Δεκαπενταύγουστος με 7 μποφόρ σε όλη τη χώρα και την ψυχή στο στόμα. Δεν πρόλαβαν να καταλαγιάσουν οι πυρκαγιές και ξανάπιασαν το θέμα κορωνοϊός, αναγγέλλοντας μέτρα και νέες κλιμακώσεις. Στις ελληνοτουρκικές σχέσεις, μας είχαν τάξει ένα ήσυχο καλοκαίρι. Αλλά ο Ερντογάν μπήκε στην Αμμόχωστο, απαγορεύτηκε στον πρόξενο της Ελλάδας να παραστεί σε εκδηλώσεις για τον ποντιακό ελληνισμό και, το κυριότερο, η αποχώρηση (ήττα) των Αμερικανών στο Αφγανιστάν θα φέρει άλλο ένα μεγάλο ρεύμα προσφύγων προς Δυσμάς – δηλαδή και προς τα μέρη μας, αφού είμαστε μια «χώρα-φράκτης» για την Ευρώπη.
Πλημμύρες με νεκρούς στη Γερμανία και άλλες ευρωπαϊκές χώρες, μεγάλες φωτιές σε πολλές χώρες της Μεσογείου (Τουρκία, Ιταλία, Πορτογαλία, Ελλάδα, Αλγερία, Τυνησία). Παράλληλα στο Ισραήλ, τη χώρα με τα πιο υψηλά ποσοστά εμβολιασμένων, ξαναπαίρνονται μέτρα καραντίνας γιατί η αποτελεσματικότητα του εμβολίου κρίνεται μειωμένη.
Η Ελλάδα θεωρείται χώρα αυξημένης επικινδυνότητας, κατατάσσεται στις πορτοκαλί ή και κόκκινες περιοχές. Το γερό εμπορικό σήμα «Μύκονος» έχει χάσει μεγάλος μέρος της αξίας του για φέτος. Ο τουρισμός θα κινηθεί πιο χαμηλά.
Μέσα από όλες αυτές τις εξελίξεις αναδεικνύονται ορισμένα νέα ποιοτικά στοιχεία και μονιμοποιούνται τάσεις που είχαν εμφανιστεί με τη διαχείριση της πανδημίας. Ας τα δούμε λίγο.
Πανδημία και «κλιματική κρίση»
Ο κυρίαρχος πολιτικός και συστημικός πολιτικός λόγος εστιάζεται στο «Ετοιμαστείτε να δείτε και χειρότερα». Το προαναγγέλλουν και το διατυμπανίζουν. Έρχονται μεταλλάξεις, ο κορωνοϊός ανακηρύσσεται αιφνιδίως και ως «νόσος των νέων», θα ενταθούν μέτρα ενάντια στους πληθυσμούς και ιδιαίτερα ενάντια στους ανεμβολίαστους. Η «υποχρεωτικότητα» γίνεται μόνιμο στοιχείο της ζωής των πολιτών, των οποίων η ζωή συνολικά υποβαθμίζεται. Ο πολίτης μετατρέπεται σε κάτι άλλο, σε κάτι που δεν έχει ιδιότητες, κοινωνικότητα, δικαιώματα, ελευθερία. Τελεί διαρκώς υπό επιτήρηση, έλεγχο και καταστολή. Η κοινωνία διασωληνώνεται κατά περιόδους, κατά περιοχές, κατά επαγγέλματα, κατά ηλικίες. Μετατρέπεται σε κάτι άλλο.
Όλοι μαζί λένε: Δεν έχουμε απλά «κλιματική αλλαγή», τώρα έχουμε «κλιματική κρίση». Στην οποία κάνουμε «ό,τι είναι ανθρωπίνως δυνατό», αλλά είναι αναγκαίο να καταλάβουμε πως είναι «ανέφικτο να αντιμετωπιστούν οι συνέπειες»…
Την πανδημία ακολουθεί μια ανεξήγητη και ίσως θεόσταλτη «κλιματική κρίση». Όλος ο συστημικός πολιτικός κόσμος μοιάζει να έχει λάβει ένα non paper στη βάση του οποίου «ομιλεί» τα νέα χειριστικά εργαλεία. Όλοι μαζί λένε: Δεν έχουμε απλά «κλιματική αλλαγή», τώρα έχουμε «κλιματική κρίση». Στην οποία κάνουμε «ό,τι είναι ανθρωπίνως δυνατό», αλλά είναι αναγκαίο να καταλάβουμε πως είναι «ανέφικτο να αντιμετωπιστούν οι συνέπειες». Μας προαναγγέλλουν μάλιστα ότι οι εκδηλώσεις της κλιματικής κρίσης θα ενταθούν τα επόμενα χρόνια. Και, όλως τυχαίως, η κλιματική κρίση μετατρέπεται σε επιταχυντή της «πράσινης ανάπτυξης» και όλων των στόχων που έχει θέσει το κεφάλαιο για την 4η Βιομηχανική Επανάσταση, τη Μεγάλη Επανεκκίνηση, τη μετάβαση στην ψηφιακή οικονομία και άλλα σλόγκαν (που όμως εφαρμόζονται). Εφαρμόζονται, αλλά χρειάζονται μεγάλες ωθήσεις για να ξεπεράσουν εμπόδια και «αναχρονισμούς».
