Το στρατόπεδο της παγκοσμιοποίησης ανασυντάσσεται – Πρώτες εκ του σύνεγγυς αντιπαραθέσεις στα διεθνή φόρα – Πολλαπλασιασμός επαφών και διεργασιών
Ενώ στις ΗΠΑ μαίνεται μια σκληρή μάχη για τη σταθεροποίηση ή την ανατροπή του Ντόναλντ Τραμπ πραγματοποιήθηκαν επί γερμανικού εδάφους ορισμένες διεθνείς συναντήσεις όπου δοκιμάστηκαν οι πρώτες διερευνητικές αψιμαχίες και βολιδοσκοπήσεις σχετικά με το νέο περιβάλλον που έχει δημιουργηθεί στο γεωπολιτικό επίπεδο με τα πυκνά γεγονότα που συνέβησαν μέσα σε έναν μόνο χρόνο, το 2016. Το 2017 αναμένεται να είναι αρκούντως ταραγμένο και διαφορετικό από μια «ομαλή συνέχιση» των γνωστών συνταγών και πολιτικών που ίσχυαν μέχρι πρότινος.
Οι σημαντικότερες συναντήσεις ήταν α) η Διεθνής διάσκεψη για την Ασφάλεια που έγινε στο Μόναχο, β) η συνάντηση των υπουργών Εξωτερικών του G20 που έγινε στη Βόννη και γ) η συνάντηση της Μέρκελ με την επικεφαλής του ΔΝΤ Λαγκάρντ στο Βερολίνο, την άτυπη πρωτεύουσα της Ε.Ε. όπως το αποκαλούν. Με έναν τρόπο, έστω ως οικοδεσπότης, η Γερμανία διαδραματίζει έναν πιο ενεργό ρόλο στις διεθνείς διεργασίες και ψάχνει να διατηρήσει μια θέση αξιόλογη και ισχυρή παρά την κρίση που έχει το ευρωενωσιακό οικοδόμημα και παρά το ότι η Ευρώπη φαίνεται να διαπερνιέται από την πιο βαθειά κρίση και είναι ο μεγάλος χαμένος μέχρι τώρα. Επιπροσθέτως η γερμανική Ευρώπη έχει να αντιμετωπίσει τον ανοικτό πόλεμο που της έχει κηρύξει η Αμερική του Τραμπ.
Για τους Αμερικανούς αξιωματούχους της διοίκησης Τραμπ ήταν η πρώτη συμμετοχή τους σε πολυμερείς συναντήσεις και μάλιστα σε «εκτός έδρας» παιχνίδι. Δεν πρέπει να ξεχνάμε πως βρίσκεται σε εξέλιξη μια συντονισμένη εκστρατεία ανατροπής του Τραμπ στις ΗΠΑ με την πρωτοβουλία να περνά στο «βαθύ κράτος» και τους μηχανισμούς του. Το βασικό μοτίβο θα είναι το στήσιμο μιας δικαστικής περιπέτειας –ανάλογης με το Γουότεργκεϊτ επί Νίξον που εξαναγκάστηκε σε παραίτηση– και το περιεχόμενο θα αφορά τις σχέσεις με Ρώσους αξιωματούχους. Το σχέδιο είναι σε πλήρη εξέλιξη και κανείς δεν μπορεί να προβλέψει την κατάληξή του. Πληθαίνουν όμως οι φωνές και οι απόψεις ότι δεν θα μπορέσει να κρατηθεί ο Τραμπ με όλη τη διαρκή πίεση που δέχεται. Δεν του κάνουν απλά αντιπολίτευση, αλλά θέλουν να τον ρίξουν εδώ και τώρα.
Η Διάσκεψη του Μονάχου για την Ασφάλεια (17-19/2)
Πρόκειται για ένα «ανεξάρτητο φόρουμ» που δημιουργήθηκε από ιδιωτικές πρωτοβουλίες προσωπικοτήτων, κάτι ανάλογο με το Φόρουμ του Νταβός που γίνεται κάθε χρόνο για την οικονομία, μόνο που τα θέματα που συζητιούνται σε αυτό αφορούν ζητήματα γεωπολιτικής και ασφάλειας.
Η φετινή διάσκεψη, θεωρείται η πλέον πετυχημένη των τελευταίων 10 χρόνων και το ενδιαφέρον που εκδηλώθηκε σε αυτήν σχετίζεται με τα ζέοντα προβλήματα που έχουν προκύψει στις διεθνείς σχέσεις. Σε μια εποχή που όλες οι δομές της μεταψυχροπολεμικής παγκόσμιας αρχιτεκτονικής δοκιμάζονται, μεταβάλλονται, τροποποιούνται είναι φυσικό να προκληθεί μεγάλο ενδιαφέρον.
Στην τριήμερη διάσκεψη πήραν μέρος περισσότεροι από 500 αξιωματούχοι: 16 αρχηγοί κρατών, 15 πρωθυπουργοί, 47 υπουργοί Εξωτερικών, 30 υπουργοί Άμυνας, 59 αντιπρόσωποι από διεθνείς οργανισμούς, εκπρόσωποι της Ε.Ε., του ΝΑΤΟ και 65 επιχειρηματίες (πχ Μπιλ Γκέιτς). Στα πλαίσια της διάσκεψης έγιναν περίπου 2.000 διμερείς άτυπες συναντήσεις. Να προστεθεί ότι στη διάσκεψη πήρε μέρος και ο Κινέζος υπουργός Εξωτερικών μετά από τηλεφωνική συνομιλία Τραμπ και Κινέζου πρωθυπουργού, όπου ο Τραμπ διευκρίνισε ότι οι ΗΠΑ αναγνωρίζουν μία μοναδική Κίνα (θέση αμετακίνητη για τους Κινέζους σχετικά με το ζήτημα της Ταϊβάν).
