Πολλά αναμενόμενα, αλλά και πολλά παράδοξα γεγονότα συμβαίνουν στην Ευρώπη σε συνάρτηση ή εξαιτίας της κρίσης του δυτικού οικονομικού και πολιτικού συστήματος που δεν είναι μια από τις συνηθισμένες του κλασικού «δεκαετούς κύκλου – πτώσης-ανάκαμψης», καθώς όχι μόνο αργεί πέρα από κάθε παγιωμένη οικονομοτεχνική πρόβλεψη να επανέλθει στην κανονικότητα αλλά και σταθερά παρατείνεται, επ’ αόριστον. Και δεν είναι μόνο αυτό, αφού δεν περιορίζεται σε στασιμότητα ή κάποια ύφεση. Ένα από τα πιο σοβαρά χαρακτηριστικά της κρίσης, που θα παραμείνουν ακόμα κι αν αποκατασταθεί κάποια προσωρινή ισορροπία, είναι ότι η Δύση συνεχώς χάνει κομμάτια από τον κορμό της, από τον εσωτερικό ιστό και τη βάση της, αλλά και από τις διακλαδώσεις της σε όλο τον κόσμο από τις οποίες τροφοδοτείται εδώ και εκατοντάδες χρόνια.
Από τις πιο εμφανείς απώλειες είναι η μαζική αποβιομηχάνιση που για πρώτη φορά από το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, κατά μία άλλη άποψη μπορεί και από τη βιομηχανική επανάσταση, έχει να πάρει τέτοια αρνητική τροπή. Σαν να γυρίζει η Ευρώπη πίσω, στην προβιομηχανική φάση. Χωρίς καν να αναπληρώνει την αποδυνάμωση με τις λεγόμενες ψηφιακές υπηρεσίες και τεχνολογίες, στις οποίες επίσης υστερεί και στις οποίες επίσης σημειώνει απώλειες παρ’ όλες τις περί του αντιθέτου εξαγγελίες και προσδοκίες. Αποδείχνεται δε εν τοις πράγμασι ότι η όποια ψηφιακή οικονομία δεν μπορεί μόνη της να αναπληρώσει το βιομηχανικό έλλειμμα ούτε τη συρρίκνωση της διεθνούς εμβέλειας του δυτικού μπλοκ. Οι ψευδαισθήσεις για την αποκατάσταση της πρωτοκαθεδρίας της Δύσης διαλύονται πριν επιβεβαιωθούν στην πράξη.
Πάνω ο Νότος κάτω ο Βορράς
Μόλις πριν από λίγες μέρες, διέρρευσε από τη συνδιάσκεψη των υπουργών Εξωτερικών των BRICS που συνήλθε στο Νίζνι Νόβγκοροντ, στη Ρωσία, για να προετοιμάσει την 16η διάσκεψη κορυφής των κρατών-μελών που θα γίνει στο Καζάν, ότι τουλάχιστον άλλες 30 χώρες ετοιμάζουν τις αιτήσεις τους για ισότιμη ένταξη στον παγκόσμιο αυτό φορέα, εντάξεις που όμως που δεν θα γίνουν βιαστικά. Ταυτόχρονα κοινοποιήθηκε ότι η Ταϋλάνδη και η Μαλαισία υπέβαλαν ήδη το σχετικό αίτημα, ενώ είναι σε προχωρημένο επίπεδο προετοιμασίας τα αιτήματα της Ινδονησίας, Μιανμάρ, Τουρκίας, Βιετνάμ, Μπάνγκλα Ντες, Πακιστάν και Νιγηρίας. Με δεδομένο ότι η Κίνα, η Ινδία, η Νότια Αφρική, η Βραζιλία και η Ρωσία είναι ιδρυτικά μέλη του οργανισμού και πρόσφατα εντάχθηκαν το Ιράν, η Αίγυπτος, η Αιθιοπία, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και η Σαουδική Αραβία, είναι ολοφάνερο -και πάρα πολύ κοντά στην υλοποίηση- ότι σε σύντομο χρονικό διάστημα όλη η Ασία, πλην ελαχίστων εξαιρέσεων, με πληθυσμό άνω των τεσσάρων δισεκατομμυρίων ανθρώπων, θα ανήκει σε ένα οργανισμό που αποτελεί ισχυρό αντίποδα στους G7, τον δυτικό φορέα των φερόμενων ως πλουσιότερων κρατών στον κόσμο (ΗΠΑ, Ηνωμένο Βασίλειο, Ιαπωνία, Γερμανία, Γαλλία, Ιταλία και Καναδάς), των οποίων ο συνολικός παραγόμενος πλούτος υπολείπεται ήδη του πλούτου που παράγεται από τους BRICS και με κάθε νέο μέλος που προστίθεται, θα μειώνεται αναλογικά και σε απόλυτους αριθμούς έτι περαιτέρω.
