Η διολίσθηση έγινε σταδιακά και μαλακά. Η δωρεάν παιδεία γινόταν όλο και πιο ακριβή χωρίς να υπάρχουν αντιδράσεις. Όσοι μπορούσαν πλήρωναν αγόγγυστα, ίσως να είναι κι αυτό ένα κριτήριο κοινωνικής ανόδου. Όσοι δεν μπορούσαν έκαναν το σκατό τους παξιμάδι και πλήρωνα μέχρι που το δωρεάν και το επί πληρωμή συγχωνεύτηκαν σε ένα νέο μόρφωμα, της μικτής παιδείας, δωρεάν επί πληρωμή. Δωρεάν σε δημοτικό, ε Γυμνάσιο και εΛύκειο, αλλά για να μπεις σε μια σχολή και να μάθεις μια ξένη γλώσσα πρέπει να πληρώνεις φροντιστήρια. Δωρεάν στο Πανεπιστήμιο, αφού έχει πληρώσει η οικογένεια ένα σκασμό λεφτά για να μπεις, κι αν θέλεις κι ένα μεταπτυχιακό, που το έχει γίνει απαραίτητο, θα πληρώσεις. Κι αν μπεις σε σχολή της επαρχίας ή καταφύγεις στην Ιταλία ή την Αγγλία, θέλεις μια περιουσία για τα έξοδα σου. Συν όλα τα συμπληρωματικά μαθήματα που είναι αναγκαία για την επαγγελματική σου αποκατάσταση που γίνεται όλο και πιο δυσοίωνη ή και για ψυχική σου ισορροπία που επίσης δοκιμάζεται. Μαθήματα που δεν τα προσφέρει το δημόσιο σχολείο, όπως είναι η μουσική, άθληση κ.λπ.
Περάσαμε από το δωρεάν στο «ρίξτα, μεγάλε», πολύ έντεχνα. Ασφαλώς, κάτι σώζεται ακόμα, και κάποιοι αγώνες έγιναν με επιτυχία, αλλά η ζημιά μεγαλώνει και οι αντιδράσεις είναι χλιαρές. Γίνεται και η μόρφωση ξανά μια πολυτέλεια και μεγαλώνει το ποσοστό των πολιτών που τα παιδιά τους θα μαθαίνουν λιγότερα και η κοινωνική τους υποβάθμιση θα εντείνεται. Η ετήσια έκθεση του Κέντρου Ανάπτυξης Εκπαιδευτικής Πολιτικής της ΓΣΕΕ τα εξηγεί όλα με στοιχεία και αριθμούς.
Μίνα Καλαϊτζή
