Κάποτε οι πολιτικοί έκαναν λόγο για τα «μπάνια του λαού», υπονοώντας ότι πρέπει να αποφεύγονται οι προστριβές ή διαδικασίες πολιτικές μέσα στο καλοκαίρι. Αν κανείς σκεφτεί τι σημαίνουν σήμερα τα «μπάνια του λαού», θα χαμογελάσει με ειρωνεία και πικρία. Επειδή κάτι τέτοιο έχει δυσκολέψει αφάνταστα, έχει συρρικνωθεί χρονικά, έχει γίνει αποτρεπτικό λόγω οικονομικών προβλημάτων. Επειδή οι εργασιακές σχέσεις έχουν απορρυθμιστεί, οι παραλίες έχουν περιφραχτεί, τα ναύλα έχουν εκτοξευτεί, οι ξαπλώστρες –τα νέα αυθαίρετα– έχουν τιμές απλησίαστες. Επειδή το ελεύθερο κάμπινγκ απαγορεύεται δια ροπάλου. Επειδή, τέλος, ντόπιοι και επιχειρηματίες θέλουν να βγάλουν σε 2-3 μήνες όλη τη χρονιά (οι πρώτοι) και τεράστια κέρδη (οι δεύτεροι).
Η «βαριά βιομηχανία» της χώρας, ο τουρισμός, είναι υδροκέφαλος, ελεγχόμενος πλήρως από μεγάλες εταιρείες. Το all inclusive επιτρέπει μεν σε «καραβιές» ξένων τουριστών να κάνουν μια ολιγοήμερη «περιφραγμένη» επίσκεψη με το βραχιολάκι και όλα οργανωμένα εντός της επιχείρησης-εργοστάσιο (ξενοδοχείο – μεταφορές – κατανάλωση – περιηγήσεις κ.λπ.), αλλά δεν μένει τίποτα για τις τοπικές κοινωνίες και τις μικρές μονάδες. Φυσικά ο ιθαγενής πληθυσμός, αν μπορεί να πάει σε αυτούς τους προορισμούς, πληρώνει πολύ περισσότερα για πολύ λιγότερες μέρες. Μια οικογένεια με αυτοκίνητο συνήθως αδυνατεί να μετακινηθεί προς ένα νησί…
Αλλά τα καλοκαίρια σημαδεύονται και από τις καταστροφές των πυρκαγιών. Η φετινή «σοδειά» μεγάλη και τραγική: εκατοντάδες χιλιάδες στρέμματα κατακάηκαν, περιουσίες και ζώα καταστράφηκαν, χάθηκαν και ανθρώπινες ζωές.
Η αλήθεια είναι πως το φετινό καλοκαίρι ξεκίνησε με μια ανανέωση της θητείας Μητσοτάκη, ο οποίος κάνει λόγο για «πολυδιάστατο εκσυγχρονισμό», ενώ ταυτόχρονα κηρύσσει κάθε τόσο 3ήμερο πένθος (Τέμπη, Πύλος, Ρόδος, Κάρυστος) και παρουσιάζει μια εικόνα της Ελλάδας παραμορφωμένη και φανταστική. Όλα λειτουργούν περίπου καλά, όλα θα καλυτερεύσουν, όλες οι δυσκολίες «είναι εισαγόμενες»: πανδημία, πληθωρισμός, ακρίβεια, κλιματική κρίση, φωτιές. «Καταστροφικές δυνάμεις της φύσης» μας επιτίθενται και κάνουμε ό,τι μπορούμε: αυτό είναι το αφήγημα. Άλλωστε υπολογίζουν ότι ο κόσμος γρήγορα ξεχνά το κακό, και προχωρεί παρακάτω. Το είπε και νέος υπουργός: «Καλώς ή κακώς, η ζωή συνεχίζεται». Επομένως «προσαρμοστείτε, δεν μπορείτε να κάνετε τίποτα άλλο». Α, για να μην ξεχνιόμαστε: μπείτε και σε μια πλατφόρμα και δείτε αν δικαιούστε κάποιο επίδομα ή κάποιο e-pass…
Κανείς δεν είναι υπεύθυνος, κανείς δεν παραιτείται για τις τρομερές ελλείψεις και τη διάλυση όλων των υποδομών (εδώ ο κ. Χατζηδάκης εξαίρει τον εθελοντισμό…), κανείς δεν σκέφθηκε να κηρυχθεί η χώρα σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης, κανείς δεν σκέφθηκε να προχωρήσει σε επιτάξεις μέσων, βυτιοφόρων, πλοίων, μεταφορικών μέσων, κανείς δεν σκέφθηκε να πάρει ενεργά μέρος ο στρατός στην κατάσβεση των πυρκαγιών, κανείς δεν σκέφθηκε να σταματήσουν για 5-10 μέρες οι αφίξεις τουριστών προς τόπους που πλήττονται από φωτιές.
