Το φετινό καλοκαίρι δεν έχει μόνο καύσωνα, ζέστη και φωτιές. Κυοφορεί πολιτικές διεργασίες βάθους, και εξελίξεις για την αναμόρφωση του πολιτικού σκηνικού, μέσα σε ένα έντονο γεωπολιτικό αναδασμό ο οποίος γλείφει τις ακτές της Κρήτης, βάζει πόδι για τα γερά στο Αιγαίο και εποικίζει συστηματικά την Κύπρο (όση υπάρχει δηλαδή).
Πριν όμως δούμε αυτές τις διαφαινόμενες εξελίξεις, μια αναγκαία παρέκβαση που «ξεχνιέται» σε αναλύσεις, ειδήσεις, συζητήσεις…
Αυτοί που δεν γυρίζουν σπίτι μετά το μεροκάματο
Είναι ραγδαία η αύξηση του αριθμού θανάτων κατά την εργασία το πρώτο εξάμηνο του 2025, καθώς και των βαριά τραυματισμένων (που κι αυτοί δεν γυρίζουν πίσω στο σπίτι μετά τη δουλειά…). Οι θάνατοι και οι βαρείς τραυματισμοί πολλαπλασιάζονται εν μέσω θέρους και καύσωνα για δύο λόγους:
α) Λόγω της εντατικοποίησης της εργασίας, του 13ωρου και των αναγκαστικών υπερωριών και βαρδιών που ψηφίζει η κυβέρνηση, και της διάλυσης όλων των εποπτικών μηχανισμών (που πριμοδοτεί την ασυδοσία των επιχειρήσεων και αφεντικών παντός είδους).
β) Λόγω του σχεδόν διπλασιασμού του πληθυσμού της χώρας εξαιτίας του υπερτουρισμού, όπου το «εποχικό κράτος» της Ελλάδας των 3 μηνών θέλει να «ρεφάρει», ένα τμήμα να πλουτίσει κι άλλο, κι ένα άλλο τμήμα να βγάλει τα έξοδα της χρονιάς.
Οι συνθήκες εργασίας σε κλάδους τουρισμού, μεταφορών, κατασκευών και αγροτικών καλλιεργειών γίνονται απίστευτα σκληρές, χωρίς καμία μέριμνα, χωρίς καμία υγειονομική και ιατρική βοήθεια. Σκεφθείτε αεροδρόμια, μεγάλες ξενοδοχειακές μονάδες, μεγάλα κατασκευαστικά έργα όπου εργάζονται χιλιάδες εργαζόμενοι (πολλές φορές και μεγάλης ηλικίας), όπου η απασχόληση είναι 6 ημερών και 60ωρών, ενώ σε ορισμένες περιπτώσεις γίνονται και διπλοβάρδιες (π.χ. σε ιδιόκτητα λεωφορεία).
Οι περισσότεροι θάνατοι και σοβαροί τραυματισμοί συμβαίνουν σε αυτούς τους κλάδους, και υπό αυτές τις συνθήκες. Η κυβέρνηση βέβαια νομοθετεί τις συνθήκες γαλέρας για τους εργαζόμενους, και μετά υπόσχεται ότι θα ασχοληθεί με την «καλυτέρευση της καθημερινότητας». Και, για όποιον ανησυχεί, υπόσχεται ότι «κάτι θα δώσει» με τις εξαγγελίες τον Σεπτέμβριο στη Θεσσαλονίκη… Μόνο που κάποιοι δεν γυρίζουν σπίτι, μόνο που για πάρα πολλούς από τη μέση του μήνα τελειώνουν τα χρήματα, ενώ πάνω από το μισό του πληθυσμού δεν μπορεί να κάνει ούτε 3-4 μέρες διακοπές (ας περιοριστούμε σ’ αυτά, για να μην το κάνουμε πιο μελό).
Αυτό το κοινωνικό ζήτημα δεν απασχοληθεί κανένα πολιτικό κόμμα, καμιά ομάδα που φιλοδοξεί να κάνει κάτι στην πολιτική κονίστρα, κανένα «κέντρο» ή επιτελείο. Από τις υπάρχουσες δυνάμεις αναφορές για αυτά τα ζητήματα γίνονται μόνο από το ΚΚΕ και τον Ριζοσπάστη, χωρίς όμως να μετουσιώνονται σε κάποια πιο μαζική, πιο μετωπική και σοβαρή διασύνδεση με όσα άλλα συμβαίνουν στη χώρα μας.
