Δυνατότητες και ανάγκες αναδεικνύουν οι κεντρικές εκδηλώσεις του ΣΥΡΙΖΑ. Συνέντευξη στον Μιχάλη Σιάχο
Για τα συμπεράσματα που βγαίνουν από τη διαδικασία των προσυνεδριακών συνελεύσεων σε κάθε οργάνωση του ΣΥΡΙΖΑ-ΕΚΜ συζητά ο Δρόμος με τον συντονιστή Γραμματείας του ΣΥΡΙΖΑ-ΕΚΜ. Λίγες μέρες πριν την έναρξη του ιδρυτικού Συνεδρίου του νέου φορέα, ο Δημήτρης Βίτσας εμφανίζεται ικανοποιημένος από τη συζήτηση που έχει γίνει. Παράλληλα, μιλά για την αναγκαία σήμερα συμμαχία ανάμεσα σε άνεργους, εργαζόμενους, αγρότες και μικρομεσαίους, ως δύναμη ανατροπών, ενώ απαντά χωρίς περιστροφές για το μέλλον των συνιστωσών στον ενιαίο ΣΥΡΙΖΑ.
Ποια εικόνα υπάρχει από την προσυνεδριακή διαδικασία σχετικά με τη συμμετοχή των μελών, τον προβληματισμό που αναδεικνύεται και τα ζητήματα που ανοίγουν;
Φαίνεται ότι η προσυνεδριακή διαδικασία γίνεται εν θερμώ. Εν μέσω μεγάλων κινητοποιήσεων, στις οποίες καθοριστικό ρόλο έχει η ΕΡΤ. Σε αυτό το πλαίσιο οι προσυνεδριακές συνελεύσεις είναι πιο ζωντανές. Επίσης, έχει μεγάλη σημασία να πούμε ότι οι οργανώσεις μας από 440 αυξήθηκαν σε 490, επομένως έχουμε αύξηση μελών η οποία ξεπερνά το 15%. Μεγάλος αριθμός νέων ατόμων έχει μπει στις γραμμές μας και θέλει να συζητήσει. Αν και πρέπει να πούμε ότι δεν έχει υπάρξει το αναγκαίο άνοιγμα των οργανώσεων και η αναγκαία συγκρότηση σε όλες τις περιοχές της χώρας. Σε ό,τι αφορά τη συμμετοχή στις συνελεύσεις, ώς τώρα είναι αρκετά ικανοποιητική. Βεβαίως, εχθρός του καλού είναι το καλύτερο…
Ο νέος κόσμος που μπήκε στον ΣΥΡΙΖΑ συμμετείχε στις προσυνεδριακές συνελεύσεις;
Νομίζω ότι την πληρέστερη εικόνα θα την έχουμε όταν ξέρουμε και τη συμμετοχή στις εσωτερικές εκλογές. Κάθε οργάνωση έκανε δύο και τρεις συνελεύσεις, με τη συμμετοχή συνολικά να φτάνει περίπου στο 70%, με μεγάλες διαφοροποιήσεις, βέβαια, ανά περιοχή. Ένα συμπέρασμα που βγάζω είναι ότι πρέπει να ανοίξουμε τη συζήτηση, γιατί το νέο μέλος έρχεται με διστακτικότητα, ενώ μας δοκιμάζει ταυτόχρονα. Βέβαια, υπάρχουν οι εκατοντάδες χιλιάδες που δεν είναι μέλη μας και έχει μεγάλη σημασία να δώσουμε σε αυτόν τον κόσμο τη δυνατότητα να μιλήσει. Επίσης, πρέπει να λάβουμε υπ’ όψιν μας αυτό που μου έλεγε ένας σύντροφος, ότι «κάναμε, κάποιες φορές, μετάφραση από ΣΥΡΙΖΑϊκά σε απλά ελληνικά».
