Όχι Δρόμος! Δρόμος της Αριστεράς. Δρόμος της Αριστεράς σε χαλεπούς καιρούς. Σε χαλεπούς καιρούς; Ας θυμηθούμε: εικοστός αιώνας: ο αιώνας των προλεταριακών επαναστάσεων και των αντιαποικιακών-απελευθερωτικών κινημάτων.
Επαναστάσεις έγιναν και πέτυχαν. Και τα αντιαποικιακά κινήματα επίσης. Και ήταν λογικό να πιστέψουμε ότι οι επαναστατικές αλλαγές θα ήταν μη αντιστρεπτές.
Αλλά μετά από μια μακρά και ατιμωτική κρίση το σοσιαλιστικό στρατόπεδο κατέρρευσε. Οι αποικιοκράτες διώχτηκαν. Αλλά στη θέση τους αναπτύχθηκαν νέες αντιδραστικές δυνάμεις. Την κλασική αποικιοκρατία τη διαδέχτηκε η νέο-αποικιοκρατία.
Πώς εξηγείται αυτή η ιστορική παλινδρόμηση; Η απάντηση δεν είναι δυνατόν να δοθεί εδώ. Μπορούμε όμως να επισημάνουμε ορισμένες συνέπειες. Προπαντός τις ιδεολογικές.
– Παγκόσμια κυριαρχία του καπιταλισμού. Παγκοσμιοποίηση του κεφαλαιοκρατικού τρόπου παραγωγής. Η διαπίστωση ως ιστορικό δεδομένο. Ιδεολογικές αλλοτριωμένες μορφές:
– Καπιταλισμός: τελευταία και οριστική μορφή κοινωνικής συμβίωσης.
– Συνεπώς: Τέλος της Ιστορίας
Τέλος των ιδεολογιών
Άνθρωπος: μονοδιάστατο παραγωγικό και καταναλωτικό δίποδο.
Τέλος των μεγάλων αφηγήσεων (Ιστορίας, φιλοσοφίας κ.λπ.)
Ο καθείς και η προσωπική του ερμηνεία
Γνωσιολογικός σχετικισμός
Από την αντικειμενική αλήθεια, στις κατασκευές: το έθνος είναι κατασκευή. Ακόμα και το φύλο, δεν έχει βιολογική βάση. Είναι και αυτό κοινωνική κατασκευή. Η έννοια της αντικειμενικής γνώσης είναι αρχαϊκό ιδεολογικό κατάλοιπο.
Στον αλλοτριωμένο και αλλοτριωτικό κόσμο του ύστερου καπιταλισμού, μοναδική ηθική είναι η ηθική του γυμνού ατομικισμού. Στον σημερινό κόσμο των μεγάλων επιστημονικών και τεχνολογικών επαναστάσεων, δεν είναι τυχαίο γεγονός η επιστροφή του θρησκευτικού μυστικισμού: η αναζήτηση ενός νοήματος, σε έναν κόσμο χωρίς νόημα. Η αναζήτηση «ψυχής» σε «έναν κόσμο χωρίς ψυχή» (Μαρξ).
Τέλος λοιπόν της Ιστορίας; Αλλά η Ιστορία συνεχίζεται να γράφεται με αίμα: Πόλεμοι της Νέας Τάξης. Νέες μορφές ιμπεριαλιστικής κατοχής. Νέοι τρόποι απόσπασης υπεραξίας και νέοι τρόποι καταλήστευσης του πλούτου των Εθνών.
Τι κάνουμε λοιπόν σ’ αυτήν την εποχή της κατάρρευσης, της αποικοδόμησης, της περιφρόνησης των ανθρωπιστικών, επαναστατικών ιδανικών;
Σύμφωνα με ένα κλασικό μαρξιστικό απόφθεγμα, η ανάπτυξη στον καπιταλισμό έρχεται σε σύγκρουση με τις κεφαλαιοκρατικές σχέσεις παραγωγής. Η σύγκρουση, η αντίθεση λύνεται με τη σοσιαλιστική επανάσταση. Σήμερα το «θεώρημα» αυτό φαίνεται να διαψεύδεται: Η ανάπτυξη του εργατικού και του κομμουνιστικού κινήματος είναι αντιστρόφως ανάλογη με την ανάπτυξη του καπιταλισμού. Παραδείγματα: ΗΠΑ, Αγγλία, Γαλλία κ.λπ.
