Μετά την ανασκόπηση του πρώτου εξάμηνου του 2020, που δημοσιεύθηκε την προηγούμενη εβδομάδα (φύλλο 525, σελ. 22-23), στο σημερινό φύλλο συνεχίζουμε με τη δημοσίευση των πιο σημαντικών γεγονότων του δεύτερου εξάμηνου του χρόνου που μόλις τελείωσε – πάντα με βασική πηγή τη σχετική αρθρογραφία των Διεθνών σελίδων του Δρόμου. Όπως θα δούμε, το πρόβλημα της πανδημίας κάθε άλλο παρά τίθεται υπό έλεγχο, ενώ την ίδια στιγμή βαθαίνουν και πληθαίνουν τα επεισόδια μιας παγκόσμιας και πολύπλευρης κρίσης με πολλές περιφερειακές αναζωπυρώσεις. Οι ΗΠΑ μπαίνουν στην τελική ευθεία μιας δίχως προηγούμενο διχαστικής αναμέτρησης, αντανάκλαση της συστημικής ενδόρρηξης που διαπερνά ολόκληρο το δυτικό στρατόπεδο, καθώς άλλες διεθνείς και περιφερειακές δυνάμεις –με πρώτη, αλλά όχι μόνη, την Κίνα– αμφισβητούν ανοιχτά πια τη διεθνή πρωτοκαθεδρία του. Η Μέση Ανατολή εξακολουθεί να στενάζει από το «ενδιαφέρον» των Μεγάλων, στη Λατινική Αμερική μια σειρά λαοί αμφισβητούν με πολλούς τρόπους τη συντηρητική παλινόρθωση, ενώ η ευρύτερη περιοχή του Καυκάσου σημαδεύεται από τον πόλεμο Αζερμπαϊτζάν-Αρμενίας, με όλες τις πτέρυγες της λεγόμενης διεθνούς κοινότητας να παρατηρούν αδρανείς μια καθοριστική για την επικράτηση των Αζέρων έμπρακτη υποστήριξή τους από Τουρκία και Ισραήλ. Όπως και στο Α΄ μέρος, οι φράσεις εντός εισαγωγικών είναι από τα άρθρα του Δρόμου για τις εξελίξεις που αναφέρονται.
Ιούλιος
Tο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ ζητά παγκόσμια κατάπαυση των εχθροπραξιών χάριν της καταπολέμησης της πανδημίας: η έκκληση έχει την τύχη όλων των αποφάσεων-ευχολόγιων του διεθνούς οργανισμού… Στις ΗΠΑ φτάνει «σε παροξυσμό ο αμερικανικός εμφύλιος, καθώς επιτείνεται η καθοδική πορεία τους και τα αδιέξοδα των ελίτ». Τα κρούσματα του Covid-19 στην ισχυρότερη αλλά υγειονομικά ανοχύρωτη χώρα του κόσμου εκτινάσσονται από 3 εκατομμύρια στις αρχές Ιουλίου σε 4 εκατομμύρια μέσα σε δύο εβδομάδες. Σε παγκόσμιο επίπεδο, οι θάνατοι πλησιάζουν τις 600.000. Παρ’ όλα αυτά «η πολιτική τάξη και οι ελίτ ιδρώνουν μόνο για “να σώσουν την οικονομία” σε βάρος της δημόσιας υγείας, χρησιμοποιώντας ταυτόχρονα την πανδημία ως ευκαιρία για αντιδραστικές αλλαγές». Ο Τραμπ, «υπό πίεση σε όλα τα μέτωπα, αδράχνει την ευκαιρία της νέας εμπορικής συμφωνίας ΗΠΑ-Μεξικού-Καναδά σε αντικατάσταση της κακόφημης NAFTA» για να ανακτήσει επιρροή, ενώ «αναζωπυρώνεται στη Νότια Σινική Θάλασσα το μέτωπο της αντιπαράθεσης με την Κίνα». Ο Πούτιν κερδίζει εύκολα το δημοψήφισμα για την τροποποίηση του ρωσικού Συντάγματος. Στη Γαλλία ο Μακρόν, μετά την πανωλεθρία του στις δημοτικές εκλογές, προχωρά σε «ευρύ ανασχηματισμό και υποσχέσεις για κατευνασμό της κοινωνικής δυσαρέσκειας». Παρ’ όλα αυτά ξεσπούν πρωτοφανή επεισόδια μεταξύ Κίτρινων Γιλέκων και ΜΑΤ στην επίσημη παρέλαση για τον γιορτασμό της 14ης Ιουλίου. Στη Λιβύη γίνεται «πλήρης ο εξευτελισμός της “διεθνούς κοινότητας”, καθώς Τούρκοι, Γάλλοι και λοιποί αρπάζονται πάνω από το κουφάρι της». Ο Ερντογάν ανακοινώνει εν μέσω διεθνούς σιωπής τη μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τζαμί. Στο Μάλι δολοφονούνται εν ψυχρώ δεκάδες αντικυβερνητικοί διαδηλωτές. Στη Βουλγαρία ξεσπά κύμα διαμαρτυριών εναντίον της διεφθαρμένης κυβέρνησης Μπορίσοφ. Μεγάλες διαδηλώσεις για δημοκρατία ξαναρχίζουν και στην Ταϊλάνδη. Στη Βολιβία η ντε φάκτο κυβέρνηση αναβάλλει και πάλι τις εκλογές.
