του Νίκου Σταθόπουλου*
Το Συνέδριο τελείωσε, Ζήτω το Συνέδριο! Σε μια εποχή αφόρητου δημαγωγικού «μπλα μπλα» μοναδικής χειραγωγητικής ελαφρότητας, το Συνέδριο έφερε καθένα προ των ευθυνών του μιλώντας όχι γενικώς περί «πολιτικής» (αλήθεια, τι είναι αυτό;…) αλλά αναδεικνύοντας, με αμείλικτη διαύγεια, την οξύτητα της «κρίσης πεπρωμένου» του ελληνικού ιστορικού και εθνοκοινωνικού Χώρου… Ήταν η πρώτη φορά που το «ελληνικό ζήτημα» (δηλαδή η οικεία μας «πραγματικότητα ζωής») τέθηκε ολικά, σφαιρικά, και όχι σαν τρεπτά «αθροίσματα παρατηρήσεων»!
Υπήρξε ένα πολυσήμαντο πολιτικό γεγονός, και όχι μια τυπική συμποσιακή φλυαρία «ειδικών» και «εργοληπτών της σοσιαλιστικής ανάθεσης»… Όσοι μίλησαν κι όσοι άκουσαν, έζησαν την ανάδυση μιας προοπτικής που από την αόριστη γενική συμφωνία «είναι αναγκαιότητα μια επεξεργασμένη Νέα Ματιά» (έχουμε κουραστεί να το ακούμε, είτε ως συνήθη υποκρισία είτε ως εξορκιζόμενο τάχα «ζητούμενο»…) πέρασε πια στη μορφή της «διαδικασίας» με κόσμο, καθόλου λίγο, να εμβαθύνει ποιοτικά και στην ελάχιστη λέξη… Ο τεράστιος δρόμος, πια, μπροστά μας, έχει ήδη διανυθεί μέσω των σημασιών που κατακτήσαμε και των νέων τρόπων συζήτησης που «μαστορέψαμε» από κοινού! Έτσι κι αλλιώς, μια «πολιτική διαδικασία» παύει να είναι ρουτίνα όταν η ίδια η μορφή της περιέχει το πάθος για νέες ποιότητες.
«Γεγονός», με την έννοια της «παραγωγής κατάστασης», του δυναμικού παράγοντα που μετατρέπει το «γενικό» και το «ασαφές» σε μια πυκνωμένη ενέργεια, δηλαδή σε θετικό λόγο που προσδιορίζει και οριοθετεί… Τα ζητήματα που τέθηκαν και ο τρόπος με τον οποίο αυτό έγινε, «άφησαν πίσω» και τις πολιτικάντικες μεμψιμοιρίες και τα φανταχτερά μισόλογα του εξιδανικευμένου αδιεξόδου: η Θεωρία είχε τόση δυναμική Πράξης που μπορούμε να είμαστε αισιόδοξοι! Άλλωστε, είναι αδύνατον να πράξεις κάτι (άλλο «πράττω», άλλο «συμπεριφέρομαι»…) χωρίς οριοθετημένη επίγνωση της Αναφοράς (ναι, το «Σύστημα»… αλλά ΠΟΙΟ Σύστημα; σε ποια «κάδρα» τοποθετημένο; με ποια μοναδική οικεία του διαλεκτική; με ποιους «εδώ» και ποιους «εκεί» πολλά… πολλά…).
Και «πολιτικό», δηλαδή ένα «ολιγομελές» εγχείρημα καθορισμού των όρων που δίνουν στην «έξοδο των μαζών» όχι μια ευχολογική μεγαλοστομία αλλά μια προοπτική με ξεκάθαρα «πατήματα» και στην εμπειρία του πραγματικού και στη συνείδηση… Καμιά απλοϊκότητα δεν εδραιώθηκε, καμιά σχηματικότητα δεν προστέθηκε στην «κληρονομιά κοινοτοπιών»: ήταν μια ευτυχής στιγμή όπου τα «γλωσσικά σημεία» δεν κυβερνούσαν τη ροή, και τα νοήματα αποκτούσαν μια σοβαρή και συμπαγή σχέση με την Πολιτική.
