Πολλαπλά εξαρτημένη, στο θέμα των εξορύξεων υδρογονανθράκων και όχι μόνο, η κυβέρνηση αποδεικνύεται ανίκανη και απρόθυμη να υλοποιήσει ακόμη και τις πιο νωπές της υποσχέσεις. Αναφερόμαστε στη δέσμευση του κ. Σταθάκη, τον περασμένο Νοέμβριο, να προωθήσει νομοθετική ρύθμιση, με την οποία θα απαγορεύονταν η χρήση της μεθόδου της υδραυλικής ρωγμάτωσης, γνωστής περισσότερο σαν fracking. Πρόκειται για μια μέθοδο που χρησιμοποιείται στην εξόρυξη σχιστολιθικού πετρελαίου και αερίου, με καταστροφικά αποτελέσματα στο περιβάλλον, στους υδατικούς πόρους αλλά και στην πρόκληση σεισμών, σύμφωνα με τη διεθνή εμπειρία.
Αντί για αυτό, το ΥΠΕΝ προώθησε μια τροπολογία, στο σχέδιο νόμου για την «Έρευνα, εκμετάλλευση και διαχείριση του γεωθερμικού δυναμικού της χώρας, σύσταση Ελληνικής Αρχής Γεωλογικών και Μεταλλευτικών Ερευνών, ιδιοκτησιακός διαχωρισμός δικτύων διανομής φυσικού αερίου και άλλες διατάξεις», που ψηφίστηκε από την ολομέλεια της Βουλής, την Πέμπτη 7/3/2019. Η τροπολογία –πλέον άρθρο 79 του ν. 4602/2019– περιορίζεται στην τροποποίηση του υφιστάμενου ορισμού των υδρογονανθράκων (ν. 2289/1995, άρθρο 1, παρ. 1), εισάγοντας την –καινοφανή και αστήρικτη επιστημονικά– θέση ότι το σχιστολιθικό πετρέλαιο και το σχιστολιθικό αέριο δεν περιλαμβάνονται στους υδρογονάνθρακες! Η ρύθμιση αυτή επιχειρήθηκε να εμφανιστεί, από τον κ. Σταθάκη, σαν απαγόρευση του fracking!
Δεν υπάρχει τίποτα ψευδέστερο από τον ισχυρισμό αυτό. Η συγκεκριμένη ρύθμιση, λόγω του αυθαίρετου χαρακτηρισμού του σχιστολιθικού πετρελαίου και του σχιστολιθικού αερίου ως μη-υδρογονανθράκων, μπορεί να καταπέσει εύκολα. Υπό την πίεση της διαρκούς αύξησης της ζήτησης ενέργειας, η ρύθμιση εκφράζει την πανευρωπαϊκή τάση που διαμορφώνεται για νομοθετική απροσδιοριστία και «τεχνικά κενά», τα οποία θα επιτρέπουν την ελεύθερη ανάπτυξη του fracking. Κατά συνέπεια, δεν διασφαλίζεται η απαγόρευση της χρήσης του fracking, ούτε καν στις υπογεγραμμένες παραχωρήσεις, αν υποθέσουμε ότι αυτό είναι το σκεπτικό του υπουργείου και της κυβέρνησης. Πολύ δε περισσότερο, δε διασφαλίζεται η απαγόρευση στις μελλοντικές παραχωρήσεις ή στις πιθανές τροποποιήσεις των παραχωρήσεων, που έχουν δρομολογηθεί. Για τη μόνιμη και καθολική απαγόρευση του fracking, ούτε λόγος, έχει παραπεμφθεί στις ελληνικές καλένδες.
Είναι προφανές ότι πρόκειται για μια σκόπιμη –αλλά χονδροειδή και κακοσχεδιασμένη– προσπάθεια εξαπάτησης της κοινωνίας, με την επίδειξη ενός πλαστού ενδιαφέροντος για την αντιμετώπιση των συνεπειών του υπερφίαλου και επικίνδυνου σχεδιασμού των εξορύξεων στο 1/3, σχεδόν, της χερσαίας και θαλάσσιας επικράτειας της χώρας. (Και) για το λόγο αυτό, προκαλεί αλγεινή εντύπωση η στάση του συγκυβερνώντος κόμματος των Οικολόγων Πρασίνων, που έσπευσαν να χαιρετήσουν τη συγκεκριμένη τροπολογία –της οποίας διεκδικούν την πατρότητα–, δικαιολογώντας τη στάση «ουράς» και υποταγής που έχουν επιλέξει, στο θέμα των εξορύξεων.
