Του Απόστολου Αποστολόπουλου
Το προσφυγικό και η υποτιθέμενη επιθετικότητα της Ρωσίας ευνόησαν την Τουρκία στις διεθνείς της σχέσεις
Αυξήθηκε απότομα τις τελευταίες μέρες η τουρκική παρουσία (και απειλή) της Τουρκίας στο Αιγαίο, υπενθυμίζοντας ότι ο γείτονας είναι εδώ και δεν παραλείπει σε κάθε περίσταση να θέτει επί τάπητος τις διεκδικήσεις που έχει από καιρό βάλει στο τραπέζι. Όπως κάθε σοβαρό κράτος, η Τουρκία δεν λησμονεί τους στόχους που έχει θέσει, εμμένει αμετακίνητα σ’ αυτούς, επιδιώκει σταθερά να τους πετύχει, προσαρμόζοντας την τακτική της στη συγκυρία.
Ο Ερντογάν έχει κατηγορηθεί για ακραίος ισλαμιστής, αυταρχικός, μεγαλομανής, παρανοϊκός σουλτάνος, ακόμα και για ανάμειξη σε ύποπτες και παράνομες δραστηριότητες. Είναι πιθανόν να είναι όλα αυτά μαζί, τουλάχιστον μπορούμε να το δεχθούμε ως υπόθεση εργασίας. Και λοιπόν; Αν κριτήριο ήταν το προσωπικό ήθος και η εμμονή στη δημοκρατική πολιτεία, μπορεί να αναρωτηθεί ο καθένας ποιος ηγέτης ποιας δυτικής χώρας δεν θα περνούσε τον περισσότερο καιρό του στη φυλακή ή ως υπόδικος, με ελαφρότερη κατηγορία αυτή του «πολιτικού απατεώνα». Κάτι ξέρουμε κι εμείς οι Έλληνες περί των ηγετών αυτού του είδους.
Άλλωστε, οι ίδιοι οι μεγαλόσχημοι ηγέτες της Δύσης αποδεικνύουν πόσο μηδενική σημασία αποδίδουν στα ίδια τους τα λόγια καθώς συνομιλούν, διαπραγματεύονται και καταλήγουν σε διάφορες συμφωνίες με τον Ερντογάν, όπως η Μέρκελ και όλοι οι, δημοκράτες κατά τα άλλα, Ευρωπαίοι. Όσο ο Ερντογάν (και ο κάθε Ερντογάν) κρατιέται στην Εξουσία οι αντίπαλοί του θα τον υπονομεύουν αλλά θα συναλλάσσονται κανονικά μαζί του. Το ξέρει, το ξέρουν, και κάποτε ίσως θα το μάθουμε κι εμείς. Πάντως κανείς καμιάς χώρας δεν μπορεί να χαίρεται αν πέφτουν ηγέτες επειδή δεν αρέσουν στο ευρω-αμερικανικό ιερατείο.
Όσο η Τουρκία αντιμετώπιζε εσωτερική αναταραχή λόγω Κουρδικού και έξωθεν κατηγορίες για συνεργασία με τους ακραίους ισλαμιστές, δεν μας ενοχλούσε, πέραν του συνήθους. Η αλλαγή στάσης εξηγείται από την ουσιώδη μεταβολή υπέρ της Τουρκίας στο διεθνές περιβάλλον: Πρώτον, το προσφυγικό οδήγησε στη γνωστή συμφωνία Ε.Ε.-Τουρκίας και συμπληρώθηκε με την επίσκεψη Μέρκελ που τα Διεθνή ΜΜΕ χαρακτήρισαν ως υπόκλιση της Γερμανίας προς τον Σουλτάνο Ερντογάν. Δεύτερον και αιφνιδίως, ορισμένοι κύκλοι (ΝΑΤΟϊκοί και άλλοι) προφανώς ενοχλήθηκαν σφόδρα από την προσέγγιση Πούτιν-Ομπάμα στο Μεσανατολικό και ανάτρεψαν τις προτεραιότητες: Πέρασαν τον ισλαμικό κίνδυνο σε δεύτερο πλάνο και ανακάλυψαν υποτιθέμενη επιθετικότητα της Ρωσίας ως πρωτεύουσα απειλή. Οπότε η Τουρκία από κατηγορούμενος διεθνώς ως συνεργάτης των εξτρεμιστών βρέθηκε (και πάλι) προασπιστής της Δύσης έναντι της ρωσικής αρκούδας και προνομιακός συνομιλητής της Μέρκελ.