Το σύγχρονο κοινωνικό ζήτημα (που έχει πολλές διαστάσεις) είναι στα ξεχασμένα και αζήτητα, καθώς ο ιδεολογικός και ταξικός / πολιτικός συσχετισμός επιτρέπει το καθεστώς της γαλέρας που επικρατεί.
Ο Ιούλιος των «πλυντηρίων» και των επετείων, αλλά και των διεργασιών
Στο προηγούμενο σημείωμα* αναφερθήκαμε αναλυτικά σε τρία «πλυντήρια» και τρεις πλύσεις (Τσίπρας, Σαμαράς, Βουλή με Τέμπη και ΟΠΕΚΕΠΕ). Επίσης πολλά γράφτηκαν για το τι έγινε με το Δημοψήφισμα και τη Σύνοδο των αρχηγών κομμάτων το 2015 (5 και 6 Ιουλίου αντίστοιχα). Ακόμα γίνεται λόγος και ρεπορτάζ, αν υπάρχουν ή όχι πρακτικά, αν είχαν ηχογραφηθεί ή όχι, αν τα παρέλαβαν οι επόμενοι Πρόεδροι, μέχρι και το πού φυλάσσονται εντός της Βουλής. Κατά τα άλλα, διάφορα ΜΜΕ (όπως το in.gr του κ. Μαρινάκη) δημοσιεύουν μέρος τους, που με κάποιο τρόπο εξασφάλισαν…
Τώρα θα γραφτούν κι άλλα για την Κύπρο (όχι πολλά βέβαια) και θα γιορταστεί η επέτειος της «αποκατάστασης της Δημοκρατίας» στις 24 Ιουλίου, οπότε θα πέσουν κι άλλες μερίδες αναμνήσεων, εντυπώσεων, κουτσομπολιών, φωτογραφιών από τη γιορτή στο Προεδρικό. Να δούμε αν θα παραστούν όλα τα κόμματα πάλι…
Ξέρουμε ότι γίνονται πολλές διεργασίες: Στη Ν.Δ., παρά τα χειροκροτήματα για τις ντροπιαστικές αποφάσεις συγκάλυψης και απαλλαγής όλων των υπεύθυνων για Τέμπη και ΟΠΕΚΕΠΕ (δύο σκάνδαλα, που ακόμα και ένα από τα δύο μόνο του αρκούσε για να οδηγήσει σε πτώση της και παραίτηση της κυβέρνησης), όλοι γνωρίζουν ότι υπάρχει μια αναταραχή στο εσωτερικό της: Σαμαρικοί και Καραμανλικοί, αλλά κυρίως ισχυροί κύκλοι των ολιγαρχών, κατανοούν ότι ο δρόμος που επιλέγει ο Μητσοτάκης οδηγεί σε ξέρα και μεγάλη αποτυχία, σκέφτονται διάδοχη κατάσταση, και αυτό δεν μπορεί να κρυφθεί. Βορίδης και Αυγενάκης εκβιάζουν (ειδικά ο πρώτος μέχρι και με ανεξαρτητοποίησή του έτσι και μπλεχτεί με ΟΠΕΚΕΠΕ), οπότε ο Μητσοτάκης αφήνει το μοντέλο Τριαντόπουλου για την περίπτωση Καραμανλή, και για ΟΠΕΚΕΠΕ απαλλάσσει, σχεδόν αθωώνει τον Βορίδη με μια εξεταστική από το 1998 μέχρι σήμερα.