Πανδημία και κλιματική κρίση δημιουργούν ένα ιδανικό περιβάλλον για τη συγκάλυψη μιας γενικής κρίσης που διαπερνά ολόκληρο το σύστημα οικονομικών, πολιτικών, πολιτιστικών, οικολογικών, κοινωνικών σχέσεων υπό την αιγίδα του παγκοσμιοποιημένου καπιταλισμού, και της γενίκευσης και υπερμετάδοσης πλευρών αυτής της γενικής κρίσης (κάτι σαν παν-κρίση) σε ολόκληρες περιφέρειες – και πρόσφατα σε ολόκληρο τον πλανήτη. Μένοντας στο έδαφος κλασικών αναλύσεων και θεωρώντας ότι ο πυρήνας της κρίσης του καπιταλισμού βρίσκεται στη σφαίρα της οικονομίας και της παραγωγικής δραστηριότητας, θα πρέπει να σημειώσουμε ότι η έξοδος από μεγάλες οικονομικές κρίσεις γινόταν πάντα με μια γενναία καταστροφή παραγωγικών δυνάμεων. Ο πόλεμος ήταν μια τέτοια μορφή επίλυσης των κρίσεων. Στον 20ό αιώνα δύο μεγάλοι πόλεμοι με δεκάδες εκατομμυρίων νεκρών, μεγάλοι κοινωνικοί πειραματισμοί με τον φασισμό, τον ναζισμό και το Νιού Ντιλ, προσπάθησαν να δώσουν απαντήσεις σε τέτοιας κλίμακας ζητήματα.
«Απολίπανση», «αλλαγή χρήσης», «εξημέρωση»…
Η πανδημία και η κλιματική κρίση δημιουργούν όρους για μια μεγάλη απαξίωση κεφαλαίου, καταστροφή παραγωγικών δυνάμεων, απόρριψη ζωντανής εργασίας από κάθε δραστηριότητα. Και βεβαίως αποτελούν ιδανικό πλαίσιο, μέσα από τη συστηματική καλλιέργεια του φόβου και τρόμου, για το προχώρημα αναδιαρθρώσεων που επιζητεί το κεφάλαιο.
Μέσα στην πανδημία γίνεται μια γενναία «απολίπανση» μεσαίων και μικρομεσαίων στρωμάτων, καταστρέφονται πάρα πολλές μικρές επιχειρήσεις, γενικεύεται μια επιδοματική πολιτική που κουρελιάζει οποιαδήποτε ρύθμιση είχε κατακτηθεί στα πλαίσια της μισθωτής σχέσης, μεγαλώνει η ανεργία σε διάφορες μορφές. Όλα αυτά θα φανούν περίτρανα τώρα που θα σταματήσει η κρατική ενίσχυση (το αναγγέλλουν κι αυτό ανοικτά).
