Καταιγιστικές είναι οι εξελίξεις των τελευταίων ημερών στο μέτωπο της Μέσης Ανατολής. Ο Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ υλοποίησε την απειλή του για αποχώρηση των ΗΠΑ από την (ομόφωνα επικυρωμένη στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ) πολυμερή συμφωνία για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν, κωφεύοντας στις εκκλήσεις των Ευρωπαίων εταίρων του. Μέσα σε λίγες ώρες από την ανακοίνωση της απόφασης, τη νύχτα της Τετάρτης, το Ισραήλ επιχείρησε να κλιμακώσει τη σύγκρουση, βομβαρδίζοντας συριακές και ιρανικές θέσεις από τα κατεχόμενα υψίπεδα του Γκολάν – για δεύτερη φορά μέσα σε λιγότερες από δέκα μέρες. Την ιρανική απάντηση (εκτόξευση πυραύλων κατά ισραηλινών στόχων στο Γκολάν) ακολούθησε το πρωί της Πέμπτης νέος, ευρύτερος ισραηλινός βομβαρδισμός ιρανικών και συριακών θέσεων, κυρίως γύρω από τη Δαμασκό.
Ήταν μια εξέλιξη μάλλον αναμενόμενη, αφού η απόσυρση της υπογραφής των ΗΠΑ εκλήφθηκε από το Ισραήλ (που είχε ήδη «αναστατωθεί» από την εκλογική νίκη της Χεζμπολά στις λιβανέζικες εκλογές) ως πράσινο φως για επίθεση. Ο Νετανιάχου, ο οποίος βρισκόταν στη Μόσχα για να παρακολουθήσει την παρέλαση της αντιφασιστικής νίκης μετά από πρόσκληση του Πούτιν, φρόντισε βέβαια να προειδοποιήσει εκ των προτέρων τη Ρωσία για τους βομβαρδισμούς – που είναι άγνωστο αν και πώς θα «απαντηθούν» από το Ιράν… Σε αυτό το φόντο έντασης ο Δρόμος συνομίλησε προχθές με τον κ. Αλί Μοχάμαντ Χελμί, μορφωτικό ακόλουθο του Ιράν στην Ελλάδα, ο οποίος στη συνέντευξή του τονίζει ότι ο «πολιτισμός» βίας και σύγκρουσης που προωθούν οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοί τους κινδυνεύει να προκαλέσει γενικευμένη σύρραξη.
Συνέντευξη στον Ερρίκο Φινάλη
Κύριε Χελμί, πώς βλέπετε την κατάσταση συνολικά, και ειδικότερα το ρόλο του Ιράν, στην ευρύτερη περιοχή της Μέσης Ανατολής;
Καταρχήν επιτρέψτε μου να πω κάτι πιο γενικό, που μπορεί να ακούγεται και ως ευχολόγιο αλλά είναι, παρ’ όλα αυτά, μια αδήριτη ανάγκη: η ανθρωπότητα σήμερα, περισσότερο παρά ποτέ, χρειάζεται την επικράτηση πολιτικών που ευνοούν την ειρηνική συνύπαρξη των κρατών και την αδελφοσύνη των λαών. Διαφορετικά θα χαθεί κάθε δυνατότητα για πολύπλευρη πρόοδο, επιστημονική, τεχνολογική και άλλη, που θα υπηρετεί τις ανάγκες του παγκόσμιου πληθυσμού και θα προάγει την ευημερία. Δυστυχώς, εδώ και πάνω από δύο δεκαετίες αυτή η ανάγκη απαξιώνεται και τσαλαπατιέται. Μόλις γιορτάσαμε την επέτειο της ήττας των δυνάμεων του Άξονα, που επέβαλαν στην ανθρωπότητα τον 2ο Παγκόσμιο Πόλεμο, προκαλώντας τεράστιες καταστροφές και δεκάδες εκατομμύρια νεκρών. Αλλά η Ιστορία αγνοείται, καθώς και πάλι ισχυρές δυνάμεις σπρώχνουν την ανθρωπότητα σε μια νέα, ακόμη πιο καταστρεπτική γενικευμένη σύρραξη. Αιτία είναι, ξανά, η απληστία, η απόπειρα να επιβάλουν μια παγκόσμια κυριαρχία και να καταληστεύσουν τον φυσικό πλούτο τρίτων χωρών. Επικεφαλής των σημερινών φιλοπόλεμων δυνάμεων είναι οι ΗΠΑ, ιδίως υπό την προεδρία του κυρίου Τραμπ. Το μοντέλο που προβάλλουν αυτές οι δυνάμεις είναι ένας «πολιτισμός» βίας και σύγκρουσης σε διεθνές επίπεδο, που τσαλαπατά κάθε έννοια ειρηνικής και αξιοπρεπούς συνύπαρξης. Ο κύριος Τραμπ εύκολα λέει ψέματα, εύκολα απευθύνει αβάσιμες κατηγορίες, εύκολα περιφρονεί το διεθνές δίκαιο, και ακόμη ευκολότερα επιχειρεί να παρέμβει στο εσωτερικό τρίτων χωρών. Εάν συνεχιστεί αυτή η πορεία που προκρίνει τη βία και την εξαπάτηση, θα παροξυνθούν οι συγκρούσεις και θα οδηγηθούμε σε διχασμό και πόλεμο.