Σύμφωνα με πρόσφατα στοιχεία, οι χώρες των BRICS το 1995 είχαν το 16.9% του παγκόσμιου παραγόμενου πλούτου ενώ οι χώρες του G7 είχαν το 44.9%! Το 2023 οι BRICS είχαν το 32,1% και οι G7 είχαν το 29.9%! Κι αυτά τα ποσοστά θα αλλάζουν συνεχώς υπέρ των BRICS με τις συνεχείς διευρύνσεις και τους κατά πολύ υψηλότερους από τη Δύση ρυθμούς ανάπτυξης που έχουν τα ισχυρότερα μέλη του φορέα. Επί της ουσίας, δεν πρόκειται για μια απλή αλλαγή, αλλά για πολύ μεγάλη και συναρπαστική ανατροπή των διεθνών συσχετισμών και δυνάμεων, για μία νέα κατάσταση με συνέπειες που είναι δύσκολο να συλλάβει το κολλημένο δυτικό μυαλό. Γι’ αυτό και οι αντιδράσεις των δυτικών αξιωματούχων είναι σπασμωδικές και επιτείνουν αντί να ανακόψουν την κρίση τους.
Οφθαλμαπάτες
Και ούτε τους βοηθάει η τεράστια προπαγανδιστική τους μηχανή η οποία διαδίδοντας πλαστές εκτιμήσεις, παραπληροφορεί και δηλητηριάζει μεν την κοινή γνώμη επιδιώκοντας τη χειραγώγηση και τον κατευνασμό της, αλλά παρατείνει και τις δυτικές ψευδαισθήσεις ότι ο σχηματισμός των ενοποιητικών δυνάμεων του Παγκόσμιου Νότου είναι ανεδαφικός και ανίκανος να δημιουργήσει μια νέα πραγματικότητα. Είναι γεμάτα τα ΜΜΕ της Δύσης από παραπλανητικές έως βλακώδεις αναλύσεις όπως η άποψη του Hugo Dixon που δημοσιεύεται υπό τον τίτλο «Οι BRICS είναι καλύτερα να διαλυθούν παρά να επεκταθούν» στο Reuters, το παγκόσμιο πρακτορείο ειδήσεων από το οποίο αντλούν υλικό όλοι οι δημοσιογράφοι του κόσμου και οι αναγνώστες που τους διαβάζουν και τους ακούν. Ακριβώς τη στιγμή που ολοκληρώθηκε η ένταξη των τεσσάρων νέων μελών! Αλλά και το ερώτημα «έχουν πετύχει κάτι οι BRICS;» αν θέσεις στο Google, ο δυτικός αλγόριθμος του θα σου απαντήσει ότι «δεν έχουν πετύχει τίποτα το αξιοσημείωτο»!
Το γεγονός ότι όλες οι εκτιμήσεις για την «κινέζικη φούσκα», για τις «αξεπέραστες αντιθέσεις Κίνας – Ινδίας», για την «κατάρρευση της Ρωσίας» κ.λπ., διαψεύστηκαν με πανηγυρικό τρόπο, δεν πτοεί μεν τα βαποράκια της παραπληροφόρησης, αλλά κάνει μεγάλη ζημιά στο δυτικό μπλοκ παραπλανώντας τους ιθύνοντες και την κοινή γνώμη ότι οι ανατρεπτικές αλλαγές που συμβαίνουν στον κόσμο είναι απλά μια οφθαλμαπάτη ή κάτι πρόσκαιρο και όχι πολύ σοβαρό!
