Σε αναβρασμό εξακολουθεί να βρίσκεται η Aνώτατη Eκπαίδευση, μετά την απόφαση της κυβέρνησης να θέσει σε διαθεσιμότητα 1.349 διοικητικούς υπαλλήλους οκτώ μεγάλων ΑΕΙ και την επί έξι εβδομάδες απεργία των τελευταίων.
Η κατάσταση μάλιστα αποκτά εκρηκτικές διαστάσεις μετά την κλήση πρυτάνεων στην Ασφάλεια για να δώσουν εξηγήσεις και μετά τα απειλητικά τελεσίγραφα των υπουργών Παιδείας και Διοικητικής Μεταρρύθμισης προς όσους αρνούνται να συμπληρώσουν την ηλεκτρονική πλατφόρμα απογραφής τους, κίνηση στην οποία προχώρησε η κυβέρνηση προκειμένου να μπορεί να καταρτίσει τους καταλόγους των προς διαθεσιμότητα υπαλλήλων. Για την ερχόμενη Τρίτη ορίστηκε η ψήφιση της τροπολογίας που θέτει σε αργία τους υπαλλήλους οι οποίοι δεν θα απογραφούν ατομικά, μετά την αδυναμία της κυβέρνησης να διαχειριστεί μέχρι σήμερα την υπόθεση, καθώς όλα τα σχέδιά της έχουν προσκρούσει στην αγωνιστικότητα που επιδεικνύουν οι εργαζόμενοι στα ΑΕΙ, αλλά και στη συμπαράσταση που βρίσκει αυτός ο αγώνας στην πανεπιστημιακή κοινότητα. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης απείλησε με πειθαρχικές συνέπειες, αδιαφορώντας προκλητικά για όλες τις επιφυλάξεις σχετικά με τη νομιμότητα της διαδικασίας, τη διασφάλιση των προσωπικών δεδομένων (οι υπάλληλοι του ΕΜΠ έχουν αποστείλει καταγγελία στην Αρχή Διασφάλισης Απορρήτου Επικοινωνιών) και τις δραματικές συνέπειες της υπαλληλικής ερήμωσης των ΑΕΙ στη λειτουργία τους.
Ζητήσαμε από τρεις πανεπιστημιακούς δασκάλους να μας δώσουν μια εικόνα της κατάστασης, όπως διαμορφώνεται μετά τις νέες απειλές και τα τελεσίγραφα της κυβέρνησης (βλ. επίσης ρεπορτάζ για τις εξελίξεις στο απεργιακό μέτωπο των ΑΕΙ, στη σελ. 19).
Γιάννα Γιαννουλοπούλου: «Δεν θα μας τρομοκρατήσουν»
Σε ποια φάση βρίσκεται ο αγώνας που διεξάγεται αυτή τη στιγμή στην Tριτοβάθμια Eκπαίδευση;
Νομίζω ότι βρισκόμαστε στην κρισιμότερη φάση αυτού του αγώνα που ξεκίνησε εδώ και έξι εβδομάδες από τους διοικητικούς υπαλλήλους των πανεπιστημίων (ιδιαίτερα, δε, από τους υπαλλήλους του Μετσόβιου Πολυτεχνείου και του Πανεπιστημίου Αθηνών, που βρίσκονται στην αιχμή του δόρατος), και του αγώνα αλλά και της επίθεσης που κάνει η κυβέρνηση με τη διαθεσιμότητα και τις απολύσεις. Και βρισκόμαστε στην πιο κρίσιμη στιγμή γιατί το υπουργείο μοιάζει να έχει χάσει την ψυχραιμία του μετά τις συκοφαντίες και τα non paper, μετά τις απειλές για εισαγγελέα, ορισμένες εκ των οποίων πραγματοποιούνται αυτές τις ημέρες.
