Η λέξη «οικογένεια» χρησιμοποιήθηκε δύο φορές από τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη στις δηλώσεις του μετά τη σύνοδο κορυφής της Ε.Ε. στις 27/6. Την πρώτη φορά αναφέρθηκε στην ευρωομάδα της Δεξιάς («ήμουν ένας εκ των δύο διαπραγματευτών για λογαριασμό της πολιτικής οικογένειας του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος»), και τη δεύτερη στις τρεις παρατάξεις (Δεξιά, Σοσιαλιστές, Φιλελεύθεροι) που υποστήριξαν την τριπλέτα της νέας ηγεσίας της Κομισιόν – η οποία πρέπει να εγκριθεί και από το ευρωκοινοβούλιο, κάτι που θεωρεί σίγουρο ο κ. Μητσοτάκης. Είπε συγκεκριμένα: «Το γεγονός ότι οι τρεις σημαντικές πολιτικές οικογένειες στηρίζουν την κυρία φον ντερ Λάιεν δίνει και τα μέγιστα δυνατά εχέγγυα για την εξασφάλιση της πλειοψηφίας που απαιτείται στη μυστική ψηφοφορία, που θα λάβει χώρα σε δυόμισι εβδομάδες από τώρα».
Άρα έχουμε ένα μεγάλο σόι στην Ε.Ε. που, παρά τους καυγάδες και τις αντιπαραθέσεις, βρίσκει γλώσσα συνεννόησης για να προχωρήσει κερδοφόρα η «οικογένεια» και οι δοσοληψίες της. Χωρίς να υπάρχει ένας μεγάλος Νονός, ο συνεταιρισμός των 3 οικογενειών εγγυάται πως η Ευρώπη, δηλαδή η Ε.Ε., θα προχωρήσει στις ράγες που έχουν ήδη στρωθεί. Είναι οι ράγες της «Ακραίας Ευρώπης»: Μεγαλύτερη προετοιμασία της Δυτικής Συμμαχίας για πολεμικές αναμετρήσεις στο ευρωπαϊκό έδαφος ή όπου αλλού χρειαστεί, μεγαλύτερη στήριξη στην Ουκρανία και πιο ακραία εχθρότητα προς τη Ρωσία, μεγαλύτερη συμπληρωματικότητα και υποτέλεια στους μηχανισμούς του ΝΑΤΟ (ήδη ο Ολλανδός Ρούτε θα πάρει τη θέση του Νορβηγού Στόλτενμπεργκ ως γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ). Και φυσικά μεγαλύτερη φτωχοποίηση μέσα από τα προγράμματα λιτότητας και στρατιωτικοποίησης της οικονομίας. Μαζί με αυτά, μεγαλύτερη καταρράκωση κάθε ίχνους δημοκρατίας, και αμερικανοποίηση της πολιτικής ζωής. Μια Ευρώπη πιο Δεξιά, πιο φιλοαμερικανική, πιο ΝΑΤΟϊκή, πιο αντιρωσική, πιο αντιδημοκρατική, πιο αντεργατική, πιο αυταρχική.
Πόσο ενωμένη είναι η «οικογένεια»;
Τα χαμόγελα αισιοδοξίας μετά την απόφαση να ξανατεθεί επικεφαλής της Κομισιόν η Γερμανίδα φον ντερ Λάιεν, να τοποθετηθεί ο Πορτογάλος Αντόνιο Κόστα στην προεδρία του Συμβουλίου και επίσης να επιλεγεί η Εσθονή κα Κάγια Κάλας ως Ύπατη Εκπρόσωπος για θέματα εξωτερικής πολιτικής και άμυνας, δείχνει τον συγκερασμό ανάμεσα στις 3 οικογένειες, ώστε να έχουν υπό τη διεύθυνσή τους την Ε.Ε. τα επόμενα 5 χρόνια. Δείχνει έναν συγκερασμό ανάμεσα σε πολιτικούς χώρους οι οποίοι διατείνονται ότι έχουν διαφορές, που όμως εξατμίζονται μπροστά στην προγραμματική συμφωνία τους για την πορεία της «Ακραίας Ευρώπης».