Στην πραγματικότητα, αυτή η συστηματική αυθυποβολή, συνέβαλε στην αδυναμία της Δύσης να αντιληφθεί έγκαιρα τι εκκολάπτεται και να προλάβει να αντιδράσει για να μην μείνει έξω από τη νέα εποχή.
Κι έτσι, με την παραπλάνηση, το ναρκισσισμό και τον εφησυχασμό, οι συσχετισμοί γίνονται ακόμα χειρότεροι για τη Δύση καθώς οι BRICS δεν είναι ο μοναδικός εναλλακτικός συνεργατικός φορέας που κουτσουρεύει και κονταίνει τους πυλώνες της.
Θεμελιώδης ανάγκη
Είναι και ο «Δρόμος του Μεταξιού» που έχει εμπλέξει 150 χώρες (συν επτά στη διαδικασία ένταξης), με δύο παγκόσμιους κεντρικούς άξονες, ένα της ξηράς και ένα της θάλασσας, και έχει γίνει μια τεράστια λεωφόρος επικοινωνίας, συνεργασίας και ανάπτυξης που ευεργετεί όλους τους συμμετέχοντες. Έχοντας, βέβαια, την Κίνα ως τον Μεγάλο Τιμονιέρη που με το Κομμουνιστικό Κόμμα επικεφαλής πρωτοπορεί σ’ αυτό το χωρίς προηγούμενο στην ιστορία οικουμενικό εγχείρημα. Είναι χαρακτηριστικό ότι η Κίνα με ποσοστό 65% είναι κυρίαρχη στη ναυπήγηση πλοίων, διευθύνει 101 λιμάνια σε όλο τον κόσμο, και κατασκευάζει αεροδρόμια, δρόμους, φράγματα, σταθμούς πυρηνικής ενέργειας, νοσοκομεία και τα μεγαλύτερα σιδηροδρομικά δίκτυα, στην Ασία, την Αφρική, τη Λατινική Αμερική και την Ευρώπη που φτάνουν ως τη Μαδρίτη. Ακόμα και στην «αυλή» των ΗΠΑ, η Κίνα είναι ο μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος της Λατινικής Αμερικής.
Επίσης, λειτουργεί ο Οργανισμός Συνεργασίας της Σαγκάης που περιλαμβάνει 9 μέλη, όλα χώρες της Ασίας (Κίνα, Ινδία, Ιράν, Καζαχστάν, Κιργιζστάν, Πακιστάν, Ρωσία, Τατζικιστάν και Ουζμπεκιστάν) συν δύο κράτη-παρατηρητές και 14 κράτη-συνεργάτες στο διάλογο και η Περιφερειακή Συνολική Οικονομική Σύμπραξη (RCEP) με 16 μέλη (Κίνα, Ινδία, Ινδονησία, Βιετνάμ, Αυστραλία, Καμπότζη, Ιαπωνία, Νότια Κορέα, Λάος, Ταϊλάνδη, Μαλαισία, Μιανμάρ, Φιλιππίνες, Νέα Ζηλανδία, Μπρουνέι και Σιγκαπούρη) που συμφώνησαν για τη δημιουργία μιας μεγάλης ζώνης ελεύθερου εμπορίου.
Πρέπει δε να σημειωθεί ότι η λειτουργία όλων αυτών των γιγαντιαίων -οικονομικά, πληθυσμιακά και εδαφικά- οργανισμών βασίζεται αυστηρά στην ισοτιμία, την ισονομία και την αμοιβαιότητα μεταξύ των μελών τους και δεν έχει καμία σχέση με τον τρόπο και το καθεστώς λειτουργίας των μεγάλων δυτικών οργανισμών που λειτουργούν είτε με την επικυριαρχία ενός κράτους-ηγεμόνα (ΝΑΤΟ, AUKUS) είτε με την εποπτεία και επιβολή εφ’ όλων των μελών του άτυπου διευθυντηρίου των μητροπόλεων (Ευρωπαϊκή Ένωση).
Επίσης, κανένας εξωδυτικός οργανισμός δεν έχει στρατιωτική πτέρυγα και δεν επιδίδεται σε πολέμους! Όλη η αντίληψη, η σύσταση και η λειτουργία τους είναι αντίθετη στην παγιωμένη κουλτούρα του δυτικού μπλοκ.
