Επιμέλεια: Βάννα Σφακιανάκη
Μείωση των εισαγωγών ρωσικού αερίου κατά τα δύο τρίτα ήδη από φέτος, προβλέπει το σχέδιο Repower EU που παρουσιάστηκε στις Βρυξέλλες. Όπως τόνισε ο αντιπρόεδρος για την Πράσινη Συμφωνία Φρανς Τίμερμανς, η λύση είναι πρωτίστως οι ΑΠΕ, καθώς προσφέρουν την ελευθερία να διαλέξει η ευρωπαϊκή ένωση μια φθηνή, καθαρή και δική της πηγή αντί να χρηματοδοτεί τις εισαγωγές από τη Ρωσία. «Με το σημερινό σχέδιο μπορούμε να δώσουμε τέλος στην εξάρτηση» υπογράμμισε, (1) προάγοντας –για μια ακόμα φορά– την παραπλάνηση, ότι οι μονάδες ανανεώσιμων πηγών ενέργειας μπορούν να υποκαταστήσουν τις μονάδες φυσικού αερίου στο ενεργειακό μείγμα. Στην πραγματικότητα, η Ευρωπαϊκή Ένωση με το Repower EU, επιβεβαιώνει την «πράσινη» πολιτική της, που βασικό στοιχείο της αποτελεί η συμμετοχή ευέλικτων μονάδων φυσικού αερίου στην ηλεκτροπαραγωγή, για την υποστήριξη της παραγωγής των μονάδων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.
Το σχέδιο Repower EU, προβλέπει διαφοροποίηση των προμηθειών φυσικού αερίου στην Ευρωπαϊκή Ένωση, με εισαγωγές υγροποιημένου αερίου που μεταφέρεται με δεξαμενόπλοια από τις ΗΠΑ και άλλες χώρες, έναντι εισαγωγών μέσω των ρώσικων αγωγών και επέκταση λειτουργίας μονάδων βάσης άνθρακα και πυρηνικών που όπως λένε, δεν είναι δα και κανένα ταμπού!
Τα έργα ανανεώσιμων πηγών ενέργειας που αναφέρονται είναι φωτοβολταϊκά στις στέγες που ποτέ μέχρι σήμερα δεν αποτέλεσαν προτεραιότητα και έργα μεγάλης κλίμακας για την παραγωγή πράσινου υδρογόνου. Τα φωτοβολταϊκά στις στέγες θα μπορούσαν, υπό προϋποθέσεις, να εγκατασταθούν σχετικά γρήγορα, όμως τα έργα πράσινου υδρογόνου αν ήταν εύκολο να γίνουν θα είχαν ήδη γίνει και είναι βέβαιο ότι δεν προσφέρονται για fast track διαδικασίες.
Το 2015 η Ευρωπαϊκή Ένωση παρήγαγε μόνη της το 24% του ΦΑ που κατανάλωνε. Σήμερα λόγω γήρανσης των κοιτασμάτων της παράγει μόλις το 9%. Εξαρτάται κατά 40% από το ρώσικο φυσικό αέριο, ενώ οι εισαγωγές υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) κυρίως από ΗΠΑ, έχουν εκτιναχθεί από το 8%, στο 18%. Κράτη-μέλη όπως η Αυστρία, η Φινλανδία, η Λιθουανία είναι εξαρτημένα κατά 100% από το ρωσικό φυσικό αέριο, ενώ η Γερμανία, η Ιταλία, η Ουγγαρία, η Σλοβακία κατά 40%-85%. (2) Η Ελλάδα εισάγει το 82% της συνολικής ενέργειας που καταναλώνει, με το 26% των εισαγωγών πετρελαίου και το 39% των εισαγωγών φυσικού αερίου να προέρχεται από τη Ρωσία. (3) Παράλληλα, μπορεί να μην εισάγει αέρα και ήλιο, αλλά εισάγει όλο τον αναγκαίο εξοπλισμό για την εκμετάλλευσή τους.
Το σχέδιο Repower EU, προβλέπει διαφοροποίηση των προμηθειών φυσικού αερίου στην Ευρωπαϊκή Ένωση, με εισαγωγές υγροποιημένου αερίου που μεταφέρεται με δεξαμενόπλοια από τις ΗΠΑ και άλλες χώρες, έναντι εισαγωγών μέσω των ρώσικων αγωγών και επέκταση λειτουργίας μονάδων βάσης άνθρακα και πυρηνικών που όπως λένε, δεν είναι δα και κανένα ταμπού!
Οι εξορύξεις δεν θα φέρουν απεξάρτηση από τις εισαγωγές υδρογονανθράκων
Με αφορμή την εκρηκτική άνοδο των λογαριασμών ηλεκτρικού ρεύματος στη χώρα μας, λόγω αύξησης της τιμής του φυσικού αερίου που σήμερα καθορίζει την τιμή της ηλεκτρικής ενέργειας, (4) αλλά και την αύξηση των τιμών των καυσίμων για θέρμανση και μεταφορές -πολύ πριν από τον πόλεμο στην Ουκρανία- αναζωπυρώθηκε η συζήτηση υπέρ της εξόρυξης υδρογονανθράκων. Η επιχειρηματολογία περιλαμβάνει υπερκέρδη για τη χώρα, αλλά και απεξάρτηση από εισαγόμενους υδρογονάνθρακες. Αυτά προκαλούν κατάπληξη, ιδιαίτερα όταν λέγονται, όχι από πολίτες που δεν είναι ενημερωμένοι, αλλά από ειδήμονες.