Παρόλα λοιπόν τα αισιόδοξα χαμόγελα και τις δηλώσεις ευχαριστίας των τριών επιλεγμένων της «αγίας οικογένειας» που κυβερνά την Ε.Ε., υπάρχουν πολλές σκιές για τις οποίες δεν κάνουν πολύ λόγο. Σκιές που δείχνουν πως, παρά τη συμφωνία στη γενική κατεύθυνση, κάθε δύναμη (ή καλύτερα, κάθε διαφορετική «φωλιά» της σημερινής Ευρώπης) έχει τις δικές της προτεραιότητες. Μπορεί το κομπρεμί σε επίπεδο οργάνων και εκπροσωπήσεων στα όργανα της Ε.Ε. να δείχνει πως υπάρχει κοινή γλώσσα, όμως συνεχίζουν να υπάρχουν αντιθέσεις και μεγάλα προβλήματα που δεν ξεπερνιούνται εύκολα. Πρώτα απ’ όλα, οι εξελίξεις στη Γαλλία και το τι σχήμα θα προκύψει. Δεύτερον, τι θα γίνει με την Ιταλία, που φαίνεται πως έχει μείνει εκτός «μοιρασιάς» (αλλά είναι απαραίτητη στην φον ντερ Λάιεν διότι η ψηφοφορία στην ευρωβουλή είναι κάπως επισφαλής). Είναι λοιπόν σε εξέλιξη ένα μεγάλο παζάρι με τη Μελόνι αλλά και την ευρωομάδα των αφού ώστε να εξασφαλιστούν οι αναγκαίες ψήφοι για την εκλογή της φον ντερ Λάιεν, γιατί υπολογίζεται ότι περίπου 50 ευρωβουλευτές του συνασπισμού των «3 οικογενειών» μπορεί να μην ψηφίσουν την κοινή τους πρόταση.
Πιο σοβαρή όμως περίπτωση αντιθέσεων και διεργασιών ήταν η κίνηση Γερμανίας και Γαλλίας να θέσουν σε αμφισβήτηση σημεία και διατυπώσεις της «στρατηγικής ατζέντας» που είχε συμφωνηθεί και τελικά υιοθετήθηκε, μετά από διαφωνίες που εκφράστηκαν από άλλες χώρες. Τι σημαίνει μια τέτοια κίνηση; Το πραγματικό κέντρο της ΕΕ, οι δύο ισχυρότερες χώρες (και οι πιο τραυματισμένες πολιτικά από τις τελευταίες ευρωεκλογές), θα πορευτούν διασφαλίζοντας εντελώς τις δικές τους προτεραιότητες, και δεν πρόκειται να συμβαδίσουν σε κάποιο κοινό «ευρωπαϊκό» διάδρομο γυμναστικής. Αυτό αφορά ιδιαίτερα οικονομικές επιλογές, αλλά και εξοπλιστικές επιλογές. Επομένως σχεδιασμοί για «ευρωπαϊκές άμυνες», για «ευρωπαϊκούς αμυντικούς θόλους», για «ευρωπαϊκά ομόλογα τροφοδότησης μεγάλων προγραμμάτων στρατιωτικού χαρακτήρα» θα περάσουν μόνον εφόσον θα συγκλίνουν ή θα εξυπηρετούνται τα συμφέροντα των δύο αυτών χωρών. Η «νότα» που πρόβαλαν από κοινού στη σύνοδο κορυφής ξάφνιασε τους υπόλοιπους, αλλά έγινε σαν προειδοποίηση για τον τρόπο που θα προχωρήσουν οι «συμφωνίες».
