Συνέντευξη στον Χρήστο Πραμαντιώτη
Τις αρχαιρεσίες τους διεξάγουν, το επόμενο διάστημα, οι Σύλλογοι Γονέων και Κηδεμόνων στα δημόσια σχολεία της χώρας. Με τις συγχωνεύσεις, την κακή κατάσταση των σχολείων, τις ελλείψεις σε εκπαιδευτικούς, αλλά κυρίως με τα αποτελέσματα της μνημονιακής πολιτικής να χτυπούν αδυσώπητα γονείς, εκπαιδευτικούς και μαθητές, τα νέα Διοικητικά Συμβούλια του γονεϊκού κινήματος θα έχουν, αναμφίβολα, δύσκολα καθήκοντα. Με αφορμή ένα κάλεσμα σε συζήτηση που οργανώνει σήμερα το πρωί (10π.μ., Λεωνίδου και Κολωνού) η Αγωνιστική Παρέμβαση Γονέων, κίνηση που έχει αναφορά στο χώρο του ΣΥΡΙΖΑ, συναντήσαμε τον Γιάννη Σαρρή, ο οποίος δραστηριοποιείται στην Παρέμβαση, είναι εκλεγμένος στους Συλλόγους των σχολείων όπου φοιτούν τα παιδιά του και είναι επίσης γραμματέας της Ομοσπονδίας των Ενώσεων Συλλόγων Γονέων Αττικής.
Τις επόμενες εβδομάδες ξεκινούν οι εκλογές σε Συλλόγους Γονέων και Κηδεμόνων. Πέραν των εκλογών, όμως, φαίνεται ότι οι γονείς δύσκολα παίρνουν μέρος στη ζωή και τις διεκδικήσεις των Συλλόγων. Κοιτάξτε, υπάρχουν διαφορετικές ταχύτητες. Η πρώτη ταχύτητα είναι εκεί όπου ο Σύλλογος υπολειτουργεί. Εκεί εξασφαλίζεται η εκπροσώπηση με το ζόρι. Συνήθως αυτό γίνεται σε περιοχές που δεν τις έχει αγγίξει έντονα η κρίση. Υπάρχει η πολυτέλεια της… αποχής. Υπάρχουν άλλες περιπτώσεις, κυρίως σε δημοτικά σχολεία, όπου οι Σύλλογοι παρουσιάζουν έντονη δραστηριοποίηση σε αυτό που λέμε «κενά του παιδαγωγικού προγράμματος». Δηλαδή, τις περίφημες σαββατιάτικες δραστηριότητες. Είναι κάτι που μπορεί όμως να χρησιμεύσει και περαιτέρω, να γνωριστεί όλο και περισσότερος κόσμος με αυτό που λέμε θεσμικό γονεϊκό κίνημα, αλλά δεν μπορεί να τελειώνει εκεί η δράση. Υπάρχει σήμερα εμπειρία από ανταλλακτικά παζάρια, από συλλογική κουζίνα που γίνεται για τις γιορτές και που οργανώνει ο Σύλλογος. Πράγματα τα οποία είχαν ξεκινήσει αρκετά πριν από την βαρβαρότητα που ζούμε και τα οποία άρχισε να φαίνεται πόσο μπορούν να λειτουργήσουν σαν βήματα έμπρακτης αλληλεγγύης. Της αλληλεγγύης σαν το πρώτο στάδιο για να μπορέσει να σταθεί ο ένας δίπλα στον άλλον ώστε να συνεχίσουμε και να μπορέσουμε με αξιοπρέπεια να αντισταθούμε. Υπάρχει και μια άλλη κατηγορία σχολείων, άρα και Συλλόγων, όπου τα πράγματα είναι αρκετά ζορισμένα, είναι γονείς που έχουν πληγεί με σκληρό τρόπο από αυτήν την κατάσταση, αρκετοί από αυτούς είναι απόλυτα απογοητευμένοι. Εκεί λειτουργεί πολύ έντονα η λογική της ανάθεσης. Κι ακόμη, υπάρχουν σχολεία στα οποία υπάρχει μια παράδοση παρέμβασης, και εκεί η δραστηριοποίηση είναι πολυεπίπεδη. Σε όλες τις περιπτώσεις, πάντως, τα προβλήματα που έχουν να αντιμετωπίσουν μαθητές και γονείς, παραμένουν. Δηλαδή η έλλειψη προσωπικού και για το κανονικό πρόγραμμα, αλλά και κυρίως για το ολοήμερο σχολείο στα δημοτικά. Οι αφόρητα έντονες ελλείψεις σε εκπαιδευτικό προσωπικό στα γυμνάσια. Η απίστευτη κατάσταση που φθάνει μέχρι συγχωνεύσεως ωρών στα λύκεια, όπου οι μαθητές φεύγουν για να κάνουν σε άλλο σχολείο μερικές ώρες μαθημάτων και μετά ξαναγυρνούν πίσω. Οι Σύλλογοι Γονέων προσπαθούν όλα αυτά να τα φρενάρουν.
