ΚΕΙΜΕΝΑ: Ρούντι Ρινάλντι
Μια ιδιότυπη, παράξενη προεκλογική περίοδος
Δεν είναι πρώτη φορά που μαζεύονται πολλές εκλογικές διαδικασίες. Ας μην πάμε στο μακρινό 1989-90. Από τον Μάιο του 2014 ως τον Σεπτέμβριο του 2015, στήθηκαν 6 κάλπες. Ευρωεκλογές, δημοτικές και περιφερειακές μαζί το 2014, δημοψήφισμα και δυο φορές εθνικές το 2015.
Τώρα, θα έχουμε πάλι 3 ταυτόχρονες εκλογικές διαδικασίες (ευρωεκλογές, περιφερειακές, δημοτικές) σε 4 κάλπες (συν τα συμβούλια). Με δύο ουρές, γιατί δεν θα βάλουν τέσσερις σε κάθε αίθουσα. Παραγγέλθηκαν εξτρά κάλπες και παραβάν, και τώρα διαπιστώνουν ανεπάρκεια σε δικαστικούς αντιπροσώπους και εφορευτικές. Βέβαια υπάρχει πάντα το ενδεχόμενο να προστεθεί και η διαδικασία των βουλευτικών εκλογών τον Μάιο ή να γίνουν αυτές ένα μήνα μετά, τέλη Ιουνίου.
Το 2014, ο ΣΥΡΙΖΑ είχε ρίξει το σύνθημα «Τρεις κάλπες, μία ψήφος». Στις δημοτικές δεν τα πήγε καθόλου καλά, στις περιφέρειες έχασε σχεδόν παντού, αλλά κάπως το «έσωσε» με τη Δούρου στην Αττική. Διασκεδάστηκε η κατάσταση με την πρωτιά (27%) στις ευρωεκλογές, με μια κούρσα που έκανε προσωπικά ο Τσίπρας για να έρθει έστω αυτό αποτέλεσμα. Ο ΣΥΡΙΖΑ δεν είχε δυνάμεις στις τοπικές κοινωνίες, όπως και δεν απέκτησε στο διάστημα που μεσολάβησε, κι έτσι το «τρεις κάλπες, μία ψήφος» δεν λειτούργησε. Ολόκληρος ο κομματικός μηχανισμός και οι «παρατρεχάμενοι» είχαν πέσει στις αυτοδιοικητικές, δεν έδιναν σημασία στις ευρωεκλογές και η επιλογή της Ν.Δ. να ισχύσει ο σταυρός στα ευρωψηφοδέλτια, ανατίναξε ισορροπίες και συσχετισμούς ανάμεσα στις «τάσεις» και δημιούργησε νέα δεδομένα. Ορισμένοι που είχαν αρνηθεί να αφήσουν τη Βουλή και να πάρουν μέρος στην μάχη των περιφερειών, έτρεξαν να δηλώσουν παρών στις ευρωεκλογές όταν είδαν πως δεν θα υπάρχει λίστα (χαρακτηριστική περίπτωση η Σ. Σακοράφα, που τώρα ευελπιστεί να συνεχίσει την καριέρα της μέσα από το ευρωψηφοδέλτιο του Γ. Βαρουφάκη, παραφράζοντας την παροιμία «μάθε τέχνη… και μην την αφήνεις ποτέ όταν σου δίνεται η ευκαιρία»).
