Εκτίναξη της αποχής και θρίαμβος του Πούτιν
Περίπου 111 εκατομμύρια ψηφοφόροι έπρεπε να πάνε την περασμένη Κυριακή στις κάλπες για την ανάδειξη της νέας Δούμας, δηλαδή της βουλής της Ρωσικής Ομοσπονδίας. Από αυτούς, τον κόπο δεν έκαναν ούτε οι μισοί: η συμμετοχή, από 60% στις προηγούμενες εκλογές, έπεσε κάτω από 48%. Μ’ αυτήν την έννοια (ή, ορθότερα, και μ’ αυτήν) η Ρωσία αποδεικνύεται χώρα… ευρωπαϊκή, ακόμη κι αν οι περισσότεροι διεθνείς αναλυτές επιμένουν να μην την αντιμετωπίζουν ως τέτοια. Εκεί οφείλεται, ίσως, και η εντυπωσιακή αδιαφορία των διεθνών και εγχώριων ΜΜΕ για τις γενικές εκλογές σε ένα από τα ισχυρότερα κράτη του πλανήτη. Συν το γεγονός ότι και οι Δυτικοί ανέμεναν θρίαμβο του Πούτιν, οπότε γιατί να το κάνουν θέμα; Πράγματι, ο θρίαμβος ήρθε: βοηθούσης της αποχής και του εκλογικού νόμου, και βέβαια της αύξησης του ποσοστού της κατά 5%, η «Ενωμένη Ρωσία» του Πούτιν (ή, τυπικά, του πρωθυπουργού Ντμίτρι Μεντβέντεφ) έχει στη νέα Δούμα 343 έδρες σε σύνολο 450. Δηλαδή, με το 54,3% των ψήφων έχει το 76,2% των εδρών, ποσοστό που επιτρέπει στον Πούτιν να προβεί άνετα και σε συνταγματική μεταρρύθμιση.
Αυτή τη φορά, μάλιστα, κανείς δεν μιλά για νοθεία. Ο Πούτιν, με τον αέρα αυτού που αναστήλωσε το διεθνές κύρος της Μόσχας και υπερασπίζεται δυναμικά τα «ζωτικά της συμφέροντα», λασκάρισε τα λουριά: μείωση του ορίου εισόδου στη βουλή (από 7% σε 5%), έγκριση της υποψηφιότητας νέων κομμάτων (υπόθεση πολύ δύσκολη παλιότερα), έως και άδεια στην κρατική τηλεόραση να φιλοξενήσει προεκλογικά τη φιλοδυτική αντιπολίτευση (με αντιπάλους τόσο αναξιόπιστους, δεν είχε να φοβάται τίποτα!). Το αποτέλεσμα δεν τον διέψευσε. Ο μοναδικός που διασώθηκε ήταν στην πραγματικότητα ο ακροδεξιός και νυν εμφανιζόμενος ως «σοβαρός» Ζιρινόφσκι, που κατάφερε να αυξήσει ελαφρά το ποσοστό του, και μόνο αυτό, από 11,7% σε 13,2%. Η διευκρίνιση περί ποσοστού έχει σημασία διότι, σε ψήφους, όλα τα κόμματα έχασαν λόγω της εκτίναξης της αποχής: Ακόμη και η θριαμβεύουσα, κατά τα άλλα, «Ενωμένη Ρωσία» του Πούτιν απώλεσε σχεδόν 4 εκατομμύρια ψηφοφόρων! Δηλαδή η διάχυτη κοινωνική δυσαρέσκεια επηρέασε όλους τους πολιτικούς χώρους, παρά την ανανεωμένη διεθνή αίγλη της Ρωσίας.
Με την ψυχή στο στόμα αξιωματική αντιπολίτευση το Κ.Κ.
Οι εκλογές είχαν βέβαια και μεγάλους χαμένους, με πρώτο το Κ.Κ. Ρωσικής Ομοσπονδίας, το οποίο έχασε 5.580.000 ψηφοφόρους και περιορίστηκε στο 13,4% (σε σχέση με το 19,2% του 2011). Κινδύνεψε δηλαδή, για πρώτη φορά από το 1991, να χάσει τη θέση της αξιωματικής αντιπολίτευσης από τον Ζιρινόφσκι! Από αυτά τα εκατομμύρια ανθρώπων που γύρισαν την πλάτη στον Ζιουγκάνοφ, 1.190.000 στήριξαν τους πρωτοεμφανιζόμενους «Κομμουνιστές της Ρωσίας», οι οποίοι ασκούν εξ αριστερών κριτική στο παραδοσιακό Κ.Κ. και στον Πούτιν, και δηλώνουν ικανοποιημένοι από την κατοχύρωσή τους σαν δύναμη εθνικής εμβέλειας (δεδομένου μάλιστα ότι επί χρόνια τους αρνούνταν την αναγνώριση ως πολιτικό κόμμα). Οι υπόλοιποι απλά εξαφανίστηκαν μέσα στα δεκάδες εκατομμύρια της αποχής… Γεγονός όχι περίεργο για ένα κόμμα το οποίο ποτέ δεν μπόρεσε (ή δεν θέλησε;) να κάνει μια ουσιαστική ανάλυση του τι συνέβη στο παρελθόν, ούτε, πολύ περισσότερο, να χαράξει μια πειστική εναλλακτική πρόταση που να «μιλά» στην κοινωνική πλειοψηφία, και ιδίως στη νεολαία (η οποία ταΐζεται μόνο «εθνική υπερηφάνεια» τη στιγμή που μια χούφτα ολιγάρχες συγκεντρώνουν αμύθητο πλούτο και η διαφθορά των πολιτικών θεωρείται αναπόφευκτη!).