Οι σημερινές κοινωνίες μοιάζουν υπνωτισμένες. Όμως η αντίθεση κεφαλαίου και εργασίας είναι μη αναγώγιμη. Η σημερινή ενσωμάτωση της εργατικής τάξης, πρώτον, δεν είναι καθολική και δεύτερον η ενσωμάτωση δεν είναι οριστική. Η κρίση του καπιταλισμού είναι γενική και καθολική. Και η σημερινή κοινωνία δεν είναι υπνωτισμένη: αντιστάσεις, κινήματα, θεωρητικές επεξεργασίες, δείγματα αναγέννησης της μαρξιστικής θεωρίας, είναι σημάδια βαθύτερων διαδικασιών άρνησης και αναζήτησης επαναστατικής διεξόδου. Και κατά τον Μαρξ, στον βαθμό που οι ενδογενείς αντινομίες του καπιταλισμού θα οξύνονται, που θα φτάνουν στον παροξυσμό, η εργατική τάξη και τα θύματα του καπιταλισμού, θα μπορέσουν, από δυνάμει να μετατραπούν σε ενεργεία ή επαναστατική δύναμη ανατροπής της υπάρχουσας σημερινής πραγματικότητας.
Και σήμερα; Ανάγκη για οργάνωση και αναζήτηση επαναστατικής διεξόδου.
Η παγκοσμιοποίηση δεν είναι μια ειρηνική διαδικασία ισότιμης συνεργασίας των λαών. Η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι η ένωση των ευρωπαϊκών κεφαλαίων, αντίθετη με τα συμφέροντα των λαών της Ευρώπης. Ο αναπτυσσόμενος εθνικισμός αποτελεί την αντιδραστική αντιμετώπιση της κρίσης της Ε.Ε. Μπροστά σ’ αυτήν την πραγματικότητα, η αριστερά είναι δυνάμει φορέας ενός νέου, προλεταριακού διεθνισμού. Το έθνος δεν είναι «κατασκευή» και ένας σύγχρονος διεθνικός θα αποτελέσει τη διαλεκτική άρνηση και υπέρβαση των ανταγωνισμών που σημάδεψαν και σημαδεύουν την ύπαρξη των εθνικών κρατών.
Χαλεποί καιροί! Καιροί ήττας, υποχώρηση και σύγχυση. Αλλά οι σημερινές κοινωνίες δεν έχουν νεκρωθεί. Η Αριστερά είναι η δύναμη που θα είναι η πρωτοπορία για την επαναστατική ανατροπή του σημερινού άκαρδου κόσμου. Προϋποθέσεις: Οργάνωση, Θεωρία, Ενότητα θεωρίας και πράξης. Αγωνιστική ενότητα των αριστερών δυνάμεων – ενότητα που συνυπάρχει δυναμικά με τη διαφορά. Συνεργασία αγωνιστική και θεωρητικός διάλογος για την ανάπτυξη της Αριστεράς, που θα έχει υπερβεί τη θεωρητική ένδεια και την οργανωτική πολυδιάσπαση.
Στα δέκα χρόνια της ζωής του ο Δρόμος της Αριστεράς δεν παρασύρθηκε από την ψυχολογία της ήττας, και από τις μεταμοντέρνες «θεωρίες» της μόδας. Αγωνίστηκε στη βάση της θεωρίας και τις αρχές του μαρξισμού. Ειδικά εναντίον του εθνομηδενισμού, υπερασπίστηκε πάντα έναν πατριωτισμό, συμβατό με την αρχή του προλεταριακού διεθνισμού.
Με αισιοδοξία αντιμετωπίζουμε την πορεία του Δρόμου της Αριστεράς με την είσοδο στη δεύτερη δεκαετία της ζωής και της δράσης του.
