Τιμή σ’ εκείνους όπου στην ζωή των
ώρισαν και φυλάγουν Θερμοπύλες.
Ποτέ από το χρέος μη αινούντες
δίκαιοι κι ίσιοι σ’ όλες των τες πράξεις
αλλά με λύπη κιόλας κ’ ευσπλαχνία
[…]
πάντοτε την αλήθεια ομιλούντες,
πλην χωρίς μίσος για τους ψευδόμενους»
Κ. Καβάφης
Πόσο στ’ αλήθεια ταιριάζουν αυτοί οι στίχοι από τις Θερμοπύλες του Καβάφη στον ηγέτη της Ανανεωτικής Κομμουνιστικής Αριστεράς, τον βασικό αρχιτέκτονα και ακαταπόνητο εργάτη της δημιουργίας και της ανάπτυξης του ΣΥΡΙΖΑ, τον αγαπημένο φίλο και σύντροφο Γιάννη Μπανιά, που «έφυγε» από κοντά μας, τη νύχτα της 28ης του Μάρτη!
Δεν αποτελεί κοινοτυπία να πούμε πως από τη στιγμή εκείνη το κόμμα μας η ΑΚΟΑ, ολόκληρη η Ριζοσπαστική Αριστερά και όσοι από εμάς είχαμε την τύχη και την τιμή να τον ζήσουμε από κοντά και να πορευτούμε μαζί του στους δύσκολους δρόμους που εκείνος χάραζε, είμαστε πραγματικά φτωχότεροι, όσο κι αν η στάση ζωής, οι αγώνες και το παράδειγμά του θα συνεχίζουν ν’ αποτελούν φωτεινό φάρο κατευθύνοντας τη ζωή και τη δράση μας.
Γιατί ο Γιάννης Μπανιάς από τα μαθητικά και τα φοιτητικά του χρόνια μέχρι και το πρόωρο τέλος της ζωής του αγωνίστηκε σθεναρά και αταλάντευτα χωρίς συμβιβασμούς κάτω από τρομερά δύσκολες συνθήκες για το πολιτικό και το κοινωνικό του όραμα και απετέλεσε το πρότυπο του ανθρώπου και του κομμουνιστή τιμώντας πραγματικά τις ηγετικές θέσεις στις οποίες αναδείχτηκε.
Η δράση του
Γεννήθηκε το Σεπτέμβρη του 1939 στους Μελισσουργούς της Άρτας και ήταν γιος του καπετάνιου του ΕΛΑΣ καπετάν Γεροδήμου. Τα δύσκολα παιδικά του χρόνια τα έζησε στον Πειραιά κι από μαθητής κιόλας μετέχει στους αγώνες για το Κυπριακό. Από το 1957 φοιτητής στο Πολυτεχνείο του Γκράτς στην Αυστρία εκλέγεται στο Δ.Σ. του Συλλόγου Ελλήνων φοιτητών και ταυτόχρονα γίνεται μέλος του παράνομου τότε ΚΚΕ και του Κ.Κ. Αυστρίας. Γι’ αυτή του τη δράση τού αφαιρείται από τις ελληνικές αρχές το διαβατήριο και απελαύνεται στην Ελλάδα, όπου συνεχίζει τις σπουδές του στο ΕΜΠ και παίρνει το πτυχίο του πολιτικού μηχανικού.
Ως φοιτητής παίρνει ενεργά μέρος στους φοιτητικούς αγώνες με σύνθημα το 114 και το 15% για την Παιδεία. Εκλέγεται Γραμματέας της Σπουδάζουσας της Δημοκρατικής Νεολαίας Λαμπράκη και στο προεδρείο του Κεντρικού Συμβουλίου της. Η δικτατορία θα τον βρει στο στρατό, όπου υφίσταται ταλαιπωρίες για τα φρονήματά του. Μετά την απόλυσή του αναπτύσσει έντονη αντιστασιακή δράση από τις γραμμές του «Ρήγα Φεραίου» και του ΠΑΜ. Γι’ αυτή του τη δράση συλλαμβάνεται και εξορίζεται στο Παρθένι της Λέρου.
