Η επέτειος του Πολυτεχνείου, τα τραπεζάκια, η… πίτα και η πραγματικότητα
Ως νύχτα του Αγίου Βαρθολομαίου χαρακτήρισα, όταν πρωτοπήγα, πριν από 12 χρόνια, τη νύχτα της 14ης Νοέμβρη ξημερώματα 15ης βλέποντας και ζώντας τις σκηνές που εκτυλίσσονταν πέριξ και εντός του Πολυτεχνείου. Δεν ήξερα τι είχε γίνει τη νύχτα του Αγ. Βαρθολομαίου, όμως την είχα στο μυαλό μου γενικά σαν μια εφιαλτική κατάσταση. Η νύχτα της 14ης Νοέμβρη για 7 συναπτά χρόνια που παραβρισκόμουν εκεί, δεν ήταν εφιαλτική, ήταν αηδιαστική. Για όσους δεν γνωρίζουν, τότε οι οργανώσεις στήνουν τους χώρους τους για τον εορτασμό του Πολυτεχνείου. Το σκηνικό έχει ως εξής: στριμωγμένοι όλοι -πλην ΚΝΕ- στην πύλη της Στουρνάρη να περιμένουν τον φύλακα. Κάποια κομμάτια των ΕΑΑΚ που ζήλευαν την ΚΝΕ, ερχόταν παρελαύνοντας για να δημιουργήσουν εντυπώσεις. Όμως όλοι ήξεραν ότι χωρίς ΚΝΕ η πύλη δεν ανοίγει. Η ΚΝΕ ερχόταν τελευταία σε εντυπωσιακή παράταξη και η πύλη άνοιγε.
Εκατοντάδες άνθρωποι τρέχαμε τότε πανικόβλητοι προς το μέρος όπου βρίσκονταν στοιβαγμένα τα τραπεζοκαθίσματα κι έπαιρνε ο καθένας όσα περισσότερα μπορούσε – κι ας μην τα χρειαζόταν. Στη συνέχεια τα σέρναμε με διαολεμένο θόρυβο πάνω στο τσιμέντο μέχρι το χώρο της παράταξης. Εκεί οι τσακωμοί για το «πού αρχίζει ο χώρος μου και πού ο δικός σου» ήταν παροιμιώδεις και βαθιά γελοίοι. Άνθρωποι πιανόντουσαν στα χέρια για 10 εκατοστά. Αριστεροί άνθρωποι, προοδευτικοί. Όταν άρχιζε να ξημερώνει ξεκινούσαν οι μάχες για τους μέσα χώρους. Κι όσο τα αντίπαλα μπλοκ κοιτιόντουσαν (και ενίοτε σπρωχνόντουσαν) το βρισίδι, η τζάμπα μαγκιά των «αρχηγών» και η χυδαία συνθηματολογία συναγωνιζόταν επάξια τους «απολίτικους» των γηπέδων. Αναπαραγωγή ενός μοντέλου που καμία σχέση δεν έχει με προοδευτικές ιδέες. Μαγκιά, εξουσία, ανήκω στην αγέλη κι έχω δύναμη. Χουλιγκάνικα χαρακτηριστικά που δεν συμβάλλουν στη χειραφέτηση του ατόμου, βοηθάνε όμως στην «εσωτερική» κατανάλωση.
Ήταν όλοι έτσι; Όχι, όμως τον τόνο τον έδινε η πλειοψηφία. Είμαι περήφανος που ανήκα τότε στα Αριστερά Σχήματα όπου η «γραμμή» ήταν «δεν ασχολούμαστε με τσακωμούς, στήνουμε το χώρο μας κι ας χαρίσουμε 5 εκατοστά». Δεν το λέω για να βλογήσω τα γένια μας (κι άλλοι στεκόντουσαν αξιοπρεπώς) ούτε για να κατηγορήσω άλλους λόγω κάποιου μικροπολιτικού μου σχεδίου. Το πρόβλημα είναι οι αντιλήψεις που χτίστηκαν την περίοδο της μεταπολίτευσης και επηρεάζουν όλη την Αριστερά. Τα παραπάνω είναι έκφραση αυτών των αντιλήψεων. Ενδεικτική η κουβέντα που είχα μία φορά με συναγωνιστή της ΚΝΕ των ΤΕΙ. Ήταν γύρω στις 10 το πρωί και η ΚΝΕ με τα ΕΑΑΚ πάλευαν ακόμα για ένα χώρο. Δύο αντίπαλα μπλοκ στον προαύλιο χώρο, καθώς μπαίνεις από την πύλη της Στουρνάρη, και ο κόσμος που είχε αρχίσει να έρχεται, όχι μόνο αντίκριζε αυτό το άθλιο θέαμα, αλλά δεν χωρούσε να περάσει. Ένα μπλοκ κνιτών κάθονταν εφεδρεία λίγο πιο μέσα. Ανάμεσά τους ο Π., χρόνια στην ΚΝΕ, τίμιος αγωνιστής και λογικός άνθρωπος. Είχαμε καλή σχέση και πήγα να τον πειράξω: «Tι κάνει το βόρειο τάγμα;». «Έλα τώρα μωρέ, δεν ξέρεις;», απάντησε. «Ρε συ είναι καραγκιοζιλίκια αυτά, δεν είναι σοβαρά πράματα», επέμεινα. «Κοίτα», μου λέει, «να είμαστε ειλικρινείς. Ένα 10% ασχολείται με την Αριστερά, έχουμε το 8% κι εσείς (εννοώντας όλοι οι υπόλοιποι) παλεύετε να πάρετε κομμάτι. Εμείς κοιτάμε να το κρατήσουμε. Στη θέση μας το ίδιο θα κάνατε!». Αυτός είναι ο πυρήνας της ήττας της Αριστεράς της μεταπολίτευσης. Όλης της Αριστεράς. Κράτησε ένα κομματάκι από την πίτα και παρέδωσε το 90% στις δυνάμεις του αστισμού. Βολεύτηκε στο μικρόκοσμό της, κράτησε τις θεωρίες και ξέχασε τις πράξεις, αποκόπηκε από τον κόσμο και η κοινωνία της χάρισε αυτό που από μόνη της διάλεξε, το περιθώριο.
Τελευταία φαίνεται να έχει ξεκινήσει μια, έστω μουδιασμένη, διαδικασία αυτοκριτικής, κυρίως γιατί η πραγματικότητα πιέζει ασφυκτικά. Ιδιαίτερα μετά τη… σφαλιάρα που έφαγε η Αριστερά στις πλατείες κάποια κομμάτια της έδειξαν να ξανασκέφτονται κάποια πράγματα. Όμως έχουμε πολύ δρόμο ακόμα μέχρι οι λέξεις να επανανοηματοδοτηθούν και αυτό θα γίνει λέγοντας λιγότερα, ακούγοντας περισσότερο και αντιστοιχώντας τις ιδέες με πράξεις. Την ώρα που η ελληνική κοινωνία προσπαθεί να καταλάβει τι συνέβη τα τελευταία 35 χρόνια, χρήσιμο θα ήταν η Αριστερά να συμπεριλάβει και τον εαυτό της σε αυτή τη διαδικασία, να αναλογιστεί και η ίδια τι έπραξε, ατομικά και συλλογικά, αλλιώς δύσκολα θα καταφέρει να είναι γνήσια και κατ’ επέκταση, λαϊκή, χρήσιμη και… αριστερή.
Αχιλλέας Σταύρου
