Όσο οι πολεμικές συγκρούσεις στην Ουκρανία παρατείνονται και η διοίκηση Μπάiντεν εξαγγέλλει συνεχώς νέες κυρώσεις σε βάρος της Ρωσίας τόσο η Ευρώπη αντιλαμβάνεται ότι αναδεικνύεται στον μεγάλο ηττημένο της αντιπαράθεσης ΗΠΑ-Ρωσίας.
Στη σημερινή συγκυρία φαίνεται να έχει επιτευχθεί μια ομοφωνία στο dυτικό στρατόπεδο όσο αφορά τη στάση του απέναντι στη Ρωσία και η ηγεσία της Ε.Ε. πρωτοστατεί στην επιβολή και στην πιστή τήρηση των κυρώσεων σε βάρος της Ρωσίας.
Οι διαφοροποιήσεις όμως του Γάλλου προέδρου Μακρόν και άλλων Ευρωπαίων ηγετών στους σκόπιμα ακραίους χαρακτηρισμούς του Πούτιν από τον Μπάιντεν (χασάπης, εγκληματίας πολέμου κ.λπ.) αλλά και τον επίσημα διακηρυγμένο στόχο των ΗΠΑ περί σχεδίου απομάκρυνσης του Πούτιν από την εξουσία –οι διαψεύσεις και αναδιατυπώσεις της εξαγγελίας επιβεβαιώνουν την σοβαρότητα των προθέσεων– αποτελούν την ορατή πλευρά μιας διαφορετικής τάσης που αναπτύσσεται στους κόλπους του ευρωπαϊκού διευθυντηρίου και πιθανόν να δυναμώσει με την πάροδο του χρόνου.
Άλλωστε είτε ομολογείται είτε όχι, η Ευρώπη, αργά ή γρήγορα, θα συνειδητοποιήσει ότι τα όσα δραματικά συμβαίνουν στην περιοχή της δεν ήταν αναπόφευκτα και κυρίως ότι από τη δέσμη των μέτρων σε βάρος της Ρωσίας το μεγαλύτερο λογαριασμό θα κληθεί να πληρώσει η ίδια.
Ενεργειακή ασφυξία και οικονομική κρίση
Την εβδομάδα που πέρασε πραγματοποιήθηκαν τρεις κρίσιμες συναντήσεις της δυτικής συμμαχίας με την παρουσία του Μπάιντεν: G7, Σύνοδος NATO και Συνάντηση Κορυφής της Ε.Ε. Η καταγγελία της Ρωσίας και η συνέχιση των κυρώσεων αποτέλεσε την «εύκολη δουλειά». Τα μαχαίρια βγήκαν όταν εξετάσθηκαν οι οικονομικές συνέπειες των κυρώσεων στην ίδια την Ευρώπη και η αδυναμία άμεσης απεξάρτησης από τις ρώσικες πηγές ενέργειας και κυρίως φυσικού αερίου. Η δέσμευση των ΗΠΑ για τροφοδοσία της Ε.Ε. με αμερικάνικο αέριο ύψους 15 δισεκατομμυρίων κυβικών μέτρων άμεσα και 50 δισ. κ.μ. μέχρι το 2027 δεν καθησύχασε κανέναν μιας και οι σημερινές εισαγωγές φυσικού αερίου από τη Ρωσία ξεπερνούν τα 157 δισεκατομμύρια κ.μ.
Όλο και περισσότεροι αναλυτές βεβαιώνουν ότι το κενό που θα προκληθεί στις αγορές από την έλλειψη του ρωσικού φυσικού αερίου και πετρελαίου αλλά και από τα υπόλοιπα αγαθά –μέταλλα και τρόφιμα– δεν μπορούν να καλυφθούν από κανένα άλλο παραγωγό ούτε βέβαια από τις ΗΠΑ, ακόμα και αν απέδιδαν στην Ε.Ε. το σύνολο της παραγωγής τους σε φυσικό αέριο και ανεξάρτητα από το αυξημένο κόστος που έχει έναντι του ρωσικού.