Περιγράφετε μια πολύ σκοτεινή εικόνα…
Υπάρχει πάντα και μια άλλη πλευρά, πιο φωτεινή: όλο και περισσότεροι άνθρωποι διακρίνουν την αλήθεια και ενισχύουν την πεποίθησή τους ότι η μοναδική βιώσιμη προοπτική είναι η ειρηνική συνύπαρξη και η συνεργασία. Οι λαοί διψούν για ειρήνη, και βλέπουν πιο καθαρά σήμερα ότι η πολιτική του κυρίου Τραμπ και των συμμάχων του είναι, πώς να το πω, αρνητική…
Η Ιστορία αγνοείται, καθώς και πάλι ισχυρές δυνάμεις σπρώχνουν την ανθρωπότητα σε μια νέα, ακόμη πιο καταστρεπτική γενικευμένη σύρραξη. Αιτία είναι, ξανά, η απληστία, η απόπειρα να επιβάλουν μια παγκόσμια κυριαρχία.
Να επικεντρώσουμε στη Μέση Ανατολή;
Εκεί θα κατέληγα ούτως ή άλλως, αφού σήμερα η ευρύτερη περιοχή μας είναι στο μάτι του κυκλώνα. Όπως γνωρίζετε, εδώ και χρόνια οι ΗΠΑ επιχειρούν να αλλάξουν τον χάρτη της Μέσης Ανατολής. Θέλουν να επιβληθούν σε όλες τις χώρες της περιοχής ως μοναδικοί κυρίαρχοι, ώστε μεταξύ άλλων να ληστέψουν τον φυσικό πλούτο τους: πετρέλαιο, αέριο, και όχι μόνο. Με αυτό το σχέδιο εξαπέλυσαν δύο πολέμους στον Περσικό Κόλπο και κατέστρεψαν το Αφγανιστάν και το Ιράκ, ενώ ταυτόχρονα έδωσαν απλόχερη βοήθεια στο υπερσυντηρητικό δικτατορικό καθεστώς της Σαουδικής Αραβίας, με τη βοήθεια του οποίου δημιούργησαν και στήριξαν έναν αστερισμό τρομοκρατικών οργανώσεων: από τους Ταλιμπάν και την Αλ-Κάιντα ως το λεγόμενο Ισλαμικό Κράτος και την Τζάις αλ-Ισλάμ. Ανεξάρτητα από το πώς ορισμένες αυτονομήθηκαν στη συνέχεια, η εκπαίδευση και ο οπλισμός που τους παρασχέθηκε με τη συνεργασία των ΗΠΑ, του σιωνιστικού ισραηλινού καθεστώτος και της σαουδαραβικής μοναρχίας συνέβαλαν στην εδραίωσή τους. Και η δράση τους εξυπηρέτησε τα σχέδια αυτών ακριβώς των δυνάμεων στη Μέση Ανατολή.
Με αμφισβητούμενο αποτέλεσμα όμως…
Σωστά! Διότι, τι κατάφεραν οι φιλοπόλεμες δυνάμεις μετά από δέκα και πάνω χρόνια που επιχειρούν να επιβάλουν το απαράδεκτο σχέδιό τους στην ευρύτερη περιοχή; Δεν πέτυχαν ούτε έναν από τους στόχους τους. Και είναι όντως εξοργισμένες με το Ιράν, επειδή η χώρα μου στάθηκε εμπόδιο στην απληστία τους. Ήταν με τη βοήθεια του Ιράν που κατέρρευσαν οι Ταλιμπάν στο Αφγανιστάν, ήταν ο ιρανικός λαός που αντιστάθηκε αποτελεσματικά επί 8 χρόνια στον υποκινούμενο από τη Δύση τότε Σαντάμ Χουσεΐν, ήταν με την καθοριστική βοήθεια του Ιράν που κατατροπώθηκαν οι τρομοκράτες στο Ιράκ και τη Συρία.