Μετά την πτώση της χούντας αγωνίζεται στα πλαίσια της κίνησης των 77 για την ενότητα της Αριστεράς και στη συνέχεια δραστηριοποιείται πολιτικά στο ΚΚΕ εσωτερικού. Ταυτόχρονα δραστηριοποιείται στο κίνημα των μηχανικών και του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας (ΤΕΕ) και το 1974 εκλέγεται για τρία χρόνια πρόεδρος της Αντιπροσωπείας του ΤΕΕ.
Μέλος της Κ.Ε. και στη συνέχεια του Ε.Γ. του ΚΚΕ Εσωτερικού από το 1976 έως το 1981. Το 1982 εκλέγεται Γραμματέας του κόμματος και συμβάλλει στην Αριστερή στροφή και στην ανάκαμψή του. Όμως υπονομεύτηκε από αυτούς που τους έλκυαν τα «εθνικά ακροατήρια» και οι κυβερνητισμός και το κόμμα διασπάστηκε, γιατί ο Γιάννης Μπανιάς δεν δέχτηκε ν’ απαλειφθεί από τον τίτλο του κόμματος το «Κ» (κομμουνιστικό) και δεν συναίνεσε στην αποϊδεολογικοποίηση της Αριστεράς, παρά τις έντονες πιέσεις που δέχτηκε από το εσωτερικό και το εξωτερικό. Γιατί πίστευε πως ο κομμουνισμός –παρά τις στρεβλώσεις που είχε υποστεί και απέναντι στις οποίες είχε σταθερό μέτωπο– αποτελεί το πιο δίκαιο και ευγενές όραμα.
Στα «πέτρινα» χρόνια που ακολούθησαν δεν λύγισε. Συνέχισε ν’ αγωνίζεται από τις γραμμές του ΚΚΕ Εσωτερικού-Ανανεωτική Αριστερά και στη συνέχεια μέχρι το θάνατό του ως ηγέτης της Ανανεωτικής Κομμουνιστικής Οικολογικής Αριστεράς (ΑΚΟΑ).
Υπήρξε από τα ιδρυτικά στελέχη και μέλος της Γραμματείας του Χώρου Διαλόγου και κοινής Δράσης της Αριστεράς, που αποτέλεσε τον προπομπό του ΣΥΡΙΖΑ, ενεργό μέλος στο κίνημα κατά της καπιταλιστικής παγκοσμιοποίησης από τις γραμμές του Ελληνικού Κοινωνικού Φόρουμ και, ακόμα, μέλος της Γραμματείας της «Πρωτοβουλίας για τη συσπείρωση της Αριστεράς», βουλευτής Επικρατείας του ΣΥΡΙΖΑ στην προηγούμενη Βουλή και συντονιστής της Γραμματείας του ΣΥΡΙΖΑ μέχρι πρόσφατα.
Αντί απολογισμού
Ο Γιάννης Μπανιάς σ’ όλη του τη ζωή υπήρξε ένας ασυμβίβαστος κομμουνιστής και φυσικά πλήρωσε βαρύ τίμημα γι’ αυτό. Πάλεψε αταλάντευτα με πίστη στις αξίες του Σοσιαλισμού όταν άλλοι στη χώρα μας και την Ευρώπη ανακάλυπταν το «τέλος της ιστορίας» και γοητεύονταν από τις σειρήνες του νεοφιλελευθερισμού. Πάντα η πυξίδα του ήταν στραμμένη προς την Αριστερά, προς το όραμα μιας κοινωνίας με ελευθερία, δημοκρατία, δικαιοσύνη και αυτοδιαχείριση. Ήταν στραμμένη στο όραμα μιας κοινωνίας στην οποία οι άνθρωποι θα ζουν χωρίς διακρίσεις, εκμετάλλευση, καταπίεση και πολέμους.