Τι ακριβώς, δηλαδή, μπορούν να κάνουν; Με ποιο πνεύμα μπορεί να παρέμβει κάποιος σε έναν Σύλλογο Γονέων; Επιτρέψτε μου, καταρχάς, να σας πω ότι η συντριπτική πλειοψηφία των γονιών είναι απλοί καθημερινοί άνθρωποι. Αυτό το οποίο μαθαίνει από την πρώτη στιγμή όποιος ασχοληθεί, είναι να στέκεται ο ένας δίπλα στον άλλον προκειμένου να προσπαθήσει, να διεκδικήσει για να επιλύσει κάποια άμεσα φλέγοντα ζητήματα του σχολικού περιβάλλοντος. Δεύτερον, ότι τα προβλήματα δεν αγγίζουν μόνο ένα σχολείο, αγγίζουν και άλλα της ίδιας περιοχής. Και μετά συνειδητοποιούμε όλοι ότι αυτά δεν συμβαίνουν μόνο στη δική μας περιοχή, αλλά παντού. Κάπου, βέβαια, χειρότερα και κάπου ίσως λίγο καλύτερα. Ο κάθε γονιός μπορεί να διεκδικήσει, όχι μόνος του αλλά μαζί με άλλους. Είναι σημαντικά όσα μπορούν να γίνουν. Εκεί που παίζει ρόλο η Αγωνιστική Παρέμβαση Γονέων οι Ενώσεις Γονέων υπερασπίζονται, διεκδικούν, πετυχαίνουν νίκες, ελέγχουν, στενεύουν τα περιθώρια παραγοντισμού και διασπάθισης χρήματος μέσω της θεσμικής συμμετοχής των εκπροσώπων στις σχολικές επιτροπές και στις δημοτικές επιτροπές παιδείας. Να σας απαντήσω και αλλιώς: Αυτή τη στιγμή οι Σύλλογοι και οι Ενώσεις είναι ίσως η μοναδική μαζική συλλογική κατάσταση που υπάρχει στις γειτονιές. Θα μπορούσε να πει κάποιος ότι μια άλλη είναι η Εκκλησία. Αλλά δεν υπάρχει σχεδόν τίποτα άλλο πέρα από αυτά.
Σε αυτού του είδους τις συζητήσεις μιλάμε συχνά για τη σχολική κοινότητα. Πώς υλοποιείται η έννοια της κοινότητας; Καταρχάς, υπάρχει η θεσμική της έκφραση, που είναι το Σχολικό Συμβούλιο, όπου συμμετέχουν το Δ.Σ. του Συλλόγου Γονέων, ο Σύλλογος των Εκπαιδευτικών, και σε γυμνάσια-λύκεια το 15μελές των μαθητών. Ο ρόλος των Σχολικών Συμβουλίων είναι να αντιμετωπίζουν, να καταγράφουν μια σειρά από φλέγοντα ζητήματα, από ελλείψεις προσωπικού μέχρι προβλήματα συντήρησης και να ενισχύουν τα αιτήματα προς την σχολική επιτροπή κλπ. Από την άλλη βοηθούν στην όσμωση διαφορετικών αντιλήψεων. Είναι ένας από τους πρώτους πυλώνες όσμωσης των μελών της σχολικής κοινότητας. Μέσω των Σχολικών Συμβουλίων μπορεί να γίνει συνείδηση ότι με διάλογο πάνω σε συγκεκριμένα ζητήματα, μπορούμε να συνυπάρχουμε γιατί όλοι είμαστε στην ίδια πλευρά. Όλους μας ενδιαφέρει η υπεράσπιση του δημόσιου χαρακτήρα της Παιδείας, μιας Παιδείας ποιοτικής, μιας Παιδείας που θα δίνει εφόδια στα παιδιά μας, θα καλλιεργεί τα ταλέντα και τις δεξιότητές τους. Από εκεί προκύπτει και η έμπρακτη αλληλεγγύη στις διεκδικήσεις των εκπαιδευτικών. Ο εκπαιδευτικός δεν είναι αντίπαλος, είναι ένας εργαζόμενος που πολλές φορές δίνει τον καλύτερο εαυτό του. Ήταν πάρα πολλές οι περιπτώσεις που οι γονείς έδωσαν σημαντική βοήθεια στην περιφρούρηση της περυσινής απεργίας των καθηγητών της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης, ενώ επίσης σε πολλές περιοχές οι εκπαιδευτικοί έχουν οργανώσει σε συνεργασία με τους Συλλόγους Γονέων, μαθήματα αλληλεγγύης με πολύ μεγάλη επιτυχία.
