Ο κυριότερος είναι, ίσως, η μεγάλη εργατική αναταραχή, τα αιτήματα για αξιοπρεπείς μισθούς, συνθήκες εργασίας και συνδικαλιστικά δικαιώματα, που συγκλόνισε την Κίνα τους περασμένους μήνες και συνεχίζεται. Ταυτόχρονα, σημειώνεται αύξηση της γενικής λαϊκής διαμαρτυρίας. Σύμφωνα, μάλιστα, με την Εθνική Στατιστική Υπηρεσία, από το 1993, έχει δεκαπλασιαστεί ο ετήσιος αριθμός των μεγάλων διαδηλώσεων και διαμαρτυριών, φτάνοντας στις 90.000 σε καθένα από τα τέσσερα τελευταία χρόνια.
Κινέζοι αναλυτές εκτιμούν πως η νομιμοποίηση του Κ.Κ. Κίνας αμφισβητείται τόσο εκ δεξιών όσο και εξ αριστερών. Η αμφισβήτηση εκφράζεται πιο ανοιχτά και πιο δυνατά. Η Δεξιά πιέζει για πολιτική μεταρρύθμιση που θα αλλάξει το Σύνταγμα της Κίνας και θα επιτρέψει την ύπαρξη μιας πολυκομματικής δημοκρατίας δυτικού τύπου. Αυτή είναι η επιδίωξη πίσω από το Χάρτη 08. Ο Λιου Ξιάο Μπο στον οποίο απονεμήθηκε, πρόσφατα, το Νόμπελ Ειρήνης, είναι ένας από τους ηγέτες αυτού του κινήματος. Στο πλαίσιο αυτό εντάσσεται επιστολή που έστειλαν στο συνέδριο πρώην κομματικά στελέχη που εργάζονταν σε μεγάλα ΜΜΕ, τα οποία ζητούν να υπάρξει πλήρης ελευθερία του λόγου. Από τα πολύ υψηλά κλιμάκια της κινεζικής ιεραρχίας τονίζεται όλο και πιο συχνά η ανάγκη «πολιτικής μεταρρύθμισης». Γύρω από αυτό το ζήτημα φαίνεται ότι θα διεξαχθεί μια πάλη γραμμών και το ερώτημα είναι αν θα μπορέσει να εισχωρήσει σ’ αυτήν ο λαϊκός παράγοντας ή αν το παιχνίδι θα παιχθεί μεταξύ των κυρίαρχων ελίτ με το λαό στη γωνία.
Πολλά εξαρτώνται από την Αριστερά η οποία εμφανίζεται με έναν ορισμένο συντονισμό σε αρκετές περιοχές. Ο μεγάλος αριθμός των τελετών μνήμης του Μάο, που έγιναν τον Σεπτέμβριο σε όλη τη χώρα για την 34η επέτειο του θανάτου του, έδειξε ότι η δύναμη της Αριστεράς δεν είναι αμελητέα, ενώ αρχίζει να παρεμβαίνει ανοιχτά, προσπαθώντας να φέρει στο προσκήνιο τις πολιτικές, οικονομικές και συνδικαλιστικές διεκδικήσεις των εργαζομένων.
Στροφή στη βελτίωση του βιοτικού επιπέδου
Η ηγεσία του ΚΚΚ αντιλαμβάνεται ότι πρέπει να προχωρήσει σε ορισμένες αλλαγές. Σε επίπεδο διακηρύξεων στρέφεται, κατ’ αρχάς, προς τη βελτίωση του βιοτικού επιπέδου. Έτσι, στο ανακοινωθέν (18/10) που εκδόθηκε με τη λήξη της ολομέλειας της Κ.Ε. αναφέρονται τα εξής χαρακτηριστικά: «Το μερίδιο του προσωπικού εισοδήματος στην κατανομή του εθνικού εισοδήματος θα πρέπει να αυξηθεί και να ανέλθει η αμοιβή της εργασίας στην πρωτογενή κατανομή. Το σύστημα κοινωνικής ασφάλισης που καλύπτει τις αγροτικές και αστικές περιοχές πρέπει να ενισχυθεί και ο ρυθμός της μεταρρύθμισης στην ιατρική περίθαλψη και ανάπτυξη να επιταχυνθεί. Η βελτίωση των βασικών δημοσίων υπηρεσιών θα είναι βασικό καθήκον για την Κίνα τα επόμενα πέντε χρόνια. Η δημιουργία ενός συνολικού και βιώσιμου βασικού συστήματος υπηρεσιών ευθυγραμμισμένου με τη συνολική κατάσταση της Κίνας θα βοηθούσε να βελτιωθεί η ζωή του λαού. Το σύστημα πρέπει να καλύπτει τις αγροτικές και αστικές περιοχές και να προωθεί βασικές δημόσιες υπηρεσίες σε ισότιμη βάση. Πρέπει να παρθούν συγκεκριμένα μέτρα για τη διατήρηση της κοινωνικής αρμονίας και σταθερότητας».
