Ενίσχυση των οπλαρχηγών του UCK
του Γιώργου Τζαφέρη
Σημαντικό χαρακτηριστικό της πολιτικής αστάθειας των τελευταίων μηνών στα Βαλκάνια είναι οι συνεχείς εκλογικές αναμετρήσεις – στις περισσότερες περιπτώσεις πρόωρες, μετά από πτώση των κυβερνήσεων. Μετά τις βουλευτικές εκλογές στην ΠΓΔΜ, τη Ρουμανία και τη Βουλγαρία, αλλά και τις προεδρικές στη Σερβία, έγιναν πριν λίγες μέρες πρόωρες εκλογές στο προτεκτοράτο (ή αλλιώς, ημιεπίσημο κρατίδιο) του Κοσσυφοπεδίου. Και τις επόμενες μέρες ολοκληρώνεται ο κύκλος, με τις βουλευτικές εκλογές στην Αλβανία.
Τα αποτελέσματα των εκλογών στο Κοσσυφοπέδιο ήταν αναμενόμενα, και ταυτόχρονα τα πιο ανησυχητικά για όσους μελετούν προσεκτικά τη Βαλκανική. Η νίκη των πρώην οπλαρχηγών του UCK («Απελευθερωτικός Στρατός του Κοσόβου»), έστω και διασπασμένων σε διαφορετικά ψηφοδέλτια, και η ενίσχυση των πιο ριζοσπαστικών εθνικιστικών δυνάμεων που επιζητούν την άμεση αλλαγή συνόρων στην περιοχή, ήταν το κυρίαρχο στοιχείο αυτών των εκλογών. Σε μια προεκλογική περίοδο που η βασική συζήτηση ήταν η αντιπαράθεση με τη Σερβία και το μέλλον του κρατιδίου ως ανεξάρτητης οντότητας ή εντασσόμενο σε μια νέα Αλβανία, ακόμη και ο Βρετανός πρέσβης δήλωσε έκπληκτος για το γεγονός ότι οπλαρχηγοί-εγκληματίες πολέμου ήταν ξανά υποψήφιοι, και μάλιστα εκλέχθηκαν.
Ο συνασπισμός που συμμετείχαν τα προερχόμενα από τον UCK κόμματα («Συμμαχία για το Μέλλον» του Χαραντινάι, «Δημοκρατικό Κόμμα» του Θάτσι κ.λπ.) πήρε το 35% των ψήφων και, μαζί με το ριζοσπαστικό, εθνικιστικό κόμμα «Αυτοδιάθεση» (που εκτινάχθηκε στο 27%), είναι οι νικητές των εκλογών. Οι οπαδοί της χωρίς όρια αντιπαράθεσης με τη Σερβία και της «ένωσης με τη μητέρα πατρίδα» θα επιδιώξουν τώρα να επιβάλλουν την ατζέντα τους, και θα παίξουν το ρόλο του εμπρηστή όταν τους δοθεί η εντολή. Άλλωστε ο Χαραντινάι, που προορίζεται για νέος πρωθυπουργός, είχε συλληφθεί στη Γαλλία πριν λίγους μήνες ως καταζητούμενος για εγκλήματα πολέμου – και αφέθηκε ελεύθερος με παρέμβαση της Δύσης για να παίξει σημαντικό ρόλο στα επόμενα επεισόδια. Ο τρίτος συνασπισμός κομμάτων, η «Δημοκρατική Συνεργασία», η οποία ήταν στην προηγούμενη κυβέρνηση, με πιο ευρωπαϊκό προσανατολισμό, πήρε 26%, ενώ η Λίστα των Σέρβων 5%.
Συνέχιση της ίδιας πολιτικής στην Αλβανία
Στην γειτονική Αλβανία οι εκλογές της 25ης Ιουνίου γίνονται υπό την κηδεμονία των ΗΠΑ. Ο βοηθός αναπληρωτής ΥΠΕΞ των ΗΠΑ Χόιτ Γι ταξίδεψε πριν μερικές εβδομάδες στη χώρα, επέβαλε τη συμμετοχή της αντιπολίτευσης (που μέχρι τότε δήλωνε ότι θα απέχει), όρισε νέα ημερομηνία και καθόρισε το… ήρεμο, προς έκπληξη όλων, προεκλογικό κλίμα. Στις εκλογές θα συμμετέχουν 18 κόμματα για τις 140 έδρες του κοινοβουλίου, με τις δημοσκοπήσεις να δίνουν οριακή αυτοδυναμία (48-52%) στο Σοσιαλιστικό Κόμμα του σημερινού πρωθυπουργού Έντι Ράμα, έναντι της κεντροδεξιάς αντιπολίτευσης του Δημοκρατικού Κόμματος (28-32%). Η δεδομένη συνεργασία του Σ.Κ. με το τρίτο στις δημοσκοπήσεις κόμμα, τη Σοσιαλιστική Ένταξη του νεοεκλεγέντος προέδρου Ιλίρ Μέτα, δεν αφήνει πολλά περιθώρια για αλλαγή πολιτικής. Η απουσία αυτόνομης παρουσίας της ελληνικής μειονότητας στις εκλογές, μετά από πολλά χρόνια, και η ένταξη διαφορετικών ομαδοποιήσεων της και στα τρία μεγάλα κόμματα, είναι επίσης ένα από τα νέα στοιχεία αυτών των εκλογών.
Οι εκλογικές διαδικασίες όμως δεν φαίνεται να σταματούν τις εξελίξεις και στα άλλα πεδία. Η ολοκλήρωση της ένταξης του Μαυροβουνίου στο ΝΑΤΟ έφερε στο κόκκινο την αντιπαράθεση με τη Ρωσία. Η απαγόρευση εισόδου στο Μαυροβούνιο σε 149 Ρώσους πολιτικούς δεν είναι απλά συμβολική. Δείχνει ότι οι συσχετισμοί αλλάζουν στα Δυτικά Βαλκάνια. Η απάντηση των Ρώσων, που απειλούν με το ίδιο μέτρο 79 Μαυροβούνιους πολιτικούς, δεν μπορεί να ανακόψει την εξέλιξη των πραγμάτων, αλλά θυμίζει προπολεμικές καταστάσεις. Από κοντά και οι συνεχείς αγοραπωλησίες (σε φτηνές τιμές ή ακόμη και δωρεές) όπλων από τις μεγάλες ιμπεριαλιστικές δυνάμεις προς όλες σχεδόν τις πλευρές – με σημαντικότερο υποδοχέα όμως την Αλβανία, που αναγνωρίζεται ως προκεχωρημένο φυλάκιο του ΝΑΤΟ στα Βαλκάνια και εξοπλίζεται αναλόγως, με κύριο σκοπό την αναχαίτιση της ρώσικης επιρροής στην περιοχή.