Τώρα, υπάρχουν δυο-τρία χαρακτηριστικά που διαπερνούν την προεκλογική περίοδο. Το πρώτο συνίσταται στο ότι το αποτέλεσμα είναι δεδομένο ανάμεσα στα δύο κόμματα και αυτό χρωματίζει κινήσεις, συνθήματα και εντάσεις. Στις βουλευτικές, όποτε γίνουν, παίζεται αν η Ν.Δ. θα είναι αυτοδύναμη ή όχι, και γενικώς πόσο θα πέσει ο ΣΥΡΙΖΑ, αλλά ο συσχετισμός είναι πάνω κάτω δεδομένος. Πράγμα που πριμοδοτεί μια στάση αναμονής και αλλαγής, με όλα τα «πρωτόκολλα» και τις απαραίτητες διαδικασίες: Εκβιασμοί για το τι θα βρουν οι επόμενοι, αν θα στηθούν δικαστικές υποθέσεις πριν και μετά τις εκλογές, τι θα παραδώσει κάθε υπουργείο κ.λπ. Όλα αυτά υπό την υψηλή εποπτεία «θεσμών» και ελεγκτών. Σιγά-σιγά, στα ουσιώδη ζητήματα πέφτουν οι τόνοι, και η Ν.Δ. δεν ασκεί καμιά έντονη αντιπολίτευση, ούτε δεσμεύεται να χαλάσει «δουλειές» που κλείνουν τώρα, την τελευταία στιγμή: Οικονομικά, δάνεια, αλλά και Μακεδονικό, ελληνοτουρκικά, σχέσεις με ΗΠΑ και άλλες τριγωνικές συμμαχίες. Μια γραμμή «συνέχειας» στήνεται με επιμέλεια ανάμεσα στα δύο κόμματα. Ορισμένοι θεωρούν πως αν χρειαστεί, όσο κι αν είναι το κόστος, δεν αποκλείεται να συγκυβερνήσουν τα δύο κόμματα. Με κάποια φόρμουλα και δικαιολογία που θα βρεθεί μετά τις εκλογές.
Το δεύτερο αφορά στην παντελή έλλειψη προεκλογικού κλίματος. Δεν έχει δημιουργηθεί τέτοιο, κι ούτε υπάρχει μια φανερή αντιπαράθεση και διαφωνίες για σοβαρά θέματα. Το γεγονός δεν σχετίζεται μόνο με την τακτική των κομμάτων, που όλα δεν έχουν να πουν ουσιωδώς διαφορετικά πράγματα και απλά θέλουν μια καταγραφή στις 4 κάλπες και τίποτα παραπάνω. Σχετίζεται και με την απόσταση που κρατούν οι πολίτες συνολικά απέναντι στον πολιτικό κόσμο.
Οι εκλογές θα σημάνουν ένα νέο πολιτικό τοπίο κι αυτό είναι αναμενόμενο και αδιαμφισβήτητο. Δεν θα υπάρξει μια μεγάλη έκπληξη, κάτι σαν μεγάλο ρεύμα, σαν νέο δεδομένο. Τουλάχιστον δεν διαφαίνεται κάτι τέτοιο σαν ισχυρή πιθανότητα. Η απόσταση του πολίτη από τον πολιτικό κόσμο θα εκφραστεί, κατά πάσα πιθανότητα όχι τόσο (μόνο) δια της αποχής, αλλά από την πανσπερμία ψήφου που θα υπάρξει. Ο διπολισμός που στήνεται δεν θα είναι τόσο αποτελεσματικός
Για αυτό το τελευταίο στοιχείο, το ενδιαφέρον των κομμάτων για μια συνταγμένη ψήφο και στις τέσσερις κάλπες θα πέσει στο κενό. Θα υπάρχουν μεγάλες αποκλίσεις, τόσο ως προς τη συμμετοχή σε κάθε κάλπη, όσο και ως προς την εκλογική συμπεριφορά σε κάθε διαδικασία. Η ευθυγραμμισμένη ψήφος και στις τέσσερις κάλπες, θα είναι μειοψηφική συμπεριφορά. Θα υπάρχουν πολλαπλές επιλογές και ο πολίτης θα κρίνει κατά περίπτωση αν και πού θα ρίξει ψήφο.
