Ο Λούκατς πάλι υπό διωγμόν. Η ακροδεξιά κυβέρνηση της Ουγγαρίας έκλεισε το αρχείο του Λούκατς στη Βουδαπέστη. Για μία φορά ακόμη ο μεγάλος Ούγγρος φιλόσοφος, έστω και νεκρός, τρομάζει τους εκπρόσωπους του αναγεννησιακού σκοταδισμού.
Ο Γκεόργκ Λούκατς (1885-1971) ήταν ένας από τους μεγαλύτερους φιλόσοφους-διανοητές του περασμένου αιώνα. Ο Λούκατς έγινε μέλος του Κομμουνιστικού Κόμματος της Ουγγαρίας το 1918. Με την επανάσταση του 1917, έγινε κομισάριος για την Παιδεία της Ουγγρικής Δημοκρατίας των Συμβουλίων. Επίσης, υπήρξε πολιτικός επίτροπος του Κόκκινου Στρατού. Αλλά η νεαρή Ουγγρική Δημοκρατία συντρίφτηκε από τις δυνάμεις της αντίδρασης.
Μετά την ήττα της επανάστασης, ο Λούκατς έζησε στη Μόσχα. Πρώτος διωγμός: στη Μόσχα διώχτηκε και φυλακίστηκε για σύντομο χρονικό διάστημα. Το 1945, ο Λούκατς επέστρεψε στη Βουδαπέστη. Τον επόμενο χρόνο έγινε υπουργός Παιδείας στην Κυβέρνηση Νάγκι, η οποία ανατράπηκε από το σοβιετικό στρατό. Ο Λούκατς εξορίστηκε στη Ρουμανία. Αργότερα επέστρεψε, αλλά είχε ήδη καθαιρεθεί από κάθε δημόσιο αξίωμα. Τα βιβλία του εκδίδονταν πλέον μόνο στο εξωτερικό.
Μετά την επέμβαση των Σοβιετικών, η κατάσταση στη χώρα «κανονικοποιήθηκε» και «ομαλοποιήθηκε». Ο Λούκατς έζησε το υπόλοιπο της ζωή του τιμημένος από τους συμπατριώτες του.
Ο Λούκατς ήταν ένας από τους μεγάλος διανοητές-μαρξιστές του περασμένου αιώνα. Θεωρητικός της λογοτεχνίας, της μουσικής, της μαρξιστικής αισθητικής, της μαρξιστικής διαλεκτικής, της μαρξιστικής ερμηνείας της ιστορίας, πολέμιος του «σοσιαλιστικού ρεαλισμού» και του κυρίαρχου ανορθολογισμού, επηρέασε όσο λίγοι τη μαρξιστική θεωρία. Στη σύντομη ειρηνική περίοδο, δημιούργησε Σχολή. Γνωστοί σε μας είναι κυρίως η Χάνα Άρεντ, η Ανιές Χέλερ και ο Ιστάν Μέσαρος, από τους σημαντικότερους θεωρητικούς της εποχής μας.
Και τώρα, η κυβέρνηση της Ακροδεξιάς τιμωρεί τον νεκρό Λούκατς. Γιατί; Επειδή η σκέψη του παραμένει ζωντανή και σύγχρονη, παντού, αλλά και στην πατρίδα του, όπου η σημερινή αντεπαναστατική κυβέρνηση θέλει να σβήσει το επαναστατικό παρελθόν αυτής της χώρας.
Ο Λούκατς είχε συνδέσει την «Έκλειψη του Λόγου» με την κυριαρχία του ναζισμού και γενικότερα με την ιδεολογική παρακμή των αστικών κοινωνιών. Σήμερα, εποχή της παγκοσμιοποίησης του κεφαλαίου, της οικονομικής κρίσης, της παρακμής της αστικής δημοκρατίας και των πολέμων της Νέας Τάξης, ο μαρξιστικός-επαναστατικός λόγος του μεγάλου διανοητή συνεχίζει να ενοχλεί. Οι νεοβάρβαροι του ύστερου και κλυδωνιζόμενου καπιταλισμού, αγωνίζονται να εξαφανίσουν τη μαρξιστική σκέψη. Αυτή η ιστορία δεν έχει τελειώσει, όπως δεν τελείωσαν και οι ιδεολογίες. Η τελευταία λέξη δεν έχει ειπωθεί.
Ο νέος διωγμός του Λούκατς σχολιάστηκε αρνητικά. Υπήρξε μία έντονη αντίδραση από διανοούμενους, καλλιτέχνες και επιστήμονες. Σε κείμενο που δημοσιεύθηκε, τονίζεται: «Οι παρακάτω υπογράφοντες θέλουμε να εκφράσουμε τη βαθύτατη ανησυχία μας για την απόφαση της Ουγγρικής Ακαδημίας Επιστημών, να βάλει λουκέτο στο Αρχείο Γκεόργκ Λούκατς. Ο Λούκατς υπήρξε ένας από τους σημαντικότερους φιλοσόφους του 20ού αιώνα, ένας συγγραφέας της νεωτερικότητας, ξεχωριστός όχι μόνο στη φιλοσοφία, αλλά και στα πεδία της πολιτικής σκέψης, της θεωρίας της λογοτεχνίας, της κοινωνιολογίας και της ηθικής».
Πώς εξηγείται η αντιδραστική και σκοταδιστική στροφή, η αναίμακτη αντεπανάσταση σε μία χώρα που πραγματοποίησε δύο επαναστάσεις; Η Ουγγαρία ήταν από τις πιο επιτυχημένες χώρες του «υπαρκτού σοσιαλισμού». Μία χώρα όπου η εργατική δημοκρατία λειτούργησε λίγο-πολύ ικανοποιητικά, και όπου οι εκκαθαρίσεις και οι διωγμοί δεν είχαν τη βάρβαρη μαζικότητα του «σταλινισμού». Η τύχη της Ουγγαρίας συνδέθηκε με την τύχη ολόκληρου του «σοσιαλιστικού στρατοπέδου».
Πώς θα μπορούσε να εξηγηθεί αυτή η ιστορική οπισθοδρόμηση του τέλους του αιώνα των «προλεταριακών επαναστάσεων»; Αυτό, σε επόμενο σημείωμα.