Όλοι γνωρίζουν ότι υπάρχει μια αναταραχή στο εσωτερικό της Ν.Δ.: Σαμαρικοί και Καραμανλικοί, αλλά κυρίως ισχυροί κύκλοι των ολιγαρχών, κατανοούν ότι ο δρόμος που επιλέγει ο Μητσοτάκης οδηγεί σε ξέρα και μεγάλη αποτυχία, σκέφτονται διάδοχη κατάσταση, και αυτό δεν μπορεί να κρυφθεί
Το «πλυντήριο» Βουλή τα ψηφίζει όλα αμελλητί. Η αντιπολίτευση καταψηφίζει, ψηφίζει παρών, αποχωρεί και ό,τι άλλο – εκτός από το να προκαλέσει μια μεγάλη πολιτική θύελλα και μπλοκάρισμα της Βουλής και προσφυγή σε εκλογές ή κάτι άλλο. Π.χ. αποχωρήσεις όλων από τη Βουλή, χωρίς καμία παρουσία τους, και κάλεσμα του λαού σε διαρκή κινητοποίηση. Ή παραίτηση ολόκληρων κοινοβουλευτικών ομάδων και των αναπληρωματικών βουλευτών τους για αναγκαστική προσφυγή σε εκλογές, και άλλα που μπορούσαν να γίνουν. Αλλά είπαμε: «αντιπολίτευση» υπάρχει μόνο κατ’ όνομα και κατά δήλωση. Από εκεί και πέρα, τίποτα. Αναμένουν μόνο τις δημοσκοπήσεις και τι ποσοστό θα πάρουν σε έναν επόμενο γύρο, χωρίς να αλλάξει τίποτα. Απλά να αναπαραχθεί αυτό το άθλιο πολιτικό σύστημα με κάποια άλλη «χημεία» και ποσοστά.
Αυτές είναι οι διεργασίες εσωτερικού: αναμονή του Σαμαρά «να ακούσει» την πρόσκληση των 91, ενεργοποίηση του Τσίπρα με σπρώξιμο από ολιγάρχες και με ευμενή προδιάθεση από Πρεσβεία, εξελίξεις εντός Ν.Δ. αν και εφόσον ο Μητσοτάκης δεν πάρει αυτοδυναμία και αποχωρήσει, κ.ο.κ. Το κύριο βάρος των εξελίξεων όμως θα περάσει μέσα από το κανάλι του γεωπολιτικού αναδασμού και των επιδράσεών του στον ελληνικό χώρο.
Η πλευρά για την οποία λίγο μιλούν όσοι φλυαρούν κατά κόρον
Ο Μητσοτάκης αντιμετωπίζεται σχεδόν εχθρικά από το περιβάλλον Τραμπ και από πολλές Ευρωπαϊκές δυνάμεις. Οι παρεμβάσεις των ευρωεισαγγελικών αρχών και η ανάδειξη σκανδάλων, όπως και η σωρεία δικογραφιών που θα έχει συνέχεια, δεν είναι άσχετη με αυτήν την εχθρότητα και τη δυσαρέσκεια που υπάρχει με το καθεστώς «πάρτα όλα» που έχει εγκαθιδρύσει το Μαξίμου υπό τον κ. Μητσοτάκη. Έτσι κυκλοφορούν φήμες ότι στο στόχαστρο μπορεί να βρεθούν κι άλλοι υπουργοί (π.χ. Πιερρακάκης, Κεραμέως), καθώς και δεκάδες άλλοι βουλευτές.
Σε λίγο καιρό έρχεται η κα Κίμπερλι Γκίλφοϊλ, νέα πρέσβειρα των ΗΠΑ στην Αθήνα, με ξεκάθαρη ατζέντα: «Είμαι έτοιμη να είμαι ακούραστη υποστηρίκτρια των αμερικανικών συμφερόντων, σταθερή συνεργάτιδα των Ελλήνων συμμάχων μας και περήφανη εκπρόσωπος του Προέδρου και του αμερικανικού λαού. Τις τελευταίες δεκαετίες, η Ελλάδα έχει εξελιχθεί σε πυλώνα σταθερότητας σε μια σύνθετη περιοχή. Και η δέσμευσή της στην κοινή μας ασφάλεια εντός της Συμμαχίας του ΝΑΤΟ έχει μεγαλύτερη σημασία από ποτέ… Σημαντικό μέρος αυτών των εξοπλιστικών δαπανών έχει κατευθυνθεί προς την απόκτηση αμερικανικής αμυντικής τεχνολογίας αιχμής, συμπεριλαμβανομένων των τρομερών μαχητικών αεροσκαφών F-35, των προηγμένων ελικοπτέρων Apache και Blackhawk και των σύγχρονων ναυτικών σκαφών… Θα καταστήσω ύψιστη προτεραιότητα την περαιτέρω επιτάχυνση του αμυντικού εκσυγχρονισμού της Ελλάδας, ενθαρρύνοντας ακόμη μεγαλύτερη συνεργασία και συνέργεια μεταξύ των αμυντικών μας τομέων. Οι ΗΠΑ και η Ελλάδα έχουν σημειώσει τεράστια πρόοδο στην ενεργειακή συνεργασία».
