Οι εναλλακτικές προοπτικές που ανέδειξε το κίνημα της ΕΡΤ. Του Γιάννη Τσούτσια
Γεγονότα σε φρενήρη ρυθμό. Πολιτικοί κύκλοι που πριν αποτυπωθούν ως γεγονός, πριν αναδειχθούν σε δυνατότητα, κλείνουν. Δύσκολο να παρακολουθηθούν, να αποτιμηθούν, ακόμη και από τους συμμέτοχους, πρωταγωνιστές τους. Η επικοινωνιακή αντίληψη για την πολιτική εξακολουθεί να κυριαρχεί. Αναγορεύει ως νόημα την ίδια τη ροή. Τα πάντα κρίνονται υπό το πρίσμα του μικροκομματικού ωφελιμισμού: να μη χρεωθεί κανείς όσα η περιρρέουσα ατμόσφαιρα καταλογίζει, κι εάν είναι δυνατόν, να κεφαλαιοποιήσει κιόλας, ενόψει του επόμενου γύρου.
Ωστόσο, παρά τα όσα συσκοτιστικά συντρέχουν, διακρίνεται ο αγωγός των εξελίξεων: Διαμορφώθηκε κίνημα, πραγματικό, ελπιδοφόρο που κινήθηκε πέρα από τα όρια του διεκδικητισμού, της αντανακλαστικά δίκαιης αντίδρασης των εργαζομένων και της στενής αλληλεγγύης απέναντί τους. Κίνημα οριακό ως προς την έκτασή του, που όμως κυοφορεί, εν σπέρματι, κρίσιμες αξιακές πτυχές, οι οποίες αποτελούν και τη δυναμική του. Κίνημα που, καταρχήν, απέδειξε πως δεν είμαστε στη φάση του καναπέ, όπως από παντού διαμηνύεται και ότι υπάρχει τουλάχιστον μια αρχική, επαρκής διαθεσιμότητα. Κίνημα φορέας μιας νέας, δύσκολης και αντιφατικής πολιτικοποίησης, που κινείται πέρα από τα εδραιωμένα και από τα μέχρι σήμερα εκπορευόμενα.
Με αιτήματα πολιτικά και πολιτισμικά μαζί, στενά συνηρημένα, πλην όμως δυσανάγνωστα, ιδίως προς όσους αρνούνται να τα προσεγγίσουν. Με απαίτηση να γίνουν σεβαστοί οι πολιτιστικοί και αισθητικοί γνώμονες, για μια ποιότητα που αξίζει να υποστηριχτεί ως κεντρικό στοιχείο κάθε προοπτικής, όπου κι αν αυτή επιχειρείται, στον οικονομικό, στον πολιτικό τομέα κ.λπ. Κίνημα με συναίσθηση και συνειδητοποίηση ότι η μάχη για τη διαμόρφωση της κοινής γνώμης, η οποία επιτελείται μέσω των ΜΜΕ (εξαιτίας και της καχεξίας των λοιπών εναλλακτικών παραμέτρων), είναι ο κυρίαρχος στίβος του πολιτικού. Με θέση υπέρ του δημόσιου, τόσο απέναντι στο ιδιωτικό, όσο και απέναντι στο κρατικό (και πολύ περισσότερο, το κομματοκρατικό) όχι πάντως και αυτό ιδωμένο ως καθαγιασμένο, αλλά ως αντιφατικό και εν πολλοίς αμαρτωλό, που έχει πάντως ως μεγάλο εφόδιό του το «εν δυνάμει».
Κίνημα, που προσδίδει προτεραιότητα και βαρύτητα σε δυνάμεις αντιφατικές (π.χ. τους δημοσιογράφους, για τους οποίους πολλά έχει μαζεμένα), ικανές όμως, κατά περίπτωση, να παίξουν ρόλο κρίσιμο και προαγωγικό. Πρόκειται για ένα κίνημα που η αυθεντική του πλευρά είχε κάτι από τις πλατείες. Ένα κίνημα που αναπτύσσεται στον αντίποδα της αριστερής παρέμβασης που το αντιμετώπισε ως χώρο αναπαραγωγής στενά κομματικών αληθειών και μηνυμάτων. Το κεντρικό, μάλιστα, γεγονός των ημερών (πράγμα που παρασιωπήθηκε, συγκαλύφθηκε και δεν αναδείχτηκε από καμία πολιτική δύναμη), ήταν πως το κίνημα της ΕΡΤ αποτέλεσε το γενεσιουργό παράγοντα των πολιτικών εξελίξεων. Αυτό αποσταθεροποίησε το κεντρικό πολιτικό σκηνικό και εξανάγκασε τους κυβερνητικούς εταίρους σε αντιθέσεις και σε αποκλίνοντα σχέδια πολιτικής προοπτικής.