Ποια ζητήματα κυριάρχησαν στη συζήτηση;
Κυριαρχούν τα προγραμματικά, γεγονός που προκύπτει και από τις ερωτήσεις που γίνονται –κυρίως από νεότερο κόσμο– στους εισηγητές. Δηλαδή, οι ερωτήσεις που γίνονται ή οι σκέψεις που διατυπώνονται αφορούν το τι θα κάνουμε, σε δύο περιόδους. Η πρώτη για να κερδίσουμε τη διακυβέρνηση, ώστε να σταματήσει η καταστροφή και η δεύτερη περίοδος αφορά το τι θα κάνουμε άμεσα μόλις κερδίσουμε τη διακυβέρνηση. Να σημειώσω εδώ ότι έχουμε πει πως η κυβέρνηση είναι όπλο στα χέρια του λαού και αυτή την αντίληψη υπηρετούμε. Επίσης, τη συζήτηση απασχολούν φυσιογνωμικά χαρακτηριστικά του ΣΥΡΙΖΑ και κατά τη γνώμη μου είναι καλή.
Υπάρχει, πάντως, στην κοινωνία το ερώτημα τι κάνει και πού είναι ο ΣΥΡΙΖΑ.
Ο κόσμος θέλει να βλέπει τον ΣΥΡΙΖΑ παντού. Και θέλει να τον βλέπει παρόντα και συμμετέχοντα με πρωτοβουλίες και σε κοινοβουλευτικό και σε πολιτικό και σε κοινωνικό επίπεδο. Χαίρεται πάρα πολύ τη συμμετοχή του στις δομές της αλληλεγγύης και με αποφασιστικότητα παίρνει μέρος σε άλλους αγώνες. Βεβαίως, πρέπει να πούμε ότι ο ΣΥΡΙΖΑ έχει μια τεράστια πολιτική ανάπτυξη η οποία πρέπει να συνδυαστεί με αλλαγές στο συνδικαλιστικό και στα άλλα επιμέρους κινήματα. Αυτές οι αλλαγές θα ισορροπήσουν την πολιτική του ακτινοβολία με την αντίστοιχη συνδικαλιστική παρουσία των παρατάξεων που υποστηρίζει. Αυτό είναι το κύριο ζήτημα. Το σύνθημα «ΣΥΡΙΖΑ παντού» πρέπει να γίνει ένα πλατύ μαχητικό ρεύμα που αυτό θα καταφέρει και την πολιτική ανατροπή και τις βαθιές αλλαγές. Αυτό είναι το ζήτημα στο οποίο ποτέ δεν θα είμαστε ικανοποιημένοι. Πρέπει να πω ότι ο κόσμος που προσεγγίζει τον ΣΥΡΙΖΑ όχι μόνο στις συνελεύσεις αλλά και στις διαβουλεύσεις ή στις άλλες εκδηλώσεις δεν μας έχουν ψηφίσει όλοι στις προηγούμενες εκλογές. Υπάρχει κόσμος ο οποίος μας προσεγγίζει με ερωτήσεις, όπως και ένας κόσμος που μας ψήφισε, αλλά μας ψήφισε υπό δοκιμή. Να τονίσω ότι τα προγραμματικά μας στοιχεία δεν προϋποθέτουν μια κυβέρνηση κατ’ ανάθεση, αλλά μια κυβέρνηση που θα ανοίγει δρόμους με στόχο η ίδια η κοινωνία να πιάνει το νήμα και να το πηγαίνει παραπέρα. Πρέπει να δουλέψουμε πολύ για μια ριζοσπαστικοποίηση της ίδιας της κοινωνίας. Εκείνο που χρειάζεται πολύ περισσότερο είναι να προσπαθήσει ο ΣΥΡΙΖΑ να μεταφέρει τις ριζοσπαστικές του ιδέες στην ίδια την κοινωνία. Έχουν γίνει μεγάλα βήματα, ένα μεγάλο κομμάτι του ελληνικού λαού προσβλέπει σε εμάς, αλλά αυτό ποτέ δεν τελειώνει…
Άρα, έχει τελειώσει η περίοδος της άμυνας και των επιμέρους διεκδικήσεων και είμαστε στη φάση που, ηγεμονικά, πρέπει να θέσουμε τους όρους μιας άλλης προοπτικής, μιας άλλης κατεύθυνσης;
Είναι ξεκάθαρο αυτό το πράγμα και πρέπει να ξέρουμε πού πατάμε. Η ριζοσπαστικοποίηση του ΣΥΡΙΖΑ, της κοινωνίας, θα προέρχεται μέσα από τη γείωση του ΣΥΡΙΖΑ με την ίδια την κοινωνία. Ο ΣΥΡΙΖΑ έχει καταφέρει να μη διεκδικεί την πρωτοπορία από ένα κλειστό γραφείο, αλλά να προσπαθεί να λειτουργεί μαζί με την κοινωνία, να χειραφετείται μαζί μ’ αυτή.