Ήδη υπάρχουν δημοσιεύματα σύμφωνα με τα οποία οι ΗΠΑ ενδιαφέρονται για 5 ακόμα στρατιωτικές βάσεις στην Ελλάδα.
Υπάρχει όμως και μία άλλη φωνή που δείχνει ότι υπάρχει μια «ατζέντα Τραμπ». Είναι ο Πάνος Καμμένος, που ξανάκανε εμφάνιση σε πρόσφατη συνέντευξη λέγοντας πάνω-κάτω τα ακόλουθα: Χρειάζεται εθνική κυβέρνηση με «Ατζέντα Τραμπ» για το Αιγαίο: «πράσινο Αιγαίο που θα ωφελήσει και Ελλάδα και Τουρκία και την περιοχή νότια της Κρήτης» (όπου π.χ. η αμερικανική Chevron μπορεί να εκμεταλλευτεί τους υδρογονάνθρακες και στη δική μας περιοχή, και στην περιοχή που διεκδικεί η Λιβύη, οπότε να μην έχουμε πρόβλημα). Έσπευσε δε να δείξει μεγάλη συμπάθεια προς τον Τσίπρα, και αποτροπιασμό για τον Σαμαρά. Ενώ παράλληλα μίλησε με τον πιο υποτιμητικό τρόπο για πολιτικούς των Ευρωπαίων στην Ελλάδα, όπως ο κ. Χατζηδάκης.
Με άλλα λόγια έρχεται η «Ατζέντα Τραμπ», η οποία μπορεί να λειτουργήσει ως η σπάθη που θα κόψει γόρδιους δεσμούς. Το μόνο που έχουμε να κάνουμε είναι να γίνουμε υποτακτικοί και τελάληδες του Τραμπισμού…
Όμως στις διεργασίες που είναι σε εξέλιξη φαίνεται να μην παίρνονται σοβαρά κι άλλες παράμετροι, εξίσου σοβαρές και επικίνδυνες: Η κρίση στην Ευρώπη προχωρά με γρήγορους ρυθμούς. Η Γαλλία παίρνει μέτρα ημιμνημονίων ήδη. Η Κομισιόν περικόπτει 90 δισεκατομμύρια ευρώ από τις αγροτικές ενισχύσεις για να υποστηρίξει το εξοπλιστικό πρόγραμμα. Ο Τραμπ θέτει δασμούς 30% για ευρωπαϊκά προϊόντα, ενώ πιέζει για αγορά αμερικανικών οπλικών συστημάτων για τη συνέχιση του πολέμου στην Ουκρανία. Η Ευρώπη κηρύσσει πόλεμο στη Ρωσία και επιβάλλει έκτακτες φορολογίες, π.χ. 4 ευρώ σε κάθε πακέτο τσιγάρα, για να ενισχυθεί ο πόλεμος στην Ουκρανία. Και έπεται συνέχεια. Η Τουρκία γίνεται απαραίτητος εταίρος στην εξοπλιστική αλυσίδα της Ευρώπης, ενώ οι ΗΠΑ θα αρχίσουν να πωλούν όλα τα σύγχρονα όπλα και στην Τουρκία. Η Τουρκία θα έχει βαρύνοντα ρόλο (όσο είναι προσανατολισμένη προς ΝΑΤΟ) στην ευρύτερη περιοχή, ενώ ρόλους αναβαθμισμένους θέλουν και η Αίγυπτος και οι χώρες του Κόλπου. Η Ελλάδα δεν λογαριάζεται διόλου, δεν υπολογίζεται και το ξέρουν όλοι: μεγάλοι και μικροί, διεθνείς και της περιοχής.
Σε μια μεγάλη αλλαγή, ιδίως αν αυτή έρθει μετά από μεγάλη κινητοποίηση και ενεργοποίηση του λαού, ξέρουν ότι θα καθίσουν στο σκαμνί ό,τι και να κάνουν, όσες παραγραφές κι αν εξασφαλίσουν. Επιπλέον, ένας μεγάλος, βαθύς εκδημοκρατισμός δεν θα μείνει στον τύπο κάποιων διατάξεων…
Το ερώτημα που δεν έχει απαντηθεί
Τι γίνεται στην ελληνική κοινωνία με όλα αυτά που συμβαίνουν; Πόσο ήσυχοι είναι όλοι όσοι μετέχουν στις διεργασίες που αναφέραμε; Ανησυχούν π.χ. για μια «εισβολή» του λαϊκού παράγοντα στην πολιτική σκηνή και στις εξελίξεις; Με μια φωτογραφική εικόνα της στιγμής, θα έλεγε κανείς πως όχι. Όμως η άκρα επιθετικότητα απέναντι στο κίνημα των Τεμπών και τη φυσική του ηγεσία, το άγριο κυνηγητό σε συνδικαλιστές και αγωνιζόμενους ανθρώπους σε χώρους δουλειάς, το συστηματικό κτύπημα όπου υπάρχουν αντιστάσεις, η ανοικτή συνεργασία με τις υπηρεσίες του Ισραήλ για ανακοπή των φιλοπαλαιστινιακών αισθημάτων του ελληνικού λαού, οι συνεχείς επιθέσεις σε Πλατείες και Τέμπη, δείχνουν ότι υπάρχει ανησυχία.
