ΚΕΙΜΕΝΑ: Παύλος Δερμενάκης
Συζητείται αυτές τις μέρες στη βουλή ο κρατικός προϋπολογισμός 2019. Παρά τα όσα επικαλούνται τα κυβερνητικά στελέχη ότι πρόκειται για «τον πρώτο μεταμνημονιακό προϋπολογισμό», «προϋπολογισμό χωρίς μέτρα λιτότητας», «με θετικά μέτρα ελάφρυνσης της κοινωνικής πλειοψηφίας» «με δημοσιονομική επέκταση», «ακύρωση του μέτρου της περικοπής και όχι αναστολή του μέτρου της περικοπής των προσωπικών διαφορών σε κύριες και επικουρικές συντάξεις» κ.λπ., μια απλή ανάγνωση σε βάθος των μεγεθών του, σε συνδυασμό με την κατάσταση της οικονομίας και του λαού, αποδεικνύουν πως για μία ακόμα φορά η κυβέρνηση στήνει ένα ακόμα επικοινωνιακό σώου στο πλαίσιο της προεκλογικής περιόδου που έχει ανοίξει. Στο παρόν άρθρο δεν θα αναλύσουμε συνολικά τον προϋπολογισμό που είναι αντίστοιχος με τους προηγούμενους αλλά θα επισημάνουμε μια σειρά ψεύδη της κυβέρνησης καθώς και τα προβλήματα που δημιουργεί στην οικονομία.
Οι ψευδεπίγραφες δηλώσεις της κυβέρνησης
Ο προϋπολογισμός μόνο τυπικά είναι «μεταμνημονιακός» με την έννοια ότι δεν υπάρχει μνημόνιο νομικά. Όμως οι δεσμεύσεις που ανέλαβε η παρούσα κυβέρνηση στην διάρκεια του τρίτου μνημονίου είναι όλες ενεργές και εφαρμόζονται τυπικότατα. Άρα δεν μπορούμε να λέμε για μεταμνημονιακό προϋπολογισμό, αφού ακολουθεί όλους τους κανόνες των μνημονίων. Οι επιμέρους ελαφρύνσεις που παρουσιάζει η κυβέρνηση κινούνται εντός των ορίων των μνημονιακών πολιτικών, και προέρχονται αποκλειστικά από το συνεχώς διογκούμενο υπερπλεόνασμα που επιδεινώνει την κατάσταση της οικονομίας.
Φυσικά δεν έχει νέα μέτρα λιτότητας, αφού δεν χρειάστηκε να νομοθετηθεί κάτι τέτοιο, μετά από ένα αρμαγεδδώνα φορομπηχτικών μέτρων κατά τα τέσσερα τελευταία έτη από την παρούσα κυβέρνηση. Επιπλέον δε υπάρχουν και μέτρα προς εφαρμογή που διασφαλίζουν την επίτευξη των στόχων. Όμως αυτά δεν εμποδίζουν να αυξηθούν ξανά οι φόροι και μάλιστα των ασθενέστερων στρωμάτων. Οι φόροι είναι περισσότεροι κατά 1 δισ. συγκριτικά με το μεσοπρόθεσμο πρόγραμμα Ιουνίου 2018 και προέρχονται από τα λαϊκά στρώματα (700 εκ. από κατανάλωση, 200 εκ. από τα φυσικά πρόσωπα και μόλις 160 εκ. από τα νομικά πρόσωπα τα κέρδη των οποίων συνεχώς ανεβαίνουν σε ψηλότερα επίπεδα). Τυπικά όμως υπάρχει ένα νέο μέτρο. Πρόκειται για τον ΕΝΦΙΑ. Στο όνομα της μιας ελάχιστης μείωσης της τάξης του 10% για τα φτωχότερα στρώματα ουσιαστικά μονιμοποίησαν των ΕΝΦΙΑ για όλα τα ακίνητα των ιδιωτών, χωρίς να εξαιρείται κανένας, μέχρι το 2060! Αυτό είναι ένα ακόμη μνημονιακό μέτρο από την κυβέρνηση που εκλέχτηκε το 2015 με κεντρικό σύνθημα «ο ΕΝΦΙΑ δεν διορθώνεται, καταργείται».