Ισχυρίζονται όμως ότι αυτή ακριβώς η δράση του Ιράν αποκαλύπτει τις επεκτατικές βλέψεις του. Πώς απαντάτε;
Εμείς δεν εισβάλαμε ποτέ σε καμία χώρα. Στη Συρία προσκληθήκαμε, και εμείς και η Ρωσία, από τη νόμιμη κυβέρνηση για να συμβάλλουμε στην καταπολέμηση των απεχθών τρομοκρατικών οργανώσεων, των πιο βάρβαρων που έδρασαν ποτέ στην περιοχή μας. Και πράγματι, απελευθερώσαμε πολλές πόλεις και χωριά από τον μεσαιωνικό τρόμο. Χτυπήσαμε αποφασιστικά δυνάμεις κατακτητικές, αποτελούμενες από ξένους, που απολάμβαναν της υποστήριξης συγκεκριμένων κρατών. Και θέσαμε τις βάσεις για την επερχόμενη πλήρη και οριστική νίκη του συριακού λαού, όπως συνέβη προηγουμένως και στο Ιράκ, που είναι πλέον πλήρως απελευθερωμένο από τρομοκράτες. Μπορούν να μας κατηγορούν λοιπόν για ό,τι θέλουν, αλλά η αλήθεια είναι ότι οι ΗΠΑ και ορισμένοι σύμμαχοί τους έχουν εξοργιστεί επειδή απέτυχαν τα σχέδιά τους για κυριαρχία στην περιοχή, και γνώρισαν ταπεινωτική ήττα από το Ιράν και τη Ρωσία. Ό,τι και να λένε, είμαι πεπεισμένος ότι οι λαοί, και πρώτοι από όλους οι λαοί της περιοχής, δεν θα ξεχάσουν ποτέ τα εγκλήματα των τρομοκρατών: τις ανατιναγμένες εκκλησίες, τα καμμένα τζαμιά, την αγριότητα εναντίον γυναικόπαιδων, τους αποκεφαλισμούς και τους βιασμούς. Αυτά δεν θα ξεχαστούν ποτέ. Αντί να ζητούν τα ρέστα, οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοί τους στην περιοχή, το σιωνιστικό Ισραήλ και η Σαουδική Αραβία, θα έπρεπε να ντρέπονται. Είναι γνωστό πως οι ΗΠΑ ανεφοδίαζαν με ρίψεις από αέρος τους τρομοκράτες του λεγόμενου Ισλαμικού Κράτους και άλλων παρόμοιων οργανώσεων, όταν αυτοί είχαν περικυκλωθεί από τον συριακό στρατό. Και είναι επίσης γνωστό ότι, ακόμη και σήμερα, οι τραυματίες του Ισλαμικού Κράτους περιθάλπτονται στο Ισραήλ. Όσο για τη Σαουδική Αραβία, οι ίδιοι οι Αμερικάνοι λένε ότι «επένδυσε» συνολικά 7 δισεκατομμύρια δολάρια σε τρομοκρατικές οργανώσεις. Ρωτάμε λοιπόν κάθε άνθρωπο καλής θέλησης, με βάση το πρόσφατο παρελθόν και το σήμερα: μπορεί κάποιος να ισχυριστεί στα σοβαρά ότι είναι επεκτατικό το Ιράν και φιλειρηνικές οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοί τους;
Μα, όχι μόνο στη Μέση Ανατολή αλλά σε όλο τον κόσμο, όπου υπάρχει ένταση, σύγκρουση, αιματοχυσία, οι ΗΠΑ έχουν βάλει το χέρι τους. Οι ισχυρισμοί των ΗΠΑ, του Ισραήλ και της Σαουδικής Αραβίας προσβάλλουν την κοινή λογική και τη μνήμη της ανθρωπότητας. Μέσα στην αλαζονεία τους, νομίζουν ότι ο κόσμος ξεχνά. Όμως τελικά μόνο αυτοί παριστάνουν ότι ξεχνούν πως, δίχως το Ιράν, η απανθρωπιά και η βαρβαρότητα που έζησαν η Συρία, το Ιράκ και το Αφγανιστάν θα επεκτεινόταν σε πολλές ακόμη χώρες.