Πλήρης ΝΑΤΟποίηση της Ευρώπης
Για να έχουμε μια εικόνα: Αύριο 30 Ιουνίου και στις 7 Ιουλίου έχουμε βουλευτικές εκλογές στην Γαλλία (Α΄ και Β΄ γύρος αντίστοιχα), ενώ στις 4 Ιουλίου έχουμε εκλογές στην Αγγλία (και οι δύο χώρες είναι μέλη του ΝΑΤΟ). Στις 9-11 Ιουλίου θα γίνει σύνοδος κορυφής του ΝΑΤΟ στην Ουάσιγκτον, όπου και εκεί το κύριο θέμα θα είναι ο πόλεμος στην Ουκρανία, η δέσμευση για παραπέρα ενίσχυσή της από τους Ευρωπαίους και η μετατροπή της Ε.Ε., της οικονομίας και του προσανατολισμού της σε ένα παράρτημα των αναγκών του ΝΑΤΟ και των ΗΠΑ. Φυσικά δεν λείπουν δηλώσεις «διαφοροποιήσεων» ή τοποθετήσεις για «αυτόνομο ρόλο της Ε.Ε.» που όμως η ίδια η πραγματικότητα διαρκώς διαψεύδει. Η συμπληρωματικότητα της Ε.Ε. προς τις στοχεύσεις των ΗΠΑ, και ιδιαίτερα στην πορεία σπονδυλωτών επεισοδίων πολέμων ενάντια στη Ρωσία επί ευρωπαϊκού εδάφους, όπως και η πλήρης ΝΑΤΟποίηση της Ευρώπης, είναι ήδη γεγονός.
Είναι χαρακτηριστικό ότι ακόμη και το γαλλικό Νέο Λαϊκό Μέτωπο στο πρόγραμμά του δεν αναφέρει καν τη λέξη ΝΑΤΟ, ενώ συναινεί και στη στρατιωτική βοήθεια στην Ουκρανία… Όπως εξάλλου τόνιζαν Νορβηγοί δημοσιογράφοι, με τους οποίους είχαμε μια ενδιαφέρουσα συζήτηση, η «ΝΑΤΟευφορία» στις σκανδιναβικές χώρες έχει προχωρήσει πολύ. Στις χώρες αυτές έχουν πολλαπλασιαστεί οι βάσεις των ΗΠΑ: από 4 στη Νορβηγία έφτασαν τις 12, στη Σουηδία υπάρχουν ήδη 17, στη Φινλανδία 13 και στη Δανία 3. Ήδη γίνεται λόγος ευρύτατα για «ΝΑΤΟϊκά εδάφη» και σε αυτήν την περιοχή, που θεωρούνταν πιο ανεξάρτητη από τις δομές ΗΠΑ και ΝΑΤΟ, και πάντως όχι σε τόσο απόλυτο βαθμό προσδεμένη με αυτές.
Μπορεί το κομπρεμί σε επίπεδο οργάνων και εκπροσωπήσεων στα όργανα της Ε.Ε. να δείχνει πως υπάρχει κοινή γλώσσα, όμως συνεχίζουν να υπάρχουν αντιθέσεις και μεγάλα προβλήματα που δεν ξεπερνιούνται εύκολα
Ο χαρούμενος λαγός Μητσοτάκης
Εν τέλει κάθε χώρα, ανάλογα με το μέγεθος και την ισχύ της, ή κάθε «φωλιά χωρών» (σκανδιναβικές, βαλτικές, Πολωνία, βαλκανικές, Αγγλία, ευρωπαϊκός Νότος με Ιταλία και Ισπανία), προσπαθεί να κατοχυρώσει θέσεις και να έχει έναν ρόλο εντός της Ακραίας Ευρώπης. Έτσι στην ψηφοφορία για τη νέα διοίκηση της Ε.Ε. η Μελόνι καταψήφισε τις προτάσεις για Κόστα και Κάλας, ενώ απείχε στην ψηφοφορία για την φον ντερ Λάιεν: θέση διφορούμενη, αφού αφήνει ανοικτό το θέμα των παζαριών μέχρι τις 17-18 Ιουλίου που θα έχουμε την ψηφοφορία στην ευρωβουλή (με μυστική ψήφο). Οι γέφυρες ανάμεσα σε φον ντερ Λάιεν και Μελόνι υπάρχουν από καιρό. Από την άλλη ο Όρμπαν ψήφισε υπέρ για τον Κόστα, και κατά για την φον ντερ Λάιεν και την Κάλας.
