Δεν υπάρχει πιο τραγική κοινοτυπία από το να επαναλάβουμε ότι ο πόλεμος είναι όλο και πιο κοντά μας τα τελευταία χρόνια. Στη χώρα μας, πριν μερικά χρόνια αναπτύχθηκαν σημαντικά αντιπολεμικά κινήματα (Γιουγκοσλαβία, Ιράκ), αλλά κάτι τέτοιο δεν συμβαίνει σήμερα. Στον χώρο του αθλητισμού, που θα ήταν προνομιακός για να ακουστούν φιλειρηνικές φωνές, δεν βλέπουμε να κινείται κάτι. Τι συνέβαινε όμως παλιότερα και τι θα μπορούσε να γίνει; Ο Γιώργος Παπαϊωάννου, από τη συντακτική επιτροπή του Δρόμου, συζητά για το θέμα αυτό με τον Νίκο Μάλλιαρη, παλαίμαχο ποδοσφαιριστή και επί σειρά ετών μέλος των διοικήσεων του συλλόγου των ποδοσφαιριστών, του ΠΣΑΠ. Στο πρώτο μέρος, η συζήτηση περιστράφηκε στο τι γινόταν τις προηγούμενες δεκαετίες. Το σημερινό δεύτερο και τελευταίο μέρος αφορά στη σημερινή κατάσταση.
Γ. Παπαϊωάννου: Αγαπητέ Νίκο, είπαμε ότι ο αθλητισμός, και ειδικά ο χώρος του ποδοσφαίρου, υπήρξε προνομιακό πεδίο αντιπολεμικής έκφρασης. Σήμερα η Μέση Ανατολή έχει ανατιναχτεί, αυτά που κάνει το Ισραήλ στη Γάζα είναι μια φρίκη, μια τραγωδία χωρίς προηγούμενο, η Γερμανία επανεξοπλίζεται και η Ευρώπη ντύνεται στο χακί, ένας παραλογισμός. Τι γίνεται για αυτά;
Ν. Μάλλιαρης: Η αλήθεια είναι ότι η σιωπή για όλα αυτά είναι γενικότερη στην κοινωνία. Ας μείνουμε στο τι συμβαίνει στη χώρα μας, που έχει και μια παράδοση. Δεν βλέπουμε να υπάρχει ένα αντιπολεμικό κίνημα δυνατό, να ακούγονται αυτά τα θέματα, να γίνεται μια συζήτηση σοβαρή για όλα αυτά, να υπάρχουν αντιστάσεις. Στις εποχές για τις οποίες συζητούσαμε, υπήρχαν και κάποια μέτωπα θερμά, αλλά κυριαρχούσε ο ψυχρός πόλεμος, όπως τον έλεγαν τότε. Κι όμως, η αντιπολεμική δραστηριοποίηση ήταν μεγάλη.
Γ.Π.: Είχαν και τα κόμματα, ειδικά της Αριστεράς, πιο ψηλά στην ατζέντα τους τα θέματα αυτά.
Ν.Μ.: Ναι, γιατί υπήρχε και η Σοβιετική Ένωση που έδινε μια τέτοια γραμμή. Nα βάλει εμπόδια στους Αμερικάνους. Στα πυρηνικά, στη δραστηριοποίηση του ΝΑΤΟ, σε τέτοια πράγματα. Αλλά είναι δυνατόν η Αριστερά να περιμένει τη γραμμή απ’ έξω για να κάνει κάτι για όλη αυτή τη βαρβαρότητα που βλέπουμε γύρω μας;
Οι Ευρωπαίοι λένε θα δώσουνε 800 δισεκατομμύρια για εξοπλισμούς! Ασύλληπτο ποσό που θα αφαιρεθεί από τις δαπάνες για την παιδεία, την υγεία, τον αθλητισμό. Χωρίς ειρήνη δεν υπάρχει δημοκρατία, πολιτισμός, ζωή. Πρέπει ο κόσμος να αποκτήσει τη δική του φωνή ενάντια στους ισχυρούς και το μέλλον που ετοιμάζουν
Γ.Π.: Πάμε στον χώρο του αθλητισμού πιο συγκεκριμένα. Θα έλεγα ότι το μόνο θετικό που βλέπουμε τα τελευταία χρόνια είναι για την Παλαιστίνη σε κάποια γήπεδα.