Αν προσθέσουμε στην κατάσταση αυτή, την υπερσυσσώρευση ψηφοδελτίων –άρα και έναν σημαντικό κατακερματισμό ψήφων– και μια μεγάλη σύγχυση για τις επιλογές, μπορούμε να πούμε πως, ενώ το αποτέλεσμα είναι ήδη γνωστό όσο αφορά τη θέση των δύο πρώτων κομμάτων, θα έχουμε και αποκλίσεις. Αυτό δημιουργεί ελπίδες σε άλλα κόμματα και μικρότερους συνδυασμούς, αλλά και εδώ τα πράγματα θα είναι μπερδεμένα. Για δυο λόγους. Πρώτο, τα «μικρά» κόμματα, αυτά που είχαν εκλογική παρουσία, φθίνουν και αφομοιώνονται από τα μεγάλα, τα υπερνικά ο διπολισμός που έχει στηθεί με πρόσημο το «Κεντρο-» (Κεντροαριστερά ενάντια στην Κεντροδεξιά). Δεύτερο, όλα τα κόμματα που παρουσιάζονται δεν έχουν κάτι ενδιαφέρον να πουν, τα ξέρει ο κόσμος και δεν περιμένει τίποτα από αυτά. Το τι θα ψηφίσει κανείς, θα είναι ζήτημα της τελευταίας στιγμής. Μια πολλαπλή ψήφος χωρίς συνοχή, δεν σημαίνει οπωσδήποτε σημαντική υπερψήφιση των περισσότερων από τα μικρά ή τα πρωτοεμφανιζόμενα κόμματα και περσόνες. Η διασπορά θα πλήξει και τους «μικρούς» γιατί θα υπάρχει πληθώρα, αλλά και γιατί και τα δικά τους αποτελέσματα θα είναι διαφορετικά από κάλπη σε κάλπη.
Συμπέρασμα: Οι εκλογές θα σημάνουν ένα νέο πολιτικό τοπίο κι αυτό είναι αναμενόμενο και αδιαμφισβήτητο. Δεν θα υπάρξει μια μεγάλη έκπληξη, κάτι σαν μεγάλο ρεύμα, σαν νέο δεδομένο. Τουλάχιστον δεν διαφαίνεται κάτι τέτοιο σαν ισχυρή πιθανότητα. Η απόσταση του πολίτη από τον πολιτικό κόσμο θα εκφραστεί, κατά πάσα πιθανότητα όχι τόσο (μόνο) δια της αποχής, αλλά από την πανσπερμία ψήφου που θα υπάρξει. Ο διπολισμός που στήνεται δεν θα είναι τόσο αποτελεσματικός. Μια σχετικά καινούργια κατάσταση –μεγαλύτερης «μπαχαλοποίησης»– θα εκφραστεί στις αυτοδιοικητικές, όπου η εισαγωγή της απλής αναλογικής θα δημιουργήσει περισσότερες ωσμώσεις για να φτιαχτούν πλειοψηφίες.
Πάνω από τη Λάρισα…
Τα μηνύματα φθάνουν διαρκώς στο Μαξίμου. Πάνω από τη Λάρισα είναι δύσκολα τα πράγματα για το κυβερνών κόμμα. Όχι μόνο δύσκολα αλλά πολύ δύσκολα. Οι πολιτευτές και τα κορυφαία στελέχη, δεν μπορούν να εμφανιστούν χωρίς δρακόντεια μέτρα ασφαλείας. Άλλωστε, ο πρωθυπουργός είδε ότι το Παλαί δεν γέμισε πριν λίγο καιρό, όταν ανέβηκε εκείνος για να δώσει υποτίθεται άλλη πνοή. Τσακαλώτος, Γεροβασίλη και Παππάς αποδοκιμάστηκαν και ελάχιστος κόσμος προσήλθε στις συγκεντρώσεις. Οι προληπτικές «σκούπες» της ασφάλειας και το κουβάλημα διμοιριών των ΜΑΤ, είναι άκρως απαραίτητες κινήσεις για να πραγματοποιηθούν οι προεκλογικές περιοδείες. Και τον Σεπτέμβριο, αν δεν έχουν γίνει πρόωρες βουλευτικές, θα πρέπει να ανέβει ο πρωθυπουργός προεκλογικά στη ΔΕΘ…
Η κατάσταση, δηλαδή η καθοδική τάση, δεν αντιστρέφεται και μπορεί να πάρει πιο γρήγορους ρυθμούς. Τα νούμερα που δίνουν στο ΣΥΡΙΖΑ κάποιες δημοσκοπήσεις, εκφράζουν περισσότερο ευχές παρά την πραγματική κατάσταση. Στις βασικές πόλεις, οι επιλογές του για τη δημαρχία καταποντίζονται. Σε ορισμένες περιπτώσεις, ούτε διψήφιο ποσοστό δεν συγκεντρώνουν και το ξέρουν καλά.
