Σερβίροντας στους διαδρόμους της επισφάλειας
Κυκλοφορώντας σχεδόν σε κάθε πόλη της χώρας, είναι αδύνατο να μη συναντήσεις τουλάχιστον ένα κατάστημα της αλυσίδας καφετεριών Μικέλ που ειδικά τα δύο τελευταία χρόνια έχει γνωρίσει πολύ μεγάλη ανάπτυξη και πλασάρεται ως η εταιρία που «απειλεί την κυριαρχία των Starbucks στα καφέ». Πάντα σε κεντρικό σημείο, ζεστά χρώματα, μπόλικα τραπεζοκαθίσματα, πολύς κόσμος και στο προσωπικό, μόνο νέοι και εμφανίσιμοι. Σε τι συνθήκες εργάζονται οι συγκεκριμένοι νέοι, πώς βρίσκεται στα συγκεκριμένα καταστήματα το πιο δραστήριο κομμάτι του πληθυσμού, με σπουδές και προσόντα;
Ο Δρόμος επικοινώνησε με νέα κοπέλα (την Δ.) που συμμετείχε σε διαδικασία επιλογής και στα αρχικά στάδια της εκπαίδευσης του προσωπικού στη γνωστή καφετέρια. Τα όσα μας είπε είναι εξαιρετικά ενδιαφέροντα και συνθέτουν την εικόνα σχετικά με το πού αναγκάζεται να απασχολείται η νεολαία της χώρας, όταν είναι… τυχερή και καταφέρνει να ξεφύγει από την ανεργία.
Συμβολικό ποσό
«Γενικά η εταιρία προωθεί τους νέους. Νέος ήταν ο εκπαιδευτής μας, νέες οι κοπέλες στην είσοδο, νέος ο άνθρωπος που μου πήρε τη συνέντευξη, νέοι οι υπεύθυνοι των καταστημάτων, νέοι και οι εργαζόμενοι. Αναγκάστηκα να κάνω αίτηση στην εταιρία μια και δεν έβρισκα κάτι ικανοποιητικό στο αντικείμενο που έχω σπουδάσει. Έστειλα βιογραφικό και πήγα στη συνέντευξη. Ήμασταν πάνω από 20 άτομα εκεί, όλοι νέοι και όλοι εξαιρετικά αγχωμένοι, τόσο που μου έκανε εντύπωση. Μετά από κάποιες ημέρες ενημερώθηκα ότι με δέχθηκαν και θα ξεκινούσε η εκπαίδευση, η οποία θα διαρκούσε ένα μήνα, 5 με 6 μέρες την εβδομάδα, 5 με 6 ώρες την ημέρα, με γραπτά τεστ αξιολόγησης και με προσομοίωση της δουλειάς στο κατάστημα. Ήταν κανονική δουλειά, ουσιαστικά. Είχαμε ακόμα και μελέτη για το σπίτι, από την πρώτη ημέρα. Εννοείται, δεν διευκρινίστηκε αν η εκπαίδευση θα είναι αμειβόμενη. Έπειτα από ερώτηση, πήραμε περίπου την απάντηση ότι ίσως δοθεί κάτι συμβολικό.
»Ο τρόπος με τον οποίο θα γινόταν η εκπαίδευση, με βάση την πρώτη γεύση που πήρα, με έκανε να σκεφτώ μία γραμμή παραγωγής. Ένα “καλό κούρδισμα στρατιών εργαζομένων που θα είναι έτοιμοι να δουλεύουν γρήγορα”. Το τελευταίο, κατά τη γνώμη μου, είναι κάτι που θα έπρεπε να γίνεται στο κατάστημα (όπως γίνεται, νομίζω, παντού). Βέβαια, τον εκάστοτε ιδιοκτήτη δεν τον συμφέρει να πληρώνει στον εργαζόμενο ώρες κατά τη διάρκεια των οποίων “μαθαίνει” και δεν είναι σε θέση να εξυπηρετήσει τον κόσμο γρήγορα. Όλοι σκεπτόμασταν ότι δεν αξίζει όλη αυτή η ταλαιπωρία, ότι είναι κοροϊδία».