Στο πλαίσιο της προεκλογικής παροχολογίας της κυβέρνησης υπάρχουν κάποια κοινωνικά μέτρα στήριξης των πλέον αδύναμων. Όμως ούτε ο χαρακτήρας τους ούτε το ύψος τους καθορίζουν τον κρατικό προϋπολογισμό. Πρόκειται για επιμέρους μέτρα αναδιανομής της φτώχειας μεταξύ αυτών «που οριακά βρίσκονται πάνω από το όριο της φτώχειας και των οριστικά φτωχών». Αυτές οι κοινωνικές δαπάνες όχι μόνο δεν αυξάνονται αλλά μειώνονται σε οριακά επίπεδα σε σχέση με το σύνολο του προϋπολογισμού δαπανών. Ειδικότερα οι κοινωνικές παροχές στο Ισοζύγιο Γενικής Κυβέρνησης μειώνονται από 2,4 δισ. στο μεσοπρόθεσμο σε 1,7 δισ. στον προϋπολογισμό 2019 (-30%). Μπορεί να εμφανίζονται αυξημένες συγκριτικά με τον προϋπολογισμό 2018 κατά 500 εκ. αυτά αφορούν το επίδομα ενοικίου (400 εκ. και άλλα μικροποσά) που είναι αναγκαία για το λαό, αλλά ούτε λύνουν το πρόβλημα ούτε διαμορφώνουν «κοινωνικό πρόσωπο» καθώς αντιστοιχούν μόλις στο 2,9%(!) σε ένα προϋπολογισμό 59 δισ. ευρώ.
Η κυβέρνηση ισχυρίζεται ότι ο προϋπολογισμός είναι σχεδιασμένος για δημοσιονομική επέκταση. Το ερώτημα είναι από που το ανακάλυψε; Ένας προϋπολογισμός που έχει έσοδα 53 δισ. και συνολικά έξοδα 57,8 δισ. από τα οποία τα 6,6 δισ. είναι τόκοι για το δημόσιο χρέος και παράλληλα έχει πρωτογενές πλεόνασμα 7 δισ. όχι μόνο δεν προσφέρει δημοσιονομική επέκταση αλλά συνεχίζει στη μνημονιακή λογική να συρρικνώνει τις δημόσιες δαπάνες που κατευθύνονται στο εσωτερικό της χώρας για να εξυπηρετεί τους δανειστές.
Όσον αφορά την «ακύρωση» του μέτρου της περικοπής των παλαιών συντάξεων και όχι την «προσωρινή αναστολή» του μέτρου προς «άγρα ψήφων» είναι για «γέλια». Ας μας παρουσιάσουν το νόμο που καταργήθηκε η σχετική διάταξη και έτσι δεν θα επανέλθει μαζί με τη μείωση του αφορολόγητου, κυρίως για τα λαϊκά στρώματα στα 5.600 ευρώ, από 1/1/2020. Δυστυχώς στην προσπάθεια τους να κάνουν το μαύρο άσπρο δεν έχουν κανένα ενδοιασμό.
Στον προϋπολογισμό δεν υπάρχουν νέα μέτρα λιτότητας αφού αυτά έχουν νομοθετηθεί κατά κόρον τα τέσσερα τελευταία χρόνια. Την ίδια στιγμή όμως οι φόροι είναι περισσότεροι κατά 1 δισ. συγκριτικά με το μεσοπρόθεσμο πρόγραμμα Ιουνίου 2018 και προέρχονται από τα λαϊκά στρώματα. Παράλληλα οι κοινωνικές παροχές μειώνονται από 2,4 δισ. στο μεσοπρόθεσμο σε 1,7 δισ. στον προϋπολογισμό 2019 (-30%). Όσον αφορά την «ακύρωση» του μέτρου της περικοπής των παλαιών συντάξεων, αυτό είναι μόνο στα λόγια αφού νόμος όπου υπάρχει η κατάργηση του μέτρου δεν υφίσταται
Το έγκλημα με τα υπερπλεονάσματα
Η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝ.ΕΛ. μιμούμενη τη τακτική Σαμαρά έχει ανάγει σε προσωπική της πατέντα τα «υπερπλεονάσματα». Τα «αξιοποιεί» για να δίνει ψίχουλα στους ιθαγενείς που θα μπορέσουν να ενταχθούν στα αυστηρά κριτήρια που θέτει, τα οποία έχουν σαν αποτέλεσμα να αποκλείεται πάνω από το 40% των εξαθλιωμένων λαϊκών στρωμάτων. Επίσης αξιοποιεί το υπερπλεόνασμα και στη λογική της ελεημοσύνης, οργανώνει δράσεις (κουπόνια, συσσίτια κ.λπ.) που δεν καταπολεμούν τις βαθύτερες αιτίες της φτωχοποίησης, αντίθετα τη διαιωνίζουν.