Η γκρίνια όμως φθάνει και στους βουλευτές και τα επιτελεία. Η κοινοβουλευτική ομάδα θα υποδιπλασιαστεί (σαν τα ραδιενεργά στοιχεία, τώρα μετράμε απλά τον χρόνο υποδιπλασιασμού). Σκεφτείτε π.χ. ποιοι είχαν εκλεγεί στην Α΄ Αθήνας με τον ΣΥΡΙΖΑ: Φλαμπουράρης, Βούτσης, Φίλης, Βερναρδάκης. Τώρα, πιθανά 2 θα βρεθούν εκτός. Όσο κι αν γίνουν μαγειρέματα και πάνε σε άλλα ψηφοδέλτια με πιθανότητες εκλογής, κάποιοι κινδυνεύουν. Μόνο οι πρώτες θέσεις στο επικρατείας θεωρούνται σίγουρες από χέρι. Τη μία την έχει ήδη καπαρώσει ο Πάνος Σκουρλέτης. Η κατάσταση αυτή, καθίζησης και πιθανής μη επανεκλογής ορισμένων, ακόμα και πρωτοκλασάτων, δημιουργεί τριβές και γκρίνιες. Όπως και η συντελούμενη πασοκοποίηση του ΣΥΡΙΖΑ, που δεν μπορεί να γίνει χωρίς δοσίματα και εκλόγιμες θέσεις.
Ονομάστηκε τροπολογία Κουντουρά…
Ο πολλά υποσχόμενος, αλλά χαμηλά ιπτάμενος, υπουργός Εσωτερικών, παρουσίασε μια τροπολογία ώστε να αρθεί το ασυμβίβαστο βουλευτή και υποψήφιου ευρωβουλευτή. Πρόκειται για την περίφημη «τροπολογία Κουντουρά», γιατί της έχει κλειστεί θέση στο ευρωψηφοδέλτιο του ΣΥΡΙΖΑ και η τυχόν παραίτησή της από τη Βουλή θα προξενούσε προβλήματα δεδηλωμένης στο κυβερνών κόμμα. Είπαμε, στην Ελλάδα όλα είναι πιθανά, ακόμα και αυτό. Μέχρι τώρα βέβαια, δυο μήνες πριν τις εκλογές, δεν έχει γίνει καμία συζήτηση για την Ευρώπη και τις ευρωεκλογές και ούτε θα γίνει. Θα συζητούνται θέματα όπως τροπολογίες, «γέφυρες», πρωθυπουργοί που «πιάνουν πουλιά στο αέρα» (μπράβο, εύγε κύριε καθηγητά), μέχρι που η κυρία Μεγαλοοικονόμου, για δυο μήνες θα ψιλοεκβιάζει καλυπτόμενη από τον πολέμιο των «βόθρων» κύριο Πολάκη (λάτρη των θεσμών και της δεοντολογίας…).