Ν.Μ.: Ναι, για το θέμα αυτό έχει υπάρξει μια ευαισθητοποίηση από μερίδα οπαδών. Σημαίες της Παλαιστίνης, κάποια πανό. Αυτό το βλέπουμε και στο εξωτερικό, ειδικά οι οπαδοί κάποιων ομάδων έχουν ιδιαίτερη ευαισθητοποίηση για το θέμα αυτό. Το ίδιο και στην Ελλάδα, σε μεγάλο βαθμό. Και μάλιστα έχουμε δει και απαγορεύσεις και συλλήψεις, στο μπάσκετ ας πούμε. Αλλά αυτό είναι κάτι που κάνουν μόνο κάποιοι οπαδοί. Δες ας πούμε ορισμένους αθλητές στον χώρο του στίβου. Προβάλλονται κάπως σαν παιδιά που έχουν μια πιο αντισυμβατική στάση, μιλούν με έναν πιο άμεσο τρόπο, και είναι αλήθεια ότι συγκεντρώνουν μια συμπάθεια και από τους νέους ανθρώπους ιδιαίτερα. Και υπάρχουν και προπονητές τους, ή ακόμα και κάποιοι παράγοντες, που είναι στον προοδευτικό χώρο. Θα μπορούσαν με μια δήλωση ή μια πρωτοβουλία να καλλιεργήσουν ένα ενδιαφέρον. Το ίδιο και στον χώρο του ποδοσφαίρου.
Γ.Π.: Έχει επιβληθεί δηλαδή αυτό που λέγεται «no politica» σαν συνείδηση θεωρείς;
Ν.Μ.: Ναι. Σε πολύ μεγάλο βαθμό. Αυτό όμως είναι ένα ψέμα. Γιατί οι διεθνείς ομοσπονδίες του αθλητισμού λειτουργούν απολύτως σε ένα πλαίσιο πολιτικό, και οι αποφάσεις τους δεν είναι ανεξάρτητες από αυτό. Εδώ έχουν αλλάξει και τη γεωγραφία: Το Ισραήλ, για παράδειγμα, παίρνει μέρος στις ευρωπαϊκές διοργανώσεις. Με όλα αυτά που γίνονται, δεν του έχει επιβληθεί κανένας αποκλεισμός, ενώ για παράδειγμα οι ομάδες της Ρωσίας, καλώς ή κακώς ας πούμε, είναι αποκλεισμένες από όλες τις διοργανώσεις. Αυτές δεν είναι πολιτικές αποφάσεις;
Γ.Π.: Στη δική σας εποχή, είδαμε ότι κάπως αναδεικνύατε αυτό το πολιτικό πλαίσιο, με έναν άλλο τρόπο.
Ν.Μ.: Ναι, είπαμε και πριν ότι είχαμε θέσει, για παράδειγμα, το ζήτημα του επαναπατρισμού των πολιτικών προσφύγων, γιατί λέγαμε ότι είναι ένα πολιτικό θέμα που επηρεάζει τη ζωή των ποδοσφαιριστών, όταν οι συγγενείς των συμπαικτών μας δεν μπορούσαν να έρθουν στην Ελλάδα. Δείχναμε δηλαδή ότι οι πολιτικές αποφάσεις μας αφορούν. Όχι μόνο στα θέματα αυτά.
Γ.Π.: Υπήρχε και τότε όμως η ιδέα ότι η πολιτική πρέπει να μένει εκτός αθλητισμού;
Ν.Μ.: Φυσικά. Μην ξεχνάς ότι ο ΠΣΑΠ ιδρύθηκε το 1976. Είχαν περάσει μόνο δύο χρόνια από τη χούντα. Οι χουντικοί είχαν προσπαθήσει να ελέγξουν απολύτως τον χώρο του αθλητισμού, είχαν διορίσει τους δικούς τους παντού. Ο Ασλανίδης έλυνε και έδενε. Ήθελαν, ειδικά το ποδόσφαιρο, σαν έναν αποστειρωμένο χώρο όπου οι νέοι θα εκτονώνονται και δεν θα ασχολούνται με την πολιτική. Προσπάθησαν να εκμεταλλευτούν επιτυχίες, όπως αυτή του Παναθηναϊκού στο Γουέμπλει. Αμέσως μετά όμως ήρθε το Πολυτεχνείο. Αυτή η γενιά, που την ήθελαν απολίτικη, έδειξε άλλο πρόσωπο. Μετά, στη μεταπολίτευση, η εξουσία συνέχισε να θέλει την πολιτική έξω από το ποδόσφαιρο, ενώ στην ουσία ασκούσε πολιτική και