Ούτε λόγος βέβαια για το οικονομικό μοντέλο που στηρίζει την φλαμπέ-τουριστική Ελλάδα. Όλα είναι προσανατολισμένα ώστε να γίνει… Ριβιέρα ο Σαρωνικός. Δηλαδή να κτιστεί ουρανοξύστης και καζίνο και μεγάλες μαρίνες, και να αποκλειστεί όλο το λεκανοπέδιο από την περιοχή του Σαρωνικού και τις παραλίες. Το εισιτήριο για όποια περιφραγμένη παραλία ήδη κοστίζει από 10 ευρώ. Οι πράσινοι πνεύμονες του λεκανοπεδίου έχουν καεί τα προηγούμενα καλοκαίρια. Φέτος κάηκαν και τα Δερβενοχώρια (αλλά αυτά δεν έχουν 5άστερα ξενοδοχεία, οπότε δεν έγινε μεγάλος ντόρος).
Το μοντέλο ανάπτυξης έχει σαν ατμομηχανή και τον τζόγο, τον πολλαπλό τζόγο. Γι’ αυτό και το καζίνο της Πάρνηθας μεταφέρεται στο Μαρούσι. Γύρω από τον τζόγο και γύρω από τις δημαρχίες μεγάλων κέντρων και λιμανιών η σύμφυση επιχειρηματιών και υποκόσμου έχει προχωρήσει αρκετά.
Ναι, τα κόμματα νοιάζονται και για την «αυτοδιοίκηση», προχωρούν οι μεταγραφές και οι διασταυρώσεις, δεν υπάρχουν διαχωριστικές γραμμές και ιδεολογίες… Νέα εποχή, πολυδιάστατου εκσυγχρονισμού-μεταπρατισμού. Ακόμα κι αν πέσει μια γέφυρα, και πεθάνουν άνθρωποι, το θέμα καλύπτεται αμέσως: οι εργολάβοι και οι τεχνικές εταιρείες δεν αγγίζονται.
Κοντά σε αυτά, το φετινό καλοκαίρι σημαδεύεται και από μια άλλη επιτάχυνση: υποχωρήσεων σε εθνική κυριαρχία, αφού υπάρχει η παραγγελία ΝΑΤΟ-ΗΠΑ να γίνει κάποια ελληνοτουρκική συμφωνία που θα ικανοποιεί όλες ή τις περισσότερες τουρκικές επεκτατικές διεκδικήσεις.
Ο καθείς μας –και μαζί η πλειοψηφία της κοινωνίας– υπάρχει μέσα σε ένα καθεστώς επισφάλειας: αν υπάρχει ασθενοφόρο, αν το κέντρο υγείας έχει κλείσει, αν οι φλόγες πλησιάσουν, αν πέσει μια γέφυρα, αν δεν έχω να πληρώσω λογαριασμούς, αν το τρένο δεν φθάσει, αν σφυράνε αδέσποτες σφαίρες τη νύχτα, αν μπράβοι μαγαζιών παρεξηγηθούν με πελάτη…
Δύσκολο καλοκαίρι, καυτό, τραγικό, που υπογραμμίζει το «υπαρξιακό πρόβλημα της χώρας και της κοινωνίας». Οι στιγμές ανθρωπιάς, αλληλεγγύης και συγκίνησης που νοιώθει ο απλός κόσμος είναι μια ακτίνα ελπίδας, ότι δεν έχει «καεί» ο εγκέφαλος του λαού. Όντως, υπάρχει ελπίδα – αλλά μακριά από την ανάθεση και την προσμονή από μια Πολιτεία και ένα Πολιτικό Σύστημα που αδιαφορούν για την πορεία του Τόπου και της Κοινωνίας.
Όπου κι αν βρίσκεστε αυτές τις μέρες, ο λόγος σας, η κουβέντα που κάνετε, η κίνησή σας, οι πράξεις σας, η σκέψη και ο λογισμός σας να συνδυάσουν τις ανάγκες χαλάρωσης και ξεκούρασης με τη νέα συνείδηση και αντίσταση που χρειαζόμαστε.
Να ’στε καλά! Ο Δρόμος θα επανακυκλοφορήσει στις 2 Σεπτεμβρίου.
