Εκατοντάδες άνθρωποι συμμετέχουν εθελοντικά στα μαθήματα – Χιλιάδες στις λίστες αναμονής των τμημάτων
του Φόρη Πεταλίδη
Τα τελευταία χρόνια εκατοντάδες νέες και νέοι, αλλά και ηλικιωμένοι ενδιαφέρονται για να κάνουν μαθήματα ποντιακής διαλέκτου, τόσο στην Αθήνα, αλλά κυρίως στην Θεσσαλονίκη, στη Μακεδονία και τη Θράκη, αλλά και σε ολόκληρη την Ελλάδα. Την πρωτοβουλία αυτή την ξεκίνησαν εθελοντές εκπαιδευτικοί ποντιακής καταγωγής σε ολόκληρη την Ελλάδα, από την δεκαετία του 1980 με πρωτοβουλία της αείμνηστης καθηγήτριας Βέρας Αντωνιάδου-Κεσσίδου, η οποία μάλιστα εξέδωσε εκείνη την εποχή και ένα βιβλίο ποντιακής διαλέκτου για να βοηθήσει τόσο τους εκπαιδευτικούς που θα ήθελαν να διδάξουν, όσο και για τους εκπαιδευόμενους. Εκείνη την περίοδο οι άνθρωποι που πήγαιναν να μάθουν να γράφουν και να μιλάνε την ποντιακή διάλεκτο, την πιο κοντινή στην αρχαία ελληνική, όπως την αποκάλεσε ο αείμνηστος καθηγητής Χρίστος Τσολάκης, ήταν σχεδόν όλοι άνθρωποι που είχαν καταγωγή από τους απογόνους των Ελλήνων προσφύγων του Πόντου.
Ενδιαφέρον από χιλιάδες ανθρώπους
Τα τελευταία χρόνια με πρωτοβουλία του Πανελληνίου Συνδέσμου Ποντίων Εκπαιδευτικών, τον οποίο αποτελούν καθηγητές πανεπιστημίου, καθηγητές της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης και δάσκαλοι, δούλεψαν συστηματικά, έκαναν ειδικά συνέδρια για την ποντιακή διάλεκτο, την γλώσσα των Ελλήνων του Πόντου και υλοποιούν τμήματα σε συνεργασία με τους συλλόγους Ποντίων σε ολόκληρη τη χώρα, με τους δήμους, με το υπουργείο Παιδείας στο πρόγραμμα Δια Βίου Μάθησης, στα οποία συμμετέχουν εκατοντάδες εκπαιδευόμενοι. Πρόσφατα μάλιστα υπογράφηκε σύμφωνο συνεργασίας μεταξύ του Πανεπιστημίου Μακεδονίας από τον πρύτανη Αχιλλέα Ζαπράνη και τον πρόεδρο του Πανελλήνιου Συνδέσμου Ποντίων Εκπαιδευτικών Αντώνη Παυλίδη και τα μαθήματα που διδάσκονται στις 12 τάξεις που δημιουργήθηκαν οι διδασκόμενοι φτάνουν τους 400, ενώ υπάρχουν λίστες αναμονής.
Τα μαθήματα της ποντιακής διαλέκτου τα διδάσκουν πιστοποιημένοι εκπαιδευτικοί, οι οποίοι μέσα από σεμινάρια απέκτησαν τη δυνατότητα διδασκαλίας της ποντιακής διαλέκτου. Και δεν κάνουν μόνο μαθήματα για την ποντιακή διάλεκτο, αλλά προχωρούν σε μαθήματα ιστορίας των Ελλήνων του Πόντου και ευρύτερα της Μικρασίας.