Την Παρασκευή, για παράδειγμα, εκλήθη στον εισαγγελέα ο πρύτανης του Μετσόβιου Πολυτεχνείου. Την Πέμπτη επίσης είχαμε δύο γεγονότα σημαντικά. Το πρώτο είναι ότι άρχισε η συζήτηση για την περίφημη ηλεκτρονική πλατφόρμα στην οποία καλούνται οι διοικητικοί υπάλληλοι να υποβάλουν ατομικά τα στοιχεία τους, ούτως ώστε να αξιολογηθούν και να τεθούν σε διαθεσιμότητα. Και ενώ το πρωί διέρρεαν οι πληροφορίες ότι υπάρχει ελάχιστη συμμετοχή σε αυτήν την ατομική πρόσκληση, το μεσημέρι οι πληροφορίες που πάλι διέρρεαν, χωρίς τίποτα να είναι εξακριβωμένο, είναι ότι υπάρχουν πια αρκετοί που απογράφονται κ.λπ. Τίποτα από αυτά δεν μπορεί να μας δώσει την αληθινή εικόνα. Η ηλεκτρονική αυτή πλατφόρμα είναι απολύτως διαβλητή. Είναι απολύτως παράνομος ο τρόπος που καλούνται προσωπικά οι υπάλληλοι, ενώ βρίσκονται σε απεργία, να κάνουν δηλώσεις για την υπηρεσιακή τους κατάσταση και ουσιαστικός στόχος του υπουργείου είναι να προκαλέσει φόβο και πανικό στους ανθρώπους που απειλούνται να μείνουν χωρίς εισόδημα, να φύγουν από τα πανεπιστήμια.
Είχαμε, όμως, και ένα δεύτερο σημαντικό γεγονός την Πέμπτη, με την περίφημη τροπολογία που θα έθετε σε αργία, με αλλαγή του δημοσιοϋπαλληλικού κώδικα, όποιον δεν απογραφόταν στην ηλεκτρονική πλατφόρμα. Αν και επρόκειτο αυτή η τροπολογία να ψηφιστεί και να τελειώσει άμεσα, μετατέθηκε η ψήφισή της για την Τρίτη. Ουσιαστικά, δηλαδή, τις ημέρες που θα είναι ανοικτή η ηλεκτρονική πλατφόρμα, θα είναι χωρίς νομική κάλυψη. Δεν θα έχει ψηφιστεί καμία τροπολογία που να την καθιστά στοιχειωδώς νομότυπη. Επίσης, τις τελευταίες ώρες ακούγονται πληροφορίες ότι ακόμα και βουλευτές από την κυβερνητική πλειοψηφία, από τη συγκυβέρνηση, εκφράζουν τη διάθεσή τους να μη στηρίξουν αυτήν την τροπολογία.
Βρισκόμαστε, λοιπόν, σε μια κρίσιμη στιγμή, και πιθανόν αυτή η απόπειρα να μην ολοκληρωθεί επιτυχώς για το υπουργείο, πράγμα βέβαια που δεν θα είναι προϊόν κάποιων διαγκωνισμών ή διαφωνιών εντός της κυβερνητικής πλειοψηφίας, αλλά κυρίως θα είναι αποτέλεσμα αυτής της συγκλονιστικής αγωνιστικής κινητοποίησης των διοικητικών υπαλλήλων των πανεπιστημίων, αλλά και των μελών ΔΕΠ που τους συμπαρίστανται, και των φοιτητών που βέβαια δεν βλέπουν αυτή την κινητοποίηση ως έναν αγώνα απλώς για ορισμένες θέσεις εργασίας.
Είναι σαφές πια ότι αυτός ο αγώνας είναι για την υπεράσπιση του δημόσιου πανεπιστημίου και νομίζω ως τέτοιον τον έχει αντιληφθεί και η υπόλοιπη κοινωνία. Ένα σημείο που αξίζει επίσης της προσοχής, είναι ότι οποτεδήποτε αυτές τις ημέρες καλέσαμε τους πρωτοετείς φοιτητές να τους ενημερώσουμε, να κάνουν υπομονή, στις περισσότερες, σχεδόν σε όλες τις περιπτώσεις στα πανεπιστήμιά μας -και στο Αθηνών και στο Μετσόβιο-, δεν είχαμε αρνητικές διαθέσεις από την πλευρά τους (και όπως είναι φυσικό έχουν πολλή λαχτάρα να μπουν στο πανεπιστήμιο για το οποίο κουράστηκαν τόσα χρόνια), ούτε και από την πλευρά των γονιών τους. Οι φοιτητές μας και οι οικογένειές τους είναι δίπλα μας αυτήν τη στιγμή, δείχνουν στη χειρότερη περίπτωση ανοχή, και σε πολλές περιπτώσεις μεγάλη κατανόηση γι’ αυτό που συμβαίνει, γιατί συνειδητοποιούν ότι αυτό που συμβαίνει είναι μια επιχείρηση διάλυσης του δημόσιου πανεπιστημίου ως χώρου μόρφωσης, γνώσης και δυνατότητας της ελληνικής νεολαίας να βελτιώσει τη ζωή της, να προοδεύσει και να μορφωθεί.