Στο πλαίσιο αυτό, εμβληματική είναι η υπόθεση του δικηγόρου, αγωνιστή των εργατικών δικαιωμάτων και κομμουνιστή μαοϊκού Ζάο Ντονγκ-Μιν, ο οποίος συνελήφθη και έμεινε στη φυλακή ένα χρόνο, γιατί επιχείρησε να βοηθήσει στη δημιουργία ενός σώματος εργατικού ελέγχου, το οποίο είχε ως σκοπό την καταπολέμηση της διαφθοράς και της παράνομης αναδιάρθρωσης κρατικών επιχειρήσεων και που, τελικά, δικάστηκε στις 25/9/2010 και του επιβλήθηκε ποινή φυλάκισης τριών ετών. Ο Ζάο ήταν νομικός σύμβουλος μιας μεγάλης ομάδας εργατών κρατικών επιχειρήσεων που ζήτησαν από την Ομοσπονδία Συνδικάτων της επαρχίας Σαανξί και από την περιφερειακή επιτροπή του ΚΚΚ να ιδρυθεί ένα ελεγκτικό εργατικό όργανο (Αντιπροσωπευτικό Συνέδριο Υπεράσπισης των Εργατικών Δικαιωμάτων στο Σαανξί) που θα επόπτευε την αναδιάρθρωση των κρατικών επιχειρήσεων και θα ανέφερε περιπτώσεις διαφθοράς και κατάχρησης εξουσίας. Κατά τη γνώμη των εργατών τα επίσημα συνδικάτα δεν έκαναν σωστά τη δουλειά τους και οι εργατικές συνελεύσεις παρακάμπτονταν στη διαδικασία αναδιάρθρωσης και ιδιωτικοποίησης. Τα συνδικάτα προσπάθησαν να αποθαρρύνουν και να τρομοκρατήσουν τους εργάτες, απέτυχαν όμως και οι εργάτες συνέχισαν να πιέζουν μαζικά την επίσημη εργατική ομοσπονδία να προστατεύσει τα δικαιώματά τους και αν δεν μπορούσε, να συναινέσει στη δημιουργία του σώματος ελέγχου που πρότειναν. Τελικά, η ομαδική αυτή προσπάθεια απαγορεύθηκε από τη δημοτική Αρχή και ο Ζάο Ντονγκ-Μιν συνελήφθη μυστικά για «διατάραξη της δημόσιας τάξης».