Το σύνθημα «εκκενώστε», τάχα για να σωθούν ανθρώπινες ζωές, δεν είναι τόσο αθώο. Το «εκκενώστε» πρέπει να διαβαστεί αλλιώς: η καταστροφή «οικισμών» (δηλαδή χωριών, αλλά δεν το λέμε έτσι) και η απομάκρυνση πληθυσμών από αυτά είναι όρος για την «ανάπλαση» μετά την καταστροφή
Με την «κλιματική κρίση» π.χ. στη Βόρεια Εύβοια, ολόκληρη η περιοχή και η παραγωγική δραστηριότητα που υπήρχε καταστρέφονται. Αμέσως δημιουργούνται νέοι όροι για την παρέμβαση των επιχειρήσεων και των οικονομικών ομίλων: ιδιώτες αναλαμβάνουν την ανάπλαση της περιοχής, και όλα θα υποταχθούν στο βωμό μιας «πράσινης ανάπτυξης». Η Βόρεια Εύβοια θα «αλλάξει χρήση». Θα απογυμνωθεί από τις μορφές οικονομίας, χωριών, πόλεων, τουρισμού που είχε ως τώρα. Επαγγέλματα θα καταργηθούν και θα ανοίξει ο δρόμος στο «επιχειρείν» για να «σώσει» την περιοχή. Οι σημερινοί κάτοικοι θα πάρουν μια μικρή αποζημίωση, όταν την πάρουν, και θα γίνουν είτε εσωτερικοί μετανάστες είτε υπάλληλοι των νέων δραστηριοτήτων στη Β. Εύβοια. Ολόκληρη η πρόσφατη συνέντευξη του Μητσοτάκη ήταν η αναγγελία και διαφήμιση αυτής της «επιχείρησης».
Οι ελίτ και οι υπάλληλοί τους, οι αναλώσιμοι πολιτικοί, τα βλέπουν όλα με μια διπλή οπτική: Από τη μια υπολογίζουν τη γεωπολιτική σημασία και τους ανταγωνισμούς που υπάρχουν. Και από την άλλη όλα, μα όλα, τα βλέπουν κάτω από την ταμπέλα του «επιχειρείν». Αναφέρθηκα στο προσφυγικό. Είναι το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα. Χρησιμοποιείται για γεωπολιτικούς σκοπούς, αλλά παράλληλα από αυτό βγαίνουν τεράστια κέρδη. Χρησιμοποίηση εργατικής φτηνής δύναμης, επιχειρήσεις που στήνουν οικισμούς προσφύγων, κέτερινγκ που πωλούν μερίδες φαγητό για τις προσφυγικές πολιτείες, κυβερνήσεις που παίρνουν ενοίκιο για τη στάθμευση μαζών προσφύγων, αισχροκέρδεια από την πώληση νερού ή τη φόρτιση των κινητών (τα είδαμε κι αυτά). Τώρα θα γίνει μια εξόρμηση 3 εκατομμυρίων προσφύγων από το Αφγανιστάν. Κάπου θα πάνε και ως κάπου θα φθάσουν. Κάπου θα σταματήσουν…
Η φάμπρικα δεν σταματά. Πάνω στην καταστροφή (χωρών και χωριών, περιοχών και επαγγελμάτων, πολιτισμών και εθίμων, στοιχείων κοινότητας και εστιών κ.λπ.) και πάνω στην οικοδόμηση του τρόμου και φόβου στήνεται ένα νέο ποιοτικό σκηνικό διαχείρισης και «εξημέρωσης» του ανθρώπινου είδους σε πλανητική σφαίρα. Δεν χάνεται μόνο αυτό που ονομάζουν βιοποικιλότητα: χάνεται το ανθρώπινο στοιχείο της κοινοτικότητας και της κοινωνικότητας όπως αυτό είχε διαμορφωθεί. Το μοντέλο θέλει ανδράποδα κλεισμένα και εγκλωβισμένα σε τέσσερις τοίχους (δεν είναι πια σπίτια με την κλασική έννοια), τα οποία κάποια στιγμή θα πρέπει να εκκενώσουν τον χώρο που στοιβάζονται για να περιφερθούν αλλού.
Ερωτήματα που δεν τίθενται καν
Πανδημία κορωνοϊού. Γιατί αυτή η πανδημία; Ποια η σχέση της με προηγούμενα επεισόδια, και ποια η θέση της στην εξέλιξη των πανδημιών; Ποια η σχέση της πανδημίας με τις συνθήκες διαβίωσης των πληθυσμών και τη σχέση που δημιουργεί ο παγκοσμιοποιημένος καπιταλισμός με τη Φύση; Πόσο και για ποιον είναι μεγάλος ο κίνδυνος της πανδημίας; Υπάρχουν άλλοι τρόποι διαχείρισης μιας πανδημίας από αυτούς που έχουν υιοθετηθεί; Είναι γραφτό να ζούμε σε καθεστώς πανδημιών και μεταλλάξεων από εδώ και μπρος;
«Κλιματική κρίση». Είναι απλά ένα φυσικό φαινόμενο; Είναι κάτι που κάνει η Φύση από μόνη της; Έχει ή δεν έχει σχέση με την κοινωνική οργάνωση και τις καταστροφές που επιφέρει ο άνθρωπος (δια του παγκοσμιοποιημένου καπιταλισμού); Γιατί έχουν πολλαπλασιαστεί τα ακραία φαινόμενα και γιατί η καταστρεπτικότητά τους είναι πολλαπλάσια από παλιότερες εποχές; (Στην Αϊτή έγινε σεισμός με πολλούς νεκρούς αυτές τις μέρες. Ταλαιπωρημένη χώρα, χώρα που την δέρνουν χίλια-δυο «κακά»).
