Ευρήματα αντίστοιχα της γενικής θολούρας
του Βασίλη Ξυδιά
Κοινωνική απόγνωση και θεσμική απαξίωση του πολιτικού συστήματος, χωρίς όμως αυτό να οδηγεί σε κάποια μορφή κοινωνικής ή πολιτικής αντίδρασης, ούτε στην αναζήτηση κάποιας διεξόδου πέρα απ’ τις «λύσεις» που έχει να προτείνει το ίδιο το πολιτικό σύστημα. Αυτή είναι, πάνω-κάτω, η αντιφατική εικόνα που προκύπτει από τις τελευταίες δημοσκοπήσεις.
Κοινωνική απόγνωση
Η πλειονότητα του κόσμου έχει ξεκάθαρη συναίσθηση πως τα πράγματα θα χειροτερέψουν και για τη χώρα ως σύνολο και για τον καθένα χωριστά. Αποκαλυπτικά είναι τα στοιχεία των δημοσκοπήσεων της Prorata για την Εφ. Συν. (15-16/12/2015) και της MRB για τη Real News (21-22/12/2015).
Σύμφωνα με την έρευνα της Prorata, το 75% θεωρεί ότι η οικονομική κατάσταση της χώρας θα χειροτερεύσει (51% πολύ, 24% λίγο) 14% ότι θα μείνει ίδια και 8% ότι θα βελτιωθεί (7% ελπίζει σε μικρή βελτίωση και 1% σε μεγάλη βελτίωση)! Εξίσου απαισιόδοξες είναι οι εκτιμήσεις για την κατάσταση των προσωπικών νοικοκυριών, όπου το 69% βλέπει χειροτέρευση (41% πολύ, 28% λίγο), 22% βλέπει να μένει ίδια και 7% βλέπει προσωπική βελτίωση (7% μικρή, 1% μεγάλη).
Κάπως πιο αισιόδοξες είναι οι προβλέψεις της MRB, σύμφωνα με την οποία το 62,9% θεωρεί ότι η οικονομική κατάσταση της χώρας θα χειροτερεύσει (38,3% σημαντικά, 24,6% ελαφρά), 20,1% ότι θα μείνει ίδια και 14,9% ότι θα βελτιωθεί (14,2% ελαφρά, 0,7% σημαντικά)! Για την προσωπική κατάσταση το 51,2% τη βλέπει να χειροτερεύει (26,6% σημαντικά, 24,6% ελαφρά), 37,6% βλέπει να μένει ίδια και 9% βλέπει να βελτιώνεται (7,6% ελαφρά, 1,4% σημαντικά).
Θεσμική απαξίωση
Εν τω μεταξύ, η Κυριακάτικη Αυγή (29/11/2015) δημοσίευσε τα πρόσφατα στοιχεία της συνεχιζόμενης έρευνας της Public Issue (5-11/11/2015) για την αξιοπιστία των θεσμών. Γίνεται ξεκάθαρη η σαφής απαξίωση του πολιτικού συστήματος και των εκπροσώπων του, κυρίως των πολιτικών κομμάτων (με δείκτη αξιοπιστίας 10%), αλλά άλλων, όπως της τηλεόρασης (16%), των τραπεζών (25%), των εφημερίδων (27%) και του κοινοβουλίου (27%). Την ίδια ώρα ο κόσμος φαίνεται να εμπιστεύεται το στρατό (87%), τα πανεπιστήμια (73%), τα σχολεία (71%) και την αστυνομία (71%).
Περισσότερο εύγλωττη είναι η διαχρονική εξέλιξη αυτών των δεικτών, αν λάβει κανείς υπ’ όψιν του ότι μέχρι το 2008 ο ΠτΔ ήταν σταθερά πάνω από 80%, το 2014 έπεσε στο 51%, για να ξαναφτάσει τώρα στο 64%. Η Βουλή και τα πολιτικά κόμματα είχαν το πικ της αναξιοπιστίας τους το 2011, ενώ τώρα εμφανίζουν μια ελάχιστη βελτίωση. Ο δείκτης αξιοπιστίας του λαού (πολίτες) το 2011 είναι 56%, το 2014 είναι 67% και το 2015 έχει μικρή πτώση στο 64%. Αντίστοιχα και τα κοινωνικά κινήματα αξιολογούνται το 2011 με 43%, το 2014 με 50% και το 2015 με 49%. Σταθερά ανοδική είναι μετά το 2008 η αξιοπιστία της Εκκλησίας φτάνοντας από το 48% στο 62%.
Πολιτικό αδιέξοδο
Πάντως, η απαισιοδοξία και η δυσαρέσκεια δεν φαίνεται να προσανατολίζονται -τουλάχιστον όχι άμεσα, ούτε με τρόπο εμφανή- σε κάποιες μορφές κοινωνικής και πολιτικής αντίδρασης που θα μπορούσαν να ξαναφέρουν τον κόσμο στο προσκήνιο ή να αναδείξουν κάποιαν άλλη εξωσυστημική διέξοδο.
Προφανώς παίζουν σ’ αυτό ρόλο και οι κατευθυνόμενες ερωτήσεις των δημοσκοπικών εταιριών. Χαρακτηριστική είναι η ερώτηση της Prorata για ενδεχόμενη συμμαχική κυβέρνηση. Το 29% θεωρεί σωστότερη τη σύμπραξη με τη Ν.Δ., το 25% με το ΠΑΣΟΚ, το 23% με το Ποτάμι, το 21% με την Ε.Κ., 15% με ΚΚΕ και 8% με Χ.Α., ενώ ένα υπολογίσιμο 27% δεν απαντά. Σε ανάλογη ερώτηση της Καπα Research για Το Βήμα (25-26/11/2015) το 37,8% ήταν υπέρ μιας οικουμενικής με συμμετοχή και της Ν.Δ., το 23,5% ήθελε συμμαχία με τα «κεντρώα» κόμματα (ΠΑΣΟΚ, Ποτάμι, Ε.Κ.) και ένα 25,8% προτιμούσε την παραίτηση και την εκ νέου προσφυγή σε εκλογές. Να υποθέσουμε πως αυτοί οι τελευταίοι ταυτίζονται με το ποσοστό που δεν θέλησε να απαντήσει στην έρευνα της Prorata;
Αδιέξοδο; Δεν βαριέστε! Έτσι κι αλλιώς οι πραγματικές λύσεις δεν μπορούν να προβλεφθούν από παρόμοιες έρευνες. Ξεσπάνε εκεί που δεν τις περιμένεις.
[Σημ. Το παρόν σημείωμα είναι συνέχεια των δύο προηγουμένων: «Δεν … πετάει πια ο ΣΥΡΙΖΑ» (ΔτΑ 24/12/2015) και «Η κοινή γνώμη σε σύγχυση» (ΔτΑ 5/12/2015)]
