Κεντρικό ζήτημα για την Αριστερά η ανατροπή του πολιτικού συστήματος.
Του Ρούντι Ρινάλντι.
Η είσοδος σε μια ειδική καθεστωτική φάση με την τρόικα και το Μνημόνιο έδειξε πιο καθαρά τη φύση του πολιτικού συστήματος στη χώρα μας αλλά και έφερε στην επιφάνεια ένα ριζοσπαστισμό, που εντόπισε την κακοδαιμονία του τόπου στο πολιτικό σύστημα. Το πολιτικό σύστημα συνολικά –κι όχι το ένα ή το άλλο κόμμα που είναι στην κυβέρνηση– και το εποικοδόμημα που το στηρίζει και διαπλέκεται με αυτό (κυρίως ΜΜΕ και δικαιοσύνη) βρέθηκαν στο επίκεντρο της αμφισβήτησης, του θυμού, του γιουχαΐσματος, των κινητοποιήσεων.
Σε παλιότερες εποχές, ο πολιτικός αγώνας, ήταν κάπως λυμένο θέμα και για τον απλό κόσμο. Για παράδειγμα, όταν κάποιος ήταν με την Ένωση Κέντρου, αυτό σήμαινε σφυροκόπημα της Δεξιάς σε όλα τα επίπεδα. Η καθολική πολιτική κριτική, η αιχμηρότητα ήταν δεδομένη. Ζητούμενο ήταν η μεταστροφή, ο προσανατολισμός από την αντίδραση απέναντι στους κυβερνώντες προς ολόκληρο το πολιτικό σύστημα. Σήμερα, ο Παπανδρέου δεν υφίσταται κανένα σφυροκόπημα από τα άλλα κόμματα. Το πολιτικό σύστημα της κρίσης, της χρεοκοπίας και της διαφθοράς μένει στο απυρόβλητο. Παρά τα λόγια ενάντια στο Mνημόνιο, δεν έχει τεθεί καν το θέμα του πολιτικού αγώνα, με την έννοια της αντισυστημικής πάλης που θα είχε σαν αιχμή την ανατροπή του σάπιου πολιτικού συστήματος-εποικοδομήματος.
Όλοι κριτικάρουν πλευρές του Μνημονίου (υπάρχει και συστημική κριτική του Μνημονίου), το Κοινοβούλιο λειτουργεί σαν να μην τρέχει τίποτα (ενώ έχει, στην ουσία, καταργηθεί), όλα τα κόμματα συμμετέχουν σε όλα, νομιμοποιώντας έτσι τα αντισυνταγματικά πραξικοπήματα, τις παραχωρήσεις κυριαρχικών δικαιωμάτων, τη νέα καθεστωτική φάση, χωρίς να τίθεται μείζον πολιτικό ζήτημα. Κανένα κόμμα δεν τόλμησε να αποχωρήσει από τη Βουλή σε ένδειξη διαμαρτυρίας, να καταγγείλει ανοικτά και με διάρκεια το συντελούμενο σχέδιο κατάκτησης και εκποίησης της χώρας και όλων των δικαιωμάτων και κατακτήσεων των εργαζομένων.
Η πολιτική εξουσία δεν είναι απλά ένα κόμμα που κυβερνά. Υπάρχει σαν πολιτικό σύστημα με τις δομές, τα κανάλια, τις αρθρώσεις του κ.λπ. Ο λαός αυθόρμητα το έχει καταλάβει και το έθεσε σε όλες τις κινητοποιήσεις –όταν ζητούσε να φύγει η «χούντα», να καεί η Βουλή, τα διαρκή γιουχαΐσματα κ.λπ. Επιπροσθέτως, το μαζικό κίνημα ανυπακοής που αναπτύσσεται σε ολόκληρη την χώρα με χαρακτηριστικότερο παράδειγμα το κίνημα «δεν πληρώνω», δείχνει πως η κρίση νομιμοποίησης και αντιπροσώπευσης και διαμεσολάβησης από το πολιτικό σύστημα βαθαίνει περισσότερο.
Γιατί η Αριστερά δεν στοχεύει το πολιτικό σύστημα;
Ο Μίκης Θεοδωράκης σε μια από τις πρόσφατες ομιλίες του άσκησε μια κριτική στην Αριστερά που έχει δύο βασικά σκέλη: α) Η Αριστερά προσπαθεί από τα μέσα να επιφέρει αλλαγές και βελτιώσεις, δρα δηλαδή ως συστημική δύναμη και β) Η Αριστερά με την παρουσία της στην Βουλή νομιμοποιεί όλα τα πραξικοπήματα που γίνονται.
