Επιμέλεια: Γιάννης Σχίζας
«Συνάντηση υψηλού επιπέδου» για τον τερματισμό της μόλυνσης του περιβάλλοντος από τα πλαστικά διοργανώνεται από τη Γαλλία με στόχο να δοθεί ώθηση στην ευαίσθητη σύνοδο που θα διεξαχθεί με στόχο μια συνθήκη για το ζήτημα αυτό.
Οι διαπραγματεύσεις θα αρχίσουν τη Δευτέρα ανάμεσα σε 175 κράτη που έχουν διαφορετικές φιλοδοξίες και υπόκεινται σε αντίθετες πιέσεις από τη βιομηχανία και τις μη κυβερνητικές οργανώσεις.
Πριν από λίγο περισσότερο από έναν χρόνο, στο Ναϊρόμπι της Κένυας, επετεύχθη κατ’ αρχήν συμφωνία για να δοθεί τέλος στην μόλυνση του περιβάλλοντος από πλαστικά στον κόσμο, φιλοδοξώντας να καταρτιστεί ως το τέλος του 2024 μια νομικά δεσμευτική συνθήκη υπό την αιγίδα του ΟΗΕ.
Έπειτα από έναν πρώτο κύκλο διαπραγματεύσεων που ολοκληρώθηκε στις 2 Δεκεμβρίου στην Πούντα ντελ Έστε στην Ουρουγουάη, το Παρίσι θα φιλοξενήσει τον δεύτερο από τους πέντε που προβλέπονται συνολικά.
Αυτό που διακυβεύεται είναι σημαντικό καθώς τα πλαστικά είναι παντού: συσκευασίες, ίνες ρούχων, υλικά οικοδομών, ιατρικά εργαλεία κ.λπ. Η ετήσια παραγωγή τους, η οποία υπερδιπλασιάστηκε σε 20 χρόνια και έφτασε τους 460 εκατομμύρια τόνους, μπορεί ακόμη και να τριπλασιαστεί ως το 2060 αν δεν γίνει τίποτα.
Η κατάσταση αυτή καθίσταται ακόμη πιο ανησυχητική από το γεγονός ότι τα δύο τρίτα των πλαστικών απορρίπτονται έπειτα από μία μόνο ή μερικές χρήσεις και ότι ποσοστό κάτω από το 10% των πλαστικών απορριμμάτων ανακυκλώνονται.
Πλαστικά απορρίμματα όλων των μεγεθών καταλήγουν στον βυθό των ωκεανών, στους θαλάσσιους πάγους, στο στομάχι των πτηνών, ακόμη και στις κορυφές των βουνών. Μικροπλαστικά έχουν ανιχνευθεί εξάλλου στο αίμα, το μητρικό γάλα ή τον πλακούντα των ανθρώπων.
Τα πλαστικά αποτελούν επίσης πρόβλημα όσον αφορά τον ρόλο που έχουν στην κλιματική αλλαγή: το 2019 αντιπροσώπευαν 1,8 δισεκατομμύρια τόνους των αερίων που προκαλούν το φαινόμενο του θερμοκηπίου, δηλαδή το 3,4% των παγκόσμιων εκπομπών, ενώ ο αριθμός αυτός θα μπορούσε να υπερδιπλασιαστεί ως το 2060, σύμφωνα με τον Οργανισμό Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ).
Οι πιο φιλόδοξες χώρες (54 χώρες με επικεφαλής τη Ρουάντα και τη Νορβηγία, μεταξύ των οποίων αυτές της Ε.Ε., ο Καναδάς, το Μεξικό, η Αυστραλία και, από την Παρασκευή, η Ιαπωνία, επιθυμούν πλέον «μείωση της χρήσης και της παραγωγής πλαστικών».
Ωστόσο άλλες χώρες, στην Ασία (η Ινδία κυρίως) ή οι ΗΠΑ, μπορεί να φανούν πιο συγκρατημένες και να επιμείνουν στην ανάγκη ανακύκλωσης και καταπολέμησης της εγκατάλειψης πλαστικών απορριμμάτων.