Οι ειδήμονες λοιπόν, δεν είναι δυνατόν να μη γνωρίζουν ότι οι συμβάσεις μίσθωσης μεταξύ της Ελληνικής Δημοκρατίας και των εταιρειών για την παραχώρηση του δικαιώματος έρευνας και εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων, προβλέπουν –σύμφωνα με το νόμο περί Υδρογονανθράκων- μισθώματα σε είδος ή σε χρήμα που θα καταβάλλουν οι εταιρείες, έχοντας κατά τα άλλα «τίτλο κυριότητας ελεύθερο βαρών επί όλων των Παραχθέντων και Διασωθέντων Υδρογονανθράκων στην κεφαλή της γεώτρησης παραγωγής εντός της Συμβατικής Περιοχής». Ούτε ότι μόνο «σε περίπτωση πολέμου απειλής πολέμου ή άλλης κατάστασης έκτακτης ανάγκης, ο Μισθωτής, κατόπιν αιτήσεως του Δημοσίου, υποχρεούται να θέτει στη διάθεση σε αυτό, το σύνολο ή συγκεκριμένο τμήμα του μεριδίου του επί της παραγωγής Υδρογονανθράκων και Παραπροϊόντων από την Περιοχή Εκμετάλλευσης».
Από την 1η Ιανουαρίου 2018, η αγορά του φυσικού αερίου στην Ελλάδα είναι πλήρως απελευθερωμένη. Στον τομέα δραστηριοποιούνται διεθνείς προμηθευτές και μεγάλοι εισαγωγείς φυσικού αερίου, μέσω μακροχρόνιων συμβάσεων και «spot» αγορών. Τα σημεία εισόδου είναι:
- Οι Κήποι Έβρου (εισάγεται ρώσικο φυσικό αέριο μέσω Τουρκίας με τον αγωγό Turkstream),
- Το Σιδηρόκαστρο (εισάγεται ρώσικο φυσικό αέριο μέσω Βουλγαρίας, με τον ίδιο αγωγό) και
- Η νήσος Ρεβυθούσα (μοναδικός σταθμός στην Ελλάδα για την υποδοχή δεξαμενοπλοίων, παραλαβή, αποθήκευση, αεριοποίηση υγροποιημένου φυσικού αερίου, που τροφοδοτεί το Εθνικό Σύστημα Μεταφοράς (ΕΣΜΦΑ).(5)
Υπό υλοποίηση ή σχεδιασμό βρίσκονται νέοι τερματικοί σταθμοί υγροποιημένου φυσικού αερίου (Αλεξανδρούπολη, Βόλος), ενώ επανέρχεται στο προσκήνιο ο αγωγός φυσικού αερίου East Med για τη μεταφορά φυσικού αερίου από τη Νοτιανατολική Μεσόγειο στην Ευρώπη (6), που φαινόταν να έχει εγκαταλειφθεί όταν οι ΗΠΑ απέσυραν τη στήριξή τους.
Όμως όποια έργα κι αν προχωρήσουν τελικά –αγωγοί ή τερματικοί σταθμοί υγροποιημένου φυσικού αερίου– το βέβαιο είναι ότι θα ενταχθούν στο ίδιο πρότυπο που υπάρχει σήμερα.
Το φυσικό αέριο έχει γίνει χρηματιστηριακό είδος, όπως το πετρέλαιο. Ο κόμβος διαπραγμάτευσης που κυριάρχησε στην Ευρώπη είναι ο Ολλανδικός (Title Transfer Facility, TTF) λόγω του μεγάλου όγκου των συναλλαγών. Κι αυτό σημαίνει ότι αν οι εξορύξεις στα ελληνικά «οικόπεδα» έφερναν πετρέλαιο και φυσικό αέριο, η διάθεσή τους θα γινόταν με όρους αγοράς και ότι αυτό δεν θα συνέβαλε στην απεξάρτηση της χώρας από εισαγωγές. Το πολύ-πολύ να συνέβαλε στην απεξάρτηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης από συγκεκριμένους ανεπιθύμητους προμηθευτές, αν και κανείς δεν ξέρει ποιοι θα είναι οι γεωπολιτικοί συσχετισμοί μετά από τα πολλά χρόνια που θα χρειαστούν για να υλοποιηθούν –αν τελικά υλοποιηθούν– οι εξορύξεις.
Παραπομπές
(1) energypress.gr Παρουσίαση του Repower EU από την Κομισιόν
(2) tovima.gr Οι αντοχές της Ευρώπης και το ρωσικό φυσικό αέριο
(3) kathimerini.gr Υψηλή η ενεργειακή εξάρτηση της Ελλάδας από τη Ρωσία
(4) edromos.gr Πληρώνουμε υπέρογκες αυξήσεις για να μην διαταραχθεί η λειτουργία της αγοράς!
(5) desfa.gr ΔΕΣΦΑ-Εθνικό Σύστημα Μεταφοράς Φ.Α.
(6) energypress.gr Και επίσημα επανέρχεται στο τραπέζι ο αγωγός EastMed