Οι ευρωπαϊκές χώρες δεν υποστηρίζουν το Ιράν. Κατανοούν όμως ότι η αποχώρηση των ΗΠΑ από την πολυμερή συμφωνία, πέραν της προσβολής του διεθνούς δικαίου και της καλής πίστης, πυροδοτεί και μια βάναυση αποσταθεροποίηση
Υπάρχουν πάντως και δυτικές δυνάμεις που δυσφορούν με την πολιτική των ΗΠΑ, και ιδίως με την απόφαση Τραμπ για απόσυρση από την πολυμερή συμφωνία για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν. Πώς εκτιμάτε τις διαφοροποιήσεις της Γερμανίας, της Γαλλίας, ακόμη και της Βρετανίας;
Η απόφαση του κυρίου Τραμπ για αποχώρηση των ΗΠΑ από τη συμφωνία είναι εξώφθαλμο παράδειγμα παραβίασης του διεθνούς δικαίου και της διεθνούς νομιμότητας. Υπενθυμίζω ότι πρόκειται για μια συμφωνία 5 σημαντικών κρατών με το Ιράν, η οποία επικυρώθηκε ομόφωνα από το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ και, έτσι, απέκτησε διεθνή ισχύ και αναγνώριση. Άρα είναι εύλογη η δυσφορία των Ευρωπαίων συμμάχων των ΗΠΑ. Διότι, τι θα γίνεται εφεξής; Θα καθιερωθεί μια νέα παγκόσμια μόδα, να υπογράφεις και μετά να ακυρώνεις την υπογραφή σου; Προσέξτε, αυτές οι ευρωπαϊκές χώρες δεν υποστηρίζουν το Ιράν. Κατανοούν όμως ότι η αποχώρηση των ΗΠΑ, πέραν της προσβολής του διεθνούς δικαίου και της καλής πίστης –ιδίως όταν μια συμφωνία υλοποιείται, κατά γενική ομολογία, όπως ακριβώς συμφωνήθηκε– πυροδοτεί και μια βάναυση αποσταθεροποίηση. Διότι, κοιτάξτε, επί 12 χρόνια διαπραγματευόμασταν όλοι μας αυτή τη συμφωνία. Με εμπειρογνώμονες και με τη διαρκή συμμετοχή όλων των κρατών, περιλαμβανομένων των ΗΠΑ. Καταβλήθηκε πολύς κόπος, έγιναν αμοιβαίες υποχωρήσεις, ώσπου να επιτευχθεί μια αμοιβαία αποδεκτή και αμοιβαία επωφελής κατάληξη. Δικαίως λοιπόν δυσφορούν οι ευρωπαϊκές χώρες επειδή πλήττονται και οι δικοί τους κόποι, και τα δικά τους συμφέροντα. Δεν είναι δυνατόν να αποδεχθούν αδιαμαρτύρητα το στιλ «έτσι θέλω εγώ, δεν αναγνωρίζω τίποτα, θα επιβάλλω με το ζόρι ό,τι νομίζω». Να σας το πω αλλιώς, πιο καθαρά: με αυτή τους την πράξη, που φυσικά χαιρετίστηκε μόνο από το σιωνιστικό και το σαουδαραβικό καθεστώς, οι ΗΠΑ ακολουθούν τον τρόπο του χιτλερισμού. Αλαζονεία, αίσθηση φυλετικής και πολιτισμικής ανωτερότητας, πολεμοχαρής ετσιθελισμός, με δυο λόγια χιτλερισμός! Εν πάση περιπτώσει, θα χρειαστεί να περιμένουμε μερικές εβδομάδες ή και λίγους μήνες ώσπου να μορφοποιηθεί η ευρωπαϊκή δυσαρέσκεια. Να δούμε, τι θα κάνουν οι λοιποί υπογράφοντες; Θα τιμήσουν την υπογραφή τους κόντρα στον παραλογισμό του κυρίου Τραμπ και υπέρ της ειρήνης; Ή θα υποκύψουν στην πίεση και θα συρθούν πίσω από τις ΗΠΑ; Σε μια τέτοια απευκταία περίπτωση, θα βαδίσουν το δρόμο της παρανομίας και, ακόμη χειρότερα, της συνευθύνης στην πρόκληση μιας χαοτικής σύγκρουσης. Δηλαδή θα πλήξουν πρώτα-πρώτα τα δικά τους συμφέροντα…
Ήσασταν πολύ σαφής, και σας ευχαριστούμε γι’ αυτό. Μια τελευταία ερώτηση, κύριε Χελμί… ή μάλλον, πρώτα, θα μας πείτε πόσο καιρό είστε στην Ελλάδα;
Σε λίγο συμπληρώνω δύο χρόνια εδώ.