Γιατί όμως χιλιάδες άνθρωποι σε ολόκληρη την Ελλάδα θέλουν να μάθουν την ποντιακή διάλεκτο, ενώ από την άλλη πλευρά εκατοντάδες εκπαιδευτικοί την διδάσκουν αφιλοκερδώς; Τι είναι αυτό που τους ενώνει; Αφού δεν είναι μια γλώσσα της καθημερινότητας; Δεν είναι επίσημη για να ανοίξει πόρτες για την επαγγελματική αποκατάσταση; Όπως λένε και οι ίδιοι είναι κάτι βαθύτερο. Οι ρίζες, οι θύμισες του παππού και της γιαγιάς, η ανατροφοδότηση σε αξίες που είχαν πάει στην άκρη και με αφορμή τις δυσμενείς επιπτώσεις της παγκοσμιοποίησης, οδηγούν κάποιους να βρουν μια εστία αντίστασης στον χυλό που κάποιοι θέλουν να επιβάλουν στους λαούς.
Χάνεται μια γλώσσα;
Λένε οι γλωσσολόγοι πως μια γλώσσα εάν δεν μιλιέται επισήμως νομοτελειακά θα οδηγηθεί στην εξαφάνιση. Ήδη με την έλευση των προσφύγων το 1923 ορισμένοι της έδιναν ζωή περίπου 50 χρόνια, λέγοντας πως όταν θα πεθάνουν οι πρόσφυγες Έλληνες του Πόντου, θα σβήσει αυτή η λαλιά. Όμως αυτό δεν συνέβη. Παιδιά, εγγόνια και δισέγγονα των Ελλήνων προσφύγων του Πόντου, εξακολουθούν να μιλάνε την ποντιακή διάλεκτο, μεταξύ τους, να γράφονται σε αυτήν τραγούδια, θεατρικά έργα, βιβλία, ποιήματα, εφημερίδες και οι άνθρωποι να εκφράζονται στην πιο κοντινή της αρχαίας ελληνικής γλώσσας. Να επικοινωνούν με τα αδέλφια της καρδιάς τους στον ιστορικό Πόντο, που στην περιοχή της Τραπεζούντα, του Όφη και της Τόνγιας, ως μουσουλμάνοι είχαν εξαιρεθεί της ανταλλαγής των πληθυσμών και παραμένουν και μιλούν και αυτοί την ποντιακή διάλεκτο. Η οποία όπως έχουν καταγράψει επιστήμονες έχει 36 ιδιώματα. Στην ποντιακή διάλεκτο επικοινωνούν επίσης οι απόγονοι των προσφύγων των Ελλήνων του Πόντου με τους απογόνους των μουσουλμάνων προσφύγων, τόσο στην Τουρκία, όσο και «στις φάμπρικες της Γερμανίας και του Βελγίου της στοές», που τραγουδούσε ο Στέλιος Καζαντζίδης. Η ποντιακή διάλεκτος η οποία ομιλείται στην Ελλάδα από τους απογόνους των προσφύγων, ίσως είναι η μοναδική γλώσσα, που δεν έχει τόπο, και διατηρείται από γενιά σε γενιά. Την μιλάνε, και επικοινωνούν καθημερινά, πλέον μέσω των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, τόσο στον ιστορικό Πόντο, όσο και στην Ελλάδα, αλλά και στο εξωτερικό που ζουν οι οικονομικοί μετανάστες, που έλκουν την καταγωγή τους από τον Πόντο.
Κι όπως είπε μια νεαρή φιλόλογος η Αρχοντούλα Κωνσταντινίδου από το Κιλκίς, η οποία διδάσκει σε τμήματα ποντιακής διαλέκτου «βρισκόμαστε στην πιο κρίσιμη στιγμή για το μέλλον της ποντιακής διαλέκτου, καθώς έχει αρχίσει να φεύγει η γενιά που τη χρησιμοποιούσε ως κύρια γλώσσα επικοινωνίας. Και ας μην ξεχνάμε πως η μουσική, τα τραγούδια και οι χοροί είναι κτήμα όλων, ακόμη και των μη Πόντιων, η ποντιακή διάλεκτος, όμως, ομιλείται μόνο από Πόντιους και αν χαθεί, η απώλειά της θα είναι καθοριστική».