Η τάση αναδιοργάνωσης της ανθρωπότητας, που δεν είναι μόνο μία έμπνευση, αλλά και μία θεμελιώδης ανάγκη για την παγκόσμια συμβίωση και πρόοδο των ριγμένων στη μοιρασιά που αποκλείστηκαν επί αιώνες από τη Δύση, είναι σε εξέλιξη, κι αυτό εκδηλώνεται όχι μόνο με μεγάλα συλλογικά σχέδια και έργα, αλλά και με πολύμορφες εξελίξεις κάθε μεγέθους σε κάθε γωνιά της γης. Για παράδειγμα, στα επιμέρους τοπικά αλλά με ευρύτερες επιπτώσεις, είναι η πρόσφατη εκδίωξη από την Μπουρκίνα Φάσο, το Μάλι και το Νίγηρα των Γάλλων -και των Αμερικάνων από το Νίγηρα η κυβέρνηση του οποίου προχώρησε και στην εκδίωξη της εταιρίας που έβγαζε ουράνιο από τη γη τους για τα γαλλικά πυρηνικά εργοστάσια. Αλλά και η εξέγερση των ιθαγενών στην πολύ πιο μακρινή Νέα Καληδονία, στον Ειρηνικό Ωκεανό, εναντίον των Γάλλων που την κυβερνούν ως κτήση τους, εντάσσεται στην ίδια τάση που γενικεύεται εναντίον της αποικιοκρατίας και των καταλοίπων της. Σημαντικό είναι επίσης το γεγονός ότι βρίσκεται σε ανοδική τροχιά, με σωστά υπολογισμένες κινήσεις, η απομάκρυνση-αποδέσμευση από το δολάριο στις συναλλαγές μεταξύ όλο και περισσότερων κρατών, το οποίο όσο θα επεκτείνεται και θα εδραιώνεται θα πλήττει όλο και πιο καίρια τη δυτική ηγεμονία.
Στο τέλμα
Και βέβαια, οι εσωτερικές αντιθέσεις μέσα στο δυτικό μπλοκ, δεν είναι ασύνδετες από την καθολική κρίση του δυτικού μοντέλου. Από τις κόντρες στην Ευρωπαϊκή Ένωση, βλέπε Ουγγαρία, Σλοβακία και Πολωνία, μέχρι τη στροφή μεγάλης μερίδας των πολιτών από απογοήτευση και θυμό προς την αποχή ή σε μία Ακροδεξιά εξίσου κουρελέ με το κυβερνών αποτυχημένο Κέντρο. Στο δυτικό μπλοκ είναι βαριά άρρωστο το πολιτικό σύστημα. Κατ’ αρχήν, από το πολύ φιλτράρισμα, παράγει πλέον σωρηδόν μόνο πολιτικούς που είναι για τις χωματερές. Γι’ αυτό, μία από τις συνέπειες, της κρίσης, της συρρίκνωσης και της απαξίωσης, αδυνατώντας το πολιτικό προσωπικό να σταματήσει τις οικονομικές και κοινωνικές απώλειες, στρέφεται όλο και πιο πολύ στο μιλιταρισμό, τους πολέμους, τους εξοπλισμούς, τις κυρώσεις, αλλά και τη λογοκρισία και τους διωγμούς των διαφωνούντων και αντιφρονούντων.
Η 14χρονη καταδίωξη και φυλάκιση του Ασσάνζ είναι μόνο η πιο κραυγαλέα από τις πάμπολλες περιπτώσεις φίμωσης και αποκλεισμού που σαρώνει δημοσιογράφους, πανεπιστημιακούς, λογοτέχνες, κινηματογραφιστές, μουσικούς και ακτιβιστές κάθε είδους με πρόσχημα τον αντισημιτισμό ή τη ρωσοφιλία, ενώ εντείνονται, γκετοποιούνται και καταδικάζονται σε θάνατο δια πνιγμού οι πρόσφυγες και οι μετανάστες.
