Μετά την Κατοχή οι οικονομολόγοι της Δεξιάς, ως εμπροσθοφυλακή των συμφερόντων της αστικής τάξης, προέβαλαν ως απαραίτητες προϋποθέσεις για τη βιωσιμότητα της ελληνικής οικονομίας, την εδαφική εξάπλωση, τις ξένες επενδύσεις και τις πολεμικές επανορθώσεις καθώς, όπως υποστήριζαν, η Ελλάδα δεν διέθετε τους απαραίτητους πόρους για μια αυτοδύναμη ανάπτυξη.
Στο άρθρο του με τίτλο «Η Ελλάδα είναι ή “πρέπει να γίνει” βιώσιμη;», που δημοσιεύθηκε στο τεύχος αριθ. 3, στις 24/6/1945 και του οποίου αποσπάσματα δημοσιεύονται παρακάτω, ο Σεραφείμ Μάξιμος αποδομεί αυτήν την επιχειρηματολογία και προβάλλει το όραμα της αριστεράς.
«Για τη βάναυση όσο και οκνηρή σκέψη, το ελληνικό πρόβλημα ήτανε και παραμένει πρόβλημα μεγαλύτερου χώρου. Το πράγμα δεν είναι διόλου εκπληκτικό προκειμένου για μια εθνότητα, όπως η ελληνική· κατεσπαρμένη ως τα χθες -ως τη Μικρασιατική Καταστροφή- σ’ ολόκληρη σχεδόν την Ανατολική Μεσόγειο και τα μαυροθαλάσσια παράλια της Τουρκιάς. Όταν όμως παρουσιάζεται με συνεπίκουρο την επιστήμη, τότε πρόκειται για την πιο επικίνδυνη αυταπάτη, που αποθεώνει την άγνοια και συγχέει το μύθο με την πραγματικότητα.
»Η ιστορία και η εθνολογία, η αρχαιολογία κ’ η γλωσσολογία ήρθανε συχνά άμεσοι βοηθοί στην καλλιέργεια αυτής της αυταπάτης. Τώρα παρουσιάζονται και οι οικονομικές επιστήμες: η οικονομική ιστορία και η οικονομική θεωρητική. Προσπαθούνε κι αυτές να αποδείξουν ότι η ελληνική εθνότητα δεν είναι βιώσιμη αν δεν αποκτήσει ένα μεγαλύτερο χώρο. Τα δημογραφικά και στατιστικά επιχειρήματα, αρκετά διαστρεβλωμένα, παίζουν ένα σημαντικό ρόλο στα a priori συμπεράσματα.
»Το θέμα εμπίπτει απόλυτα, μέσα στην κατηγορία των θεμάτων, με τα οποία καταπιάνεται ο Ανταίος. Είναι, μάλιστα, ένα από τα κυριότερά του. Γιατί αν παραδεχθούμε πως η Ελλάδα δεν είναι βιώσιμη, όχι μόνο στο παρόν παρά και στο μέλλον και εσαεί, χωρίς ένα πρόσθετο χώρο, τότε είναι φανερό πως όλα τα προβλήματα της ανοικοδόμησης καταρρέουνε στη βάση τους. Κάθε αναμόχλευσή τους, κάθε παρουσίασή τους, κάθε προσπάθεια να επιλυθούνε μέσα στις υπάρχουσες δυνατότητες, είναι περιττή. Πυρήνας των σκέψεών μας για την ανοικοδόμηση της Ελλάδας, είναι ότι αποτελεί χώρα βιώσιμη με μεγάλες δυνατότητες να γίνει μια αληθινά πλούσια χώρα.
»Η αντίθεσή μας προς τους οικονομολόγους της δεξιάς είναι στο σημείο αυτό βαθύτατη. Όταν εμείς λέμε ανοικοδόμηση, δεν εννοούμε μονάχα μια οικονομική δράση, δυνατή και πραγματοποιήσιμη κάτω από άμεσες πολιτικές και οικονομικές συνθήκες, δράση που θα έχει ως αποτέλεσμα τη μεγαλύτερη παραγωγικότητα της εργασίας και την ύψωση της βιοτικής μας στάθμης. Εννοούμε και κάτι άλλο: την προσδιορίζουμε μέσα στα πράγματα και στη συνείδησή μας σαν ένα νέο προσανατολισμό στην εθνική μας ζωή. Είναι οικονομική, κοινωνική και εθνική επιδίωξη, η μεγαλύτερη και ευγενέστερη επιδίωξη για το ελληνικό έθνος. Την τάσσουμε σαν ιδεώδες του…
»Ένα πρόβλημα ανοικοδόμησης μπαίνει μπροστά στο έθνος σαν συνάρτηση των όλων προσπαθειών του, σαν σύνθεση όλων των επί μέρους προβλημάτων που αφορούνε την εθνική του ύπαρξη. Το πρόβλημα αυτό δεν αναφέρεται στο εισόδημα και στη διανομή του, αλλά στην παραγωγή μέσα στην οποία πραγματοποιείται το εισόδημα. Είναι πρόβλημα παραγωγικότητας. Δηλαδή πρόβλημα μετασχηματισμού της διάρθρωσης της οικονομίας μας, πρόβλημα μετατροπής του χαρακτήρα της. Ο αμαρτωλός κόσμος της δεξιάς και τα στελέχη του, κόσμος της πιο αχαρακτήριστης κερδοσκοπίας, διαισθάνεται την ύπαρξή του, αλλά βρίσκεται σε αδυναμία να το λύσει. Οι οικονομολόγοι απολογητές του κόσμου αυτού προσπαθούνε, με την εμβρίθεια που τους χαρακτηρίζει, να το παρουσιάσουνε σαν πρόβλημα εσωτερικά άλυτο, εφικτό δε μόνο στην περίπτωση της εδαφικής εξάπλωσης. Νέοι Αργοναύτες εκστρατεύουνε στις μυθικές χώρες για να μας φέρουνε το Χρυσόμαλλο Δέρας.
»Αντίθετα προς αυτούς και στη βάση της λαϊκής διακυβέρνησης, θέτουμε την ανοικοδόμηση της χώρας μας σαν άμεσο και πρωτεύον χρέος του έθνους συνυφασμένη με την ίδια του την ύπαρξη. Την ανοικοδόμηση αυτή προς το κοινό συμφέρον τη θεωρούμε συνώνυμη με τη νεοελληνική ανάπλαση».
Ερανιστής: Γιώργος Τοζίδης