Αύγουστος
Ο πρώην βασιλιάς της Ισπανίας Χουάν Κάρλος, κατηγορούμενος για χρηματισμό από τη Σαουδική Αραβία και για κρυφούς λογαριασμούς σε φορολογικούς παραδείσους, εγκαταλείπει εσπευσμένα το ισπανικό κράτος και καταφεύγει στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα. Σημειώνεται τεράστια έκρηξη στο λιμάνι της Βηρυτού, προκαλώντας βαριές ανθρώπινες απώλειες και υλικές καταστροφές – το γεγονός χρησιμοποιείται από φιλοδυτικούς κύκλους για να πληγεί το κύρος της Χεζμπολά. Οι εκλογές στη Λευκορωσία καταγράφουν θρίαμβο του προέδρου Λουκασένκο, που όμως πυροδοτεί υποκινούμενες από τη Δύση αντιδράσεις. Στη Γουατεμάλα «άγνωστοι» παρακρατικοί δολοφονούν τον Γάλλο Μπενουά Μαρία, αλληλέγγυο με τις ιθαγενικές κοινότητες. Στα μέσα του μήνα, ενώ διεθνώς οι θάνατοι λόγω Covid-19 προσεγγίζουν τις 700.000, ο Πούτιν ανακοινώνει ότι η Ρωσία ενέκρινε το «πρώτο στον κόσμο» εμβόλιο κατά του κορωνοϊού. Στις ΗΠΑ κλιμακώνεται και στους δρόμους η αντιπαράθεση μεταξύ υποστηρικτών και πολέμιων του Τραμπ, με χαρακτηριστικό παράδειγμα την εν ψυχρώ δολοφονία δύο διαδηλωτών στο Ουισκόνσιν από ένοπλο 17χρονο ακροδεξιό. Στη Μέση Ανατολή, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα ανακοινώνουν την έναρξη διπλωματικών σχέσεων με το Ισραήλ. Στο Μάλι «ομάδα στρατιωτικών ανέτρεψε και συνέλαβε τον [γαλλόφιλο] πρόεδρο Ιμπραήμ Μπουμπακάρ Κέιτα, απελευθέρωσε εκατοντάδες πολιτικούς κρατούμενους και υποσχέθηκε εκδημοκρατισμό». Στην Τουρκία πεθαίνει η απεργός πείνας Εμπρού Τιμτίκ. Ο Σίνζο Άμπε, πρωθυπουργός της Ιαπωνίας, ανακοινώνει ότι θα παραιτηθεί για λόγους υγείας, πυροδοτώντας πόλεμο διαδοχής.