Γιατί συμπεριφέρεται έτσι η Αριστερά, σε μια στιγμή που όλα οδηγούν και πιέζουν για μια άλλη κατεύθυνση, αυτήν του ανυποχώρητου, πολιτικού αγώνα, του αγώνα ενάντια στο πολιτικό σύστημα της διαφθοράς και της χρεοκοπίας, του Μνημονίου και της τρόικας;
Στη χώρα μας υπήρξε ένα κοινωνικό συμβόλαιο που υλοποίησε ιστορικά το ΠΑΣΟΚ. Έγιναν οικονομικές παραχωρήσεις στους εργαζόμενους και στο λαό οι οποίες συνοδεύτηκαν επίσης από μικροπρονόμια και μικροφαυλότητα. Το ΠΑΣΟΚ πρωτοστάτησε στην πολιτική ενσωμάτωσης των συνδικαλιστικών και συνεταιριστικών στελεχών και στρωμάτων. Παράλληλα με αυτά προχώρησε στην αναβάθμιση της διαφθοράς και της διαπλοκής. Οι παλιότεροι θα θυμούνται τη ρήση του Ανδρέα Παπανδρέου της πρώτης περιόδου, όταν κριτικάρισε ένα στέλεχος (πασόκο διοικητή της ΔΕΗ) που «λαδώθηκε» με 500 εκατομμύρια δραχμές μίζα: «είπαμε να κάνουμε ένα δώρο στον εαυτό μας αλλά όχι και 500 εκατομμυρίων». Μέσα από μια διαδρομή πολυδαίδαλων συγκρούσεων ανάμεσα σε μεγαλοεργολάβους, ξένες πολυεθνικές και εξοπλιστικά προγράμματα, στήθηκε ένας άγριος χορός διαφθοράς ολόκληρου του πολιτικού οικοδομήματος.
Από την άλλη, αναπτύχθηκε μια θάλασσα μεσοστρωμάτων, τα οποία πλούτισαν παρασιτικά και απόκτησαν κρίσιμο ρόλο μέσα στο κομματικό σύστημα. Η πλειοψηφία αυτών των στρωμάτων τράφηκε από τις ειδικές σχέσεις με το δημόσιο και τις παραγγελίες του ή με τις κρατικά υποστηριζόμενες εξαγωγικές-εισαγωγικές μπίζνες με την ανατολική Ευρώπη, τα Βαλκάνια κ.λπ.
Το πολιτικό σύστημα αυτού του συμβολαίου διάνυσε μια πορεία και έφτασε, σήμερα, στο σημείο της πλήρους διαφθοράς και φαυλότητας. Παράλληλα όμως, έχει φτάσει και το τέλος της οικονομικής πολιτικής που να μπορεί να συντηρεί το κοινωνικό συμβόλαιο. Ο θόρυβος για τα «ρετιρέ» και τα προνόμια των συνδικαλιστών πάει να καλύψει τη διαφθορά και την ανεπάρκεια όλου του συστήματος, να δώσει αίσθηση κάθαρσης και δικαιοσύνης, ενώ στην ουσία παραπλανά, ώστε να μην μπει στο στόχαστρο ολόκληρο το πολιτικό σύστημα. Η Αριστερά, με έναν τρόπο, ήταν μέσα στο κοινωνικό συμβόλαιο, σαν έλασσον τμήμα του πολιτικού συστήματος. Το νομιμοποίησε και δεν το πολέμησε.
Η συναρμογή της Αριστεράς στο πολιτικό σύστημα και ο συμβιβασμός της προς αυτό είναι καταγγελτέα, διότι:
• Παραιτήθηκε από την αμφισβήτηση του πολιτικού συστήματος, αφού μάλλον είχε παραιτηθεί από κάθε άλλη στρατηγική. Δεν σύνδεσε την όποια τακτική με μια απώτερη ανεξάρτητη στρατηγική. Συμπεριφέρθηκε ως ουρά και στυλοβάτης του κεντροαριστερού πόλου στην Ελλάδα και πιο ειδικά του ΠΑΣΟΚ στα κρίσιμα χρόνια.
• Ο συμβιβασμός ήταν φαύλος από την αρχή, αφού στηρίχθηκε στη ληστρική επιδρομή απέναντι στο κράτος. Έτσι είχαμε: α) συμπόρευση με τον οικονομισμό του συνδικαλιστικού κινήματος β) προβολή μιας Αριστεράς των δικαιωμάτων και φιλοευρωπαϊκής γ) ήταν μια Αριστερά πολύπλευρα σχετιζόμενη με διάφορες συντεχνίες (γιατροί, δικηγόροι, μηχανικοί, πανεπιστημιακοί). Σε αυτές τις τρεις εκδοχές η Αριστερά ήταν μέσα στο πολιτικό σύστημα και μπόρεσε να συνυπάρχει –και όχι να αντιπαλεύει– με τις καθαρόαιμες αστικές δυνάμεις.
Σχετικά με το πολιτικό σύστημα, η Αριστερά είδε λίγα ζητήματα:
• Είδε μόνο δικομματισμό. Κατά το ήμισυ σωστή διαπίστωση, κατά το άλλο ήμισυ ψευδεπίγραφη, γιατί ήταν οργανικά δεμένη στο άρμα της μιας πλευράς του.