Ούτως ή άλλως, δεν μπορεί να δει κανείς τη σχολική κοινότητα αποκομμένη από την κοινωνία. Αυτό είναι σωστό. Εμάς αυτό που μας ενδιαφέρει είναι το σχολείο, η σχολική μονάδα, να είναι το κέντρο για κάθε γειτονιά. Να είναι ο πυρήνας ο πολιτιστικός, ο επιμορφωτικός, ο ψυχαγωγικός, ενός ευρύτερου χώρου στον οποίο συνήθως ζουν και οι εκπαιδευτικοί, κυκλοφορούν οι μαθητές, κυκλοφορούν οι γονείς. Όλα αυτά είναι δυνατότητες συλλογικότητας, είναι δυνατότητες συγκρότησης κοινότητας. Όταν πρωτοασχολήθηκα με το γονεϊκό κίνημα, ένα πράγμα το οποίο σκεφτόμουν ήταν το εξής: με την ευθύνη του δήμου, ανοικτοί κάποιοι χώροι του σχολείου, ο αύλιος χώρος, η αίθουσα πολλαπλών χρήσεων αν υπάρχει. Να δημιουργήσουμε ένα ανοικτό κέντρο. Έναν ανοικτό χώρο με ευθύνη του δήμου, ελεύθερο στην πρόσβαση των παιδιών για να παίξουν, ελεύθερο για τη διοργάνωση δραστηριοτήτων, αθλητικές δραστηριότητες, σχολές γονέων, επιμορφωτικές δραστηριότητες για εκπαιδευτικούς, παιδιά, γονείς. Σε πάρα πολλά σχολεία γίνονται τέτοιου είδους σεμινάρια, με ευθύνη του συλλόγου γονέων: παιδιά και Διαδίκτυο, παιδιά και Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης, προβλήματα στο προεφηβικό στάδιο ή στην εφηβεία, σχέση με τις εξαρτησιογόνες ουσίες, ελεύθερος χρόνος. Εμείς εδώ, στην 5η Δημοτική Κοινότητα της Αθήνας, συνδιοργανώσαμε πέρυσι με την Γ’ ΕΛΜΕ ένα διήμερο, το Α’ Φεστιβάλ Παιδείας. Με προβολή δραστηριοτήτων παιδιών, θεατρικά, μουσικά συγκροτήματα και με ενημέρωση για το τι σημαίνει το νέο λύκειο, τι σημαίνει αξιολόγηση, τι είναι όλα αυτά που γίνονται για εμάς χωρίς εμάς. Πρέπει να σας πω ακόμη ότι πολλοί Σύλλογοι Γονέων επιδεικνύουν δράσεις όπως η συμμετοχή σε κοινωνικά ιατρεία-φαρμακεία και δίκτυα αλληλεγγύης, δίνοντας έτσι κι άλλες διαστάσεις στη δράση τους. Για όλους αυτούς τους λόγους είναι που πιστεύω ότι το να ασχοληθεί κάποιος με το γονεϊκό κίνημα είναι μια συναρπαστική ιστορία. Συμβάλλεις, συμμετέχεις, συνδιαμορφώνεις, μπαίνεις στο ψηφιδωτό τού «ένας άλλος κόσμος είναι εφικτός».