Οι χθεσινοί αγανακτισμένοι, στη συνέχεια εθνολαϊκιστές, μετά «αρνητές» και ανεμβολίαστοι, μπορούν να συγκροτήσουν μια λαϊκή διαμαρτυρία χωρίς πολιτικό πρόγραμμα, αλλά με δυναμικότητα ικανή να πυροδοτήσει εξεγέρσεις και μεγάλα γεγονότα
Το κεφάλαιο ενσωμάτωσε στην ατζέντα του την «κλιματική αλλαγή» και τύπωσε εδώ και δεκαετίες προσπέκτους για την «πράσινη οικονομία» ως απάντηση στα φαινόμενα αυτά. Τώρα ομιλεί για «κλιματική κρίση» όχι για να την αντιμετωπίσει, αλλά για να εκμεταλλευτεί τους όρους που δημιουργούν τα φαινόμενα και να βγάλει υπερκέρδη..
Αν όλα αυτά γίνονται σε ένα περιβάλλον «παν-κρίσης» θα πρέπει να συμπεράνουμε ότι το καθεστώς μόνιμης και κατά περίσταση έκτακτης ανάγκης είναι το πιο κατάλληλο για να προωθηθούν όλες οι αναδιαρθρώσεις και μετασχηματισμοί που επιθυμεί το κεφάλαιο σε πλανητική κλίμακα. Δεν νοιάζονται καθόλου για την υγεία των ανθρώπων ως τέτοιων, ούτε για μια ισόρροπη με τη Φύση ανάπτυξη. Μέσα σε 1,5 χρόνο κατάλαβαν δια μιας ότι η διακυβέρνηση μέσω της κατάστασης έκτακτης ανάγκης δημιουργεί όρους για την ηγεμονία των ελίτ επί της κοινωνίας. Οι δόσεις καταστροφής, φόβου και τρόμου, μαζί με τη μαζική πλύση εγκεφάλων που παρέχουν τα ΜΜΕ, οδηγούν σε ευνοϊκό για το κεφάλαιο έδαφος. Κάποιες στιγμές ξεφεύγει ο έλεγχος, αλλά η «πυροσβεστική» του συστήματος λειτουργεί: πότε με λεφτά που πέφτουν και με εξαγορές συνειδήσεων, πότε με καταστολή και απειλές, επανέρχεται η «κανονικότητα» της αποδοχής της κατάστασης έκτακτης ανάγκης.
Να το καταλάβουν όσοι δεν το έχουν δει ακόμα ενώ βοά: όλα αλλάζουν, και μάλιστα γρήγορα, και τίποτα δεν θα είναι όπως χτες (δηλαδή πΠ, προ Πανδημίας). Ζούμε το μΠ, δηλαδή το μετά Πανδημία, και όλες οι κοινωνικές σχέσεις και κοινωνικές έννοιες και κατηγορίες «ξαναχύνονται» στα νέα καλούπια αυτής της μΠ εποχής.
Η «κλιματική κρίση» έρχεται από τα χείλη των ελίτ να αναγγείλει τη μονιμότητα και χρησιμοποίηση των καταστροφών για να προχωρήσει το «επιχειρείν» μέσα στην παν-κρίση. Η πολιτική διαχείριση θα περνά μέσα από τη μονιμοποίηση της κατάστασης έκτακτης ανάγκης. Αυτή θα είναι η μέγιστη «κανονικότητα» που θα γνωρίσουμε από δω και πέρα.
Ο «Κούλης» έχει ατζέντα…
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης έχει πλήρη συναίσθηση όσων αναφέρουμε πριν, και κινείται εντός αυτών των προδιαγραφών. Το απέδειξε με όσα είπε στη συνέντευξη Τύπου: επιτελικό κράτος που φτιάχνει το γενικό πλαίσιο και ξεφεύγει από τις παλιές πολιτικές προδιαγραφές, στενό επιτελείο δράσης και δημιουργίας πλαισίου, πολιτικές πρωτοβουλίες και ανοίγματα (όπως η πρόσληψη Μπένου για την «ανάπλαση» της Β. Εύβοιας και οι προσκλήσεις προς την αντιπολίτευση για συνεργασία). Ο Μητσοτάκης γίνεται διαφημιστής της «πράσινης ανάπτυξης» με δάνεια από τον τρέχοντα οικολογικό λόγο. Και φυσικά, σημαία έχει το «επιχειρείν»: ιδιωτικές επιχειρήσεις αναλαμβάνουν την αναδάσωση και χορηγοί τμήματα της ανάπλασης, χρηματοδότηση από το κράτος και την Ε.Ε. των επιχειρήσεων που θα δράσουν επί τόπου για την ανάπλαση.