Πολιτισμικά δεν έχει πια την επιρροή που είχε και πολιτικά απαξιώνεται το δυτικό σύστημα. Δεν πείθει ούτε με τη δημοκρατία ούτε με την ελευθερία, αγαθά που τα ξεφτίλισε χρησιμοποιώντας τα σαν όπλα ελέγχου και μαζικής καταστροφής. Ο ρατσισμός, η εχθρότητα στους μετανάστες και τους πρόσφυγες, η χρήση των όπλων και τώρα, η οικονομική κρίση και τα πολιτικά αδιέξοδα, απομυθοποιούν το δυτικό μοντέλο. Όπως και το χαμηλό επίπεδο της πολιτικής και των πολιτικών, η έλλειψη οράματος, η αμείωτη απληστία έναντι όλων, η κρίση των θεσμών, η έκρηξη των ανισοτήτων και η φτωχοποίηση των κοινωνιών.
Και σίγουρα, τα δισεπίλυτα προβλήματα της Ευρώπης δεν εξαντλούνται στα προαναφερθέντα. Το δημογραφικό πρόβλημα απειλεί θανάσιμα την Ευρώπη. Κι αυτό δεν επιλύεται με υποχρεωτική αύξηση των γεννήσεων ούτε με επιδόματα, γιατί δεν αφορά μόνο τους φτωχούς.
Με ποιους, λοιπόν, και πώς θα βγει η Ευρώπη από το τέλμα στον οποίο την οδήγησαν οι άπληστοι ολιγάρχες και οι δημοκρατικοί τους εκπρόσωποι;
Μείον Δεξιά, μείον Αριστερά
Δυστυχώς, μαζί με την αποσύνθεση και απαξίωση της Δεξιάς βιώνουμε και την αποσύνθεση, απορρόφηση και απαξίωση της Αριστεράς. Στο δυτικό μπλοκ, η Αριστερά όπως την ξέραμε, αφανίστηκε, σε όλες της τις μορφές, από τις πιο λάιτ και τις πιο αναθεωρητικές έως τις πιο δογματικές ή ριζοσπαστικές. Η Αριστερά έφαγε ένα ξαφνικό εξοντωτικό στραπάτσο από τη διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης, δείχνοντας ότι ήταν ήδη και η ίδια σε κρίση πολύ πιο σοβαρή απ’ αυτό που φαινόταν δια γυμνού οφθαλμού και γι’ αυτό πάρα πολύ ευάλωτη και εύθραυστη. Και μάλιστα, χωρίς να το καταλαβαίνουν οι ηγεσίες και τα μέλη της που, σε μικρό βάθος χρόνου, «χτύπησαν μπιέλα», από την πιο επαναστατική ως την πιο μεταρρυθμιστική πτέρυγα, από την αναρχία και τα κομμουνιστικά κόμματα ως τη σοσιαλδημοκρατία και τους πράσινους.
Κανένα τμήμα της Αριστεράς δεν μπόρεσε να αντιληφθεί, είτε από τη στενή προσκόλληση στη Σοβιετική Ένωση είτε από την ενσωμάτωση στην Ευρώπη είτε από την πλευρά εκείνων που αρνούνταν και τους μεν και τους δε, ότι η ανθρωπότητα είχε μπει σε διαφορετική τροχιά κι ότι αλλάζει πηγαίνοντας προς άλλη από την πεπατημένη κατεύθυνση, ότι πολύ μεγάλα τμήματα του κόσμου κινούνται πλέον σε μια άλλη σφαίρα αχαρτογράφητη κι ότι η περίοδος που οι Μεγάλες Δυνάμεις έλεγχαν το μεγαλύτερο μέρος της οικουμένης πλησίαζε στο ναδίρ της.
Μερικά από τα συμπτώματα της ασυναρτησίας που επικράτησε ήταν προφανή: τα περισσότερα κόμματα που τοποθετούνται στην Αριστερά-Κεντροαριστερά τάχθηκαν αναφανδόν υπέρ του ΝΑΤΟ κατά της Ρωσίας, υπέρ των εξοπλισμών, υπέρ του διαμελισμού της Ουκρανίας. Κολλητά, τάχθηκαν με το Ισραήλ εναντίον των Παλαιστινίων, υπέρ της γενοκτονίας και της εθνοκάθαρσης. Αυτοί οι ίδιοι είχαν ταχθεί και υπέρ της τιμωρίας της Ελλάδας με τα μνημόνια, τις περικοπές συντάξεων και μισθών, τις ιδιωτικοποιήσεις κ.λπ. Αυτοί είχαν αναγνωρίσει και τον αξιοθρήνητο Γουαϊδό, την μαριονέτα των ΗΠΑ, ως πρόεδρο της Βενεζουέλας! Και οι περισσότεροι απ’ αυτούς, Πράσινοι της Γερμανίας και της Γαλλίας, Εργατικό Κόμμα της Μεγάλης Βρετανίας, Σοσιαλδημοκράτες της Γερμανίας και της Σουηδίας κ.λπ. είχαν εγκρίνει και ενθαρρύνει τον βομβαρδισμό και διαμελισμό της Γιουγκοσλαβίας. Απ’ όπου και να τους πιάσεις θα λερωθείς!