Πώς σχολιάζετε την προσπάθεια ποινικοποίησης και διαμόρφωσης κλίματος φόβου, με εισαγγελείς και προσκλήσεις στη ΓΑΔΑ για εξηγήσεις και απολογίες;
Αυτό που θέλουμε να διαδηλώσουμε, να κάνουμε φανερό, είναι ότι δεν πρόκειται να τρομοκρατηθούμε από αυτές τις κινήσεις, ότι είναι ιστορική πείρα σε όλους μας, σε όλη την κοινωνία, ότι οποτεδήποτε οι κυβερνητικές εξουσίες και οι εξουσίες γενικότερα νιώθουν αδύναμες να πείσουν, να ηγεμονεύσουν ιδεολογικά και πολιτικά, χρησιμοποιούν την τρομοκράτηση, το φόβο και την καταστολή. Και επίσης είναι χαρακτηριστικό ότι χρησιμοποιούν τέτοια μέσα απέναντι στην πανεπιστημιακή κοινότητα, η οποία κατά τα άλλα είναι αυτοδιοίκητη. Δεν έχουν καταφέρει να πείσουν την κοινωνία, όπως εξήγησα πριν, και επομένως το μόνο που τους μένει είναι να τρομοκρατούν και να φοβίζουν. Όπως καταλαβαίνετε, νομίζω ότι και εκείνοι ξέρουν ότι αυτό δεν μπορεί να έχει πολύ μέλλον, ούτε να αποδώσει καρπούς.
* Η Γιάννα Γιαννουλοπούλου διδάσκει Γλωσσολογία
στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών
Θεοδόσης Πελεγρίνης: Απειλείται η βιωσιμότητα του πανεπιστημίου
Θα μπορούν να λειτουργήσουν τα ΑΕΙ εάν απολυθούν οι διοικητικοί;
Το μέτρο αυτό της κυβέρνησης, η διαθεσιμότητα, οδηγεί με μεγάλη πιθανότητα όχι απλώς στη μη-λειτουργία, αλλά και στην παύση λειτουργίας του Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. Βεβαίως, και από την ανθρώπινη άποψη, συμπαριστάμεθα σε αυτούς τους 500 υπαλλήλους, τους οποίους το υπουργείο με την απόφασή του απομακρύνει από το ίδρυμά μας. Αυτοί οι 500 υπάλληλοι δεν είναι απλώς ένας αριθμός, είναι υπάλληλοι που βρίσκονται σε ζωτικούς χώρους λειτουργίας του Πανεπιστημίου Αθηνών. Η απομάκρυνσή τους, ακριβώς, θα θέσει σε άμεσο κίνδυνο το εκπαιδευτικό και ερευνητικό έργο του πανεπιστημίου. Αρκεί να σας πω ότι από τους βιβλιοθηκονόμους που ήδη βρίσκονται σε περιορισμένο αριθμό, δηλαδή χρειαζόμαστε περισσότερους, απομακρύνονται οι μισοί. Αυτό σημαίνει ότι από τις οκτώ βιβλιοθήκες του πανεπιστημίου, είναι αμφίβολο αν θα μπορούν να λειτουργήσουν οι τέσσερις. Οι φύλακες απομακρύνονται όλοι… Και το πανεπιστήμιο έχει κτίρια, έχει όργανα μεγάλης αξίας, έχει στη δικαιοδοσία του ένα ολόκληρο δάσος στην Πανεπιστημιούπολη. Με την απομάκρυνσή τους, δημιουργείται ένα μείζον θέμα ασφάλειας του πανεπιστημίου. Από τις διοικητικές υπηρεσίες, από τις γραμματείες που είναι στην υπηρεσία των φοιτητών, απομακρύνεται το 60% των υπαλλήλων. Γι’ αυτούς τους λόγους, το μεγάλο πρόβλημα η μεγάλη πρόκληση που αντιμετωπίζει σήμερα το πανεπιστήμιο είναι η πρόκληση της επιβίωσής του.