Το σύνθημα «εκκενώστε», τάχα για να σωθούν ανθρώπινες ζωές, δεν είναι τόσο αθώο. Το «εκκενώστε» πρέπει να διαβαστεί αλλιώς: η καταστροφή «οικισμών» (δηλαδή χωριών, αλλά δεν το λέμε έτσι) και η απομάκρυνση πληθυσμών από αυτά είναι όρος για την «ανάπλαση» μετά την καταστροφή.
Ο Μητσοτάκης είναι και ολίγον θρασύς. Συνδέει άμεσα τους ανεμβολίαστους και ψεκασμένους με όσους ομιλούν καταγγελτικά για το σχέδιο εγκατάστασης ανεμογεννητριών στη Β. Εύβοια. Έτσι νομίζει ότι απαντά στις κατηγορίες για ευθεία διασύνδεση του «επιτελικού κράτους», του «οίκου Μ.» και των άμεσων στενών συνεργατών του, με εταιρίες και συμφέροντα για την «πράσινη ανάπλαση». Και προχωρεί πιο επιθετικά. Ρωτά: «Τι νομίζετε; Χρειαζόταν να καεί το δάσος για να μπει ανεμογεννήτρια;». Και απαντά ο ίδιος: «Όχι βέβαια», αφού με βάση το Συμβούλιο της Επικρατείας μπορούμε και μέσα στο δάσος να κάνουμε δενδροφύτευση ανεμογεννητριών. Βεβαίως αναφέρεται στην εισήγηση της σημερινής Προέδρου της Δημοκρατίας κ. Σακελλαροπούλου που, όταν ήταν στο Συμβούλιο της Επικρατείας, εισηγήθηκε τη δυνατότητα αυτή μέσα σε δασικές περιοχές. Είπαμε: ολόκληρο το πολιτικό σύστημα είναι εμπλεκόμενο…
Δεν φθάνει η αλληλεγγύη για την αναπλήρωση όλων των καμένων και χαμένων. Χρειάζεται μια άλλη Πολιτεία που, συνενώνοντας δυνάμεις και στόχους, να στηρίξει την κοινωνία, την παραγωγή, την εκπαίδευση, την υγεία, την προστασία, το περιβάλλον
…αλλά και στήριξη
Ο Τσίπρας κινείται με υποτονικό τρόπο (έχει διαβάσει κι αυτός το non paper για τη διαχείριση της παν-κρίσης υπέρ του συστήματος). Βάζει πλάτη στον Μητσοτάκη. Ακόμα φαίνεται πως έχει λάβει μηνύματα για το επιθυμητό από τις ελίτ σχήμα διακυβέρνησης της χώρας (υπό καθεστώς έκτακτης ανάγκης).