Από κάποιους λέγεται ή γράφεται ότι υπάρχει στροφή του ΣΥΡΙΖΑ προς το ρεαλιστικότερο. Ότι υπάρχει ένα στρογγύλεμα του πολιτικού του λόγου, επειδή ακριβώς αντιλαμβάνεται με τι θα αναμετρηθεί…
Καταρχήν πολύ εύστοχα στις Θέσεις γράφεται ότι ο ΣΥΡΙΖΑ κινείται σε επίπεδο τακτικής με ευελιξία, ανάμεσα, αν θυμάμαι καλά, στη σκύλα του καιροσκοπισμού, η οποία λέει ότι αυτός είναι ο συσχετισμός και το εφικτό, και στη χάρυβδη της εξαγγελίας του στρατηγικού στόχου, που εκτός αυτού δεν υπάρχει τίποτα άλλο. Μην ξεχνάμε ότι το κυριότερο καθήκον μας είναι η αλλαγή των πολιτικών συσχετισμών και ότι το σύστημα δεν προσπαθεί να μας ενσωματώσει, αλλά να μας διαλύσει, να μας εξαφανίσει. Αυτό φαίνεται και έχουμε πει πολλές φορές ότι ο ρεαλισμός του συστήματος δεν είναι δικός μας ρεαλισμός. Αν κάποιος δει τις δράσεις, τις ενέργειές μας, αλλά ακόμα και τα κείμενά μας, τις αποφάσεις της Κεντρικής Επιτροπής, τις ομιλίες του Αλέξη Τσίπρα, δεν δικαιολογούνται από πουθενά τα περί στρογγυλέματος. Θα ήθελα να τονίσω δύο ζητήματα: Το πρώτο έχει να κάνει με το ότι η κατάσταση είναι τέτοια που οι αλλαγές πρέπει να είναι ριζοσπαστικές. Ξεκάθαρο αυτό. Το δεύτερο, ότι όταν ξεκινήσει μια τέτοια διακυβέρνηση, δυστυχώς, θα ξεκινήσει από πολύ πιο χαμηλό σημείο από ό,τι όταν μπαίναμε στο Μνημόνιο, γιατί τα πάντα έχουν καταστραφεί.
Αυτό πρέπει να το παίρνεις υπ’ όψιν σου και να κάνεις τέτοιες προτάσεις που θα θέτουν πρακτικά τα ζητήματα και, αν έχεις χρόνο, να τις εξελίσσεις και βεβαίως να τις συνδέεις με τους στόχους σου. Δηλαδή, η παραγωγική ανασυγκρότηση δεν γίνεται από τη μια μέρα στην άλλη, αλλά σαφέστατα πρέπει να ξεκινήσει από μια λογική σύνθεσή της με ένα δίχτυ προστασίας του πυρήνα της φτώχειας. Αυτό πρέπει να γίνει και να χρησιμοποιηθεί ως εργαλείο όχι μόνο το Δημόσιο ή το κράτος και ο κρατισμός, αλλά και η κοινωνική αλληλεγγύη από τη μια μεριά, αλλά κύρια η επιχειρηματικότητα. Και μια κυβέρνηση οφείλει να στηρίξει με χίλιους τρόπους συνεταιρισμούς, ομάδες, συλλογικότητες που θα επιδιώκουν μια τέτοια διαδικασία. Από εκεί και πέρα, στην περίοδο της κρίσης, Κέντρο δεν υπάρχει, αυτό είναι ξεκάθαρο. Βεβαίως δεν πρέπει να μπερδεύουμε το μεσαίο πολιτικό χώρο με τα μεσαία κοινωνικά στρώματα, από τη διάλυση των οποίων παράγονται τρία φαινόμενα: Το πρώτο, που είναι πολύ σημαντικό, είναι η ριζοσπαστικοποίηση στην κατεύθυνση της αλλαγής και του πολιτικού σκηνικού και του πολιτικού συστήματος. Επίσης, μπορεί να παράξει ακραίες συντηρητικές πολιτικές, μέχρι και το φασισμό, και από την άλλη μεριά μπορεί να παράξει πολιτική απάθεια, μια μοιρολατρική αποδοχή, δηλαδή, της φτώχειας, της εξαθλίωσης κ.λπ. Άρα, στη συμμαχία που θέλουμε να χτίσουμε ανάμεσα στους άνεργους, στους εργαζόμενους, στους αγρότες πρέπει να εντάξουμε και μια ιδιαίτερη δουλειά για τους μικρομεσαίους.