* Ο Θεοδόσης Πελεγρίνης είναι πρύτανης του ΕΚΠΑ
Τάσης Παπαϊωάννου: Ιδιωτικοποίηση διά της πλαγίας
Πού νομίζετε ότι το πάει η κυβέρνηση με τα πανεπιστήμια;
Τα ίδια τα πανεπιστήμια είναι ο στόχος, αυτό είναι ολοφάνερο. Πρώτον, απομείωση -όπως έχει ήδη προχωρήσει- διοικητικού προσωπικού, και μάλιστα στα μεγάλα ΑΕΙ, τα ιστορικά και πιο αξιόλογα. Δεν πάνε στα περιφερειακά, στα νέα πανεπιστήμια, τα οποία δημιουργήθηκαν για λόγους ψηφοθηρικούς και τοπικιστικούς.
Πάνε και χτυπούν την καρδιά των οκτώ μεγάλων πανεπιστημίων. Μετά το πρώτο βήμα, την απομείωση του διοικητικού προσωπικού, ακολουθεί το δεύτερο, το οποίο ήδη έχει εξαγγελθεί καθαρά, η απομείωση του διδακτικού προσωπικού. Τρίτο βήμα και εκεί εμφανίζεται τώρα ο «στόχος»: Tι υποχρεώνονται πλέον να κάνουν τα πανεπιστήμια απέναντι σε αυτήν την κατάσταση; Να βγουν «στην πιάτσα», να βρουν διδακτικό και διοικητικό προσωπικό φτηνό, μια και ο νέος νόμος πλέον το προβλέπει.
Δίνει ο νέος νόμος μια δυνατότητα στα πανεπιστήμια για πρόσληψη προσωπικού, όχι μόνιμα, αλλά έκτακτα, το οποίο θα το πληρώνει με πολύ χαμηλότερο μισθό. Άρα, υποχρεώνομαι να βγω στην πιάτσα και να βρω φθηνότερο διοικητικό και διδακτικό προσωπικό, χωρίς βέβαια το διδακτικό προσωπικό αυτό να ανταποκρίνεται στα κριτήρια με τα οποία το επέλεγα μέχρι σήμερα. Και έρχεται και το επόμενο βήμα: Tι χρειάζεται στο πανεπιστήμιο; Χρήμα. Εφόσον όμως η κυβέρνηση δεν δίνει, πώς θα βρουν χρήματα τα πανεπιστήμια; Από χορηγούς. Χορηγοί, βέβαια, γνωρίζουμε πως στην Ελλάδα είναι ελάχιστοι.
Θα υπάρξουν όμως κάποιοι. Π.χ., το Ίδρυμα Ωνάση θα ιδρύσει μια έδρα στο Πολυτεχνείο που θα κάνει μια έρευνα. Αλλά και πάλι δεν λύνει η χορηγία το πρόβλημα. Οπότε, προφανώς, το τελευταίο και σημαντικότερο βήμα, είναι τα δίδακτρα στα δημόσια πανεπιστήμια. Και επειδή αυτό το δικαίωμα από το άρθρο 16 δεν τους δίνεται, θα πιεστούν να το κάνουν εκ των πραγμάτων τα ίδια τα πανεπιστήμια, τα οποία προκειμένου να λειτουργήσουν δεν θα έχουν άλλον τρόπο αντίδρασης.
Κατά τη δική μου γνώμη, ο στόχος είναι αυτός. Να τελειώσουμε με τα δημόσια πανεπιστήμια και όσα παραμείνουν υποστελεχωμένα, υποβαθμισμένα κ.λπ., να λειτουργούν με τα κριτήρια των ιδιωτικών πανεπιστημίων.
* Ο Τάσης Παπαϊωάννου είναι καθηγητής
στη Σχολή Αρχιτεκτόνων ΕΜΠ