Πώς βλέπετε λοιπόν τη χώρα μας, το διπλό πρόβλημα που αντιμετωπίζει εξαιτίας του ειδικού καθεστώτος που της έχει επιβληθεί έξωθεν αλλά και των απειλών από έναν δύσκολο γείτονα;
Θα σας απαντήσω ειλικρινά και… διπλωματικά – όσο μπορούν αυτά τα δύο χαρακτηριστικά να συνυπάρξουν! Όντας διπλωμάτης της Ισλαμικής Δημοκρατίας του Ιράν, δεν μου επιτρέπεται να κρίνω τον προσανατολισμό της χώρας στην οποία υπηρετώ. Αυτό που μπορώ να μοιραστώ όμως είναι μια πεποίθησή μου, η οποία εδράζεται στη γνώση της ιστορίας και στην μικρή έστω επιτόπου εμπειρία μου: ο ελληνικός λαός, όπως και ο ιρανικός, είναι λαός ιστορικός και με μεγάλο κουράγιο. Δεν είναι τυχαίο ότι και οι δύο λαοί μας, λαοί αρχαίοι, μέχρι σήμερα έχουν μια συνέχεια και παρουσία. Σε αντίθεση με άλλα κάποτε σπουδαία έθνη, δεν σβήστηκαν από την Ιστορία. Ταυτόχρονα βλέπω στην καθημερινότητα, σε μεγάλες δυσκολίες, την αξιοπρέπεια του ελληνικού λαού, που αξίζει μεγάλου σεβασμού. Από αυτά όλα πηγάζει η πεποίθησή μου ότι και αυτή τη φορά η Ελλάδα θα επιβιώσει, παρά τα προβλήματα που αντιμετωπίζει. Θα τα ξεπεράσει, και ευελπιστώ ότι οι παραδοσιακά καλές σχέσεις μας θα βαθύνουν και θα γίνουν μοχλός για μια συνεργασία ισότιμη, επωφελή όχι μόνο για την Ελλάδα και το Ιράν, αλλά για ολόκληρη την ευρύτερη περιοχή.
«Αν μας επιτεθούν, θα αλλάξει η μοίρα της Μέσης Ανατολής»
Κύριε Χελμί, μετά την απόφαση Τραμπ για απόσυρση των ΗΠΑ από την πολυμερή συμφωνία, το Ισραήλ όχι μόνο χειροκρότησε, αλλά προχώρησε και σε βομβαρδισμό συριακών και ιρανικών θέσεων. Κλιμακώνει δηλαδή τη στόχευση του Ιράν, επιχειρώντας να εκβιάσει την υποστήριξη της Δύσης σε μια ολομέτωπη επίθεση;
Το σιωνιστικό καθεστώς προσπαθεί να μας παρασύρει σε σύγκρουση ώστε ακριβώς να εμφανιστεί σε κίνδυνο, κι έτσι να αποσπάσει την ενεργητική συμμετοχή των ΗΠΑ, ίσως και άλλων δυτικών κρατών, σε μια επικίνδυνη κλιμάκωση εναντίον του Ιράν. Στην πραγματικότητα το Ισραήλ μας φοβάται. Και, κατά μία έννοια, έχει δίκιο να φοβάται, όπως είναι φυσιολογικό να συμβαίνει σε κάθε κατοχική δύναμη. Θέλει να σύρει πίσω του τη Δύση διότι μόνο του, ή έστω και με τους τοπικούς συμμάχους του, δεν αποτολμά μια ολομέτωπη σύγκρουση. Γνωρίζει ότι δεν είμαστε εύκολος στόχος. Δεν θα είμαστε όμως εύκολος στόχος ούτε αν το σιωνιστικό καθεστώς καταφέρει να συμπαρασύρει ισχυρά κράτη της Δύσης. Δεν απειλούμε, αλλά προειδοποιούμε με ειλικρίνεια: η απάντησή μας θα είναι σκληρή. Απευχόμαστε μια τέτοια εξέλιξη επειδή γνωρίζουμε ότι θα απαιτηθούν τεράστιες θυσίες. Αλλά τεράστια θα είναι και η τελική ήττα των επιτιθέμενων, αλλάζοντας τη μοίρα της Μέσης Ανατολής. Διότι, όση υπεροπλία και να διαθέτουν, δεν θα μπορέσουν να επιβληθούν με το ζόρι στους λαούς. Δεν τους θέλουν οι λαοί, και δεν θα ανεχθούν μια νέα σκλαβιά. Θα αντισταθούν διεκδικώντας δικαιοσύνη, με όποιο κόστος. Μακάρι όμως να μην χρειαστεί να καταβληθεί ένα τέτοιο τεράστιο κόστος. Είθε να πρυτανεύσει η λογική της ειρηνικής συνύπαρξης!