«Δεν βλέπω το λόγο κάποια συνιστώσα να μείνει εκτός του νέου φορέα»
Το Συνέδριο είναι μια καλή αρχή, δεν είναι η τελευταία λέξη
Ας επιστρέψουμε στα ενδοΣΥΡΙΖικά και για το θέμα των συνιστωσών. Σε ποια φάση βρισκόμαστε;
Πρόταση και πρόθεση είναι ο ΣΥΡΙΖΑ να γίνει ενιαίο κόμμα. Άλλωστε, γι’ αυτό δεν γίνεται το Συνέδριο, αυτή δεν ήταν η εντολή της Πανελλαδικής Συνδιάσκεψης; Ο ΣΥΡΙΖΑ να γίνει ενιαίο κόμμα και το ζήτημα της ενότητας και ενιαίας δράσης της Αριστεράς να περάσει σε άλλο επίπεδο. Εμείς λέμε το εξής: Υπάρχουν οι συνιστώσες, οι οποίες έχουν προσφέρει πολλά, αλλά εδώ και ένα χρόνο είμαστε σε άλλη κατάσταση. Δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι έχουν γίνει μέλη του ΣΥΡΙΖΑ, διεκδικούν –και πρέπει να εισακουστούν– τη δημοκρατία που θα σέβεται, βεβαίως, τις διαφορετικότητες, μέσα στο ίδιο το κόμμα. Αυτό θα μας δώσει και τη δυνατότητα μιας πιο ενιαίας εκφώνησης και ενός ενιαίου πολιτικού κέντρου.
Η πρόταση η οποία μπαίνει είναι ότι σε αυτό το πλαίσιο οι συνιστώσες μπορούν να αυτοδιαλυθούν και όλα τα μέλη τους να γίνουν μέλη του ΣΥΡΙΖΑ, κρατώντας μια διακριτότητα ως τάσεις του ΣΥΡΙΖΑ. Η διακριτότητα αυτή μπορεί να εκφράζεται και στον εσωτερικό κομματικό λόγο αλλά και στο δημόσιο λόγο. Δηλαδή, μια συνιστώσα μπορεί να έχει εφημερίδα ή να έχει site και βεβαίως, για όλα τα μέλη της θα ισχύουν οι αποφάσεις του ΣΥΡΙΖΑ. Το βασικό σε αυτό το επίπεδο είναι ότι δεν θα μπορεί να κάνει πολιτική εκτός ΣΥΡΙΖΑ. Για παράδειγμα, μια συνιστώσα δεν θα μπορεί να παρευρίσκεται ως συνιστώσα, ως κόμμα στην έναρξη του συνεδρίου ενός άλλου κόμματος, στο οποίο δεν θα παρευρίσκεται ο ΣΥΡΙΖΑ. Ή να κάνει επιμέρους συμμαχίες για ζητήματα όπως είναι οι δημοτικές ή περιφερειακές εκλογές. Νομίζω ότι είναι ένα προχώρημα και συγχρόνως κάνω την εξής σκέψη: εάν 10 χρόνια που λειτουργούμε μαζί δεν έχουμε καταφέρει να λειάνουμε ιδεολογικές και πολιτικές διαφορές του 20ού αιώνα, κάτι τρέχει με εμάς, όχι με τον κόσμο. Πάει να πει ότι δεν θέλουμε να τις λειάνουμε. Αυτό είναι το βασικό ζήτημα. Και νομίζω ότι σε αυτό το επίπεδο έχουμε και μια νέα πρωτοτυπία του ΣΥΡΙΖΑ. Ο ΣΥΡΙΖΑ λέει ότι είναι μια καλή αφετηρία η θεωρία του κόμματος, τη συζητάμε, αλλά διαμορφώνουμε και μια νέα θεωρία περί κόμματος.