Σύμφωνα με δημοσιευμένα πρόσφατα στοιχεία προκύπτει ότι για κάθε 1 δισ. υπερπλεόνασμα η αρνητική του επίδραση στο ΑΕΠ είναι μείον 1,5 έως 1,7 δισ. Δηλαδή η κυβέρνηση μοιράζει κοινωνικό μέρισμα που προέρχεται από την αφαίμαξη της οικονομίας και μειώνει την παραγωγική δυνατότητα της χώρας. Ενώ όμως η διανομή του υπερπλεονάσματος αφορά μόνο τον τρέχοντα χρόνο η αρνητική επίπτωση στην παραγωγή είναι σωρευτική-πολλαπλασιαστική και αφορά το τρέχον αλλά και τα επόμενα έτη. Ουσιαστικά η κυβέρνηση με τα υπερπλεονάσματα κανιβαλίζει την οικονομία συνολικά.
Φυσικά αυτό το κοινωνικό μέρισμα όπως επανειλημμένα έχουμε δείξει, προκύπτει παραπάνω από τη νέα αύξηση των φόρων, το πληρώνουν τα λαϊκά στρώματα με τις πάσης φύσεως επιβαρύνσεις. Μας ξεζουμίζει η κυβέρνηση επί 12 μήνες για να φτάσει στο υπερπλεόνασμα και μετά μας «επιστρέφει» ένα κλάσμα της τάξης του 10-15% από αυτά τα κλεμμένα. Επί της ουσίας συζητάμε για λογικές ελεημοσύνης αντί για οργανωμένες πολιτικές στήριξης των λαϊκών στρωμάτων με ένα πολυετές ουσιαστικό σχέδιο που τα βγάζει από τη φτώχεια. Με αυτές τις κυβερνητικές πρακτικές διαχρονικά αυξήθηκε η φτώχεια στη χώρα. Σύμφωνα με την Eurostat η φτώχεια στην Ελλάδα αυξήθηκε από το 20% του πληθυσμού το 2008 στο 46,3% το 2017. Αυτό λέγεται «κοινωνική πολιτική» κυβέρνησης Τσίπρα.
Οι δανειστές είναι εξασφαλισμένοι
Εάν ίσχυαν οι ισχυρισμοί της κυβέρνησης οι δανειστές θα είχαν κάθε λόγο να ανησυχούν και να πιέζουν στο πλαίσιο της μεταμνημονιακής εποπτείας που έχει αποδεχθεί και υπογράψει η κυβέρνηση. Όμως αντί για ανησυχίες είδαμε με συνοπτικές διαδικασίες έγκριση του προϋπολογισμού από τους θεσμούς. Επειδή φυσικά, όπως μας έδειξαν εννιά χρόνια δεν είναι γαλαντόμοι για το λαό μας αλλά πιέζουν μέχρις εσχάτων για την πλήρη λεηλασία της χώρας, η θετική τους άποψη για τον προϋπολογισμό 2019 σημαίνει ότι τα συμφέροντά τους είναι διασφαλισμένα.
Πρακτικά η πλέον μνημονιακή, εθελόδουλη κυβέρνηση έχει ικανοποιήσει σε όλα τις απαιτήσεις τους για το 2019 και συνεπώς της έδωσαν περιθώριο για το συνταξιοδοτικό και τα επιμέρους κοινωνικά μέτρα που είναι «σταγόνα στον ωκεανό». Αυτοί και οι λοιποί δανειστές θα εισπράξουν 6,6 δισ. τόκους (το 11,5% των δαπανών) ενώ παράλληλα έχουν εξασφαλισμένες τις απαιτήσεις τους με το υπερταμείο αλλά και τους ψηφισμένους με δυνατότητα άμεσης εφαρμογής «αυτόματους σταθεροποιητές» της οικονομίας α) το δημοσιονομικό κόφτη, β) τη μείωση των συντάξεων, γ) τη μείωση του αφορολόγητου.
Συνεπώς οι λεγόμενοι θεσμοί υπό αυτές τις συνθήκες δεν έχουν κανένα πρόβλημα με τον προϋπολογισμό 2019.