Μα την τελευταία ρύθμιση του ΥΠΕΝ δεν διασφαλίζεται η απαγόρευση της χρήσης του fracking, ούτε καν στις υπογεγραμμένες παραχωρήσεις, αν υποθέσουμε ότι αυτό είναι το σκεπτικό του υπουργείου και της κυβέρνησης. Πολύ δε περισσότερο, δε διασφαλίζεται η απαγόρευση στις μελλοντικές παραχωρήσεις ή στις πιθανές τροποποιήσεις των παραχωρήσεων, που έχουν δρομολογηθεί. Για τη μόνιμη και καθολική απαγόρευση του fracking, ούτε λόγος, έχει παραπεμφθεί στις ελληνικές καλένδες
Για την δημιουργία των Παρατηρητηρίων
Στο ίδιο πνεύμα κινείται και μια ακόμη προσθήκη στο σχέδιο νόμου, που «πέρασε» σαν άρθρο 86, με την οποία εισάγεται ο θεσμός των «Περιφερειακών Παρατηρητηρίων για το περιβάλλον και την ασφάλεια της έρευνας και της εξόρυξης υδρογονανθράκων». Μιλώντας στην αρμόδια επιτροπή της Βουλής ο κ. Σταθάκης διαβεβαίωσε ότι: «Η τοπική κοινωνία θα είναι παρούσα σε όλες τις διαδικασίες, σε όλες τις δραστηριότητες και σε ό,τι γίνεται στην έρευνα και στην εξόρυξη υδρογονανθράκων».
Τα Παρατηρητήρια συγκροτούνται με απόφαση υπουργείων (ΥΠΕΣ και ΥΠΕΝ), έχουν συμβουλευτικό ρόλο, χρηματοδοτούνται από μέρη άμεσα εμπλεκόμενα με τις εξορύξεις (ΕΔΕΥ Α.Ε. – εταιρείες) και το Πράσινο Ταμείο, έχουν αρμοδιότητα να συμβάλλουν στην ομαλή υλοποίηση του προγράμματος των εξορύξεων, συγκροτούνται από εκπροσώπους κλασικών θεσμικών φορέων (ΥΠΕΝ, ΕΔΕΥ Α.Ε., περιφέρειες, δήμοι, επιμελητήρια, ΑΕΙ κ.λπ.) και ΜΚΟ, συνεδριάζουν με την παρουσία ΥΠΕΝ, ΕΔΕΥΕ Α.Ε. και εταιρειών, συνεργάζονται με «αμερόληπτα» μέρη –εκτός Παρατηρητηρίων– για την υποστήριξή τους. Συνεπώς, έχουμε να κάνουμε με τη δημιουργία Παρατηρητηρίων, τα οποία εξαρτώνται οικονομικά από την ανάπτυξη των εξορυκτικών σχεδιασμών και καλούνται να νομιμοποιήσουν κοινωνικά αυτούς τους σχεδιασμούς, μέσω μιας ρητορείας περί «κοινωνικής συμμετοχής» στην υλοποίησή τους. Για μας, αντιπροσωπεύουν μιαν ακόμη επικοινωνιακή «φούσκα», με μόνο στόχο τη δημιουργία προσκομμάτων σε ένα συνεχώς διογκούμενο κίνημα εναντίωσης στις εξορύξεις, που δεν περιορίζεται στις «στοχοποιημένες» περιοχές, όπως έδειξε και το πρόσφατο συλλαλητήριο στην Αθήνα, στις 21/2/2019. Ανεξάρτητα από τα παραπάνω, πάντως, εκείνο που κάνουν πως δεν καταλαβαίνουν –στην κυβέρνηση και στο συνεργαζόμενο πετρελαϊκό «λόμπι»– είναι πως αυτό που μας ενδιαφέρει δεν είναι οι όροι με τους οποίους θα υλοποιηθούν οι εξορύξεις, αλλά το να σταματήσουν «εδώ και τώρα», να ακυρωθούν όσες συμβάσεις έχουν υπογραφεί και να υπάρξει σαφής πολιτική ακύρωση του συγκεκριμένου σχεδιασμού.
Τα επικοινωνιακά τεχνάσματα, συμπεριλαμβανομένης της κραυγαλέας επικοινωνιακής διαχείρισης των ερευνών στην κυπριακή ΑΟΖ, που συνδυάζονται με τη συστηματική απόκρυψη των παντοειδών κινδύνων που αναφύονται, δεν πρόκειται να έχουν την απήχηση και τα αποτελέσματα που υπολογίζουν οι εμπνευστές τους. Γιατί, πλέον, τους όρους του «παιχνιδιού» δεν τους καθορίζουν μόνοι τους.