* Μορφωτικός Ακόλουθος της πρεσβείας της Ισλαμικής Δημοκρατίας του Ιράν στην Ελλάδα
Η «ταυτότητα» του Ιράν
Έκταση: 1.648.195 τετρ. χλμ. (Ελλάδα: 131.990 τετρ. χλμ.)
Πληθυσμός (εκτίμηση, 2018): 81.400.000 (Ελλάδα: 10.770.000).
Ετήσιο κατά κεφαλή ΑΕΠ (ΟΗΕ, 2016): 4.413 ευρώ (Ελλάδα: 14.160 ευρώ)
Στιγμές στη νεώτερη ιστορία:
16ος αιώνας: Η δυναστεία των Σαφαβιδών εκδιώκει ξένους κατακτητές (Άραβες, Τούρκους, Μογγόλους) και επανιδρύει το ιρανικό κράτος, ενώ ταυτόχρονα υιοθετεί τον σιιτισμό.
18ος αιώνας: Ο Σάχης Ναντέρ απωθεί Οθωμανούς και Ρώσους και επεκτείνει τα εδάφη της Περσικής Αυτοκρατορίας.
19ος αιώνας: Ρωσοπερσικοί πόλεμοι, με το Ιράν να χάνει οριστικά τη Γεωργία, Αρμενία, Αζερμπαϊτζάν και άλλα εδάφη. Στη διάρκεια της Μεγάλης Πείνας (1870-72) πεθαίνει το 20% των Ιρανών.
1905-1911: Η αυξανόμενη δυσαρέσκεια για τις παραχωρήσεις προς ξένες δυνάμεις οδηγεί σε Συνταγματική Επανάσταση. Ο Σάχης Μοχάμαντ Άλι προσπαθεί να την καταπνίξει με τη βοήθεια Ρώσων και Βρετανών, αλλά αποτυγχάνει. Ο τσαρικός στρατός καταλαμβάνει το βόρειο Ιράν.
1915-1921: Οι Βρετανοί καταλαμβάνουν τμήμα του Ιράν. Ξεσπά το «Κίνημα της Ζούγκλας» ενάντια στη μοναρχία και την ξένη κατοχή. Ιδρύεται το Κ.Κ. Ιράν. Σιίτες και κομμουνιστές εγκαθιδρύουν τη Σοβιετική Δημοκρατία του Γκιλάν, που διαλύεται μετά την απόσυρση της υποστήριξης της ΕΣΣΔ.
1925-1979: Εγκαθίδρυση της δυναστείας των Παχλεβί ως συνταγματικής μοναρχίας. Το 1953 ΗΠΑ και Βρετανία οργανώνουν πραξικόπημα: ο προοδευτικός πρωθυπουργός Μοσαντέκ καθαιρείται και φυλακίζεται ως το θάνατό του, και εγκαθιδρύεται φιλοδυτική μοναρχική δικτατορία.
1979-Σήμερα: Η Ιρανική Επανάσταση ανατρέπει τον Σάχη και το Ιράν μετατρέπεται σε Ισλαμική Δημοκρατία. Η ιρανική Αριστερά καταστέλλεται βίαια. Εισβολή του Ιράκ το 1980, με τον πολύνεκρο πόλεμο να διαρκεί 8 χρόνια. Ακολουθούν περίοδοι μεταρρυθμίσεων υπό τους Ραφσαντζανί και Χαταμί, που ανακόπτονται από τον Αχμαντινετζάντ (2005-2013). Η εκλογή του Ρουχανί σηματοδοτεί νέα περίοδο μεταρρυθμίσεων. Υπογραφή της διεθνούς συμφωνίας για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν το 2015.