Σεπτέμβριος
«Εκτός ελέγχου ο αμερικανικός εμφύλιος, παροξυσμός αντιδραστικού και παρακρατικού ρατσισμού δύο μήνες πριν τις προεδρικές εκλογές» στις ΗΠΑ, ενώ «παραμένει αμφίρροπη η μάχη Τραμπ-Μπάιντεν». Συνεχίζεται η λευκορωσική κρίση με μεγάλες αντικυβερνητικές διαδηλώσεις, σηματοδοτώντας την «κλιμάκωση της απόπειρας της Δύσης για μια ακόμη πιο ασφυκτική περικύκλωση της Ρωσίας». Στη Βουλγαρία οι διαδηλωτές εισβάλλουν στο κοινοβούλιο, κλιμακώνοντας τη σύγκρουση με την κεντροδεξιά κυβέρνηση. Υπογράφεται αμερικανόπνευστη συμφωνία Σερβίας-Κοσόβου, βάζοντας «σφραγίδα ΗΠΑ στα Βαλκάνια». Στο Κατάρ ξεκινούν συνομιλίες μεταξύ των ΗΠΑ και των Ταλιμπάν. Ο Μακρόν προωθεί μια «γαλλική Pax Mediterranea μέσα από τη συνάντηση των ηγετών των 7 μεσογειακών χωρών της Ε.Ε.». Και το Μπαχρέιν ανακοινώνει την αποκατάσταση των διπλωματικών του σχέσεων με το Ισραήλ, προκαλώντας παλαιστινιακές διαμαρτυρίες. Στο Μάλι «το μέτωπο “Κίνημα 5ης Ιουνίου – Συσπείρωση Πατριωτικών Δυνάμεων” καλεί τους στρατιωτικούς να υλοποιήσουν τις υποσχέσεις για εκδημοκρατισμό και ζητά την αποχώρηση όλων των ξένων στρατιωτικών δυνάμεων». Η Τουρκία «προχωρά σε εθνοκάθαρση στα συριακά εδάφη που κατέχει, αντικαθιστώντας τους γηγενείς πληθυσμούς με εποίκους». Στην Παραγουάη μία αντάρτικη οργάνωση (ΕΡΡ) απάγει τον πρώην αντιπρόεδρο Όσκαρ Ντένις, «που είχε πάρει τη θέση αυτή μετά το θεσμικό πραξικόπημα του 2008». Στην Κολομβία «το φιλοαμερικανικό ολιγαρχικό καθεστώς προχωρά σε κρεσέντο καταστολής» ενάντια σε νέο κύμα διαδηλώσεων μετά τη «βάρβαρη δολοφονία του 45χρονου δικηγόρου Χαβιέ Ορντόνεζ από αστυνομικούς»: 7 νεκροί, 250 τραυματίες. Πεθαίνει η Ροσάνα Ροσάντα, «κομμάτι της ιστορίας του ιταλικού κομμουνιστικού κινήματος». Στην Ιαπωνία ο παραιτηθείς Σίνζο Άμπε προωθεί ως αντικαταστάτη του τον 72χρονο Γιοσιχίντε Σούγκα, «ο οποίος εγγυάται ότι η Ιαπωνία θα συνεχίσει να βαδίζει στον αντιδραστικό βηματισμό του». Στα τέλη του μήνα εκδηλώνεται επίθεση του Αζερμπαϊτζάν στο Ναγκόρνο Καραμπάχ: «Ερντογάν και Αλίεφ πυροδοτούν τη σύγκρουση – Ο αναβαθμισμένος ρόλος της Τουρκίας είναι η ειδοποιός διαφορά από προηγούμενες κρίσεις». Μεγάλες κινητοποιήσεις ξεσπούν στην Καταλονία μετά την καθαίρεση του προέδρου της Κιμ Τόρα από ισπανικό Ειδικό Δικαστήριο: κατηγορούνταν ότι επέτρεψε την ανάρτηση «στασιαστικών συμβόλων» σε δημόσια κτίρια. Στα τέλη του μήνα ο αριθμός θανάτων από την πανδημία υπερβαίνει διεθνώς το 1 εκατομμύριο…
Οκτώβριος