Ένα τολμηρό εγχείρημα «επέμβασης» στη συλλογική συνείδηση, που εκκινώντας από τη δραματική σοβαρότητα των ορατών εθνικών κινδύνων, και χωρίς τις αναστολές ενός γηραλέου και πλέον άσφαιρου εννοιολάγνου δογματισμού, επιχειρεί να «ανακαινίσει» το «αρχαίο ριζοσπαστικό βίωμα» επί πραγματικών όρων
ΗΤΑΝ ΜΙΑ φαινομενικά «ξερή» διαδικασία «εισηγήσεων», αλλά στην πραγματικότητα ήταν μια ιδιότυπη «πλατεία» όπου οι «κάτω» (είτε σαν «πιο αρμόδιοι» είτε σαν κύτταρα «λαϊκής κυριαρχίας») έθεταν τα ζητήματα της συλλογικής ύπαρξης όχι «θεωρητικά», αλλά με την εντυπωσιακή θεωρητική βαθύτητα της αγωνιώσας συνείδησης που θέλει να κατακτήσει αλήθειες για να προχωρήσει, και όχι για να «καταπλήξουμε τα πλήθη»… Προσωπικά, πρώτη φορά άκουσα σε τέτοιο «πολιτικό ταμπλό» να τίθενται ισοδύναμα ζητήματα κουλτούρας και ψυχολογίας με οξύτατα προβλήματα εθνικής κυριαρχίας και παραγωγικών δομών… Ναι, κάτι πια έχει αλλάξει! Την ώρα που οι αμετανόητοι συστημικοί της χιλτονικής αριστεράς βουλιάζουν γραφικά στο life style («διαβάζοντάς το» σαν «δημιουργική προσαρμογή»), το Συνέδριο τολμά και ανανεώνει και εμπλουτίζει την ίδια του την αμφιβολία για την «επόμενη μέρα», και αυτό είναι επαναστατικό!
Αρκετές από τις «παρουσιάσεις» είχαν το βάθος και την ποιότητα μιας Σκέψης (δηλαδή όχι μιας τυποποιημένης αναμάσησης «καταχωρισμένων συλλογισμών») που πλέον βιώνει τη «συγκρότηση» ως προϋπόθεση συλλογικής αφύπνισης, «παρουσιάσεις» υψηλής επιστημονικότητας και βαθιάς πνευματικότητας… Χρειαζόμαστε την «πρωτοπορία της Γνώμης» που θα δικαιώνεται μόνο στον διάλογο! Το Συνέδριο, μέσα σε ασφυκτικά χρονικά περιθώρια, ήταν ένας μη προσυμφωνημένος «διάλογος για τη συλλογική μοίρα»… Καμιά φατριαστική μονομέρεια, αλλά μια σαφής «κατάθεση έρευνας» ως αναγκαία «υλική σταθερά» για πλατιούς προβληματισμούς.
Έτσι, και με τον τρόπο αυτό, εκπληρώθηκε το «ρηθέν υπό των προφητών» ότι η όντως πρόοδος βασίζεται σε μια νέα συνείδηση που, χωρίς να προδίδει την προσωπικότητα, αναδεικνύει πρώτιστα το (συλλογικό) Πρόσωπο… Τα πάντα στη διαδικασία είχαν εθνικοπολιτισμικό και κοινωνικοταξικό Προφίλ! Και η υφή της διαδικασίας «υποχρέωνε» καθένα να λειτουργήσει με έγνοια συμβολής στο συλλογικό.
Είναι, ίσως, η πρώτη φορά που η ελληνική Αριστερά, με μια ανοιχτότητα απεύθυνσης και συνεργατικής κουλτούρας μοναδική, χωρίς προηγούμενο (εννοώντας, εδώ, χωρίς να «προδοθεί» ο γνήσιος δομικός ριζοσπαστισμός), επικαιροποιεί διαλεκτικά το ΕΑΜίτικο «εθνικό προσκλητήριο» σε μια ζωντανή, ειλικρινή, εξελισσόμενα «ψαγμένη» σύζευξη του εθνικού με το κοινωνικό και το πολιτισμικό, σε ένα ιστορικά καινοφανές πλέγμα συνθηκών με δεσπόζουσες νέες μορφές καπιταλιστικής θέσμισης, μακράν πολύ από τα «θέσφατα» και τις «βεβαιότητες» της κλασικής θεωρίας… Εδώ που τα λέμε, άλλωστε, μια γνήσια και ζηλωτική «σχέση αλλαγής» με την αληθινή εμπειρία, παράγει θεωρία και ανανεώνει την υπάρχουσα… Ο Δρόμος το υπηρέτησε αυτό, ξέροντας ότι ο βασικός λόγος που μια Θεωρία «στεγνώνει» και «μαραίνεται», είναι η αυτάρεσκη μοναξιά της στο δοκιμαστικό σωλήνα των «αιώνιων αληθειών» της.
Λοιπόν, ένα τολμηρό εγχείρημα «επέμβασης» στη συλλογική συνείδηση, που εκκινώντας από τη δραματική σοβαρότητα των ορατών εθνικών κινδύνων, και χωρίς τις αναστολές ενός γηραλέου και πλέον άσφαιρου εννοιολάγνου δογματισμού, επιχειρεί να «ανακαινίσει» το «αρχαίο ριζοσπαστικό βίωμα» επί πραγματικών όρων, δηλαδή που να αφορούν άμεσα και ουσιαστικά τον ιστορικό χωρόχρονο όπου τα «υποκείμενα» της κοινωνικής υποτέλειας ταυτοποιούνται ως ιστορικές μορφές με ανιχνευόμενο πεπρωμένο.
ΣΥΝΕΧΙΖΟΥΜΕ! Είναι ωραίο και πολύτιμο που φτιάξαμε έναν «μονόδρομο»…
* Ο Νίκος Σταθόπουλος είναι φιλόλογος και συγγραφέα
