Το θεατρικό έργο της Μαργκερίτ Ντυράς η «Αγγλίδα Ερωμένη (L’ Amante Anglaise)», που γράφτηκε το 1968, αναφέρεται σε μια αστυνομική υπόθεση και στηρίζεται σε ένα πραγματικό γεγονός που συνέβη στη Γαλλία το 1949.
Η υπόθεση του έργου έχει ως εξής: Σε μια κωμόπολη κοντά στο Παρίσι, διαπράττεται ένας φόνος. Η Κλαίρη Λαν, δολοφονεί την οικιακή βοηθό Μαρία-Τερέζα, η οποία είναι ξαδέλφη της και κωφάλαλη. Εν συνεχεία τεμαχίζει το πτώμα και ρίχνει ένα-ένα τα κομμάτια στα βαγόνια του τραίνου. Ο σιδηροδρομικός σταθμός της κωμόπολης είναι σταυροδρόμι του σιδηροδρομικού δικτύου που πηγαίνει σε όλη τη χώρα. Έτσι εύκολα εντοπίζεται από ποιο σημείο τοποθετούνται τα μέλη του πτώματος και η αστυνομία φτάνει στη δράστιδα, η οποία ομολογεί την πράξη.
Το θεατρικό έργο έχει δύο πράξεις.
Στη πρώτη πράξη ο ανακριτής εξετάζει τον σύζυγο της Κλαίρης, τον Πέτρο Λαν.
Στη δεύτερη πράξη ο ανακριτής συνομιλεί με τη Κλαίρη.
Η δράστις, αν και ομολογεί, δεν διαφωτίζει για τα κίνητρα του εγκλήματος, εκτός του ότι φαίνεται ότι παρουσιάζει εικόνα ψυχωτικού ατόμου.
Προεκτάσεις
Η Ντυράς δεν χρησιμοποιεί την αστυνομική ιστορία για να μας δώσει ένα καθαρόαιμο αστυνομικό μυθιστόρημα, όπως κάνει η Αγκάθα Κρίστι, που ένας χαρισματικός ντετέκτιβ θα διαλευκάνει στο τέλος κάθε υπόθεση. Οικοδομεί πάνω σε ένα πραγματικό γεγονός, για να δώσει μια αλληγορία και να εκθέσει και πάλι τους προβληματισμούς της γύρω από τα θέματα που την απασχολούν.
1.Η ψύχωση χρησιμοποιείται σαν αλληγορία. Δεν μας προσανατολίζει να δούμε πόσο επικίνδυνη είναι η ψύχωση, αλλά να δούμε τον ψυχωτικό λόγο σα μια ρωγμή στον ορθολογισμό και στον κυρίαρχο λόγο. Η ταυτότητα της Κλαίρης δεν είναι ταυτόσημη με τη ψύχωση. Είναι μια γυναίκα που λαχταρά για ζωή. Έχει επιθυμίες, θέλει να ερωτευτεί. Κατά τη Ντυράς η αγάπη, η επιθυμία, ο πόνος, η ματαίωση επηρεάζουν την γυναίκα και την ωθούν στην άβυσσο της τρέλας.
2.Η γραφή της Ντυράς είναι έτσι διατεταγμένη, ώστε να αντιστέκεται στο νόημα και την κατανόηση, ώστε να παραχωρήσουν τη θέση τους στο πραγματικό και το φαντασιακό. Με το ότι η Κλαίρη είναι πρόθυμη να συνεργαστεί, αλλά δεν μπορεί να διαφωτίσει για το κίνητρο του εγκλήματος η συγγραφέας θέλει να δείξει ότι υπάρχει κομμάτι της ανθρώπινης εμπειρίας που μένει εκτός της γλώσσας. Μας αναδεικνύει τις αδυναμίες της γλώσσας. Μας λέει ότι η φύση και η ζωή δεν έχουν καμία υποχρέωση να συμμορφώνονται και να επαληθεύουν τη γλώσσα. Στην πραγματική ζωή δεν υπάρχουν ιστορίες. Η ζωή είναι χαοτική ευμετάβλητη, τυχαία, εγκαταλείπει μυριάδες φινάλε ασύνδετα, ατελείωτα.
3. Ένα άλλο θέμα που θέτει η Ντυράς είναι το γυναικείο «αίνιγμα». Υπάρχει μέρος των εμπειριών των γυναικών που δεν χωρούν στον κυρίαρχο πατριαρχικό λόγο. Η γυναίκα βιώνει εκστατικές εμπειρίες, για τις οποίες η ίδια δεν ξέρει τίποτα, εκτός από το από το ότι τις νοιώθει. Όμως, ό,τι δεν χωρά στον ορθολογισμό του πατριαρχικού λόγου, κατατάσσεται στην επικράτεια της τρέλας (ή της υστερίας). Το αίτημα του γυναικείου κινήματος δεν είναι μόνο η ισοτιμία στα δικαιώματα, αλλά και να ακουστεί ο γυναικείος λόγος. Ένας λόγος που δεν είναι συμμετρικός προς τον ανδρικό· αλλά, είναι ο άλλος λόγος.