Συνεχίζεται η αιματηρή σύρραξη στο Ναγκόρνο Καραμπάχ. Το Αζερμπαϊτζάν σταδιακά προωθείται βαθιά μέσα στη Δημοκρατία του Αρτσάχ, όπου διεξάγονται σκληρές και άνισες μάχες: «Τα δύο κράτη-τραμπούκοι της περιοχής, Τουρκία και Ισραήλ, εξακολουθούν να μπουκώνουν με υπερσύγχρονα όπλα, μισθοφόρους και “συμβούλους” την αζέρικη στρατιωτική μηχανή. Ανατολικότερα, στο Κιργιστάν, «οι μαζικές διαμαρτυρίες για νοθεία στις βουλευτικές εκλογές εξελίχθηκαν σε χαοτική κατάσταση, με τις διάφορες πολιτικές και επιχειρηματικές φατρίες της ντόπιας ολιγαρχίας να διεκδικούν την εξουσία», ενώ «η επέκταση της αστάθειας στην Κεντρική Ασία εντείνει την πίεση σε Μόσχα και Πεκίνο». Οι ΗΠΑ έχουν τα δικά τους προβλήματα: η πανδημία θρυμματίζει την κοινωνία και την οικονομία, ο Τραμπ καταγγέλλει τον Μπάιντεν ως υποχείριο της Κίνας, οι Δημοκρατικοί επαναφέρουν τις κατηγορίες περί ρωσικής ανάμιξης, ενώ διατηρείται το μεγάλο δημοσκοπικό προβάδισμα του Μπάιντεν. Στις βολιβιάνικες εκλογές σημειώνεται εκλογικός θρίαμβος του MAS, το οποίο συγκεντρώνει ποσοστό 55,1%. Ξεσηκωμός της νεολαίας ξεσπά στη Νιγηρία μετά τον ξυλοδαρμό μέχρι θανάτου ενός νέου από την κακόφημη μονάδα SARS: η αστυνομία πυροβολεί στο ψαχνό, προκαλώντας δεκάδες θύματα. Στην Ταϊλάνδη «πλήθη διαδηλωτών ζητούν την παραίτηση της δοτής κυβέρνησης και ένα νέο Σύνταγμα». Στη Γαλλία ένας Τσετσένος τζιχαντιστής αποκεφαλίζει τον καθηγητή Σαμουέλ Πατί, ξεσηκώνοντας κύμα αποτροπιασμού. Ακολουθούν και νέες αιματηρές τζιχαντιστικές επιθέσεις (τρεις νεκροί σε εκκλησία στη Νίκαια). Αποκεφαλισμοί όμως σημειώνονται και στην Τουρκία (όπου στρατιώτες έκοψαν τα κεφάλια σκοτωμένων ανταρτών) και στο Ναγκόρνο Καραμπάχ (όπου Αζέροι στρατιώτες αποκεφάλισαν Αρμένιο αιχμάλωτο)… Στη Χιλή πραγματοποιείται δημοψήφισμα με το οποίο «εγκρίθηκε πανηγυρικά η απόρριψη της πινοσετικής κληρονομιάς και η σύνταξη ενός νέου Συντάγματος από μια νέα Εθνοσυνέλευση». Μόλις κλείνουν οι κάλπες ξαναρχίζουν «μαζικές διαδηλώσεις με αίτημα την παραίτηση της αιματοβαμμένης κυβέρνησης Πινιέρα και την άμεση διεξαγωγή εκλογών για τη νέα Συντακτική Εθνοσυνέλευση». Στο Εκουαδόρ η βουλή αναγκάζεται, σε «μια κίνηση κατευνασμού της λαϊκής αγανάκτησης», να καθαιρέσει την υπουργό Ρόμο, υπεύθυνη για την αιματηρή καταστολή της λαϊκής εξέγερσης του 2019. Στο μέτωπο της πανδημίας, «έπειτα από τις ΗΠΑ και τη Λατινική Αμερική, το δεύτερο κύμα του Covid-19 έχει αρχίσει να λαμβάνει σοβαρές διαστάσεις και στην Ευρώπη»…
Νοέμβριος