Και μένει ο Μητσοτάκης να είναι χαρούμενος και αισιόδοξος αφού έπαιξε τον ρόλο του «διαπραγματευτή» τόσο στην «στενή» οικογένεια του ΕΛΚ, όσο και στον συνασπισμό των 3 οικογενειών. Είχε όμως έναν ακόμα ρόλο: μαζί με τον Πολωνό πρωθυπουργό κ. Τουσκ εισηγήθηκε προτάσεις για την ανάπτυξη μιας ευρωπαϊκής αντιαεροπορικής άμυνας, ενός ευρωπαϊκού «θόλου» αποτροπής επιθέσεων εντός της Ευρώπης. Δεν είναι πρώτη φορά που γίνεται λόγος για τέτοιους σχεδιασμούς. Ούτε είναι προτάσεις που ρίχνονται χωρίς να έχουν κάποιο σπρώξιμο από μεγάλες στρατιωτικές βιομηχανίες και επιχειρήσεις του χώρου αυτού, και ιδιαίτερα δυνάμεων που έχουν τη δυνατότητα να στηρίξουν τεχνολογικά και επιχειρησιακά τέτοιες προτάσεις (π.χ. Γερμανία).
Τέτοιου είδους προτάσεις για «κοινή ευρωπαϊκή αμυντική συνεργασία» γίνονται πάντα στο όνομα μιας τάχα αυτονομίας απέναντι στις ΗΠΑ, αλλά οι τελευταίες δεν μπορούν να παρακαμφθούν. Ίσα-ίσα, όλα εντάσσονται σε συμπράξεις και σε συμπληρωματικό ρόλο με τις ΝΑΤΟϊκές δομές. Οι Μητσοτάκης και Τουσκ λειτουργούν ως λαγοί τέτοιων σχεδιασμών. Επίσης βλέπουμε πως ο Έλληνας πρωθυπουργός έρχεται κοντά με μια από τις πιο φιλοπόλεμες και εμπλεκόμενες σε μεγάλο βαθμό στον πόλεμο της Ουκρανίας δυνάμεις, την Πολωνία. Οποιοιδήποτε τέτοιοι σχεδιασμοί και προγράμματα θα στρέφονται ενάντια στη Ρωσία αποκλειστικά, και θα μετατρέπουν την Ευρώπη σε ένα απέραντο στρατόπεδο ή και θέατρο μιας μεγάλης κλιμάκωσης του πολέμου. Ίσως και ενός Γ΄ Παγκόσμιου Πολέμου…
Οι προτάσεις για «κοινή ευρωπαϊκή αμυντική συνεργασία» γίνονται πάντα στο όνομα μιας τάχα αυτονομίας απέναντι στις ΗΠΑ, αλλά στην πραγματικότητα εντάσσονται σε συμπράξεις και σε συμπληρωματικό ρόλο με τις ΝΑΤΟϊκές δομές
Υπάρχει όμως και μια άλλη πλευρά που αφορά την Ελλάδα
Την ίδια στιγμή που γίνεται λόγος για «ευρωπαϊκά αμυντικά προγράμματα», για «διασφάλιση της ειρήνης και της άμυνας της Ευρώπης», με τον Έλληνα πρωθυπουργό να πρωτοστατεί, στη Βουλή αποφασίζεται μια μεγάλη εξοπλιστική παραγγελία από τις ΗΠΑ για ακόμα περισσότερα F35 και σκάφη Constellation. Και εδώ τίθεται ένα σημαντικό, ας πούμε ποιοτικό ζήτημα: Η Ελλάδα μετατρέπει όλες τις στρατιωτικές υποδομές και δυνάμεις της σε ένα συμπληρωματικό μέρος της αμερικανικής και ΝΑΤΟϊκής πολεμικής μηχανής. Υπάγεται όλο και περισσότερο στη ΝΑΤΟϊκή δομή και αφαιρεί δυνατότητες αποτροπής και διαφοροποιημένης αμυντικής δυνατότητας. Οι προτάσεις για δημιουργία «ευρωπαϊκών» δομών –που ήδη στρέφονται όλες προς την ενίσχυση της Ουκρανίας και του παρατεταμένου πολέμου ενάντια στη Ρωσία– καταργεί ακόμα παραπέρα την όποια αυτονομία διάθεσης και διάταξης των ελληνικών στρατιωτικών δυνάμεων (ιδιαίτερα απέναντι στην τουρκική απειλή). Ό,τι παραγγέλλουμε δεν υπηρετεί ένα σχέδιο ενίσχυσης, αλλά ένα σχέδιο συμπληρωματικότητας και χρησιμοποίησης του οπλισμού που παραγγέλλουμε στους πολεμικούς τυχοδιωκτισμούς του ΝΑΤΟ, της Ε.Ε. και των ΗΠΑ.