Το βασικό εισηγητικό υλικό για τη διάσκεψη, ένα κείμενο 90 σελίδων τιτλοφορούνταν «Μετα-αλήθεια, μετα-Δύση, μετα-Τάξη;» για να προσδιοριστεί η εποχή στην οποία μπαίνουμε και οι νέες προκλήσεις που γεννιούνται στο έδαφος αυτό. Έτσι δίνεται μια γεύση για τις ανησυχίες που διαπερνούν τα κορυφαία διευθυντήρια του σύγχρονου κόσμου. Η αβεβαιότητα και η ρευστότητα ζητούν απαντήσεις. Ο κόσμος βρίσκεται ένα βήμα πριν τη «Μετά-Δύση-Εποχή», πριν δηλαδή το τέλος της φιλελεύθερης παγκόσμιας τάξης πραγμάτων στην οποία κυρίαρχο ρόλο έχει η Δύση. Οι λόγοι που οδηγούν σε αυτές τις ανησυχίες; Η έλλειψη ενότητας στην Ε.Ε., η αναδιοργάνωση των πηγών πληροφόρησης, η εξάπλωση των fake-news (ψευδών ειδήσεων), η εκλογή του Τραμπ και η τάση των πολιτών να χάνουν την πίστη τους στο φιλελεύθερο μοντέλο και τις αξίες του. Ο πόλεμος στη Συρία σηματοδοτεί ενεργά το πέρασμα σε μετα-Δύση κατάσταση, όπως εξάλλου και η εξάπλωση της τρομοκρατίας του ισλαμικού κράτους.
Η Μέρκελ στην ομιλία της τόνισε ότι μόνο όλοι μαζί και μέσα από συνεργασία μπορούν να αντιμετωπιστούν τα σύγχρονα προβλήματα και ότι χρειάζεται να ενισχυθούν οι διεθνείς συμμαχίες όπως Ε.Ε., ΝΑΤΟ και ΟΗΕ. Ο Αμερικανός αντιπρόεδρος Πενς καθησύχασε για τις σχέσεις με το ΝΑΤΟ αλλά θύμισε πως οι Ευρωπαίοι πρέπει να πληρώσουν τον λογαριασμό, ενώ δεν είπε κουβέντα για την Ε.Ε., πράγμα που εξόργισε τους Γερμανούς και λοιπούς Ευρωπαίους φίλους τους. Επίσης φρόντισε από το βήμα αυτό να στοχεύσει το Ιράν, χαρακτηρίζοντάς το ως «προεξάρχον κράτος-υποστηρικτή της τρομοκρατίας». Ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών Λαβρόφ μίλησε για την ανάγκη οικοδόμησης μιας μετα-δυτικής παγκόσμιας αρχιτεκτονικής ασφαλείας και απάντησε στις αλαζονικές δυτικές στηρίξεις προς την Ουκρανία και τις επιθέσεις προς τη Ρωσία. Ο Κινέζος υπουργός Εξωτερικών Βανγκ Γι σε ομιλία με τίτλο «Να υποστηρίξουμε την ιδέα της συνεργασίας για να κάνουμε τη σωστή επιλογή», υποστήριξε την «πολυπολικότητα» και την ανάγκη της ειρήνης και της ανάπτυξης. Μόνο που αυτές οι επιλογές επιβάλλουν ενίσχυση μιας παγκόσμιας διακυβέρνησης καθώς και την πριμοδότηση περιφερειακών συνεργασιών σε όλα τα επίπεδα.
Η παρουσία της Τουρκίας στη διάσκεψη ήταν αναβαθμισμένη και πολυεπίπεδη. Παρόντες ήταν ο πρωθυπουργός Μπεμαλί Γιλντιρίμ, ο υπουργός Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούλογλου, ο υπουργός Άμυνας Φικρί Ισίκ και ο αρχηγός της ΜΙΤ Χακάν Φιντάν.
Στην ομιλία του ο Τούρκος ΥΠΕΞ. αναφέρθηκε στη συμβολή της Τουρκίας για τη σταθερότητα σε Συρία και Ιράκ, στον πόλεμο που διεξάγει η χώρα του μαζί με τους συμμάχους εναντίον του ΙΚ, την εξομάλυνση των σχέσεων με τη Ρωσία και το Ισραήλ, το ενδιαφέρον της Τουρκίας για λύση του Παλαιστινιακού, στηλίτευσε τον «τρομοκρατικό» ρόλο του ΡΚΚ και των Κούρδων της Συρίας στην περιοχή, άσκησε κριτική στη Δύση για τον ρόλο της στη Λιβύη. Δεν είπε λέξη για Κυπριακό, για Αιγαίο, για μετανάστες, για Ε.Ε.… Στο περιθώριο της Διάσκεψης έγινε συνάντηση μεταξύ του Τούρκου πρωθυπουργού και του Αμερικανού αντιπροέδρου.
Η Ελλάδα σε κυβερνητικό επίπεδο εκπροσωπήθηκε από τον υπουργό άμυνας Πάνο Καμμένο. Μια εντελώς υποβαθμισμένη, υποτονική, πρόχειρη παρουσία…
Βέβαια συμμετείχαν κι άλλοι Έλληνες με τις διεθνείς ιδιότητές τους: ο Επίτροπος για τη Μετανάστευση Δημήτρης Αβραμόπουλος, ο στρατηγός Μιχάλης Κωσταράκος ως Πρόεδρος της Στρατιωτικής Επιτροπής της Ε.Ε., και βέβαια, ο πολυάσχολος ειδικός πράκτωρ Άλεξ Ρόντος ως ειδικός εκπρόσωπος της Ε.Ε. (EEAS) για το Κέρας της Αφρικής…
