Σήμερα συμπληρώνεται ένας χρόνος από τη μέρα που ο Ομπραδόρ (πιο γνωστός ως «ΑΜΛΟ», από τα αρχικά του πλήρους ονόματός του) ανέλαβε επίσημα τα καθήκοντά του ως πρόεδρος του Μεξικού. Αλλά ο Τραμπ του έδωσε το δηλητηριώδες δώρο του τρεις μέρες νωρίτερα: την Τετάρτη ανακοίνωσε ότι σκοπεύει να εντάξει τα μεξικάνικα ναρκοκαρτέλ στη λίστα των «ξένων τρομοκρατικών οργανώσεων». Πρόκειται για μια κίνηση διόλου αγαθή, αφού οι βορειοαμερικανικές ένοπλες δυνάμεις έχουν πράσινο φως για να καταδιώκουν «τρομοκράτες» και εκτός της επικράτειας των ΗΠΑ, χωρίς να ζητούν την άδεια των… ενδιαφερόμενων χωρών. Σαν να μην αρκούσε η έμμεση απειλή, ο Τραμπ απευθύνθηκε δημόσια στον ΑΜΛΟ λέγοντάς του ότι «αν θέλετε, είμαστε έτοιμοι να σας στείλουμε το στρατό μας και να καθαρίσουμε γρήγορα το Μεξικό»… Η αντίδραση της μεξικανικής κυβέρνησης ήταν άμεση: ο υπουργός Εξωτερικών Μαρτσέλο Εμπράρ δήλωσε ότι «δεν θα αποδεχθούμε ποτέ οποιαδήποτε απόφαση παραβιάζει την εθνική κυριαρχία μας», προσθέτοντας ότι καλύτερα θα έκανε ο Αμερικανός πρόεδρος να επιχειρήσει να ελέγξει τη ροή όπλων και κεφαλαίων από τις ΗΠΑ προς τα μεξικάνικα καρτέλ. Την επόμενη μέρα, ο ίδιος ο Ομπραδόρ δήλωσε: «Συνεργασία, ναι. Επεμβατισμός, όχι. Ας μην το τραβήξουμε άλλο»…
Η αλήθεια είναι ότι το Μεξικό έχει μια άβολη σχέση με τον βόρειο γείτονά του ήδη από τα μέσα του 19ου αιώνα, όταν οι ΗΠΑ προσάρτησαν βίαια το ένα τρίτο των μεξικανικών εδαφών. Έκτοτε η ταπείνωση συνεχίστηκε, ώσπου κορυφώθηκε στα τέλη του προηγούμενου αιώνα: η επέλαση της παγκοσμιοποίησης μετέτρεψε το Μεξικό, με τη «βοήθεια» των διαδοχικών διεφθαρμένων και νεοφιλελεύθερων κυβερνήσεών του, σε χώρα παροχής φτηνού εργατικού δυναμικού για τις βιομηχανίες των ΗΠΑ, ενώ ταυτόχρονα ιδιωτικοποιούνταν με ραγδαίο ρυθμό οι δημόσιες επιχειρήσεις και ο εθνικός πλούτος. Η εξέγερση των Ζαπατίστας το 1994 συμβολίζει ακριβώς την αντίδραση σε αυτήν την πορεία, που σημαδεύτηκε από μαζικές σφαγές αμάχων. Κι έπειτα… ήρθαν τα καρτέλ: ο «πόλεμος εναντίον των ναρκωτικών», με τη συμμετοχή στρατιωτικών μονάδων του Μεξικού και των ΗΠΑ, κάθε άλλο παρά τα αποδυνάμωσε. Εκτίναξε όμως τις «παράπλευρες απώλειες»: εκατοντάδες χιλιάδες πολίτες δολοφονήθηκαν ή «εξαφανίστηκαν», συχνά με τη συνεργασία μεταξύ των υποτιθέμενων αντιπάλων.
Κόκκινο πανί για τις ΗΠΑ
Κατηγορούμενος ως… «τοξικό για τις ΗΠΑ μείγμα Λατινοαμερικάνου λαϊκιστή και σοσιαλιστή» (Financial Times), με το που ανέλαβε την προεδρία ο ΑΜΛΟ άρχισε να εφαρμόζει μια πολιτική που εκνεύρισε την Ουάσιγκτον: ενίσχυση της εθνικής παραγωγής, της δημόσιας υγείας και της παιδείας, ώστε να επιτευχθεί μια βελτίωση των συνθηκών ζωής που θα απελευθερώσει τη νεολαία από τη «λύση» της ένταξης σε ναρκοσυμμορίες. Διακήρυξε μάλιστα ότι όραμά του είναι ένας «Τέταρτος Μετασχηματισμός» που θα αλλάξει σε βάθος τη χώρα, όπως το έκαναν οι τρεις προηγούμενες «στιγμές» που σφράγισαν την ιστορία του Μεξικού: 1. Ο πόλεμος της Ανεξαρτησίας (1810-1821). 2. Η σύγκρουση φιλελεύθερων-συντηρητικών (1858-1861). 3. Η Μεξικάνικη Επανάσταση (1910-1919). Το κερασάκι σε μια τούρτα πικρή για την Ουάσιγκτον ήταν η νέα εξωτερική πολιτική που ακολουθεί το Μεξικό εδώ κι ένα χρόνο, παύοντας να υποστηρίζει τις επεμβάσεις των ΗΠΑ στη Λατινική Αμερική.
Αποκορύφωμα ήταν η καταγγελία από τον Ομπραδόρ του πραξικοπήματος στη Βολιβία, και η δραστήρια παρέμβασή του για να σωθούν οι Έβο Μοράλες και Άλβαρο Γκαρσία Λινέρα. Ακόμη «χειρότερα», ο Ομπραδόρ επιτρέπει στους Βολιβιάνους φιλοξενούμενούς του να είναι πολιτικά δραστήριοι, προκαλώντας την οργή της Ουάσιγκτον και φυσικά και της πραξικοπηματικής ντε φάκτο κυβέρνησης στη Λα Παζ. Κάπως έτσι φτάσαμε στην… προσφορά του Τραμπ, να στείλει το στρατό του στο Μεξικό για να «καθαρίσει». Η ιστορία κάθε άλλο παρά τελείωνει εδώ, αφού αναμένεται να αυξηθεί η πίεση στον ΑΜΛΟ από τους αδηφάγους βόρειους γείτονές του αλλά και από τους λεγόμενους διεθνείς επιχειρηματικούς κύκλους. Ήδη πολλαπλασιάζονται στα δυτικά ΜΜΕ τα επικριτικά άρθρα για «απερίσκεπτες ενέργειες και στον οικονομικό τομέα», όπως η απόφαση του ΑΜΛΟ να ακυρώσει το φαραωνικό σχέδιο για ένα νέο διεθνές αεροδρόμιο στην Πόλη του Μεξικού, τη στιγμή που οι «διεθνείς επενδυτές» είχαν ήδη αρχίσει να κάνουν πάρτι…
Ε.Φ.