Η κατάσταση γίνεται πιο περίπλοκη όσο η Ρωσία επιμένει ότι η τροφοδοσία «μη φιλικών χωρών» με αέριο και πετρέλαιο θα διακοπεί άμεσα αν οι χώρες που τα λαμβάνουν δεν πληρώσουν την αξία τους σε ρούβλια.
Η σημερινή «σθεναρή» άρνηση των ηγετών της Ε.Ε. να αποδεχθούν τη ρωσική απαίτηση εδράζει στην πεποίθηση ότι η Ρωσία δεν μπορεί να στερηθεί τους πόρους από την πώληση ενέργειας στην Ευρώπη. Ο ίδιος ο Πούτιν επιμένει ότι η «πλειοψηφία του πλανήτη δεν είναι οι χώρες της Δύσης» και ότι η Ρωσία είναι αποφασισμένη να κόψει τις εταιρικές σχέσεις και συναλλαγές με την Ε.Ε. όσο η τελευταία επιχειρεί, με τις κυρώσεις, να επιβάλλει οικονομικό βρόγχο στη χώρα του. Η πρόσφατη κολοσσιαία ενεργειακή συμφωνία με τη Κίνα και οι ιδιαίτερες σχέσεις με την Ινδία και τις χώρες του BRICS πιστοποιούν ότι η Ρωσία έχει κάνει τους υπολογισμούς της.
Μένει να φανεί ποιός θα υποχωρήσει πρώτος σε αυτό το κρίσιμο παιχνίδι εκβιασμών. Είναι φανερό ότι μια άμεση διακοπή της ροής του ρωσικού φυσικού αερίου προς την Ε.Ε. θα οδηγήσει την τελευταία, ακόμα και τις πιο ισχυρές οικονομίες της όπως η Γερμανία, στα όρια του οικονομικού κραχ, με απρόβλεπτες κοινωνικές και οικονομικές συνέπειες.
Έτσι όσο είναι βέβαιο ότι το ευρωπαϊκό διευθυντήριο ουδόλως ενδιαφέρεται για τους πολίτες και το κύμα ακρίβειας και πληθωρισμού που σαρώνει τις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες άλλο τόσο τρέμει το ενδεχόμενο αδυναμίας λειτουργίας των μεγάλων ευρωπαϊκών επιχειρήσεων από έλλειψη ενέργειας ή πρώτων υλών.
Στη μέγγενη των ΗΠΑ
Η συνεχής υποδαύλιση του πολέμου στην Ουκρανία και «παρατεταμένος αγώνας για ελευθερία» που εξήγγειλε ο Μπάιντεν πιστοποιεί ότι το σχέδιο των ΗΠΑ αποσκοπεί, πέρα από την ταπείνωση της Ρωσίας, στην ποδηγέτηση της Ευρώπης μέσω της πλήρους ανατίναξης των οικονομικών, πολιτικών και πολιτισμικών σχέσεων της με τη Ρωσία.
Θα τροφοδοτήσει άραγε η αμερικάνικη πολιτική αντιδράσεις στα πολιτικά και οικονομικά κέντρα ισχύος της Ε.Ε όταν οι ΗΠΑ απαιτήσουν, και θα το απαιτήσουν αργά ή γρήγορα, αντίστοιχα μέτρα και κυρώσεις σε βάρος της Κίνας που αποτελεί σοβαρότατο οικονομικό εταίρο της Ε.Ε;
Δύσκολο να προβλεφθεί ποιο θα είναι και αν υπάρξει ένα νέο σημείο ισορροπίας. Εκείνο που μπορεί να προβλεφθεί είναι ότι οι σημερινές τάσεις οδηγούν αναπόφευκτα σε ακραία πόλωση και μεγάλα κοινωνικά ξεσπάσματα.