Και, βέβαια, δεν θα πούμε την τελευταία μας λέξη στο Συνέδριο. Θα κάνουμε, όμως, μια καλή αρχή. Είμαι σίγουρος ότι οι αποφάσεις του Συνεδρίου και ιδιαίτερα οι αποφάσεις της οργάνωσης και του Καταστατικού, θα έχουν και ατέλειες. Αλλά αυτό δεν δημιουργεί κανένα πρόβλημα, θα τις διορθώσουμε.
Υπάρχουν κάποια ερωτήματα που μπαίνουν με βάση και την πρόταση της Κ.Ε. του ΣΥΝ προς το Συνέδριο που θα αποφασίσει την αυτοδιάλυση του ΣΥΝ, η οποία λέει ότι τα μέλη των συνιστωσών που δεν θα αυτοδιαλυθούν, δεν θα είναι μέλη του ΣΥΡΙΖΑ. Ενδέχεται, δηλαδή, να δούμε –επιτρέψτε μου τον όρο– ιστορικά στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ την επομένη του Συνεδρίου να μην είναι μέλη του;
Κάθε συνιστώσα θα πάρει την απόφαση για τον εαυτό της. Υπάρχει η επιλογή της μόνιμης και σταθερής συνεργασίας με τον ΣΥΡΙΖΑ. Όμως θέλω να πω το εξής: Ο Μανώλης Γλέζος, χρόνια τώρα, επιζητεί εντός του ΣΥΡΙΖΑ την πιο μεγάλη και πλατιά δημοκρατία. Με μια έννοια ακολουθούμε τις δικές του προτάσεις. Άρα, εγώ δεν βλέπω ότι κάποια συνιστώσα στο τέλος θα επιλέξει να μείνει εκτός και να συνεργάζεται με τον ΣΥΡΙΖΑ. Εγώ θεωρώ ότι αυτό που πρέπει να κάνουμε είναι να δουλεύουμε όλοι μαζί. Συγχρόνως πρέπει να βγει και μια νέα κατάσταση. Δηλαδή, δεν είναι προβληματικό ότι αυτήν τη στιγμή και παρ’ όλη την Πανελλαδική Συνδιάσκεψη, ακόμα και σε όργανα των τοπικών οργανώσεων αναπαράγεται στην ουσία η σύνθεση των συνιστωσών; Όλες αυτές οι χιλιάδες του κόσμου που έχουν έρθει, δεν μπορούν να πάρουν στα χέρια τους αυτό τον ενιαίο πολιτικό φορέα; Άρα, εγώ μόνιμα είμαι σε μια ενωτική πρόσκληση και πρόκληση. Και νομίζω ότι όλοι οι σύντροφοι μπορούν μια χαρά να ανταποκριθούν σ’ αυτή τη διαδικασία. Αν σήμερα αναζητάμε τη διακριτότητα της διαφορετικότητάς μας, είναι λάθος. Η ενότητα μέσα στη διαφορετικότητα γίνεται για την ενότητα, δεν γίνεται για τη διαφορετικότητα. Και αφού έχεις τους δημοκρατικούς κανόνες λειτουργίας, ακόμα και δημόσιας εκφώνησης, δεν βλέπω τον λόγο που κάποιος θα επέλεγε έναν άλλο τρόπο.