Η υπόθεση αυτή είναι αξιοσημείωτη για τους εξής λόγους: εμφανίζεται μια κίνηση εργαζομένων που προσπαθεί να παρέμβει στις αναδιαρθρώσεις, οικοδομεί την αλληλεγγύη σε περιφερειακό επίπεδο, διεκδικεί από τα συνδικάτα να παίξουν το ρόλο τους ή να παραμεριστούν. Ο Ζάο δεν είναι ένας τυχαίος άνθρωπος, δεν είναι «υποκινούμενος ή εχθρός του λαού». Μέλος του ΚΚΚ, συντονιστής μιας «Ομάδας Μελέτης της Σκέψης του Μάο» με πολιτικούς στόχους, έγινε εμβληματική προσωπικότητα της κινεζικής Αριστεράς. Σε πολλές περιοχές συγκροτήθηκαν «Ομάδες υποστήριξης του Ζάο Ντονγκ-Μιν», απέστειλαν επιστολές διαμαρτυρίας στο ΚΚΚ και στις Αρχές της περιφέρειας Σαανξί. Η υπόθεση πήρε μεγάλη δημοσιότητα στο Διαδίκτυο και τέθηκε το ερώτημα αν το ΚΚΚ είναι το κόμμα που υπερασπίζεται τα εργατικά δικαιώματα. Ταυτόχρονα, η υπόθεση αυτή δείχνει μια στροφή στον τρόπο οργάνωσης και στη ρητορική των αριστερών. Η αντιπαράθεση γίνεται δημόσια και ανοιχτά. Χωρίς να έχουν ψευδαισθήσεις για το τι συμβαίνει στη χώρα, χρησιμοποιούν το Σύνταγμα και τους σοσιαλιστικούς νόμους και αμφισβητούν, ευθέως, το κεφάλαιο και το κράτος, γεγονός που καθιστά διακριτή τη δική τους εκδοχή της πολιτικής μεταρρύθμισης, σε σχέση με τη δεξιά παρέμβαση που υποστηρίζεται, αναφανδόν, από τη Δύση, όπως πολύ χαρακτηριστικά φάνηκε στην περίπτωση του Λιου Ξάο Μπο. Η οποία Δύση, παρεμπιπτόντως, αδιαφορεί πλήρως για τους χιλιάδες κομμουνιστές που είναι φυλακισμένοι, επειδή υποστήριξαν τα δικαιώματα των εργαζομένων».
Αντιφάσεις και πολιτικές στοχεύσεις
Το Κ.Κ. Κίνας βρίσκεται ενώπιον, ίσως, άλυτων αντιφάσεων. Από τη μια, το Σύνταγμα διακηρύσσει ότι η Κίνα είναι σοσιαλιστική χώρα και το καταστατικό του ότι είναι κόμμα μαρξιστικό, λενινιστικό και βασίζεται στη σκέψη του Μάο. Ωστόσο, όλα αυτά δεν αντανακλούν την υπαρκτή κινεζική πραγματικότητα. Η Δεξιά, κοινωνική βάση της οποίας είναι μια επεκτεινόμενη καπιταλιστική οικονομική τάξη και μεγάλο μέρος της ανώτερης κομματικής και κρατικής γραφειοκρατίας, βλέπει ότι η καπιταλιστική οικονομική μεταρρύθμιση ολοκληρώνεται και ότι υπάρχει ανάγκη μιας αντίστοιχης καπιταλιστικής πολιτικής δομής. Θέλει να εξαλειφθεί ο μαρξισμός και ο σοσιαλισμός από το Σύνταγμα και να ευθυγραμμιστεί η πολιτική δομή με την πραγματικότητα της Κίνας, ώστε να παραμεριστούν οι εναπομένοντες πολιτικοί περιορισμοί.
Η Αριστερά θέλει να αναπτύξει την πάλη ενάντια σ’ αυτούς που υποστηρίζουν την καπιταλιστική μεταρρύθμιση και να θέσει το ΚΚΚ προ καίριων διλημμάτων και, κυρίως, ζητά να υπερασπιστεί τα οικονομικά, κοινωνικά και πολιτικά δικαιώματα των εργαζομένων. Να επηρεάσει προς αυτή την κατεύθυνση την πορεία της πολιτικής μεταρρύθμισης. Χρησιμοποιεί το Σύνταγμα, το κομματικό καταστατικό και τα συνδικαλιστικά δικαιώματα για να αμφισβητήσει την εξουσία των ανώτερων στρωμάτων του ΚΚΚ, θεωρώντας ότι έτσι της δίνεται η δυνατότητα να αναπτύξει νόμιμους αγώνες.
Η ηγεσία του ΚΚΚ δεν φαίνεται διατεθειμένη να προχωρήσει στην πολιτική μεταρρύθμιση με την ταχύτητα που απαιτεί η Δεξιά και με κάποιες παρεμβάσεις στο βιοτικό επίπεδο επιθυμεί, μάλλον, τη συνέχιση της δεδομένης πορείας της Κίνας με κατευνασμό των εργαζομένων. Ποια θα είναι η έκβαση είναι ακόμη άδηλο, ενώ στο πεδίο των αντιπαραθέσεων μπορούν, πλέον, και παρεμβαίνουν άμεσα και να ασκούν πιέσεις οι δυτικές δυνάμεις.
(Πηγές: Economist, China Study Group, Frontlines for Revolutionary Struggle)