Πίστευε ότι ο Σοσιαλισμός δεν κατακτιέται μια κι έξω με την «έφοδο σε κάποια χειμερινά ανάκτορα» αλλά αποτελεί έναν επίπονο και συνεχή αγώνα με τον Λαό πάντα στο προσκήνιο, όπου η εξουσία θα ασκείται από αυτόν και όχι από κάποια «φωτισμένη» αυταρχική γραφειοκρατία.
Πέρα απ’ αυτά ο Γιάννης Μπανιάς ήταν ένας άνθρωπος προσηνής, διαλλακτικός, ήπιος και ταπεινός, παρά το μεγάλο του πολιτικό ανάστημα, γι’ αυτό και δεν είχε εχθρούς παρά μόνο αντιπάλους, που τον εκτιμούσαν και τον σέβονταν, όπως αποδείχτηκε κι από τις τοποθετήσεις των εκπροσώπων όλων των κομμάτων στη Βουλή μόλις έγινε γνωστός ο πρόωρος χαμός του.
Για μας τους συντρόφους του υπήρξε ο εμπνευσμένος δάσκαλος και καθοδηγητής, ένα συνεχές σημείο αναφοράς, είναι πρότυπο ζωής και δράσης και ταυτόχρονα ένας τρυφερός και στοργικός φίλος.
Και κάτι που πρέπει, νομίζω, να τονιστεί ιδιαίτερα, γιατί δυστυχώς στην εποχή μας αποτελεί «αγαθό εν ανεπαρκεία». Ο Γιάννης Μπανιάς μπήκε στην πολιτική με περιουσία, χάρις στην επιτυχημένη του επαγγελματική σταδιοδρομία –την οποία δεν διέκοψε ποτέ επί 45 χρόνια μέχρι τη συνταξιοδότησή του– και πέθανε φτωχός, γιατί την διέθεσε στα κόμματα που ηγείτο, στα έντυπά τους αλλά και σε συντρόφους και φίλους που είχαν ανάγκη, μένοντας ο ίδιος στο νοίκι και ζώντας από τη σύνταξη του πολιτικού μηχανικού.
Δυστυχώς σ’ αυτή την εποχή της φθοράς και της διαφθοράς, όπου η πολιτική έχει απαξιωθεί στη συνείδηση των πολλών, στην εποχή που ντόπια και ξένα συμφέροντα μάς οδηγούν στην εξαθλίωση και σ’ ένα νέο μεσαίωνα, η απώλεια του Γιάννη Μπανιά γίνεται πιο οδυνηρή. Όλο και λιγοστεύουν οι άνθρωποι που μπορούν ν’ αποτελούν πρότυπα για μας και τα παιδιά μας.
Όμως ο σπόρος που έσπειρες, αγαπημένε μου σύντροφε, φαίνεται ότι αρχίζει να καρπίζει κι είναι στο χέρι μας να συνεχίσουμε τον κοινό μας αγώνα μ’ επιμονή και πείσμα, όπως εσύ μας δίδαξες, μέχρι να πάρουνε τα όνειρα εκδίκηση.
Αγαπημένε σύντροφε και φίλε θα είσαι πάντα μαζί μας στην Εποχή, στην ΑΚΟΑ και το ΣΥΡΙΖΑ. Θα είσαι πάντα μαζί μας στους δρόμους και τις πλατείες, στις διαδηλώσεις και τα συλλαλητήρια. Θα βλέπουμε πάντα εκεί την ψιλόλιγνη φιγούρα σου να βγαίνει μες απ’ την ομίχλη των δακρυγόνων και να μας γνέφεις από μακριά με το χαρακτηριστικό σου χαμόγελο.
Αγαπημένε φίλε και σύντροφε θα μείνεις πάντα ζωντανός στη μνήμη και την καρδιά μας και θα συνεχίζεις να φωτίζεις τη ζωή μας και να μας καθοδηγείς στους σκληρούς αγώνες που έρχονται.
Διονύσης Φραγκούλης