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ
Το ισχυρότερο ηφαίστειο
H υποθαλάσσια ηφαιστειακή έκρηξη της Τόνγκα τον Ιανουάριο του 2022, η ισχυρότερη έκρηξη ηφαιστείου εδώ και έναν αιώνα, δημιούργησε «φυσαλίδες πλάσματος» στην ανώτερη ατμόσφαιρα και επηρέασε τις ραδιοεπικοινωνίες και τα σήματα του GPS, αποκαλύπτει νέα μελέτη.
Το ηφαίστειο Χούνγκα Τόνγκα-Χούνγκα Χα’απάι, ένα υποβρύχιο βουνό ανάμεσα στα 169 νησιά του Βασιλείου της Τόνγκα στην Νότιο Ειρηνικό, προκάλεσε τσουνάμι μέχρι την Καραϊβική και δημιούργησε το ψηλότερο σύννεφο ηφαιστειακής τέφρας που έχει καταγραφεί ποτέ, το οποίο έφτασε σε ύψος 57 χιλιομέτρων.
Το ωστικό κύμα όμως έφτασε πολύ ψηλότερα, μέχρι την ιονόσφαιρα. Σε αυτό το στρώμα της ατμόσφαιρας, το οποίο εκτείνεται χονδρικά από τα 50 έως τα 1.000 χιλιόμετρα πάνω από την επιφάνεια της Γης, η υπεριώδης ηλιακή ακτινοβολία διασπά τα άτομα του αέρα σε θετικά φορτισμένα ιόντα και ηλεκτρόνια.
Η συγκέντρωση των ιόντων είναι μεγαλύτερη στη λεγόμενη περιοχή F της ιονόσφαιρας, η οποία φτάνε μέχρι το ύψος των 800 χιλιομέτρων. Η περιοχή F παίζει κρίσιμο ρόλο στις ραδιοεπικοινωνίες μεγάλης απόστασης, καθώς διαθλά και ανακλά πίσω στη Γη τα ραδιοκύματα που χρησιμοποιούν οι δορυφόροι και το σύστημα GPS.
Υπό κανονικές συνθήκες, η πυκνότητα των ηλεκτρονίων στην περιοχή F σταδιακά μειώνεται καθώς κανείς μετακινείται από τη ζώνη του ισημερινού προς τους πόλους. Η κλίση αυτή όμως μπορεί να διαταραχθεί από ισχυρούς ανέμους ή ηλεκτρικά πεδία στην ατμόσφαιρα.
Τα κύματα πίεσης δημιούργησαν στην ιονόσφαιρα «ισημερινές φυσαλίδες πλάσματος», ή EPB, περιοχές αυξημένης πυκνότητας ιόντων, οι οποίες μπορούν να προκαλέσουν καθυστερήσεις στα ραδιοκύματα και να μειώσουν την ακρίβεια του GPS.
Οι φυσαλίδες πλάσματος που σχηματίστηκαν από την έκρηξη στη ζώνη του ισημερινού πάνω από την Ασία επηρέασαν τις δορυφορικές επικοινωνίες μέχρι την άλλη άκρη του κόσμου, αναφέρουν Ιάπωνες ερευνητές στο Scientific Reports του ομίλου Nature.
Η μελέτη, η οποία βασίστηκε σε δορυφορικές μετρήσεις των EPB και των κυμάτων πίεσης και σε παρατηρήσεις της ιονόσφαιρας με επίγεια όργανα, «δείχνει οι φυσαλίδες παρήχθησαν στην ιονόσφαιρα πάνω από την Ασία ως αντίδραση στην άφιξη κυμάτων πίεσης που προκλήθηκαν από τις υποθαλάσσιες ηφαιστειακές εκρήξεις της Τόνγκα» δήλωσε ο Ατσούκι Σινμπόρι σε ανακοίνωση του Πανεπιστημίου της Ναγκόγια.
Όπως επισήμανε, οι φυσαλίδες έφτασαν το αναπάντεχο ύψος των 2.000 χιλιομέτρων, πολύ ψηλότερα από ό,τι θα υποδείκνυαν τα μαθηματικά μοντέλα των EPB.
Τα ευρήματα, λένε οι ερευνητές, θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν σε συστήματα προειδοποίησης για την αεροπορία και τα δορυφορικά δίκτυα ώστε να αντιμετωπίζονται τυχόν επικοινωνιακά μπλακάουτ λόγω ηφαιστειακών εκρήξεων.
