμό των προοδευτικών κινημάτων και στραφεί εκλογικά στους συντηρητικούς όπως έγινε μετά τον Γαλλικό Μάη του ’68 με τον Ντε Γκολ και το αντιπολεμικό κίνημα της δεκαετίας του ’60 με τον Νίξον! Δηλαδή, μία επιστροφή του ήρωα των συντηρητικών Ρόναλντ Ρίγκαν με άλλη μορφή και σε ακόμα χειρότερη εκδοχή!
Ας ελπίσουμε ότι η κατά τον οικονομολόγο του Χάρβαρντ Lawrence Katz «χαμένη δεκαετία» δεν θα παραταθεί για πολύ!

Στέλιος Ελληνιάδης

 

Σχόλια

Σου άρεσε αυτό το άρθρο; Ενίσχυσε οικονομικά την προσπάθειά μας!