Στα σκαριά
Η Αριστερά διαβρωνόταν επί χρόνια. Είχε βρεθεί άθελά της ανάμεσα σε δύο μυλόπετρες που τη συνθλίβανε σιγά-σιγά. Από τη μια ήταν η απογοήτευση και η σύγχυση, από ένα συνδυασμό αληθών και ψευδών προσλήψεων για τον εφαρμοσμένο σοσιαλισμό και από την άλλη η συμπόρευση με το δυτικό μοντέλο στην καλύτερη φάση του καπιταλισμού, φάση ευημερίας που λειτούργησε επιδραστικά σε όλα τα κοινωνικά στρώματα που τη διαμοιράζονταν, όχι όλοι οι πολίτες ισότιμα, αλλά οι περισσότεροι με κάποιο μερίδιο, μικρότερο ή μεγαλύτερο.
Ανάμεσα, λοιπόν, σε μία μειούμενη επιρροή από τα αριστερά και μία αυξανόμενη από τα δεξιά, όλες οι αριστερές αποχρώσεις πιέζονταν ή να αποτραβηχτούν από το καθεστωτικό ρεύμα ή να βρουν φόρμουλες συνύπαρξης με την κυρίαρχη ιδεολογία για να διαχειριστούν το σύστημα εκ των έσω.
Τελικά, και οι με και οι δε απέτυχαν παταγωδώς καθώς δεν μπόρεσαν να αντιμετωπίσουν δημιουργικά τον αντίπαλο. Κι όχι μόνο έχασαν τη δική τους επιρροή πάνω του, αλλά δέχτηκαν και τη δική του καταλυτικά πάνω τους. Έγιναν συμβατοί με το σύστημα εν γνώσει τους ή εν υπνώσει τους!
Είναι πολύ χαρακτηριστική η απουσία από το λεξιλόγιο των φερόμενων ως αριστερών κομμάτων και οργανώσεων στην Ευρώπη, της «αποικιοκρατίας» και του «αντιαποικιακού αγώνα», λέξεις και φράσεις που είναι ενεργές και χρησιμοποιούνται κατά κόρον στον Παγκόσμιο Νότο όχι μόνο από Αφρικανούς, Ασιάτες και Λατινοαμερικάνους διανοούμενους, αλλά και από δημοσιογράφους, πολιτικούς, διαδηλωτές, ακόμα και οικονομικούς παράγοντες που δεν διέπονται από σοσιαλιστικές ιδέες.
Η ευρωπαϊκή Αριστερά έχει υποστεί μια μετάλλαξη από την οποία δεν έχει σχεδόν τίποτα αριστερό διασωθεί. Κι αυτό εκμεταλλεύεται η Άκρα Δεξιά που δημαγωγεί υιοθετώντας τα παρατημένα από την Αριστερά κοινωνικά και πολιτικά αιτήματα που αποτελούσαν το λόγο ύπαρξή της. Κι έτσι βαδίζει ο Παγκόσμιος Βορράς, βράζοντας στα ζουμιά του, χωρίς να μπορεί να συνειδητοποιήσει ότι η πρόταση για τη θετική αναμόρφωση του κόσμου όχι μόνο ζυμώνεται στον παγκόσμιο Νότο, αλλά η υλοποίησή της είναι κιόλας στα σκαριά. Βέβαια, ο σοσιαλισμός δεν είναι ακόμα ορατός, αλλά προϋπόθεσή του είναι σίγουρα η ανεξαρτησία των χωρών και η συνεργασία μεταξύ των λαών!