Όπως αναφέρει ο κ. Δένδιας στη συνέντευξή του στην Καθημερινή, στις 23/6/2024: «Για την Ελλάδα αποτελεί στρατηγική προτεραιότητα η ενίσχυση των ευρωπαϊκών μηχανισμών άμυνας και ασφάλειας και του ευρωπαϊκού αμυντικού βραχίονα. Γι’ αυτό προωθήσαμε την Επιχείρηση ΕΙΡΗΝΗ, γι’ αυτό έχουμε κεντρικό ρόλο στην Επιχείρηση ΑΣΠΙΔΕΣ, για αυτό υποστηρίζουμε την Ενιαία Αμυντική Σχεδίαση. Η δημιουργία ευρωπαϊκού θόλου θα συντελέσει στη περαιτέρω θωράκιση της χώρας μας μέσω των συνεργειών που θα αναπτυχθούν με τους εταίρους και συμμάχους μας […] Εξυπακούεται βεβαίως ότι η δημιουργία ενός πανευρωπαϊκού θόλου, όπως έχουν προτείνει ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης και ο πρωθυπουργός της Πολωνίας Ντόναλντ Τουσκ, έχει επιπλέον μια εξαιρετικά σημαντική γεωπολιτική διάσταση, στην κατεύθυνση της δημιουργίας του αμυντικού βραχίονα της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της ενίσχυσης της στρατηγικής αυτονομίας της».
Λίγο καιρό πριν ο κ. Μητσοτάκης, στη διακαναλική του συνέντευξη (2/6/2024), είχε κάνει λόγο για την «ευρωπαϊκή αντιπυραυλική ασπίδα»: «Για σκεφτείτε, αν η Ευρώπη κατάφερνε και χρηματοδοτούσε ευρωπαϊκά μια ενιαία αντιπυραυλική ασπίδα, αυτό προφανώς θα ωφελούσε την πατρίδα μας και θα απελευθέρωνε πόρους του Έλληνα φορολογούμενου για άλλες δράσεις, είτε άλλες αμυντικές δράσεις είτε δράσεις στην παιδεία, στην υγεία».
Ερωτήματα και διαπιστώσεις
Πάνω σε αυτά, ο ιστότοπος militaire έθεσε ορισμένα καίρια ερωτήματα:
«Το πρώτο ερώτημα είναι τι ακριβώς έχει κάνει με την αεράμυνα της χώρας που σε μεγάλο βαθμό στηριζόταν σε ρωσικά συστήματα. Έχει κάποιο σχέδιο ή θα περιμένει τον… “ευρωπαϊκό αντιαεροπορικό θόλο”; Για τον οποίο υπάρχουν επίσης ερωτήματα:
- Θα υλοποιηθεί το σχέδιο της Rheinmetall;* Γιατί περί αυτού πρόκειται, και καλό είναι ο πρωθυπουργός να μιλήσει συγκεκριμένα για το “ευρωπαϊκό σχέδιο που έχει υπ’ όψιν του”! Τα περί “ευρωπαϊκού θόλου” τα έχει ανακοινώσει o διευθύνων σύμβουλος της Rheinmetall, στους Financial Times, στις 20/3/2024.