Πραγματοποιούνται στις ΗΠΑ οι προεδρικές εκλογές, που «δεν λύνουν τα αδιέξοδα αλλά τα επιτείνουν». Το επίσημο αποτέλεσμα δεν θα γίνει γνωστό πριν περάσουν εβδομάδες. Ο Μπάιντεν ανακοινώνει τα πρώτα ονόματα μιας μελλοντικής κυβέρνησης αποτελούμενης από εκπροσώπους του «πολιτικού-επιχειρηματικού κόσμου της εποχής Ομπάμα, και των μυστικών υπηρεσιών». Στο Αφγανιστάν τζιχαντιστές επιτίθενται για πρώτη φορά σε δημόσιο πανεπιστήμιο, δολοφονώντας 22 φοιτητές. Τρομοκρατική επίθεση εκδηλώνεται και στη Βιέννη: τζιχαντιστής δολοφονεί 4 πολίτες. Η Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών καταδικάζει την ισραηλινή βία εναντίον των Παλαιστινίων, αλλά ο Αμερικανός ΥΠΕΞ Πομπέο επισκέπτεται τους παράνομους ισραηλινούς εποικισμούς και τα κατεχόμενα συριακά εδάφη του Γκολάν. Το Μέτωπο Πολισάριο καταγγέλλει το Μαρόκο για παραβίαση της εκεχειρίας που διαρκούσε 29 χρόνια υπό την επίβλεψη του ΟΗΕ. Στο Κιργιστάν η χαοτική αναταραχή του προηγούμενου μήνα κατέληξε σε «βίαιη αλλαγή φρουράς που έχει ανησυχήσει τόσο τη Ρωσία όσο και τη γειτονική Κίνα». Πρόσθετη ανησυχία προκαλεί «η ενεργοποίηση του τουρκικού παράγοντα, που έσπευσε να προσφέρει “βοήθεια” στη νέα κυβέρνηση». Ο πόλεμος Αζερμπαϊτζάν-Αρμενίας λήγει καθ’ υπαγόρευση της Μόσχας με «οδυνηρή συνθηκολόγηση: η Αρμενία, μόνη εναντίον υπέρτερων εχθρών, εξαναγκάστηκε σε βαρείς όρους». Στην Ταϊλάνδη «συνεχίζεται ο λαϊκός ξεσηκωμός για δημοκρατία παρά την αιματηρή καταστολή». Στη Γαλλία ξαναφουντώνουν μαχητικές διαμαρτυρίες μετά τον άγριο ξυλοδαρμό του μουσικού παραγωγού Μισέλ Ζεκλέρ από αστυνομικούς, και κλιμακώνονται μετά την ψήφιση νόμου που απαγορεύει τη βιντεοσκόπηση της αστυνομικής βίας. Στο Περού η χρόνια πολιτική κρίση μετατρέπεται και σε καθεστωτική, με 3 προέδρους να αλλάζουν μέσα σε 6 μέρες. Στη Γουατεμάλα μισό εκατομμύριο πολίτες κινητοποιούνται ενάντια στον αντιδραστικό προϋπολογισμό και πυρπολείται το κτίριο της βουλής. Στη Μολδαβία η πολυδιάσπαση του φιλορωσικού στρατοπέδου φέρνει εκλογική νίκη της φιλοδυτικής Κεντροδεξιάς. Πεθαίνει ο Ντιέγκο Μαραντόνα. Υπογράφεται, χωρίς τη συμμετοχή των ΗΠΑ και παρά την προσπάθειά τους να την αποτρέψουν, σημαντική εμπορική συμφωνία μεταξύ Κίνας, των 10 ασιατικών χωρών του ASEAN και Ιαπωνίας, Αυστραλίας, Ν. Κορέας, Ν. Ζηλανδίας. Στην Αιθιοπία κορυφώνεται η επίθεση του κυβερνητικού στρατού εναντίον των ανταρτών του Τιγκράι. Ισραηλινοί πράκτορες δολοφονούν τον Ιρανό πυρηνικό επιστήμονα Μοχσέν Φακριζαντέχ. Οι εταιρείες Pfizer και BioNTech ανακοινώνουν ότι παρασκεύασαν αποτελεσματικό εμβόλιο κατά του Covid-19. Ακολουθεί αντίστοιχη ανακοίνωση από την κοινοπραξία AstraZeneca-Οξφόρδης. Το Μεξικό γίνεται η τέταρτη χώρα στον κόσμο, μετά τις ΗΠΑ, τη Βραζιλία και την Ινδία, όπου οι νεκροί από την πανδημία ξεπερνούν τις 100.000…