Επετειακός περιβαλλοντικός oδηγός: Αιωνόβια δέντρα του πλανήτη
Το 1962, ιδρύθηκε Ο Εθνικός Δρυμός Αίνου, κυρίως για να προστατευθεί ό,τι είχε απομείνει από το άλλοτε ακμαίο και μεγαλόπρεπο δάσος του Μεγάλου Βουνού της Κεφαλονιάς, το οποίο συνίσταται σχεδόν αποκλειστικά από ένα από τα ωραιότερα δασικά δένδρα, την κεφαλληνιακή Ελάτη (Abies cephalonica). Ο Αίνος δικαίως κηρύχθηκε ως Εθνικός Δρυμός, αφού το όρος αποτελεί κατά τον Διεθνή Κώδικα Βοτανικής την κλασσική θέση του ενδημικού για την Ελλάδα είδους της κεφαλληνιακής Ελάτης. Η Μονάδα Διαχείρισης Εθνικών Πάρκων Ζακύνθου, Αίνου και Προστατευόμενων Περιοχών Ιονίων Νήσων του ΟΦΥΠΕΚΑ είναι υπεύθυνη για την προστασία, την διαχείριση και την ανάδειξη της σπουδαιότητας του Εθνικού Δρυμού Αίνου, και με αφορμή τον εορτασμό των 60 χρόνων από την ανακήρυξή του ως Εθνικού Δρυμού δημιούργησε υλικό δραστηριοτήτων περιβαλλοντικής εκπαίδευσης αφιερωμένο σε Μνημειακά Δέντρα σε ολόκληρο τον κόσμο με τίτλο: «Αιωνόβια δέντρα του πλανήτη Γίγαντες της βλάστησης, φύλακες αιώνιων μυστικών».
Μια παρέα παιδιών από όλο τον κόσμο μαζί με τη δασκάλα τους περνούν εξαιρετικά δημιουργικά τις Πέμπτες τους στο σχολείο για μια ολόκληρη σχολική χρονιά συλλέγοντας πληροφορίες και ιστορίες για χιλιόχρονα δέντρα που τους δένουν με τον τόπο τους.
Κι όσο για τα δέντρα: Μια καστανιά ετών άνω των 2.000 που ζει κοντά στην Αίτνα, ένας ίταμος παρόμοιας ηλικίας που ζει δίπλα στην εκκλησία του σε ένα μικρό χωριό της Σκωτίας, μια ελιά στην Κρήτη που διεκδικεί τον τίτλο της γηραιότερης του πλανήτη, ένα μπαομπάμπ που βρυχάται σαν λιοντάρι, ο Υπερίων, το ψηλότερο δέντρο του κόσμου που είναι μια σεκόια κι ο Μαθουσάλας, το γηραιότερο δέντρο του πλανήτη που είναι ένα πεύκο. Από την παρέα δεν λείπουν επίσης μια ιερή συκιά που φυτεύτηκε στην Σρι Λάνκα πριν από 2.310 χρόνια, ο μεγάλος βασιλιάς των γκίγκο, οι κέδροι που ζουν στο δάσος του Θεού στο Λίβανο, η απειλούμενη αροκάρια που συνεχίζει να ζει στη γη εδώ και 225 εκατομμύρια χρόνια και η δρυς του βασιλιά που ζει στη Δανία. Θα καταφέρει ένα έλατο από την Κεφαλονιά να συμμετάσχει ισότιμα στην παρέα των χιλιόχρονων αυτών γιγάντων με τις ιστορίες που έχουν πλάσει οι άνθρωποι του νησιού του γι αυτό;
Το βιβλίο διατίθεται ΔΩΡΕΑΝ για το κοινό στην έδρα του παραρτήματος Αργοστολίου της Μονάδα Διαχείρισης Εθνικών Πάρκων Ζακύνθου, Αίνου και Προστατευόμενων Περιοχών Ιονίων Νήσων του ΟΦΥΠΕΚΑ, στο Κέντρο Περιβαλλοντικής Ενημέρωσης Κουτάβου. (Τ.Κ. 281 00, Αργοστόλι, Κεφαλονιάς, τηλ. 26710 29258, e-mail: [email protected], Μονάδα Διαχείρισης Εθνικών Πάρκων Ζακύνθου, Αίνου & Προστατευόμενων Περιοχών Ιονίων Νήσων).