Ο Β. Μεϊμαράκης και η Μ. Ασημακοπούλου έτρεξαν τάχα να αδειάσουν την τροπολογία Κουντουρά, δηλώνοντας ότι δεν θα κάνουν χρήση της και θα παραιτηθούν από το βουλευτικό αξίωμα για να πάρουν μέρος. Αλλά αν ο Τσίπρας ενισχύσει το ευρωψηφοδέλτιο με στελέχη πρώτης γραμμής για να δώσει δημοψηφισματικό χαρακτήρα στις ευρωεκλογές, τι θα κάνουν τα άλλα κόμματα; Δεν θα οδηγηθούν κι αυτά στη χρήση της «τροπολογίας Κουντουρά»;
Ο Κατρούγκαλος ξεπερνά τον Κοτζιά
Ο Κοτζιάς, μετά από λαμπρή θητεία στον «πατριωτικό» χώρο, προχώρησε όλα τα αμερικανόπνευστα σχέδια. Πρέσπες, αντιρωσική στάση, επίσκεψη και σχέσεις με Ουκρανία και Αλβανία. Δεν είναι και λίγα… Ο Κατρούγκαλος, που έχει φοιτήσει την ίδια σχολή με τον Κοτζιά στα νιάτα του, θέλει να τον ξεπεράσει. Ως υπουργός Εξωτερικών, προχωρά σε πρωτάκουστες δηλώσεις σχετικά με τα «δικαιώματα» της Τουρκίας στη θάλασσα και προκαλεί μεγάλα ερωτηματικά για το τι ακόμα θα πράξει η κυβέρνηση Τσίπρα πριν φύγει! Εκτελεί συμβόλαια; Πρέπει να κλείσει άμεσα και τα θέματα του Αιγαίου, που υπάρχουν μόνο από την πλευρά της Άγκυρας; Τι ακριβώς συζήτησε ο Τσίπρας με τον Ερντογάν στο πρόσφατο ταξίδι του; Γιατί εισπράττει επαίνους ο Κατρούγκαλος («Ευχαριστώ τον Γιώργο») από τον Τσαβούσογλου;
Πάμε σε εκλογικές διαδικασίες εν μέσω κλιμακούμενης αποσταθεροποίησης στην περιοχή και με πλήρως ενδοτική στάση της ελληνικής κυβέρνησης, αλλά και ουσιαστική σιωπή της αντιπολίτευσης, ενώ οι υπόλοιποι κάνουν το κορόιδο και ανησυχούν αν θα είναι χαλαρή για τα κόμματά τους η ψήφος… Η υποτίμηση των γεωπολιτικών και εθνικών απειλών, είναι ένα ακόμα χαρακτηριστικό της προεκλογικής περιόδου και διαπερνά όλους τους πολιτικούς σχηματισμούς, παλαιούς και νέους.
Η σιωπή Τσακαλώτου
Ο αρχηγός της αριστερής και ταξικά ευαίσθητης πτέρυγας του «κόμματος», «Εουκλίντες» για τους Ευρωπαίους συναδέλφους του, σιωπά. Δείχνει να διαφοροποιείται από τη μικροπολιτική που ασκεί το Μαξίμου. Η βάση της σιωπής, δεν είναι κάποια άλλη κατεύθυνση αλλά η πλήρης ευθυγράμμισή του με την ευρωκρατία και τους μηχανισμούς της. Όπως ο άλλος αντιπρόεδρος της κυβέρνησης, ο «αθόρυβος» κύριος Δραγασάκης, έχει κι ο Τσακαλώτος πολύ καλές σχέσεις με ισχυρούς παράγοντες του τραπεζικού συστήματος και ίσως προσβλέπει σε κάποιον ευρωπαϊκό θώκο. Κατά τα άλλα, είναι καλός να λέει ανέκδοτα στη Βουλή για τα άλματα της κουτσής σαρανταποδαρούσας κι άλλα χαριτωμένα, πάντα στα γκρίκλις. Με τέτοια «αριστερή» πτέρυγα, το μέλλον του ΣΥΡΙΖΑ μοιάζει ανθόσπαρτο…