στον χώρο αυτό. Στην αρχή δεν μας δέχονταν για συναντήσεις ή μας έστελναν σε δευτεροκλασάτους να συζητήσουμε. Εμείς επιβάλαμε να συνομιλούμε με τους αρχηγούς των κομμάτων γιατί στην πραγματικότητα, ειδικά οι πολύ μεγάλοι ποδοσφαιριστές, είχαν μεγάλη εμβέλεια στην κοινωνία. Με την ίδια την ίδρυση του ΠΣΑΠ, λοιπόν, και με όσα κάναμε, δείξαμε ότι η πολιτική είναι παρούσα. Όχι όμως με τη μορφή της κομματικής επιρροής. Είναι αυτά που βλέπουμε και με τα Τέμπη. Ο κόσμος δεν θέλει το καπέλο των κομμάτων. Όταν δει ότι γίνεται κάτι υγιές, είναι διαθέσιμος. Τα κόμματα, αν θέλουν να είναι χρήσιμα, πρέπει να ενώνουν τον κόσμο για τα μεγάλα προβλήματα. Όχι να τον διχάζουν και να το παίζουν πρωτοπορία, ενώ στην πραγματικότητα λειτουργούν για το δικό τους συμφέρον, να αναπαράγουν τον μηχανισμό τους, να βολέψουν τους δικούς τους, ή να τους νοιάζει μόνο η ψήφος.
Γ.Π.: Ξεφύγαμε όμως λίγο από το θέμα της ειρήνης και του αντιπολεμικού κινήματος.
Ν.Μ.: Μα είναι το ίδιο πρόβλημα στην ουσία. Δεν γίνεται τίποτα γιατί δεν υπάρχουν δυνάμεις να κάνουν αυτή τη δουλειά. Προσωπικότητες που να βγουν μπροστά, αλλά για να εκφραστούν δυνάμεις και κόσμος. Να αναπτυχθεί ένα κίνημα αντιπολεμικό που να είναι ακηδεμόνευτο. Δες τι γινότανε σε όλο τον κόσμο για το Βιετνάμ. Στην Αμερική ας πούμε, υπήρχε μήπως κανένα κόμμα που έβγαζε στον δρόμο τόσους φοιτητές, βετεράνους και λοιπά; Ακόμα και σήμερα, για τη Γάζα ας πούμε, γίνονται περισσότερα εκεί παρά εδώ που έχουμε 20 αριστερά κόμματα, δεν ξέρω πόσα είναι, κάποτε ο Μανώλης Γλέζος τα μέτραγε για να δείξει το χάλι αυτό. Οι αριστεροί σήμερα, είτε έχουν μια ελιτίστικη στάση απέναντι στο ποδόσφαιρο, θεωρούν ότι είναι κάτι κατώτερο για τον λαουτζίκο, είτε ασχολούνται κι αυτοί με τρόπο οπαδικό. Βλέπω διάφορους πώς γράφουν για τις ομάδες και λοιπά.
Γ.Π.: Εν κατακλείδει, λοιπόν, τι θα μπορούσε να γίνει σήμερα για το θέμα που συζητάμε;
Ν.Μ.: Στον χώρο του αθλητισμού δραστηριοποιείται εκατοντάδες χιλιάδες κόσμος. Αθλητές, φίλαθλοι, σωματεία. Κάθε χωριό έχει έναν ποδοσφαιρικό σύλλογο, έχει παιδιά που παίζουν μπάσκετ, που κάνουν στίβο. Πρέπει να υπάρξει ένα ρεύμα που, ξεκινώντας και από ιδιαίτερα θέματα που αντιμετωπίζει αυτός ο χώρος, κυρίως οικονομικά, να αναδείξει τα μεγάλα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι λαοί και ο δικός μας λαός. Οι Ευρωπαίοι λένε θα δώσουνε 800 δισεκατομμύρια για εξοπλισμούς! Ασύλληπτο ποσό που θα αφαιρεθεί από τις δαπάνες για την παιδεία, την υγεία, τον αθλητισμό. Χωρίς ειρήνη δεν υπάρχει δημοκρατία, πολιτισμός, ζωή. Πρέπει λοιπόν ο κόσμος αυτός να αποκτήσει τη δική του φωνή ενάντια στους ισχυρούς και το μέλλον που ετοιμάζουν.
Γ.Π.: Νίκο, σε ευχαριστώ για αυτή την ενδιαφέρουσα συζήτηση.
Ν.Μ.: Κι εγώ, ιδιαιτέρως.
