Τη στιγμή που η άσκηση «Γαλάζια Πατρίδα» βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη, εν μέσω απόλυτου σιωπητηρίου του ελληνικού τύπου, και με τις απειλές απόστρατων στρατηγών για εισβολή στην Ελλάδα να γίνονται πρωτοσέλιδα στη γειτονική χώρα, ο ιδιότυπος υβριδικός πόλεμος της Τουρκίας οξύνεται και κλιμακώνεται. Οι καθημερινές λεκτικές ή έμπρακτες προκλήσεις συνοδεύονται από συστηματική διασπορά αδιευκρίνιστης εγκυρότητας ειδήσεων αλλά και διπλωματικών πρωτοβουλιών που στοχεύουν όχι τόσο να κάμψουν το ηθικό του αστικού πολιτικού κόσμου, η πρόθεση του οποίου για συμβιβασμό είναι δεδομένη και για τη διεθνή κοινότητα και για την Τουρκία. Κύριος στόχος είναι η ενστάλαξη φόβου στους πολίτες ώστε να δεχθούν αδιαμαρτύρητα τα τετελεσμένα.
Οι τελευταίες πινελιές του χιλιοπαιγμένου έργου είναι οι δηλώσεις του τούρκου υπουργού Εξωτερικών Τσαβούσογλου για «επαφές και διεργασίες» καθορισμού ΑΟΖ μεταξύ Τουρκίας και Αιγύπτου ανατολικά του 28ου μεσημβρινού, αλλά και η επίσημη, κατηγορηματική άρνηση της Τουρκίας να πραγματοποιηθεί η σχεδιαζόμενη Πενταμερής χωρίς την παρουσία της Ε.Ε. έστω με την ιδιότητα του παρατηρητή. Είναι δύσκολο να αναγνωρίσει κανείς μέχρι ποιου σημείου υπάρχει κάτι αληθινό στις τουρκικές δηλώσεις και ποια είναι τα όρια των διπλωματικών ελιγμών της τουρκικής πολιτικής. Όμως κάθε ελιγμός αντλεί δύναμη από τα στοιχεία της πραγματικότητας. Και οι τελευταίες εξελίξεις κάθε άλλο παρά επιβεβαιώνουν τους πειραματισμούς της ελληνικής κυβέρνησης.
Σύννεφα στη «στρατηγική συμμαχία» των μεσογειακών χωρών
Δύο σημαντικές εξελίξεις δημιουργούν σοβαρούς πονοκεφάλους στην ελληνική διπλωματία και εγείρουν μεγάλες αμφιβολίες για την αποτελεσματικότητα και τη σταθερότητα των τριγωνικών σχέσεων μεταξύ Ελλάδας-Κύπρου-Ισραήλ και Αιγύπτου αντίστοιχα.
Η πρώτη αφορά την επίσημη συμφωνία μεταξύ Ισραήλ και Αιγύπτου για μεταφορά φυσικού αερίου από το ισραηλινό κοίτασμα Λεβιάθαν στην Αίγυπτο και από εκεί στην Ευρώπη με την μορφή υγροποιημένου αερίου. Η συμφωνία αυτή ακυρώνει στην πράξη το «μεγαλεπήβολο» σχέδιο του αγωγού East Med που –όπως είχαμε σημειώσει σε προηγούμενα σημειώματα– ενδιέφερε αποκλειστικά και μόνο το Ισραήλ που διέθετε αποθέματα φυσικού αερίου για εξαγωγή. Η λύση του αγωγού East Med ήταν περισσότερο πολιτική πρόθεση μιας και τα οικονομικά και τεχνικά δεδομένα καθιστούσαν το έργο αντιοικονομικό. Όχι τυχαία, τόσο η Ε.Ε. όσο και η Ιταλία, άμεση ενδιαφερόμενη για εισαγωγή φυσικού αερίου, είχαν από την πρώτη στιγμή διατυπώσει ενστάσεις. Με τη λύση που συμφώνησαν Ισραήλ και Αίγυπτος, το σχέδιο μεταφοράς του φυσικού αερίου στην Ε.Ε. γίνεται εξίσου ρεαλιστικό με την πρόταση της Τουρκίας για κατασκευή αγωγού προς τα δικά της παράλια. Με το σχέδιο αυτό καθιστούν εκμεταλλεύσιμα και τα κοιτάσματα της Κύπρου που, αν η Τουρκία το επιτρέψει να εκμεταλλευτεί, βρίσκουν μέσω Ισραήλ και Αιγύπτου διάθεση στις αγορές. Μοναδική χαμένη η Ελλάδα που είχε «επενδύσει» σε ένα αντιοικονομικό σχέδιο ως αντίβαρο, υποτίθεται, στην πρόθεση της Τουρκίας να αναβαθμιστεί σε κόμβο υποδοχής και μεταφοράς των φυσικών πόρων της Ν.Α. Μεσογείου.
Η «εμβάθυνση» της στρατηγικής σχέσης Ελλάδας-ΗΠΑ δεν έχει να πει το παραμικρό για τις απειλές της Τουρκίας απέναντι στη χώρα. Στόχος της είναι ο εγκλωβισμός στις γεωπολιτικές επιδιώξεις των ΗΠΑ στην περιοχή
Τώρα οι πιέσεις των πολυεθνικών της ενέργειας θα είναι ασφυκτικές και κατά συνέπεια τα περιθώρια ελιγμών, ή καλύτερα ψευδαισθήσεων ως μέτρου αποτροπής του τουρκικού επεκτατισμού μέσω του σχεδίου East Med από την ελληνική πλευρά, θα καθίστανται ανύπαρκτα.