Η τουρκική πίεση στην Αθήνα, ακόμα και αν δεν υποκινείται, είναι ευπρόσδεκτη αυτή τη στιγμή στο Βερολίνο, στους κύκλους που δυσανασχετούν και στην ελάχιστη αντίρρηση της Αθήνας. Η κυβέρνηση αντιμετωπίζει ως «δεύτερης» σημασίας την τουρκική πίεση. Λάθος εκτίμηση; Υπολογισμένη υποβάθμιση για αποφυγή δεύτερου μετώπου; Ή θεωρεί ότι αντιμετωπίζει υποκινούμενο εκφοβισμό αλλά όχι πραγματική απειλή; Το Βερολίνο διεκδικεί ρόλο στη Μ. Ανατολή και στο μοίρασμα των κοιτασμάτων πετρελαίου και φυσικού αερίου, γιατί μόνο έτσι θα εξαλείψει ή θα μειώσει αποφασιστικά την εξάρτησή του από τη Μόσχα ώστε να γίνει σχετικά ανεξάρτητος διεθνής παίκτης. Την απεξάρτηση του Βερολίνου από τη Ρωσία επιθυμούν και οι ΗΠΑ, θεωρώντας προφανώς ότι το Βερολίνο δεν θα ανεξαρτητοποιηθεί και από αυτές. Εμείς δεν έχουμε ασπίδα, ούτε ευρωπαϊκή ούτε αμερικανική. Η πολιτική του Νταβούτογλου «κανένα πρόβλημα με τους γείτονες» τέλειωσε μαζί με τον εμπνευστή της. Οι αυτοσαρκασμοί του Ομπάμα για το τέλος της θητείας του ίσως υποκρύπτουν και μήνυμα ότι, θέλει δεν θέλει, δεν θα δημιουργήσει τετελεσμένα στον όποιο διάδοχό του. Συνοπτικά και σχηματικά ο Τραμπ «περιστέρι», η Κλίντον γεράκι χωρίς εισαγωγικά.
Η Ε.Ε. κλυδωνίζεται αλλά δεν διαλύεται. Το Βερολίνο θέλει την Ε.Ε. ενωμένη υπό την κυριαρχία του. Οι ΗΠΑ θέλουν την Ε.Ε. ενωμένη αλλά «χαλαρή», διχασμένη, ώστε να είναι αυτές οι επικυρίαρχοι. Τυχόν διάλυση της Ε.Ε.-υπόθεση εργασίας- καθόλου δεν θα οδηγήσει σε απελευθέρωση των ευρωπαϊκών χωρών και λαών, όπως πιστεύουν κάποιοι. Οι μικρές και αδύναμες ευρωπαϊκές χώρες, επιζητώντας ασφάλεια, θα συσπειρωθούν γύρω από τις ισχυρότερες και η Ήπειρος να χωριστεί σε φιλοαμερικανούς και φιλογερμανούς, περίπου όπως στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Ο φόβος των ΗΠΑ είναι ότι, με την Ε.Ε. διαλυμένη, η Γερμανία αντί να επαναλάβει για τρίτη φορά το λάθος να κινηθεί μόνη, μπορεί να προτιμήσει να συμμαχήσει με τη Ρωσία, οπότε αντίο η αμερικανική αυτοκρατορία.
Οι ΗΠΑ το μόνο που δεν σκέπτονται είναι να αποχωρήσουν από τη Μ. Ανατολή. Αν η Ρωσία σταθεροποιήσει τα κέρδη της στη Μ. Ανατολή, με κλειδί την παραμονή του Άσαντ, θα επιβληθεί ντε φάκτο ως Παγκόσμια Δύναμη, πράγμα που στις ΗΠΑ άλλοι «αποδέχονται» και άλλοι, όπως η Κλίντον, φανατικά απορρίπτουν. Η Τουρκία είναι πολύτιμος παίκτης, ως στήριγμα όσων Τζιχαντιστών υποστηρίζουν οι ΗΠΑ, ως αντίπαλο δέος στο Ιράν και, είπαμε, ως φράχτης στη Ρωσία, αλλά και ως κόμβος διέλευσης αερίου/πετρελαίου. Ο Ερντογάν μπορεί για κάποιο διάστημα να εξυπηρετεί και τις ΗΠΑ και τη Γερμανία. Η σιωπή, διεθνώς, για τη σφαγή των Κούρδων εντός της Τουρκίας τον στηρίζει και δεν προμηνύει θετικές προοπτικές γι’ αυτούς. Η Ελλάδα θεάται τις εξελίξεις περίπου όπως η αγελάδα βλέπει τα τραίνα να περνούν.