Δοκιμαστικά και στην απόλυτη προαίρεση
Όμως, ένας νέος με σπουδές, μπορεί να φάει το «πακέτο» της εντατικής εκπαίδευσης, ουσιαστικά τσάμπα και βερεσέ, ή μάλλον μόνο τσάμπα. Όπως μας δήλωσε η Δ., «μετά από αυτή την εκπαίδευση, αν σε κρατήσουν –γιατί υπάρχει η πιθανότητα να μην τους κάνεις– δουλεύεις ένα μήνα δοκιμαστικά στο κατάστημα, όπου πληρώνεσαι ανάλογα με το πώς λειτουργεί ο ιδιοκτήτης του κάθε καταστήματος. Αυτό ισχύει και για το μισθό σου, σε περίπτωση που σε κρατήσουν. Έπειτα από ερώτηση για τον μισθό μας, μας είπαν ότι ένας εργοδότης μπορεί π.χ. να σου πει “σου δίνω τον κατώτατο” ενώ ένας άλλος να σου δίνει 1.000 ευρώ το μήνα… Ουσιαστικά δεν απάντησαν. Η δική μου γνώμη και εμπειρία είναι ότι θα σου δώσει τον κατώτατο. Επίσης, σχετικά με τον ένα δοκιμαστικό μήνα στο κατάστημα πιστεύω ότι αν δε σε θέλει ο συγκεκριμένος ιδιοκτήτης, θα σε στείλουν σε άλλο κατάστημα, μια και δεν νομίζω να συμφέρει την εταιρία να εκπαιδεύει κάθε τρεις και λίγο νέους εργαζόμενους. Δεν έχεις, φυσικά, τη δυνατότητα να καθορίζεις το πρόγραμμά σου, παρ’ όλο που είναι κατάστημα με βάρδιες που ανοίγει από τις 5 το πρωί. Ακόμη, η εταιρία σου δίνει 4 αριθμημένα πουκάμισα. Υποχρεώνεσαι να τα φοράς, ενώ κάθε ημέρα ο υπεύθυνος του καταστήματος έρχεται και σου ελέγχει τον αριθμό. Απαγορεύεται να φοράς το ίδιο πουκάμισο 2 ημέρες…».
Είσαι πιο έξυπνος από ένα δεκάχρονο;
Το «οργανωτικό» σύστημα των Μικέλ, όμως, δεν σταματά εδώ και η Δ. μας εξηγεί ακριβώς ποια άλλη… δοκιμασία περνούν οι υποψήφιοι εργαζόμενοι: «Αυτό που μου έκανε επίσης εντύπωση ήταν το γεγονός πως μας έδωσαν να συμπληρώσουμε ένα τεστ περίπου 20 σελίδων. Το οποίο μας είπαν ότι δεν θα παίξει κάπου ρόλο. Ήταν κάτι σαν IQ τεστ με τύπους κάποιων ερωτήσεων Φυσικής (ένα τρένο έχει x ταχύτητα, ένα άλλο y – πότε θα συναντηθούν;) μαθηματικών (1, 2, 3, 4, 5, … ποιος είναι ο επόμενος αριθμός), κατανόησης (η άμαξα για το άλογο είναι ό,τι το αυτοκίνητο για α. τη ρόδα; β. τον οδηγό; κ.λπ.), ερωτήσεις με μοτίβα (σχήματα του τύπου: ένα τετράγωνο με μία διαγώνιο και να επιλέξεις το αντίθετό του). Ας παραβλέψω το γεγονός ότι το τεστ IQ είναι ένα τεστ που μετράει πολύ συγκεκριμένα πράγματα και καμία σχέση δεν έχει με τις ικανότητές σου, το πόσο “έξυπνος” είσαι και ούτω καθεξής. Τι σχέση έχουν αυτά που καλείσαι να συμπληρώσεις σε αυτά τα τεστ με την ικανότητά σου να φτιάχνεις καφέδες, να σερβίρεις καφέδες, να χτυπάς στη μηχανή καφέδες; Η ουσιαστικά απλήρωτη και εξαιρετικά εντατική εκπαίδευση, οι έντονοι ρυθμοί δουλειάς και το μη ελαστικό ωράριο, μια και σπουδάζω, με έκαναν να αφήσω την… εκπαίδευση».
Η Δ. είχε την «πολυτέλεια» να απεμπλακεί από το παραπάνω αντιπροσωπευτικό σύμπλεγμα απασχόλησης της νεολαίας στον τριτογενή τομέα. Οι περισσότεροι όμως όχι, αφού η ανάγκη τους κρατάει δέσμιους στις θέσεις της επισφάλειας.