Το κόμμα της εργατικής τάξης, από την άλλη, στη συνέντευξη Τύπου του πρωθυπουργού έδειξε κι αυτό την ανεκτικότητά του προς το σύστημα. Παραθέτουμε την ερώτηση του δημοσιογράφου του Ριζοσπάστη (Θ. Μπαλοδήμας) μετά τις καταστροφές των πυρκαγιών στον πρωθυπουργό μιας καπιταλιστικής, ίσως και… ιμπεριαλιστικής χώρας:
Κύριε Πρόεδρε, και στο τηλεοπτικό σας διάγγελμα και σήμερα αναφερθήκατε σε τολμηρές λύσεις για τις οποίες είστε έτοιμος, όπως και για τολμηρές αποφάσεις που, αν κατάλαβα καλά, παρουσιάσατε με έναν νέο κλιματικό νόμο. Μπορείτε να μας δώσετε κάποια πιο συγκεκριμένα στοιχεία για το τι θα δρομολογήσετε; Για παράδειγμα, η τοποθέτηση ότι πρέπει να στραφούμε στον ήλιο και τον άνεμο σημαίνει ότι οδεύουμε σε μία ευρεία επέκταση των εγκαταστάσεων ΑΠΕ πανελλαδικά; Ή το μοντέλο, ας πούμε, του αναδόχου αναδάσωσης θα επεκταθεί και σε άλλα πεδία διαχείρισης και προστασίας των δασών;
Απάντηση Κυριάκου Μητσοτάκη:
Σας ευχαριστώ για την ερώτησή σας. Κατ’ αρχάς θέλω να τονίσω ότι το μοντέλο του αναδόχου αναδάσωσης δεν επηρεάζει τον δασικό χαρακτήρα της έκτασης. Ούτε, προφανώς, αλλάζει το ιδιοκτησιακό του καθεστώς, καθώς τα δάση αυτά είναι δημόσια. Από εκεί και πέρα κάνατε μία επισήμανση σωστή για το ζήτημα των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας. Άμα δείτε τους στόχους που έχουμε θέσει στο Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα, προβλέπουμε μία πολύ επιθετική διείσδυση των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας στο ενεργειακό μείγμα για την επόμενη δεκαετία. Για να το πω απλά, χρειαζόμαστε περισσότερα αιολικά, περισσότερα φωτοβολταϊκά. Γεννάται όμως ένα πολύ σημαντικό ερώτημα: πού θα τοποθετηθούν αυτά; Γι’ αυτό, και για να μην βάζουμε το κάρο πριν από το άλογο, είναι πάρα πολύ σημαντικό, και έχουμε ήδη ξεκινήσει αυτή την εργασία, να αναθεωρήσουμε το Εθνικό Χωροταξικό Σχέδιο για τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας.
κ.λπ., κ.λπ.
Ν.Δ., ΣΥΡΙΖΑ και ΚΙΝΑΛ έχουν ψηφίσει από κοινού το πακέτο Στήριξης και Ανθεκτικότητας στην Ε.Ε., τα περίφημα 50 δισεκατομμύρια που θα εκταμιευθούν κυρίως για «πράσινη ανάπτυξη». Και τα τρία κόμματα έχουν διασυνδέσεις με τις οικονομικές ελίτ που θα πάρουν τις επιδοτήσεις και θα στήσουν μπίζνες. Η ανοχή για το νέο πλιάτσικο είναι αποκαλυπτική. Και ο ήπιος τόνος του Ριζοσπάστη ενώπιον του πρωθυπουργού, σε απευθείας τηλεοπτική μετάδοση, είναι ενδεικτικός. Ολόκληρος ο πολιτικός κόσμος, όλοι οι πολιτικοί αρχηγοί κλήθηκαν να δείξουν υπευθυνότητα μπροστά στην «κρίση». Φαίνεται πως οι πολιτικοί αρχηγοί έχουν αποκαταστήσει ένα ισχυρό κανάλι συνεννόησης και συνεργασίας ώστε τα πράγματα να μην ξεφύγουν από ορισμένα πλαίσια.
Ρεύμα θυμού, φθορά της κυβέρνησης
Το μπούκωμα των ΜΜΕ από τον Μητσοτάκη είναι ένα στοιχείο που δεν πρέπει να μας παραπλανήσει. Η υποχρεωτικότητα των εμβολιασμών και οι αντιφατικές πληροφορίες για την αποτελεσματικότητά τους οδήγησε σε μεγάλες επαναλαμβανόμενες συγκεντρώσεις (κυρίως στην Αθήνα), ενώ τα ΜΜΕ έκαναν λόγο για 1.500 άτομα, για ψεκασμένους, ανορθολογιστές κ.λπ. Με 40 βαθμούς μέχρι τα τέλη περίπου του Ιούλη γίνονταν μαζικές συγκεντρώσεις στην Αθήνα. Στις συγκεντρώσεις αυτές κυριαρχούσαν συνθήματα ενάντια στον Μητσοτάκη. Ως δια μαγείας η Αριστερά πήρε πάλι τις αποστάσεις της, και προτίμησε να παραστεί στον εορτασμό της Δημοκρατίας που γίνεται κάθε 24 Ιούλη (γιορτή που, όπως γίνεται, καλύτερα να καταργηθεί…).