Τώρα, σε ό,τι αφορά τους μαιάνδρους των εξελίξεων στην κεντρική πολιτική σκηνή και τη σκηνοθετημένη εκδραμάτιση που εκδηλώνεται, αξίζει κι εδώ να επισημανθούν τα εξής: Οι εκλογές, που άπαντες για τους δικούς τους λόγους απεύχονται και οι περισσότεροι φανερά εξορκίζουν (εκπέμποντας όλοι μαζί το ιδεολογικό μήνυμα, πως η έκφραση της λαϊκής κυριαρχίας είναι ό,τι χειρότερο μπορεί να συμβεί σ’ αυτόν τον τόπο), τελούν υπό την αποκλειστική έγκριση της Γερμανίας και των ειδικότερων πολιτικών αναγκών της Μέρκελ. Επομένως, αποτελούν ένα μάλλον απομακρυσμένο ενδεχόμενο. Ωστόσο, οι δυσκολίες του Σαμαρά δεν αφορούν κυρίως το κόστος που υφίσταται από τους πρόσφατους χειρισμούς του, ούτε αυτό που θα υποστεί λόγω των υπαναχωρήσεων που θα τον εξαναγκάσουν οι Βενιζέλος και Κουβέλης. Κυρίως σχετίζονται με την αποσταθεροποίησή του στο εσωτερικό της Ν.Δ., μάλιστα εξαιτίας της μονιμότερης και εξαρχής ανάθεσης της εκπροσώπησής της σ’ ένα μικρό αριθμό στελεχών, με αποτέλεσμα τη μετατροπή της σ’ έναν κύκλο υποστηρικτών του Σαμαρά.
Γι’ αυτό και οι εσωκομματικές διαφοροποιήσεις τις τελευταίες ημέρες, οι οποίες ενισχύονται και από τη συστηματική παρέμβαση ισχυρών κέντρων του εξωτερικού, κυρίως από την πλευρά των ΗΠΑ, προσδίδοντας μια άλλη διάσταση στα πράγματα και ωθώντας τα μέχρι σημείου υποκειμενικής παράκαμψης του Σαμαρά. Έτσι εξηγούνται και οι ασθμαίνουσες, αλλεπάλληλες, υποστηριχτικές παρεμβάσεις της Μέρκελ τα τελευταία εικοσιτετράωρα υπέρ του πρωθυπουργού.
Από την άλλη, το δίδυμο της Κεντροαριστεράς ενισχύεται και η ενίσχυσή του αυτή γίνεται μαζικά αντιληπτή. Έχει τη στήριξη εξωθεσμικών κέντρων, ισχυρή πρόσβαση στους αγωνιζόμενους δημοσιογράφους και υποστήριξη μερίδας των ΜΜΕ. Έτσι, η τύχη του στην αναμέτρηση με τον Σαμαρά δεν είναι αμελητέα.
Τέλος, η Αριστερά, ακόμη και στις κεντρικές παρεμβάσεις της, στον κεντρικό πολιτικό της λόγο, καταγράφεται εκτός δυναμικής. Σαν δύναμη αντίστασης και εναντίωσης, κατά περίπτωση, που όμως αδυνατεί να καταγραφεί και ως δύναμη προοπτικής. Επιβεβαιώνεται, έτσι, η στασιμότητα που καταγράφει συνολικά ο χώρος την περίοδο μετά τις εκλογές. Ακόμη και αυτό το αίτημα της Δημοκρατίας, η Αριστερά το θέτει αμυντικά, ως παραβίαση και ως ανακλαστική αντίδραση και όχι ως στοιχείο προοπτικής και κεντρικής πολιτικής διεξόδου, στις καθολικές του δηλαδή διαστάσεις, τις πολιτειακές, ως στοιχείο συνοχής και συγκρότησης του κοινωνικού και κοινωνικής ανάπτυξης.
Η Αριστερά δυσκολεύεται να ανιχνεύσει τους όρους για μια νέα κοινωνικοποίηση μέσω της Δημοκρατίας, ως εναλλακτικής στην κοινωνικοποίηση μέσω της αγοράς που το σύστημα προσφέρει απλόχερα. Δυσκολεύεται έτσι και να διατυπώσει μια γραμμή μαχητικής διεξόδου απέναντι στους μονόδρομους της ευρωκρατίας.
Απαιτείται ταχύτατα, αριστερός επαναπροσδιορισμός, πριν να είναι πολύ αργά.