Δεύτερος μεγάλος χαμένος η σοσιαλδημοκρατική συμμαχία «Δίκαιη Ρωσία», που κατέρρευσε στο 6,2% παρόλο που συγκαταλέγεται στους συμμάχους, με την ευρεία έννοια, του κυβερνητικού κόμματος. Η «Δίκαιη Ρωσία» υπέφερε εκλογικά εν μέρει από την αποχώρηση και αυτόνομη κάθοδο δύο συνιστωσών της, που κι αυτές δεν τα πήγαν και πολύ καλά. Αλλά η κατάρρευσή της δεν μπορεί να εξηγηθεί μόνο από τις αποχωρήσεις. Στην πραγματικότητα, ενώ φιλοδοξούσε να αποτελέσει την «τρίτη λύση» πέρα από τον Πούτιν και τον Ζιουγκάνοφ, με τη μεσοβέζικη γραμμή της ξεθώριασε κάπου ανάμεσά τους.
Ο κλαυσίγελος της «δημοκρατικής» αντιπολίτευσης
Τρίτος χαμένος, και ίσως ο πιο… φυσιολογικά αναμενόμενος σ’ αυτό το ρόλο, ήταν η πανσπερμία των ακραίων νεοφιλελεύθερων σχηματισμών. Ανίκανοι να τα βρουν μεταξύ τους ώστε να καταλήξουν σε ενιαία κάθοδο, και με το στίγμα του φιλοδυτικού να τους βαραίνει, οι ηγέτες της διασπασμένης δεξιάς αντιπολίτευσης ξεφτιλίστηκαν ακόμη περισσότερο απ’ ό,τι σε προηγούμενες αναμετρήσεις. Χαρακτηριστικό παράδειγμα ο πρώην πρωθυπουργός του Πούτιν, και σήμερα χαϊδεμένο παιδί της Δύσης, Μιχαήλ Κασιάνοφ – τον οποίο οι Ρώσοι αποκαλούν «ο Κύριος 2%» από το… στάνταρ ποσοστό της μίζας που χρέωνε όταν υπέγραφε οικονομικές συμφωνίες ως πρωθυπουργός.
Το κόμμα του Κασιάνοφ λοιπόν, παρά το θεϊκό ακρωνύμιο «Παρνασσός»(!), κατέρρευσε τώρα στα εκλογικά τάρταρα με 0,7%. Εύλογη κατάληξη για κάποιον που διακηρύττει ότι θα επιστρέψει την Κριμαία στην Ουκρανία και υποστηρίζει τις κυρώσεις της Δύσης εναντίον της Μόσχας. Αν και μάλλον η χαριστική βολή του δόθηκε όταν η… εξυπηρετική κρατική τηλεόραση πρόβαλε ένα βίντεο 40 λεπτών στο οποίο, αφού περιπτύσσεται με τη γραμματέα του, της υπόσχεται να την κάνει βουλευτή παρότι αυτή έχει βρετανική υπηκοότητα. Και λίγο μετά περηφανεύεται ότι έγινε πλούσιος… τίμια: «Αγόρασα σοβιετική περιουσία με 5 καπίκια και την πούλησα 5 ρούβλια. Αυτό δεν κάναμε όλοι στις αρχές της δεκαετίας του ’90; Αυτό δεν μπορεί να ονομάζεται κλοπή! Ήταν η εποχή του αναγκαίου μετασχηματισμού της οικονομίας μας…»
Με τέτοιους αντιπάλους, όσο κι αν τα δυτικά ΜΜΕ τους βάφτισαν «ήρωες της δημοκρατίας», ο Πούτιν πράγματι δεν είχε να φοβηθεί τίποτα… Παρά την υπαρκτή δυσαρέσκεια και την κραυγαλέα κοινωνική ανισότητα, αυτό που κυρίως μέτρησε για τους περισσότερους από τους πολίτες που έφτασαν στις κάλπες ήταν η «αποφασιστική» στάση του Πούτιν στη συνεχιζόμενη γεωπολιτική αναταραχή, από την ουκρανική κρίση ως τη συριακή σύρραξη και παραπέρα. Το γεγονός ότι ψήφισαν και οι κάτοικοι της προσαρτημένης Κριμαίας ήταν έτσι ένας ακόμη συμβολισμός που επεδίωξε το Κρεμλίνο, αδιαφορώντας για το πόσο αυτό εξόργισε τις δυτικές πρωτεύουσες και το Κίεβο.
Ερρίκος Φινάλης