Άρα πριν ακόμα από τις πυρκαγιές υπήρχε ένα αυξανόμενο ρεύμα οργής και θυμού προς την εμβολιαστική διαχείριση και τα μέτρα που εξήγγειλαν για απολύσεις, παύση μισθών, διαθεσιμότητα κ.λπ. Με τις πυρκαγιές ογκώθηκε ένα μεγάλο κύμα διαμαρτυρίας και καταγγελίας της ανυπαρξίας του συστήματος κατάσβεσης. Σε μια στιγμή απόγνωσης, κάτοικος της φλεγόμενης Εύβοιας φωνάζει σε ένα μικρόφωνο «Μητσοτάκη γαμιέσαι». Εκ παραδρομής η ΕΡΤ το μεταδίδει, και γρήγορα η φράση γίνεται σύνθημα, φωνάζεται, την υιοθετούν φίλαθλοι, την κάνουν τραγούδι σε μαγαζιά κ.λπ.
Με τις πυρκαγιές και την υποχρεωτικότητα τροφοδοτούνται ρεύματα αντίδρασης και καταγγελίας της κυβέρνησης, και φανερώνεται μια φθορά της. Πιο ανησυχητικό για τους κρατούντες είναι πως ένα μίγμα κοινωνικής δυσαρέσκειας προς τις καταστάσεις έκτακτης ανάγκης και περιορισμού συναντιέται με ανθρώπους κατεστραμμένους από τις πυρκαγιές ή/και ξεπεταγμένους από την παραγωγική διαδικασία. Οι χθεσινοί αγανακτισμένοι, στη συνέχεια εθνολαϊκιστές, μετά «αρνητές» και ανεμβολίαστοι, μπορούν να συγκροτήσουν μια λαϊκή διαμαρτυρία χωρίς πολιτικό πρόγραμμα, αλλά με δυναμικότητα ικανή να πυροδοτήσει εξεγέρσεις και μεγάλα γεγονότα.
Γιατί οι ελίτ πιέζουν για σχήματα συγκυβέρνησης;
Προφανές συμπέρασμα: Η διαχείριση όλων των ζητημάτων μαζί δεν μπορεί να στηριχθεί από μια μονοκομματική κυβέρνηση. Μια τέτοια κυβέρνηση έχει όρια, και εύκολα μπορεί μέσα σε κρισιακές καταστάσεις να κλιμακωθεί μια κρίση νομιμοποίησης ολόκληρου του πολιτικού συστήματος.
Αυτοί είναι οι λόγοι που οι ελίτ επιθυμούν σχήματα συγκυβέρνησης και καταμερισμού των ευθυνών, σαν κάτι που θα είναι πιο σταθερό από μια κυβέρνηση Ν.Δ. ή, παλιότερα, μια κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ.
Η ογκούμενη δυσαρέσκεια τρομάζει και στη χώρα μας, μια χώρα με σωρεία πολιτικών κρίσεων και κοινωνικών αναταραχών. Η σταθεροποίηση του πολιτικού συστήματος κινδυνεύει από πολλές πλευρές: εθνικά ζητήματα, φυσικές καταστροφές, προσφυγικό, διαχείριση καταστάσεων έκτακτης ανάγκης χωρίς θεσμική εμπέδωση της συναίνεσης ανάμεσα στα κόμματα. Το non paper αναφέρεται στην αναγκαία σύγκλιση των συστημικών κομμάτων γύρω από στόχους και πρακτικές. Αλλάζει άρδην το πολιτικό στοιχείο, κι αυτό πρέπει να εκφραστεί και μέσα από νέα διαχειριστικά σχήματα. Οι ελίτ παραγγέλλουν συγκυβέρνηση, ο Μητσοτάκης δεν το πολυθέλει, αλλά παίρνει τα μηνύματα: εξ ου ο διορισμός Μπένου και οι εκκλήσεις για συνεργασία με την αντιπολίτευση.
Ο Μητσοτάκης δείχνει μια ευλυγισία, αλλά έχει χάσει έδαφος. Δεν αντιμετωπίζει καμία αντιπολίτευση από τα άλλα συστημικά κόμματα, και προς το παρόν τον στηρίζουν όλα τα ΜΜΕ, με εξαίρεση ορισμένες δεξιές εφημερίδες. (Αυτήν την αντίδραση δεν την υπολογίζει, αφού οι κεφαλές της, Σαμαράς και Καραμανλής, δεν φαίνεται να κάνουν τίποτα). Πού ποντάρει λοιπόν; Στο να είναι αυτός μέσω του οποίου θα περάσει η χρηματοδότηση του Ταμείου της Ε.Ε., άρα να κάνει αυτός και η παρέα του τη μοιρασιά στις οικονομικές ελίτ. Ενσωματώνει λοιπόν τον πολιτικό λόγο της «παν-κρίσης», διαβάζει τα μηνύματα των καιρών, και υπολογίζει πως με μια αρκετά συσπειρωμένη δεξιάς κοπής εκλογική βάση, γύρω στο 25%, μπορεί να είναι ο βασικός διαχειριστής για όσο πάει. Από την άλλη, επιστρατεύει από τώρα μηχανισμούς καταστολής και προβοκατόρικων ενεργειών για να βουλώσει τρύπες και διαρροές (η περίπτωση του OPEN είναι ενδεικτική). Συλλήψεις, δίκες, καταστολή θα ενταθούν απέναντι σε όσους αμφισβητούν τη μεταμόρφωση του πολιτικού και κοινωνικού περιβάλλοντος.