• Στήριξε και στηρίζει ακόμα τον κεντροαριστερό άξονα ηγεμονίας στη χώρα (π.χ. Καμίνης, που ψηφίστηκε μαζικά από όλους. Ας αναλογιστούμε την παράταση ζωής που πήρε το ΠΑΣΟΚ μέσα από την επιτυχία Καμίνη-Μπουτάρη;).
• Στην Αριστερά κυριαρχεί ακόμα μια αντιδεξιά λογική, ανάλυση, ιδεολογία και σε πάρα πολλά θέματα υπάρχει μια ουσιώδης ταύτιση Αριστεράς και Κεντροαριστεράς.
Εμπόδιο για τον αναγκαίο πολιτικό αγώνα είναι και το πολυφορεμένο στερεότυπο: «Δεν αγωνιζόμαστε για άλλο πολιτικό σύστημα, αλλά για το σοσιαλισμό». Αυτή η σκέψη αποτελεί μια φυγή από το συγκεκριμένο πολιτικό αγώνα του σήμερα και άδειασμα της ανάγκης του αγώνα αυτού με την ιδεολογική κριτική του συστήματος. Το ΚΚΕ πρωτοστατεί σε αυτό, και βλέπουμε την πολιτική του συμπεριφορά απέναντι στο πολιτικό σύστημα: καμιά αιχμή, καμιά πίεση. Οι πορείες του ΠΑΜΕ στις γενικές απεργίες είναι η καλύτερη απόδειξη.
Το ίδιο σχήμα ακολουθούν και άλλοι, ζητώντας καθαρότητα και σωστά συνθήματα. Ο πλατφορμισμός, δηλαδή, το κατεβατό μαξιμαλιστικών συνθημάτων που πρέπει να γίνουν δεκτά για να υπάρξει συνεργασία ή για να προχωρήσει το κίνημα, συνιστά και αυτό άρνηση του συνολικού πολιτικού αγώνα, του αγώνα ενάντια στο συγκεκριμένο πολιτικό σύστημα και της εξέλιξής του στην κρίση και τη νέα καθεστωτική φάση.
Διαθέσεις και περιεχόμενα
Η εποχή μας διαφέρει από άλλες κατά τούτο: Ο κόσμος που θέλει να αγωνιστεί, ζητά συγκεκριμένα πράγματα.
Όταν λέμε, επομένως, «αγώνας για πολιτική, οικονομική διέξοδο της χώρας» και επικεντρώσουμε προς στιγμή στην πολιτική διέξοδο, αυτό σημαίνει αγώνα για γκρέμισμα του πολιτικού συστήματος που γέννησαν οι αναδιαρθρώσεις και οι εξαρτήσεις. Κατάκτηση ενός άλλου πολιτικού συστήματος, που βασικά του γνωρίσματα θα είναι ο βαθύς εκδημοκρατισμός που θα έχει στραμμένο το βλέμμα του διαρκώς προς την πραγματική δημοκρατία, το τσάκισμα της διαπλοκής, την εξασθένιση της μιντιακής δύναμης, τη γνήσια εκπροσώπηση (άλλο εκλογικό σύστημα, έμφαση στα δημοψηφίσματα), την αναθεώρηση όλης της διοικητικής δομής της χώρας για την αποφυγή των καντονιών–περιφερειών και άλλα που μπορούμε να αξιολογήσουμε.
Το 1965, το δημοκρατικό κίνημα μέσα από τον αγώνα ενάντια στη Δεξιά αμφισβήτησε τα ανάκτορα, το παρακράτος και ανέδειξε το αίτημα για άλλο πολιτικό σύστημα.
Ποιό το αντίστοιχο σήμερα;
Αυτή η ανάγκη για πολιτικό αγώνα, για αγώνα ενάντια στο πολιτικό σύστημα δεν αναδείχθηκε από καμία δύναμη την προηγούμενη περίοδο.
Η έλλειψη προσανατολισμού και συνείδησης ήταν και είναι η κύρια αδυναμία, σε πολιτικό επίπεδο όλων των αγώνων και της φιλολογίας που τους συνοδεύει. Αυτό παραμένει το κεντρικό πολιτικό ζήτημα και σήμερα, είτε πάμε είτε δεν πάμε σε εκλογές. Αυτό παραμένει κεντρικό ζήτημα πολιτικού προσανατολισμού, ακόμα κι αν έχουμε ανοικτή χρεοκοπία. Αυτό παραμένει κεντρικό πολιτικό ζήτημα παρέμβασης και ξεκαθαρίσματος στα πλαίσια της Αριστεράς.
Μια Αριστερά που δεν παλεύει για μια ορατή, χειροπιαστή πολιτική αλλαγή δεν μπορεί να συνενώσει, να συγκινήσει, να ενθουσιάσει τον κόσμο. Ο δρόμος για να τους νικήσουμε ή να τους κάνουμε να ηττηθούν περνά μέσα από τον πολιτικό αγώνα, μέσα από την προτεραιότητα να ανατραπεί το πολιτικό σύστημα που έχουν εγκαταστήσει.
Ο πολιτικός αγώνας στο τιμόνι. Αυτό είναι το βασικό, το κύριο, το πρωταρχικό για την Αριστερά!