Και όχι μόνο: Ο μόνιμος «πυρετός» του Μαξίμου μέχρι τώρα, από τον Ιανουάριο και τον Φεβρουάριο όταν έγιναν τα πολύ μεγάλα συλλαλητήρια, ήταν πώς θα αντιμετωπιστεί αυτή η τεράστια κοινωνική διαθεσιμότητα. Ήταν το μόνιμο και κύριο θέμα στον πρωινό καφέ κάθε μέρα – και ακόμα είναι. Οι μεθοδεύσεις για απόσειση των ευθυνών και για συγκάλυψη των ενόχων, οι επιθετικές κορώνες ότι γίνεται «ποινικοποίηση» της πολιτικής ζωής κ.λπ. δεν δείχνουν ηρεμία αλλά, αντίθετα, ανησυχία. Σε μια μεγάλη αλλαγή, ιδίως αν αυτή έρθει μετά από μεγάλη κινητοποίηση και ενεργοποίηση του λαού, ξέρουν ότι θα καθίσουν στο σκαμνί ό,τι και να κάνουν, όσες παραγραφές κι αν εξασφαλίσουν. Τα εγκλήματά τους είναι διαρκή όσον αφορά τον λαό. Και ένας μεγάλος και βαθύς εκδημοκρατισμός δεν θα μείνει στον τύπο κάποιων διατάξεων, όταν έχει παραβιαστεί κατά κόρον και εξακολουθητικά το Σύνταγμα.
Επομένως μια βασική προϋπόθεση για να υπάρξει αλλαγή, για να αντιμετωπιστούν απειλές για την ίδια την επικράτεια και κυριαρχία της χώρας, για τα εργασιακά δικαιώματα και την ίδια την επιβίωση του λαού (υγεία, διατροφή, στέγη, εκπαίδευση), είναι περισσότερο από ποτέ αναγκαία η κινητοποίηση όλου του λαού. Να είναι ενεργοποιημένος ο λαός. Είναι ο πιο λογικός και ρεαλιστικός όρος για κάθε θετική εξέλιξη. Κανένας Μεσσίας, κανένα πρόσωπο, κανένα ποσοστό, καμιά είσοδος εντός του κοινοβουλίου, καμιά κυβέρνηση εντός των ίδιων πλαισίων δεν μπορεί να φέρει κάτι καλύτερο για τη χώρα και την κοινωνία.
Ας προσθέσουμε και το ακόλουθο: ούτε τα κομματικά επιτελεία, ούτε οι Πρεσβείες δεν νοιώθουν και δεν εκτιμούν ότι έχουν κάποια μεγάλη πέραση εντός του ελληνικού λαού. Δεν υπάρχει ρεύμα υπέρ τους. Το αντίθετο, υπάρχει συνολική αμφισβήτηση του πολιτικού συστήματος, και εν μέρει συνειδητοποίηση ότι κανένας «σωτήρας» δεν θα σώσει τον λαό. Μένει λοιπόν το όπλο της συνειδητής ενεργοποίησής του. Δεν είναι ανέφικτο, αλλά δεν γίνεται με ευχές και κατάρες, ούτε με απλή περιγραφή της άσχημης κατάστασης. Αναζητείται ο Τρόπος. Όταν αυτός αναζητηθεί από πολλούς και με ένταση, τότε προκύπτει.
Εκεί βρισκόμαστε εν μέσω καύσωνα, με πολλά ενδεχόμενα ανοικτά!
* «Καλοκαιρινές διεργασίες εσωτερικού: Οι τρεις πλύσεις του “πλυντηρίου”» (φύλλο 739).