Οι παραγωγικές επενδύσεις του κ. Φλαμπουράρη
Μία καταγέλαστη δήλωση από έναν «ειδικό» της οικονομίας. Από το 2016 μας βομβαρδίζουν συνεχώς για τεράστια αύξηση των «ξένων άμεσων επενδύσεων» στη χώρα, για παραγωγικές επενδύσεις και άλλα ευτράπελα. Η ανάλυση των στοιχείων δείχνει ακριβώς το αντίθετο. Η δε αύξηση των «ξένων άμεσων επενδύσεων» είναι στην ουσία πλιάτσικο στον παραγωγικό ιστό της χώρας, κύρια του δημόσιου τομέα, αλλά και του ιδιωτικού καθώς και στην προσωπική περιουσία των ιδιωτών, όλα αυτά με την αμέριστη βοήθεια των τραπεζών. Η αποκάλυψη πρόσφατα του σκανδάλου Παπαευαγγέλου της Jumbo μας έδειξε πως λειτουργούν αυτοί οι μηχανισμοί. Ότι τα εισερχόμενα χρήματα κατά μεγάλο μέρος επιστρέψουν στις τσέπες των αγοραστών εξωτερικού. Αυτή είναι η ανάπτυξη της εποχής ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝ.ΕΛ. για τη χώρα.
Αυτό επιβεβαιώνουν και οι ισχνοί ρυθμοί ανάπτυξης συνολικά καθώς μετά από 12 χρόνια και αφού το ΑΕΠ μειώθηκε κατά 28% (-68 δισ.) έως το 2016 έχει βελτιωθεί μόλις κατά 11 δισ. από τότε και αυτό υπό την προϋπόθεση ότι θα επιτευχθούν οι στόχοι, καθώς όλα τα χρόνια σημειώνεται μεγάλη υστέρηση μεταξύ αρχικών κυβερνητικών ανακοινώσεων και τελικών στοιχείων ΕΛ.ΣΤΑΤ.
Σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη της Eurobank οι καθαρές επενδύσεις παγίων για την ελληνική οικονομία (νέες επενδύσεις μείον αποσβέσεις) μειώνονται συνεχώς επί 7 έτη (2011-2017). Δηλαδή οι ακαθάριστες επενδύσεις παγίων ήταν μονίμως χαμηλότερες από τις αντίστοιχες αποσβέσεις. Αυτή η κατάσταση έχει δημιουργήσει ένα επενδυτικό κενό μείον 68 δισ. συγκριτικά με το 2011. Συνεπώς οι επενδύσεις συρρικνώνονται στην ελληνική οικονομία, χωρίς να λαμβάνουμε υπόψη ότι επίσης ένα μεγάλο μέρος των επενδύσεων δεν λειτουργεί καθόλου ή υπό-απασχολείται, με αποτέλεσμα οι αξιοποιούμενες τελικά επενδύσεις να είναι ακόμα πιο κάτω. Παρ’ όλα αυτά η κυβέρνηση θεωρεί ότι έχουμε «ανάπτυξη» και γι’ αυτό περιορίζει το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ) 2019 κατά 250 εκ. συγκριτικά με το προσχέδιο προϋπολογισμού (Οκτωβρίου 2018). Αν λάβουμε υπόψη ότι το ΠΔΕ α) είναι ουσιαστικά στάσιμο εδώ και τρία χρόνια και β) μεγάλο μέρος των δαπανών του δεν συμβάλουν στην αύξηση των παραγωγικών επενδύσεων αλλά είναι προγράμματα κοινωνικής απασχόλησης για κοινωφελείς σκοπούς, κατανοούμε την πλήρη υποβάθμισή του ως αναπτυξιακό εργαλείο.
Σύμφωνα με το προϋπολογισμό ο ακαθάριστος σχηματισμός παγίου κεφαλαίου (χωρίς να έχουν αφαιρεθεί οι αποσβέσεις για να δείχνουν τα νούμερα μεγαλύτερα) εκτιμάται πως θα αυξηθεί το 2019 με ρυθμό 11,9%. Αντίστοιχη ήταν η πρόβλεψη για το 2018 και τελικά θα πρέπει να είμαστε ευχαριστημένοι αν η αύξηση ξεπεράσει τελικά το 0, η κυβέρνηση προβλέπει 0,8%!
Με αυτά τα δεδομένα ο κ. Φλαμπουράρης και η κυβέρνηση υπόσχονται για μία ακόμα χρονιά «καθρεφτάκια» ήτοι «παραγωγικές επενδύσεις. Καλό θα ήταν να μας που σε ποιους τομείς και κλάδους, με ποιο σχεδιασμό και με ποια τραπεζική χρηματοδότηση όταν είναι γνωστά τα «μαύρα χάλια» των τραπεζών. Παράλληλα να λάβουμε υπόψη ότι όσες ελληνικές επιχειρήσεις αντέχουν στον ανταγωνισμό μεταφέρουν την έδρα τους τα τελευταία χρόνια σε αναπτυγμένες χώρες στο εξωτερικό (ας θυμηθούμε ΦΑΓΕ, Βιοχάλκο, S&B Βιομηχανικά Ορυκτά, η Coca Cola-3E και προσφάτως η Τιτάν).