Και ο λαός;
Σε συνθήκες σαν τις σημερινές, όταν για χρόνια ο λαός είναι παρατημένος και δεν έχει καμία έκφραση ή κάποιο φορέα που να τον εμπνέει και να ανοίγουν μαζί κάποιο δρόμο ή να καλλιεργούν κάποια ελπίδα, σε εποχές μεγάλων αλλαγών και τεράστιας σύγχυσης, δεν μπορούμε να έχουμε παράπονα για τη στάση του. Σε δύσκολες συνθήκες και με κίνδυνο της ζωής του ή ακόμα και με καταστραμμένο το βιός του στέκεται όρθιος, πράττει και συλλογάται, οργίζεται και σωπαίνει, προσπαθεί να σωθεί και σώσει ό,τι σώζεται, διαθέτει τεχνογνωσία στις δύσκολες καταστάσεις, είναι ανθεκτικός και ρεαλιστής μαζί. Και, όπως πάντα, αφήνει να ξεγελιέται σχετικά εύκολα…
Στις πυρκαγιές έδωσε πάλι έναν καλό εαυτό σώζοντας χωριά, περιουσίες και εστίες, παίρνοντας τη μάνικα και την κλάρα, σβήνοντας φωτιές, και έβαλε σε κίνηση όποιο μηχανισμό κατείχε ο ίδιος (τρακτέρ μπουλντόζες, μικρές υδροφόρες κ.λπ.) για να μην περάσει η πυρκαγιά. Δεν ακολούθησε την κρατική-κυβερνητική εντολή «εκκενώστε». Αντίθετα, έμεινε επί τόπου και έσωσε πολλές εκτάσεις. Για άλλη μια φορά μέσα στα τελευταία 10 χρόνια ο λαός έδειξε αίσθημα αλληλεγγύης προς ανθρώπους, δάση και ζώα.
Υπάρχει η οργή, όπως υπάρχει το «Μητσοτάκη γαμιέσαι». Αλλά υπάρχει και σιωπή, επειδή οι άνθρωποι του λαού και του μόχθου αναλογίζονται ότι η καταστροφή είναι μεγάλη, δεν επιδιορθώνεται με 20.000 ευρώ (αν δοθούν κι αυτά), ούτε είμαστε προφυλαγμένοι από άλλα χειρότερα. Δεν φθάνει η αλληλεγγύη για την αναπλήρωση όλων των καμένων και χαμένων. Χρειάζεται μια άλλη Πολιτεία που, συνενώνοντας δυνάμεις και στόχους, να στηρίξει την κοινωνία, την παραγωγή, την εκπαίδευση, την υγεία, την προστασία, το περιβάλλον. Η σημερινή πολιτεία είναι διαπλεκόμενη, σάπια. Ενδιαφέρεται μόνο για την αναπαραγωγή της, είναι μέχρι τα μπούνια στρατευμένη για το ρήμαγμα της χώρας και το ξεπούλημά της (φθάνει να βγάλει κι αυτή κάτι από τα μεσιτικά). Χρειάζεται μια άλλη Πολιτεία, που θα έχει πλήρως εκδημοκρατισμένους όλους τους βασικούς τομείς, υπηρεσίες και μηχανισμούς.
Το μόνιμο καθεστώς έκτακτης ανάγκης, φόβου και τρόμου, διαρκούς καταστροφής και ισοπέδωσης, κάνει δύσκολο να διαφανεί και να ευδοκιμήσει μια άλλη Πολιτεία. Η Πραγματική Δημοκρατία συναντιέται άμεσα με την άλλη Πολιτεία. Και μαζί συγκροτούν τα θεμέλια μια νέας συνείδησης. Αυτά θα προχωρήσουν, αν είναι έργο ενός νέου πολιτικού κινήματος Διεξόδου της χώρας!
