Του Κώστα Στοφόρου
Παρατηρώ στο μετρό τους ανθρώπους. Αυτή τη φορά κοιτάζω τα βιβλία που διαβάζουν και κάνω τις δικές μου στατιστικές. Τουλάχιστον στη διαδρομή Δουκίσσης Πλακεντίας-Αεροδρόμιο.
Οι τρεις στους τέσσερις που διαβάζουν βιβλίο είναι γυναίκες. Δεν υπάρχει κυριαρχία της Λένας Μαντά ούτε της Χρυσηίδας Δημουλίδου. Ξεχωρίζω πολλούς και ενδιαφέροντες τίτλους. Σε αυτές τις «ψαγμένες» αναγνώστριες που με συντροφεύουν πρωί κι απόγευμα, αφιερώνω τις σημερινές Ηλεκτρικές Αναγνώσεις, επιλέγοντας γυναίκες συγγραφείς…
Αν έχεις τέτοιους συγγενείς…
Τι συμβαίνει όταν ανακαλύπτεις πως είχες ένα παιδί που δεν γνώριζες; Μια χαμένη κόρη που έρχεται από την εποχή ενός νεανικού σου έρωτα; Στη Συγγενή της Καρολίνας Μέρμηγκα (Μελάνι) μια νεαρή κοπέλα έρχεται να ταράξει τη ζωή ενός ζευγαριού. Όλα φαινόταν να κυλάνε ομαλά μέχρι που… Ο άντρας ψάχνει στο πρόσωπο της κοπέλας να βρει τα σημάδια της συγγένειας. Στις συνήθειές της ανακαλύπτει την επιρροή του DNA. Αρχίζει να γοητεύεται. Είναι κάπως σαν να ερωτεύεσαι τον εαυτό σου. Ισορροπεί σε ένα τεντωμένο σκοινί όπου η πατρική στοργή ανακατεύεται με τον ερωτικό πόθο. Πού θα οδηγήσουν όλα αυτά; Πού είναι η αλήθεια και που το ψέμα; Η συγγραφέας με εξαιρετική γραφή και διεισδυτικότητα στην περιγραφή των όσων νιώθουν και βιώνουν οι βασικοί ήρωες που είναι το ζευγάρι και η κοπέλα μας χαρίζει ένα ενδιαφέρον μυθιστόρημα που πέραν της ίδιας της ιστορίας θέτει έναν έντονο προβληματισμό πάνω στο τι σημαίνει συγγένεια «εξ αίματος», οικογένεια, σχέσεις… Πολλά από τα ερωτήματα μένουν να αιωρούνται δίνοντας τροφή για σκέψη.
Ώς το τέλος
Η Τζούλια Γκανάσου με το νέο της μυθιστόρημα Ως το τέλος περιορίζει τη δράση μέσα σε μια ατέλειωτη νύχτα, όπου ο κεντρικός της ήρωας, ο Λαξευτής, μέσα από τα αδιέξοδα όπου τον οδήγησαν οι καταστάσεις, αλλά και η δική του φοβισμένη αντιμετώπιση της ζωής. Κυνηγώντας τη μεγάλη χίμαιρα, ουσιαστικά παραμένει θεατής. Όλα καταλήγουν αν τον οδηγήσουν σε έκρηξη. Σε δρόμο χωρίς επιστροφή. Οι Αργοναύτες του τον εγκαταλείπουν σε μια Αργώ που ναυαγεί καθώς πηγαίνει να βγει από το λιμάνι. Αυτός κρατάει μια όμηρο: Τη γυναίκα, που θεωρούσε το διαβατήριό του για μια άλλη ζωή, όμως κι εκείνη τον χρησιμοποίησε πριν προλάβει να το κάνει ο ίδιος.
Μαζί της περιμένει το τέλος παραμονεύοντας πίσω από τις γρίλιες ενός σπιτιού που μοιάζει στοιχειωμένο. Οι εχθροί, οι αντίπαλοι, οι πρώην φίλοι παραμονεύουν. Γροτέσκο με αφήγηση που σου κόβει την ανάσα είναι από εκείνα τα βιβλία που κάνουν το στόμα σου να στεγνώνει… Κι ίσως κάπου να σε ξυπνάνε από το δικό σου ύπνο…
Φοράει κοστούμι
Η σκηνοθέτης Ελισάβετ Χρονοπούλου στο Φοράει κοστούμι (Εκδ. Πόλις) με τα διηγήματά της συλλαμβάνει το δικό της αποτύπωμα της κρίσης. Στο διήγημα Το μοτόρι ένα χρυσό σταυρουδάκι που χάνει μια μαθήτρια βρίσκεται στην τσάντα ενός Αλβανού συμμαθητή της. Ο Έλληνας «κολλητός» δεν θα μιλήσει, παρά το ότι ξέρει την αλήθεια… Ο ρατσισμός ανθεί σε μεγάλο βαθμό και εξαιτίας της σιωπής μας…Στη Μπουτίκ Δώρων περιγράφεται -με εξαιρετικό και υπαινικτικό τρόπο- ο φόβος του άλλου, σε αυτή την περίπτωση ενός Ατόμου με Αναπηρία -όπως μάθαμε πια να λέμε, αλλά χωρίς να αλλάξουμε στάση.
Στην Αμαλία μας δείχνει πως τα τραύματα του Εμφυλίου ακόμη υπάρχουν και καθορίζουν στάσεις και συμπεριφορές. Υπήρξαν θύματα. Υπήρξαν θύτες. Δεν υπήρξε όμως κάθαρση. Ο λόγος της συγγραφέως απέχει ωστόσο από το να είναι καταγγελτικός. Κάθε ένα από τα διηγήματα θα μπορούσε να είναι και μια μικρού μήκους ταινία. Ένα βιβλίο που αξίζει να διαβάσετε.
Επίλογος με… Νόμπελ
Δεν θυμάμαι την υπόθεση των διηγημάτων από το Μ’ αγαπάει δεν μ’ αγαπάει (Εκδ. Μεταίχμιο) της Alice Munro. Θυμάμαι την όμορφη αίσθηση που ανακαλύπτεις κάτι άγνωστο κι αναπάντεχα όμορφο. Έτσι θα έλεγα ότι χάρηκα που το φετινό Βραβείο Νόμπελ πήγε σε μια γυναίκα συγγραφέα και μάλιστα διηγηματογράφο. Και βεβαίως εντυπωσιάστηκα από τα στερεότυπα: «Σε Καναδή φιλήσυχη νοικοκυρά το Νόμπελ Λογοτεχνίας», διάβασα κάπου. Ίσως το επόμενο να δοθεί σε έναν ανήσυχο άντρα κηπουρό…