- Το δεύτερο ερώτημα που προκύπτει είναι αν ο κ. Μητσοτάκης είναι τόσο αφελής που να πιστεύει πράγματι ότι ο “ευρωπαϊκός αντιαεροπορικός θόλος” σε περίπτωση σύρραξης με την Τουρκία θα είναι απόλυτα ελεγχόμενος από την Ελλάδα! Αν πράγματι πιστεύει κάτι τέτοιο, τα πράγματα είναι άκρως επικίνδυνα…
Συνεπώς αν ακολουθήσουμε αυτά που έχει υπ’ όψιν του ο κ. Μητσοτάκης για την Άμυνα της χώρας θα έχουμε F-35 “κλειδωμένα” από το Τέξας και “αντιαεροπορικό θόλο” ελεγχόμενο από το Βερολίνο! Πολύ …επιχειρησιακό».
Όταν λοιπόν ο κ. Μητσοτάκης στην διακαναλική συνέντευξη (2/6/2024) τόνιζε: «Η Ελλάδα πρέπει όχι απλά να είναι παρούσα, αλλά πρέπει να είναι παρούσα με μια φωνή η οποία να ακούγεται. Και αν έχουμε αποδείξει κάτι, πιστεύω, ως κυβέρνηση, είναι ότι μπορούμε να διαπραγματευτούμε προς όφελος των Ελλήνων πολιτών αλλά και προς όφελος της ίδιας της Ευρώπης. Για μια Ευρώπη πιο ισχυρή γεωπολιτικά, μια Ευρώπη η οποία θα επενδύσει στην ανταγωνιστικότητά της, που θα προτάξει την ευρωπαϊκή άμυνα»…
…εννοούσε έναν ισχυρό (τάχα) συμπληρωματικό ρόλο της Ελλάδας στον ευρύτερο ευρωατλαντικό σχεδιασμό, σαν μια φτερούγα προστασίας για τη χώρα (διάβαζε τις ελίτ). Αυτή η συμπληρωματικότητα και το πλασάρισμά της ίσως να έχει και πιο κοντινά κίνητρα, κάποια θέση στα αρμόδια ευρωπαϊκά ή ΝΑΤΟϊκά όργανα. Δεν είναι και τόσο άσχημη απόδραση…
Η συμπληρωματικότητα όμως δεν αφορά μόνο τη στρατιωτική πλευρά. Αφορά και μια «αφομοίωση» με τους σχεδιασμών ΗΠΑ-Ε.Ε. στην περιοχή της Ν.Α. Μεσογείου. Εκεί συναντιέται με τη βουλιμία του τουρκικού επεκτατισμού. Η οικειοθελής δορυφοροποίηση από την Τουρκία προβάλλει «ως μια κάποια λύση» έναντι μιας ανοιχτής και ταπεινωτικής απώλειας κυριαρχίας. Ο ευρωατλαντικός «θόλος» ίσως ευνοήσει μια τέτοια διευθέτηση προς τέρψιν των εγχώριων ελίτ… και με άκρως επικίνδυνες προοπτικές για το υπαρξιακό πρόβλημα της χώρας.
* Η Rheinmetall είναι μια γερμανική πολυεθνική εταιρεία που δραστηριοποιείται στους τομείς της άμυνας και της αυτοκινητοβιομηχανίας. Η Rheinmetall Defence εστιάζει στην ανάπτυξη και παραγωγή στρατιωτικών συστημάτων και εξοπλισμού, όπως όπλα, πυρομαχικά, στρατιωτικά οχήματα, ηλεκτρονικά συστήματα και συστήματα προστασίας.