Το ιστορικό πλαίσιο
Το θεατρικό έργο γράφτηκε το 1968 και στηρίζεται σε ένα πραγματικό γεγονός που έγινε το 1949. Πρόκειται για την υπόθεση της Αμελί Ραμπιγιώ, η οποία σκότωσε τον άντρα της, τον τεμάχισε και έβαζε ένα-ένα τα κομμάτια σε τραίνα. Το 1949 είναι πολύ φρέσκες οι μνήμες από τη φρίκη του πολέμου και τα ναζιστικά εγκλήματα. Η ανθρωπότητα προσπαθεί να επουλώσει τα τραύματα της. Το 1968 έχουμε τα γεγονότα του Μάη του ’68, που προβάλει το αίτημα για μια άλλη κοινωνία, για απελευθέρωση των ερωτικών σχέσεων, για ισότητα των δύο φύλων.
Το1968 είναι η δικτατορία στην Ελλάδα. Η συγγραφέας καταγγέλλει την αστική τάξη που φρίττει από το αίμα του εγκλήματος αλλά όχι από το αίμα των εγκλημάτων της δικτατορίας.
Είναι επίσης ο καταλύτης της ανάπτυξης νέων ρευμάτων στη τέχνη και τη λογοτεχνία. Παράλληλα, εκείνη την εποχή στη Ψυχιατρική αναπτύσσεται το κίνημα της Αντιψυχιατρικής με πρωτεργάτη τον Ρόναλντ Λαίνγκ, που τόνιζε την κοινωνική συνιστώσα στην αιτιολογία των ψυχωτικών καταστάσεων. Σύμφωνα με τον Λαίνγκ, οι ψυχικές εκτροπές αναπτύσσονται σε συνθήκες αλλοτρίωσης, αυτό-αποξένωσης και μη αυθεντικότητας (Laing R. D. 1967). Το κίνημα της Αντιψυχιατρικής πρέπει να κατανοηθεί ως μέρος μιας ευρύτερης παράδοσης, που έχει εγείρει σημαντικά ερωτήματα σχετικά με την κοινωνική κατασκευή της λογικής.
Μελετητές που έχουν ασχοληθεί με τα κοινωνικά και πολιτισμικά ρεύματα της εποχής μας, που την έχουν ονομάσει μετανεωτερική, όπως ο Frederic Jameson και o Jean Baudrillard, έχουν επικαλεστεί τον όρο σχιζοφρένεια για να προσδιορίσουν την εμπειρία που ζει ο σύγχρονος άνθρωπος. Ο όρος δεν ταυτίζεται με την κλινική νοσολογική οντότητα, αλλά αναφέρεται στο πολιτισμικό και πολιτικό πλαίσιο της μετανεωτερικής εποχής, η οποία χαρακτηρίζεται από αποσπασματικότητα, διαφάνεια, κατάργηση της ιδιωτικότητας και σύγχυση μεταξύ πραγματικής και εικονικής πραγματικότητας.
* Στο κείμενο χρησιμοποιούνται στοιχεία από την εισήγηση με θέμα: «Προεκτάσεις και συμβολισμοί στην “Αγγλίδα ερωμένη” της Ντυράς” του ψυχίατρου-ψυχοθεραπευτή Νίκου Μαρκέτου που έκανε την Κυριακή 10 Μαρτίου στο Εκστάν μετά την παράσταση.
Τελευταίες παραστάσεις του έργου «Η Αγγλίδα Ερωμένη της Μαργκερίτ Ντυράς
Στο Θέατρο Εκστάν στα Πατήσια | Κάθε Σάββατο στις 20.30 και Κυριακή στις 19.00 (Έως 28 Απριλίου)
Ένα αστυνομικό, ψυχολογικό, ερωτικό δράμα σε σκηνοθεσία του σημαντικού Γάλλου σκηνοθέτη Ζαν-Πωλ Ντενιζόν. Παίζουν οι ηθοποιοί Πέτρος Αποστολόπουλος, Γιάννης Νικολόπουλος, Ελένη Παπαχρηστοπούλου.
Μετάφραση/ Διασκευή: Ελένη Παπαχρηστοπούλου
Διάρκεια:100 λεπτά χωρίς διάλειμμα
Θέατρο Εκστάν στα Πατήσια | Κάθε Σάββατο στις 20.30 και Κυριακή στις 19.00 (Έως 28 Απριλίου)
Κρατήσεις θέσεων: 2130210339 & 6974674513
Εισιτήρια:12 ευρώ κανονικό,10 ευρώ (γκρουπ, φοιτητές, άνεργοι)
Προπώληση: www.ticketmaster.gr/showEventInformation.html?idEvent=2006485