Δεκέμβριος
Ο τελευταίος μήνας του χρόνου σημαδεύεται από την έλευση των πολλών και διαφόρων εμβολίων κατά του Covid-19: «Οι ελίτ βρήκαν νέο λαμπρό πεδίο κερδοφορίας αλλά και αλληλοσπαραγμού», ενώ «μια χούφτα δυτικών χωρών δεσμεύει πάνω από τη μισή παγκόσμια παραγωγή εμβολίων». Η πανδημία εξακολουθεί να καλπάζει, έχοντας προκαλέσει ως το τέλος του 2020 πάνω από 1,8 εκατομμύρια θανάτους. Ταυτόχρονα προωθείται «η περίφημη “Μεγάλη Επανεκκίνηση”, το νέο όραμα των ελίτ για ένα άλμα του ασθμαίνοντος καπιταλιστικού συστήματος με μέσο και υπόστρωμα την πανδημία». Στη Γαλλία διογκώνεται το κίνημα ενάντια στην αυταρχική νομοθεσία, αναγκάζοντας τον Μακρόν σε κατευναστικό ελιγμό. Σε επίπεδο Ε.Ε., η σύνοδος κορυφής «παρατείνει τη “θετική ατζέντα” στις σχέσεις Τουρκίας-Ε.Ε.», ενώ την ίδια στιγμή «ξεχνά» και τις κυρώσεις που απειλούσε να επιβάλει σε Πολωνία και Ουγγαρία προκειμένου αυτές να αποσύρουν το βέτο τους στην έγκριση του κοινοτικού προϋπολογισμού. Μετά ωαπό μήνες διαπραγματεύσεων Ε.Ε. και Βρετανία καταλήγουν σε συμβιβαστική εμπορική συμφωνία. Στις ΗΠΑ «ενάμιση μήνα μετά τις προεδρικές εκλογές το ρεπουμπλικανικό αντάρτικο συνεχίζεται», παρόλο που απορρίπτονται η μία μετά την άλλη όλες οι δικαστικές προσφυγές του Τραμπ. Νίκη του κυβερνώντος PSUV στις βουλευτικές εκλογές στη Βενεζουέλα, την οποία δεν αναγνωρίζει η Δύση. Το Μαρόκο γίνεται η τρίτη αραβική χώρα που αποκαθιστά σχέσεις με το Ισραήλ. Ξέσπασμα οργής και μεγάλες κινητοποιήσεις στην Αλβανία μετά τη δολοφονία νεαρού από αστυνομικό.
Ένθετα και αφιερώματα
Εκτός της αρθρογραφίας, στην οποία βασίστηκε η διεθνής ανασκόπηση του 2020, ο Δρόμος φιλοξενεί τακτικά αναλύσεις συνεργατών του, συνεντεύξεις και αφιερώματα. Ενδεικτικά από το Β΄ εξάμηνο του 2020 αναφέρουμε:
► Αφιέρωμα με θέμα «Offshore και φορολογικοί παράδεισοι» (φύλλο 506, σελ. 15-17).
► Παρουσίαση των βιβλίων «Το Αριστερό Ημισφαίριο» του Ρασμίγκ Κεουσεγιάν, και «Η πάλη των τάξεων» του Ντομένικο Λοσούρντο (φύλλο 508, σελ. 18-21 και 24).
► Σειρά αναλύσεων του Τζέιμς Πέτρας για τις εξελίξεις στις ΗΠΑ και σε άλλες χώρες (σε δεκάδες φύλλα του Β΄ εξαμήνου).
► Παρουσίαση της ανάφλεξης στον Καύκασο (φύλλο 513, σελίδες 16-18)
► Αφιέρωμα στη Βολιβία: «Μετάβαση ξανά; Πώς;», τοποθέτηση του Άλβαρο Γκαρσία Λίνερα (φύλλο 517, σελ. 15-18).
► Αφιέρωμα με θέμα «Μεγάλη Επανεκκίνηση» (φύλλο 521, σελ. 15-20).
► Συνέντευξη της Σέλμις Μαρία Ντομίνγκες Κορτίνα, πρέσβειρας της Δημοκρατίας της Κούβας: «Δεν θα επιστρέψουμε στο ντροπιαστικό παρελθόν» (φύλλο 522, σελ. 16-17).