Εξίσου σημαντική εξέλιξη ήταν η εκ μέρους της Αιγύπτου επίσημη προκήρυξη διεθνούς διαγωνισμού «θαλάσσιων οικοπέδων» στην Ν.Α. Μεσόγειο για ερευνητικές εργασίες. Η Αίγυπτος σεβάστηκε τις, άλλωστε ευνοϊκές για την ίδια, συμφωνίες της με την Ελλάδα και για καθορισμό ΑΟΖ δυτικά του 28ου μεσημβρινού. Ανατολικά όμως του ορίου αυτού, και παρά τις δεσμεύσεις της συμφωνίας Ελλάδας- Αιγύπτου, το Κάϊρο ακολούθησε τη γραμμή που έχει χαράξει μονομερώς η Άγκυρα ακυρώνοντας την επήρεια επί της ΑΟΖ των ελληνικών νησιών. Πρόκειται για μια επίσημη αναγνώριση των μεθοδεύσεων της Τουρκίας που έδωσε άλλωστε την ευκαιρία στον Τσαβούσογλου να ανακοινώσει την πρόθεση συμφωνίας της χώρας του με την Αίγυπτο σε βάρος των ελληνικών συμφερόντων και κυριαρχικών δικαιωμάτων.
Η στάση αυτή της Αιγύπτου δικαιώνει απόλυτα όσους είχαν διατυπώσει επιφυλάξεις τόσο για τη συμφωνία Ελλάδας-Ιταλίας όσο και της αντίστοιχης με την Αίγυπτο που αναγνώριζαν μειωμένη επήρεια των ελληνικών νησιών επί της ΑΟΖ. Δηλαδή υποχώρηση με τη δικαιολογία της κατοχύρωσης της χώρας έναντι των τουρκικών εκβιασμών με το τουρκολυβικό σύμφωνο.
Στην πραγματικότητα η ελληνική κυβέρνηση παραχώρησε ελληνικά κυριαρχικά δικαιώματα σε Ιταλία και Αίγυπτο για να εισπράξει αναγνώριση των τουρκικών βλέψεων ανατολικά του 28ου μεσημβρινού από τον «στρατηγικό εταίρο», την Αίγυπτο.
Μένει να φανεί αν κάτι μπορεί να διασωθεί από αυτές τις εξελίξεις. Σε κάθε περίπτωση οι συνέπειες της γραμμής κατευνασμού Τουρκίας και συμμάχων φέρνουν καρπούς προετοιμάζοντας για τα ακόμα χειρότερα που έρχονται…
Εν μέσω ασφυκτικών πιέσεων
Και ενώ οι διπλωματικοί εκβιασμοί και η προετοιμασία μιας γενικευμένης σύγκρουσης είναι σε πλήρη εξέλιξη, εντείνονται οι εκβιασμοί και οι πιέσεις των δυτικών συμμάχων για πλήρη υποταγή της Ελλάδας στην τουρκική ατζέντα. Η Ε.Ε. δεν έχει αντιδράσει επίσημα στην προκλητική δήλωση του τούρκου υπουργού Εξωτερικών ότι δεν είναι αποδεκτή η παρουσία της στην Πενταμερή. Πρόσφατες δηλώσεις εκπροσώπων της Κομισιόν για «προσήλωση» της Ε.Ε. στις αποφάσεις του Σ.Α. του ΟΗΕ έχουν προς το παρόν ξεχαστεί. Και ο «Ύπατος εκπρόσωπος» Μπορέλ, προσηλωμένος στην πρόσφατη «φιλοευρωπαϊκή» ρητορική Ερντογάν, επισκέπτεται την Άγκυρα για εξεύρεση συμβιβαστικής λύσης. Σε κάθε περίπτωση, η συζήτηση «περί κυρώσεων» έχει από καιρού εγκαταλειφθεί ενώ στην επικείμενη Σύνοδο Κορυφής του Μαρτίου στο τραπέζι τίθενται, με γερμανική επιταγή, οι όροι της στρατηγικής συνεργασίας Ε.Ε.-Τουρκίας.
Την ίδια στιγμή ο γ.γ. του ΝΑΤΟ θυμήθηκε την «ελληνική ήττα» και την κατάρριψη ελικοπτέρου στα Ίμια για να ζητήσει από την ελληνική πλευρά να συμβιβαστεί με τις αξιώσεις της Άγκυρας. Δεν βρέθηκε ούτε μια κουβέντα να ειπωθεί από το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών σε αυτή την πρωτοφανή εξίσωση ευθυνών μεταξύ μιας επιτιθέμενης χώρας σε βάρος μιας άλλης.
Από την πλευρά του ο Αμερικάνος πρέσβης Πάιτ, με αφορμή τη συζήτηση για την προμήθεια φρεγατών από το πολεμικό ναυτικό, υποσημείωσε με νόημα ότι «δεν πουλάμε απλώς μέταλλο! Η αμερικανική πρόταση είναι μια πλατφόρμα που θα βοηθήσει στην περαιτέρω εμβάθυνση της στρατηγικής σχέσης Ελλάδας-ΗΠΑ». Αυτή η «εμβάθυνση» βέβαια δεν έχει να πει το παραμικρό για τις απειλές της Τουρκίας απέναντι στη χώρα. Έχει αποκλειστικά και μόνο να κάνει με τον εγκλωβισμό της χώρας στις γεωπολιτικές επιδιώξεις των ΗΠΑ στην περιοχή.
Αναμενόμενη στάση απέναντι σε προβλέψιμους και δεδομένους εταίρους και συνομιλητές…
